ASEAN-Nhật Bản: Quan hệ hợp tác bền chặt, từ trái tim đến trái tim

Trải qua gần 5 thập kỷ, ASEAN và Nhật Bản đã xây dựng mối quan hệ hợp tác trải rộng trên nhiều lĩnh vực và trở thành những đối tác tin cậy của nhau. Cơ sở để tạo dựng niềm tin cho mối quan hệ hợp tác này là việc hai bên luôn coi trọng quan hệ đối tác chiến lược của nhau. Đối với Nhật Bản, luôn ủng hộ đoàn kết ASEAN và coi trọng vai trò trung tâm của ASEAN trong khu vực, tôn trọng và luôn đóng góp rất trách nhiệm vào các cơ chế do ASEAN dẫn dắt như: Cơ chế hợp tác giữa ASEAN và ba quốc gia Đông Bắc Á gồm Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc (ASEAN+3); Cơ chế cấp cao Đông Á (EAS); Cơ chế đối thoại an ninh hàng đầu giữa các nước ASEAN và các đối tác quan trọng ở châu Á- Thái Bình Dương (ARF); Cơ chế hợp tác quốc phòng chính thức giữa ASEAN và các nước đối tác – đối thoại quan trọng của ASEAN (ADMM+),… Xác định một tình bạn lâu dài, Nhật Bản mong muốn tiếp tục thúc đẩy hợp tác toàn diện với ASEAN trên cả 4 trụ cột: Đối tác vì hoà bình và ổn định, Đối tác vì sự thịnh vượng, Đối tác vì chất lượng cuộc sống và Đối tác từ trái tim đến trái tim. Ngược lại, Nhật Bản là một đối tác tích cực của ASEAN, đóng góp tích cực cho đối thoại, hợp tác vì hoà bình, ổn định và thịnh vượng tại khu vực.

Trong những năm qua, hai bên đã cùng nhau thực thi hiệu suất cao những Tuyên bố chung của Lãnh đạo Cấp cao như : Tuyên bố chung Hội nghị Cấp cao Kỷ niệm 45 năm Quan hệ Hữu nghị và Hợp tác ASEAN-Nhật Bản ( năm 2018 ) và Tuyên bố chung Hội nghị Cấp cao ASEAN-Nhật Bản lần thứ 22 về Kết nối ( năm 2019 ) … cũng như phối hợp tiến hành Tuyên bố chung Hợp tác ASEAN-Nhật Bản về quan điểm chung của ASEAN về Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương ( AOIP ). Theo đó, ASEAN và Nhật Bản ưu tiên tăng cường hợp tác về liên kết, tăng trưởng hạ tầng, trải qua thực thi Đối tác Giao thông ASEAN-Nhật Bản ( AJTP ) ; đàm phán Hiệp định Thương Mại Dịch Vụ Hàng không ASEAN-Nhật Bản ; kết nối giữa việc triển khai Sáng kiến của Nhật Bản về Đối tác lan rộng ra về hạ tầng chất lượng cao với Kế hoạch Tổng thể Kết nối ASEAN 2025 ( MPAC 2025 ) … Hai bên cũng ghi nhận những tác dụng tích cực trong tiến hành những dòng hành vi trong Kế hoạch sửa đổi 2017 thực thi Tuyên bố tầm nhìn ASEAN-Nhật Bản ; Kế hoạch hành vi 2018 – 2022 triển khai Tuyên bố Tầm nhìn Quan hệ hữu nghị và hợp tác ASEAN-Nhật Bản. Đặc biệt, những nước ASEAN ghi nhận sự tương hỗ hiệu suất cao của Nhật Bản trải qua Quỹ Liên kết ASEAN-Nhật Bản ( JAIF ) .

 

ASEAN-Nhật Bản: Quan hệ hợp tác bền chặt, từ trái tim đến trái timẢnh minh họa

Trong quan hệ thương mại, một trong những dấu ấn quan trọng là ASEAN và Nhật Bản cùng nhau ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện ( AJCEP ) vào tháng 4/2008 trên cơ sở Hiệp định khung về đối tác chiến lược kinh tế tổng lực ASEAN – Nhật Bản đã được ký năm 2003. Hiệp định AJCEP mở màn có hiệu lực thực thi hiện hành từ ngày 01/12/2008. Hiệp định AJCEP được nhìn nhận là một hiệp định thương mại tự do tổng lực trong nhiều nghành, gồm có những cam kết về thương mại sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ, góp vốn đầu tư, hợp tác kinh tế. Những nỗ lực trong hợp tác thương mại đã đưa Nhật Bản trở thành đối tác chiến lược thương mại lớn của ASEAN. Theo thống kê, năm 2018, thương mại hai chiều giữa ASEAN và Nhật Bản đạt 231,7 tỷ USD. Báo cáo hội nhập ASEAN năm 2019 của Ban Thư ký SEAN cũng cho thấy, Nhật Bản là một trong 4 thị trường xuất khẩu lớn của ASEAN với tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu năm 2018 sang thị trường này chiếm 7,9 % trong tổng xuất khẩu của ASEAN. Đối với nhập khẩu, năm 2018, Nhật Bản là thị trường nhập khẩu lớn thứ 3 của khối ASEAN với kim ngạch nhập khẩu chiếm tỷ trọng là 8,4 % tổng nhập khẩu của ASEAN, đứng sau Trung Quốc ( 20,5 % ) và EU 28 ( 9,2 % ). Ở chiều ngược lại, ASEAN cũng là thị trường thương mại quan trọng của Nhật Bản. Theo số liệu từ Bộ Tài chính Nhật Bản, ASEAN là đối tác chiến lược thương mại lớn thứ ba của nước này, sau Trung Quốc và Mỹ. Năm 2019, kim ngạch xuất khẩu sản phẩm & hàng hóa của nước này sang ASEAN đạt 11.580 tỷ yen ( khoảng chừng 110 tỷ USD ), trong khi kim ngạch nhập khẩu đứng ở mức 11.760 tỷ Yen ( khoảng chừng 111,7 tỷ USD ) .

Bên cạnh đó, ASEAN còn trở thành điểm đến mê hoặc so với những nhà đầu tư và doanh nghiệp Nhật Bản có nhu yếu đa dạng hoá thị trường cũng như điểm đến góp vốn đầu tư trong xu thế vận động và di chuyển những chuỗi đáp ứng tại khu vực. Trong 5 năm qua, những nhà đầu tư Nhật Bản đã “ rót ” trung bình 20 tỷ USD mỗi năm vào khu vực ASEAN. Tính đến năm 2019, có hơn 13.000 công ty Nhật Bản đang hoạt động giải trí tại Khu vực Đông Nam Á. Một cuộc khảo sát của Ngân hàng Hợp tác Quốc tế Nhật Bản ( JBIC ) vào năm 2019 còn cho thấy hơn 56 % doanh nghiệp Nhật Bản đang tìm cách lan rộng ra kinh doanh thương mại ở những nước ASEAN trong những năm tới, đặc biệt quan trọng là Nước Ta, Indonesia và Thailand .

Năm 2019, cơ quan chính phủ Nhật Bản và 5 nước thành viên ASEAN là Lào, Myanmar, Nước Singapore, Đất nước xinh đẹp Thái Lan và Nước Ta đã ký Nghị định thư tiên phong sửa đổi Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện ASEAN-Nhật Bản ( AJCEP ) để bổ trợ những nội dung về thương mại dịch vụ, góp vốn đầu tư và di chuyển thể nhân. Có hiệu lực hiện hành từ ngày 01/8/2020, Nghị định được kỳ vọng là tác nhân quan trọng, tiếp thêm động lực mới, tăng cường trao đổi thương mại và góp vốn đầu tư hơn nữa giữa Nhật Bản và những vương quốc ASEAN trong thời hạn tới .

Không những tăng cường hợp tác thương mại và góp vốn đầu tư, Nhật Bản còn tích cực tương hỗ kỹ thuật những nước ASEANtrongthuhẹpkhoảngcáchpháttriển, pháttriểnnguồnnhânlực, đàotạovềcôngnghệthôngtin, ytếsức khỏe ; thôi thúc giao lưu hiểu biết giữa người dân hai khu vực trải qua nhiều dự án Bất Động Sản, chương trình như : Chương trình trao đổi học viên, sinh viên được hỗ trợ vốn bởi cơ quan chính phủ Nhật Bản ( JENESYS ), tương hỗ giảng dạy nguồn nhân lực có kinh nghiệm tay nghề cho những nước trong khu vực hay những khóa huấn luyện và đào tạo về tăng cường năng lượng bảo mật an ninh mạng, tăng trưởng mạng lưới hệ thống liên vận vững chắc khu vực, quản trị cảng biển kế hoạch và giải quyết và xử lý rác thải biển … Bên cạnh đó, Nhật Bản còn tương hỗ ASEAN tăng trưởng thành phố mưu trí, kinh tế số, nông nghiệp chất lượng cao và tương hỗ thích ứng với Cách mạng Công nghiệp 4.0, nguồn năng lượng, quản trị thiên tai, ứng phó biến hóa khí hậu …

Trong toàn cảnh vương quốc những nước khu vực ASEAN phải đương đầu với làn sóng dịch bệnh Covid-19, Nhật Bản sát cánh cùng những nước ASEAN nâng cao năng lượng ứng phó dịch bệnh ; phối hợp bảo vệ đáp ứng, phân phối vaccine đồng đều, hiệu suất cao và bảo vệ chất lượng cho những nước trong khu vực và trên quốc tế. Điều này bộc lộ qua việc Nhật Bản góp phần 1 triệu USD cho Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19 và tương hỗ 50 triệu USD giúp ASEAN xây dựng Trung tâm ASEAN ứng phó những trường hợp y tế công cộng khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi ( ACPHEED ), góp thêm phần nâng cao năng lượng y tế, tăng cường năng lực điều phối vương quốc và khu vực, ứng phó với dịch bệnh trong tương lai. Trong thời hạn tới, những nước ASEAN và Nhật Bản sẽ liên tục phối hợp ngặt nghèo trong ứng phó, trấn áp và ngăn ngừa sự lây lan dịch bệnh Covid-19, khắc phục những tác động ảnh hưởng xấu đi của dịch bệnh, từng bước phục sinh và không thay đổi đời sống kinh tế-xã hội, duy trì chuỗi sản xuất – đáp ứng khu vực … để cùng nhau vượt qua đại dịch với tư cách là những người bạn truyền kiếp và những đối tác chiến lược bình đẳng .

Bằng những cam kết và hành vi thiết thực, chắc như đinh rằng quan hệ hợp tác giữa ASEAN và Nhật Bản

trong thời gian tới sẽ tiếp tục mở rộng, dựa trên các giá trị chung của liên kết kinh tế mở và hai bên sẽ là những người bạn tốt, chân thành của nhau./.

 

Bích Ngọc