Khái niệm hợp tác xã Đặc điểm HTX kiểu mới ở Việt Nam – Tài liệu text
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (764.69 KB, 57 trang )
Nội Dung Chính
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HỢP TÁC XÃ VÀ CÁN BỘ QUẢN LÝ HỢP TÁC XÃ
1.1. Cơ sở lý luận về hợp tác xã và hợp tác xã nông nghiệp 1.1.1. Hợp tác xã
1.1.1.1. Khái niệm hợp tác xã
HTX là một hình thức tổ chức cụ thể của kinh tế hợp tác phát triển ở trình độ cao hơn các hình thức kinh tế hợp tác giản đơn, là tổ chức kinh tế của
những hộ nông dân cá nhân, pháp nhân có cùng nhu cầu và nguyện vọng tự nguyện liên kết lại để phối hợp giúp đỡ nhau phát triển kinh tế hoặc đáp ứng
tốt hơn nhu cầu về đời sống của mỗi thành viên, tổ chức và hoạt động theo các nguyên tắc luật pháp quy định, có tư cách pháp nhân.
HTX có ở hầu hết các nước trên thế giới và đã có lịch sử hình thành và phát triển hơn 100 năm. Trong Luật hợp tác xã của nhiều nước cũng như một
số tổ chức quốc tế đều có các định nghĩa về hợp tác xã: Theo Liên minh Hợp tác xã quốc tế ICA thì Hợp tác xã là một tổ chức
tự trị của những người tự nguyện liên hiệp lại để đáp ứng các nhu cầu và nguyện vọng chung của họ về kinh tế, xã hội và văn hố thơng qua một xí
nghiệp cùng sở hữu và quản lý dân chủ. Năm 1995, định nghĩa này đã được bổ sung và hoàn thiện: “Hợp tác xã dựa trên ý nghĩa tự cứu giúp mình, tự chịu
trách nhiệm, bình đẳng, cơng bằng và đoàn kết. Theo truyền thống của những người sáng lập ra hợp tác xã, các xã viên hợp tác xã tin tưởng vào ý nghĩa đạo
đức về tính trung thực, cở mở, trách nhiệm xã hội và quan tâm chăm sóc người khác”.
Website: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368
Theo Điều 1 của Luật Hợp tác xã Việt Nam tháng 112003 : “Hợp tác xã là tổ chức kinh tế tập thể do các cá nhân, hộ gia đình, pháp nhân có nhu
cầu, lợi ích chung, tự nguyện góp vốn, góp sức lập ra theo quy định của Luật này để phát huy sức mạnh tập thể của từng xã viên tham gia hợp tác xã, cùng
giúp nhau thực hiện có hiệu quả các hoạt động sản xuất, kinh doanh và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, góp phần phát triển kinh tế – xã hội của đất
nước…”.
1.1.1.2. Đặc điểm HTX kiểu mới ở Việt Nam
Về nguyên tắc tổ chức HTX khi xây dựng HTX kiểu mới phải đảm bảo 5 nguyên tắc cơ bản : quyền tự nguyên gia nhập và ra khỏi HTX theo điều lệ
HTX, quản lý dân chủ và bình đẳng, mỗi xã viên đều có quyền ngang nhau trong biểu quyết, tự chịu trách nhiệm và cùng có lợi, chia lãi bảo đảm kết hợp
lợi ích của xã viên và sự phát triển của HTX Quan hệ sở hữu và phân phối trong HTX: Khi gia nhập HTX mỗi xã viên
bắt buộc phải góp vốn theo quy định của điều lệ. Phần vốn góp của xã viên thuộc quyền sở hữu của từng thành viên, các nguồn khác thuộc sở hữu chung
của HTX. Sau khi làm xong nghĩa vụ nộp thuế, lãi của Hợp tác xã được phân phối như sau: thanh toán các khoản bù lỗ; trích lập các quỹ của Hợp tác xã;
chia lãi theo vốn góp và cơng sức đóng góp của xã viên có tính đến mức sử dụng dịch vụ của Hợp tác xã.
Xã viên HTX và quan hệ giữa xã viên với HTX: Xã viên có thể là cá nhân hoặc hộ gia đình, mỗi xã viên có thể đồng thời là thành viên của nhiều
Hợp tác xã, không phân biệt ngành nghề, địa giới, hành chính. Mỗi xã viên đều bình đẳng về quyền lợi và nghĩa vụ. HTX tôn trọng quyền độc lập tự chủ
kinh tế của xã viên.
S? h ỡ nh th nh v ph
à à
ỏ t tri?n HTX n ụ ng nghi?p kh
ụ ng
Website: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368
ph ỏ v? tớnh
độc lập tự chủ của kinh tế hộ, trang trại gia đình. Nó có tác đụng
tạo điều kiện phát triển tăng thu nhập cho kinh tế của các hộ xã viên. Trên cơ sở đó mà thúc đẩy sự phát triển của kinh tế HTX.
Điều kiện thành lập và giải thể HTX: thành lập HTX cần phải có điều lệ, phương án sản xuất kinh doanh cụ thể có tính khả thi, được đại hội xã viên
thông qua và cơ quan có trách nhiệm phê duyệt. Trong trường hợp giải thể theo nghị quyết của đại hội xã viên, hoặc bị buộc phải giải thể theo quyết định
của pháp luật, HTX phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với cơ quan có thẩm quyền. Đại hội xã viên hoặc đại hội đại biểu xã viên có thẩm quyền quyết định
cao nhất đối với mọi hoạt động của HTX. 1.1.1.3.Các hình thức của HTXNN hiện nay trên cả nước.
Các HTX trong nông nghiệp, nông thôn ở Việt Nam hiện nay có 3 hình thức chủ yếu:
Một là: HTXNN là dịch vụ, về hình thức, đây là tổ chức kinh tế trong nông nghiệp tách ra làm chức năng dịch vụ cho nơng nghiệp, nó bao gồm:
– Dịch vụ các yếu tố đầu vào cho sản xuất nông nghiệp các HTX cung ứng dịch vụ vật tư, giống
– Dịch vụ các khâu cho sản xuất nông nghiệp HTX làm đất, tưới nước, bảo vệ thực vật…
– Dịch vụ quá trình tiếp theo của quá trình sản xuất nông nghiệp HTX chế biến, tiêu thụ sản phẩm…
Về thực chất: Các HTX trên được tổ chức với mục đích phục vụ cho khâu sản xuất nơng nghiệp của các hộ nơng dân là chủ yếu. Vì vậy, sự ra đời của
các HTXNN làm dịch vụ hoàn toàn xuất phát từ yêu cầu khách quan của sản
Website: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368
xuất nông nghiệp, trong đó đặc điểm sản xuất của ngành, trình độ sản xuất của các hộ nông dân chi phối một cách trực tiếp nhất.
Các HTX dịch vụ chuyên khâu: là HTX chỉ thực hiện 1 chức năng dịch vụ 1 khâu cho sản xuất nông nghiệp như HTX dịch vụ thuỷ nông, HTX dịch
vụ điện nông thôn. HTX cung ứng vật tư… HTX dịch vụ tổng hợp là các HTX thực hiện các chức năng dịch vụ nhiều
khâu cho sản xuất nông nghiệp, đôi khi cho cả đời sống Hai là HTX sản xuất kết hợp với dịch vụ:
Các HTX loại này thường gắn sản xuất với chế biến, tiêu thụ, trong đó trực tiếp sản xuất là hộ nông dân, HTX hợp đồng bao tiêu chế biến và tiêu thụ
sản phẩm, nông dân tham gia vào HTX như những thành viên chính thức. Như các HTX sản xuất rau, sản xuất sữa.
Ba là HTX sản xuất nông nghiệp: HTXNN loại này giống như các Hợp tác xã sản xuất nông nghiệp ở nước
ta trước khi đổi mới. Nhưng mục đích nhằm tạo ra quy mơ sản xuất thích hợp chống lại chèn ép của tư tưởng, tạo những ưu thế mới ở những ngành khó tách
riêng, khai thác những ưu đãi của Chính phủ đối với các doanh nghiệp lớn, khai thác những nguồn lực cần đầu tư lớn…
.1.2. Hợp tác xã nông nghiệp 1.1.2.1. Khái niệm Hợp tác xã nơng nghiệp
Từ khái niệm HTX thì ta có thể hiểu: HTX nông nghiệp trước hết là một tổ chức của kinh tế hợp tác của những người sản xuất nông nghiệp. Được
thành lập trên nguyên tăc tự nguyện, dân chủ nhằm đáp ứng những yêu cầu về dịch vụ đa dạng trong sản xuất nông – lâm – ngư và đời sống của chính các xã
Website: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368
viên tham gia HTX. HTX nơng nghiệp có thể là các tổ chức kinh tế hợp tác của nơng dân, ít nhất trên 3 lĩnh vực: thứ nhất đó là lĩnh vực cung ứng các yếu
tố đầu vào của sản xuất như phân bón, thuốc trừ sâu… hợp tác trong khâu làm đất, thuỷ lợi, thứ hai trong lĩnh vực giải quyết đầu ra của sản xuất nông nghiệp
bao gồm hoạt động thu mua chế biến đóng gói và tiêu thụ nơng sản ở thị trường trong và ngoài nước, thứ ba trong lĩnh vực trực tiếp tổ chức sản xuất
tập trung trong trồng trọt, chăn nuôi, kể cả nuôi thuỷ sản. 1.1.2.2. Đặc trưng của HTXNN
Một là: Hợp tác xã nông nghiệp là tổ chức liên kết kinh tế tự nguyện của những hộ nơng dân, nơng trại có chung những u cầu về dịch vụ sản xuất cho
sản xuất kinh doanh và đời sống của mình mà bản thân từng hộ khơng làm được hoặc làm nhưng kém hiệu quả. Các xã viên đều có thể viết đơn tự
nguyện gia nhập và khi khơng có nhu cầu gia nhập HTXNN có thể viết đơn ra khỏi HTXNN.
Hai là: cơ sở thành lập của HTX là dựa vào việc cùng góp vốn của các thành viên và quyền chủ hồn tồn bình đẳng giữa các xã viên theo nguyên
tắc mỗi xã viên một phiếu biểu quyết khơng phân biệt lượng vốn góp ít hay nhiều. Các xã viên đều bình đẳng trong việc tham gia quản lý, kiểm tra giám
sát. Ba là: mục đích kinh doanh của Hợp tác xã là nhằm trước hết dịch vụ cho
xã viên, đáp ứng đủ và kịp thời số lượng, chất lượng của dịch vụ, đồng thời cũng phải tuân theo nguyên tắc bảo toàn và tái sản xuất mở rộng vốn bằng
cách thực hiện mức giá và lãi suất nội bộ thấp hơn giá thị trường. Bốn là: Hợp tác xã thành lập và hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện,
dân chủ và cùng có lợi.
Website: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368
Năm là: Hợp tác xã là một tổ chức liên kết kinh tế chỉ liên kết những xã viên thực sự có nhu cầu, có mong muốn khơng lệ thuộc vào nơi ở và cũng chỉ
liên kết ở những dịch vụ cần thiết và đủ khả năng quản lý kinh doanh. Như vậy trong mỗi thơn, mỗi xã có thể cùng tồn tại nhiều loại hình Hợp tác xã có
nội dung kinh doanh khác nhau, có số lượng xã viên khơng như nhau, trong đó một số nơng hộ, trang trại đồng thời là xã viên của một số Hợp tác xã.
Sáu là: nông hộ trang trại xã viên vừa là đơn vị kinh tế tự chủ trong Hợp tác xã, vừa là đơn vị kinh tế cơ sở hoạt động kinh doanh và hạch toán độc lập.
Do vậy, quan hệ giữa Hợp tác xã và xã viên là quan hệ liên kết, giúp đỡ nội bộ vừa là quan hệ qiưa hai đơn vị kinh doanh có tư cách pháp nhân độc lập. Cơ
chế liên kế của Hợp tác xã cần phản ánh được mối quan hệ phức tạp đó. Bảy là: từ những đặc trưng trên có thể rút ra đặc trưng bản chất của Hợp
tác xã là: Hợp tác xã là tổ chức kinh tế liên kết cơ sở của các nơng hộ và nơng trại, mang tính chất vưa tương trợ giúp đỡ, vừa kinh doanh
1.1.2.3. Vai trò của Hợp tác xã nông nghiệp trong hệ thống kinh tế nông nghiệp ở Việt nam
Hợp tác xã nơng nghiệp góp phần quan trọng xây dựng nơng thơn, xố đói giảm nghèo, tăng thu nhập cho nông dân, giúp nông dân làm giàu.
Hợp tác xã nơng nghiệp là hình thức kinh tế tập thể của nơng dân, vì vậy hoạt động của HTXNN có tác động lớn, tích cực đến hoạt động sản xuất của
hộ nơng dân.
Mơ hình HTX cũ đã kìm hãm kinh tế nơng nghiệp, nơng thơn. Việc giải phóng tình trạng đó bắt đầu từ Chỉ thị 100 năm 1981 và Nghị quyết 10 năm
1988 soi sáng, đưa nông dân trở thành người chủ mới thực sự. Các HTX nơng nghiệp đã có sự chuyển đổi vai trò, chức năng của mình, hoạt động chủ
Website: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368
yếu là phục vụ kinh tế hộ thành viên. Nhờ có hoạt động của HTX nông nghiệp, các yếu tố đầu vào và các khâu dịch vụ cho hoạt động sản xuất nông
nghiệp được cung cấp kịp thời, đầy đủ và đảm bảo chất lượng, các khâu sản xuất tiếp theo được đảm bảo làm cho hiệu quả sản xuất của nông hộ, nông trại
được nâng lên.
Hoạt động dịch vụ của HTX cho xã viên chủ yếu nhằm mục đích tương trợ để xã viên tìm kiếm các dịch vụ một cách dễ dàng hơn, thuận lợi hơn và
đỡ tốn kém hơn so với việc từng hộ xã viên phải tự lo liệu các dịch vụ đó. Mặc dù mục tiêu là tương trợ nhưng HTX nhờ các hoạt động chung mà tiết
kiệm được chi phí dịch vụ cho các hộ xã viên và vì vậy gián tiếp làm tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh, tức là làm tăng thu nhập cho các hộ thành viên.
Thơng qua hoạt động dịch vụ vai trò điều tiết sản xuất của HTXNN được thực hiện, sản xuất của hộ nông dân được thực hiện theo hướng tập trung, tạo điều
kiện hình thành các vùng sản xuất tập trung chun mơn hố. Ví dụ như dịch vụ làm đất, tưới nước, bảo vệ thực vật… đòi hỏi sản xuất của hộ nông dân
phải thực hiện thống nhất trên từng cánh đồng về chủng loại giống, về thời vụ gieo trồng và chăm sóc. Nừu hộ nơng dân không thực hiện thống nhất sẽ ảnh
hưởng trực tiếp đến các công việc sản xuất và đến kết quả sản xuất cuối cùng của họ.
Hợp tác xã nông nghiệp là hình thức tổ chức quan trọng để người lao động, hộ xã viên tiếp nhận sự hỗ trợ của Nhà nước, liên kết với doanh nghiệp
thuộc các thành phần kinh tế. Qua đó, HTX có khả năng hỗ trợ nơng dân thực hiện quy hoạch và kế hoạch chuyển dịch cơ cấu sản xuất theo hướng sản xuất
hàng hoá tập trung quy mô ngày càng lớn, giá trị thu nhập cao, phù hợp và đáp ứng nhu cầu của thị trường trong và ngồi nước đòi hỏi; liên kết với các
thành phần kinh tế để mở rộng dịch vụ đầu vào, đầu ra, ứng dụng công nghệ sinh học và các tiến bộ kỹ thuật mới, đa dạng sản phẩm hàng hố, thúc đẩy
phân cơng lại lao động tại chỗ, góp phần ngày càng lớn cải thiện và nâng cao
Website: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368
mức sống của người dân ở nông thôn. HTX là nơi tiếp nhận những sự trợ giúp của Nhà nước tới hộ nông dân, vì vậy hoạt động của HTXNN có vai trò cầu
nối giữa Nhà nước với hộ nông dân một cách hiệu quả. HTXNN ở những vùng chuyên môn hố còn là hình thức thể hiện mối liên minh công nông, đặc
biệt sự gắn kết giữa khâu sản xuất nguyên liệu về chế biến nông sản. Như các HTXNN ở vùng trồng mía Lam Sơn Thánh Hố có vai trò quan trọng gắn kết
giữa hộ nông dân với các nhà máy đường, thể hiện sự giúp đỡ của công nghiệp với nơng nghiệp.
Hợp tác xã nơng nghiệp góp phần giúp nông dân giải quyết các vấn đề xã hội, kinh tế thị trường.
Trong cơ chế thị trường, từng hộ nông dân không đủ khả năng để tham gia cạnh tranh. Khi đó, HTX đóng vai trò quan trọng giúp các hộ nông dân sản
xuất kinh doanh với các dịch vụ giá rẻ hơn, chất lượng phù hợp với nhu cầu của họ và sản phẩm làm ra được tiêu thụ kịp thời, ổn định, hạn chế được sự
cạnh tranh, chèn ép trong các quan hệ trao đổi trên thương trường.
Hợp tác xã nơng nghiệp còn có vai trò gìn giữ và phát huy những truyền thống văn hoá tốt đẹp của dân tộc như tinh thần tương thân, tương trợ giúp đỡ
nhau trong sản xuất và đời sống, chăm lo đời sống của các hộ thành viên và góp phần giải quyết các vấn đề xã hội ở địa phương, nâng cao đời sống vật
chất, văn hoá, tinh thần của người dân nơng thơn. Hiện nước ta có khoảng 55 – 56 triệu người sống ở nông thôn, việc xây dựng và phát triển HTX sẽ góp
phần ổn định chính trị, xã hội.
Như vậy, có thể nói HTX nơng nghiệp ở nước ta có vị trí và vai trò rất quan trọng đối với sản xuất nông nghiệp và kinh tế nông thôn. Phát triển kinh
tế hợp tác, mà nòng cốt là HTX trong nơng nghiệp, nơng thơn là đòi hỏi của q trình CNH – HĐH nơng nghiệp, nông thôn, phù hợp với yêu cầu của nền
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, trong đó kinh tế tập thể cùng
Website: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368
với kinh tế nhà nước ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân như Đại hội IX của Đảng đã xác định.
1.1.2. Cơ sở lý luận về cán bộ quản lý HTX tỉnh Hà Tây
1.1.2.1 Khái niệm cán bộ quản lý
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HỢP TÁC XÃ VÀ CÁN BỘ QUẢN LÝ HỢP TÁC XÃ1.1. Cơ sở lý luận về hợp tác xã và hợp tác xã nông nghiệp 1.1.1. Hợp tác xãHTX là một hình thức tổ chức cụ thể của kinh tế hợp tác phát triển ở trình độ cao hơn các hình thức kinh tế hợp tác giản đơn, là tổ chức kinh tế củanhững hộ nông dân cá nhân, pháp nhân có cùng nhu cầu và nguyện vọng tự nguyện liên kết lại để phối hợp giúp đỡ nhau phát triển kinh tế hoặc đáp ứngtốt hơn nhu cầu về đời sống của mỗi thành viên, tổ chức và hoạt động theo các nguyên tắc luật pháp quy định, có tư cách pháp nhân.HTX có ở hầu hết các nước trên thế giới và đã có lịch sử hình thành và phát triển hơn 100 năm. Trong Luật hợp tác xã của nhiều nước cũng như mộtsố tổ chức quốc tế đều có các định nghĩa về hợp tác xã: Theo Liên minh Hợp tác xã quốc tế ICA thì Hợp tác xã là một tổ chứctự trị của những người tự nguyện liên hiệp lại để đáp ứng các nhu cầu và nguyện vọng chung của họ về kinh tế, xã hội và văn hố thơng qua một xínghiệp cùng sở hữu và quản lý dân chủ. Năm 1995, định nghĩa này đã được bổ sung và hoàn thiện: “Hợp tác xã dựa trên ý nghĩa tự cứu giúp mình, tự chịutrách nhiệm, bình đẳng, cơng bằng và đoàn kết. Theo truyền thống của những người sáng lập ra hợp tác xã, các xã viên hợp tác xã tin tưởng vào ý nghĩa đạođức về tính trung thực, cở mở, trách nhiệm xã hội và quan tâm chăm sóc người khác”.Website: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368Theo Điều 1 của Luật Hợp tác xã Việt Nam tháng 112003 : “Hợp tác xã là tổ chức kinh tế tập thể do các cá nhân, hộ gia đình, pháp nhân có nhucầu, lợi ích chung, tự nguyện góp vốn, góp sức lập ra theo quy định của Luật này để phát huy sức mạnh tập thể của từng xã viên tham gia hợp tác xã, cùnggiúp nhau thực hiện có hiệu quả các hoạt động sản xuất, kinh doanh và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, góp phần phát triển kinh tế – xã hội của đấtnước…”.Về nguyên tắc tổ chức HTX khi xây dựng HTX kiểu mới phải đảm bảo 5 nguyên tắc cơ bản : quyền tự nguyên gia nhập và ra khỏi HTX theo điều lệHTX, quản lý dân chủ và bình đẳng, mỗi xã viên đều có quyền ngang nhau trong biểu quyết, tự chịu trách nhiệm và cùng có lợi, chia lãi bảo đảm kết hợplợi ích của xã viên và sự phát triển của HTX Quan hệ sở hữu và phân phối trong HTX: Khi gia nhập HTX mỗi xã viênbắt buộc phải góp vốn theo quy định của điều lệ. Phần vốn góp của xã viên thuộc quyền sở hữu của từng thành viên, các nguồn khác thuộc sở hữu chungcủa HTX. Sau khi làm xong nghĩa vụ nộp thuế, lãi của Hợp tác xã được phân phối như sau: thanh toán các khoản bù lỗ; trích lập các quỹ của Hợp tác xã;chia lãi theo vốn góp và cơng sức đóng góp của xã viên có tính đến mức sử dụng dịch vụ của Hợp tác xã.Xã viên HTX và quan hệ giữa xã viên với HTX: Xã viên có thể là cá nhân hoặc hộ gia đình, mỗi xã viên có thể đồng thời là thành viên của nhiềuHợp tác xã, không phân biệt ngành nghề, địa giới, hành chính. Mỗi xã viên đều bình đẳng về quyền lợi và nghĩa vụ. HTX tôn trọng quyền độc lập tự chủkinh tế của xã viên.S? h ỡ nh th nh v phà àỏ t tri?n HTX n ụ ng nghi?p khụ ngWebsite: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368ph ỏ v? tớnhđộc lập tự chủ của kinh tế hộ, trang trại gia đình. Nó có tác đụngtạo điều kiện phát triển tăng thu nhập cho kinh tế của các hộ xã viên. Trên cơ sở đó mà thúc đẩy sự phát triển của kinh tế HTX.Điều kiện thành lập và giải thể HTX: thành lập HTX cần phải có điều lệ, phương án sản xuất kinh doanh cụ thể có tính khả thi, được đại hội xã viênthông qua và cơ quan có trách nhiệm phê duyệt. Trong trường hợp giải thể theo nghị quyết của đại hội xã viên, hoặc bị buộc phải giải thể theo quyết địnhcủa pháp luật, HTX phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với cơ quan có thẩm quyền. Đại hội xã viên hoặc đại hội đại biểu xã viên có thẩm quyền quyết địnhcao nhất đối với mọi hoạt động của HTX. 1.1.1.3.Các hình thức của HTXNN hiện nay trên cả nước.Các HTX trong nông nghiệp, nông thôn ở Việt Nam hiện nay có 3 hình thức chủ yếu:Một là: HTXNN là dịch vụ, về hình thức, đây là tổ chức kinh tế trong nông nghiệp tách ra làm chức năng dịch vụ cho nơng nghiệp, nó bao gồm:- Dịch vụ các yếu tố đầu vào cho sản xuất nông nghiệp các HTX cung ứng dịch vụ vật tư, giống- Dịch vụ các khâu cho sản xuất nông nghiệp HTX làm đất, tưới nước, bảo vệ thực vật…- Dịch vụ quá trình tiếp theo của quá trình sản xuất nông nghiệp HTX chế biến, tiêu thụ sản phẩm…Về thực chất: Các HTX trên được tổ chức với mục đích phục vụ cho khâu sản xuất nơng nghiệp của các hộ nơng dân là chủ yếu. Vì vậy, sự ra đời củacác HTXNN làm dịch vụ hoàn toàn xuất phát từ yêu cầu khách quan của sảnWebsite: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368xuất nông nghiệp, trong đó đặc điểm sản xuất của ngành, trình độ sản xuất của các hộ nông dân chi phối một cách trực tiếp nhất.Các HTX dịch vụ chuyên khâu: là HTX chỉ thực hiện 1 chức năng dịch vụ 1 khâu cho sản xuất nông nghiệp như HTX dịch vụ thuỷ nông, HTX dịchvụ điện nông thôn. HTX cung ứng vật tư… HTX dịch vụ tổng hợp là các HTX thực hiện các chức năng dịch vụ nhiềukhâu cho sản xuất nông nghiệp, đôi khi cho cả đời sống Hai là HTX sản xuất kết hợp với dịch vụ:Các HTX loại này thường gắn sản xuất với chế biến, tiêu thụ, trong đó trực tiếp sản xuất là hộ nông dân, HTX hợp đồng bao tiêu chế biến và tiêu thụsản phẩm, nông dân tham gia vào HTX như những thành viên chính thức. Như các HTX sản xuất rau, sản xuất sữa.Ba là HTX sản xuất nông nghiệp: HTXNN loại này giống như các Hợp tác xã sản xuất nông nghiệp ở nướcta trước khi đổi mới. Nhưng mục đích nhằm tạo ra quy mơ sản xuất thích hợp chống lại chèn ép của tư tưởng, tạo những ưu thế mới ở những ngành khó táchriêng, khai thác những ưu đãi của Chính phủ đối với các doanh nghiệp lớn, khai thác những nguồn lực cần đầu tư lớn….1.2. Hợp tác xã nông nghiệp 1.1.2.1. Khái niệm Hợp tác xã nơng nghiệpTừ khái niệm HTX thì ta có thể hiểu: HTX nông nghiệp trước hết là một tổ chức của kinh tế hợp tác của những người sản xuất nông nghiệp. Đượcthành lập trên nguyên tăc tự nguyện, dân chủ nhằm đáp ứng những yêu cầu về dịch vụ đa dạng trong sản xuất nông – lâm – ngư và đời sống của chính các xãWebsite: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368viên tham gia HTX. HTX nơng nghiệp có thể là các tổ chức kinh tế hợp tác của nơng dân, ít nhất trên 3 lĩnh vực: thứ nhất đó là lĩnh vực cung ứng các yếutố đầu vào của sản xuất như phân bón, thuốc trừ sâu… hợp tác trong khâu làm đất, thuỷ lợi, thứ hai trong lĩnh vực giải quyết đầu ra của sản xuất nông nghiệpbao gồm hoạt động thu mua chế biến đóng gói và tiêu thụ nơng sản ở thị trường trong và ngoài nước, thứ ba trong lĩnh vực trực tiếp tổ chức sản xuấttập trung trong trồng trọt, chăn nuôi, kể cả nuôi thuỷ sản. 1.1.2.2. Đặc trưng của HTXNNMột là: Hợp tác xã nông nghiệp là tổ chức liên kết kinh tế tự nguyện của những hộ nơng dân, nơng trại có chung những u cầu về dịch vụ sản xuất chosản xuất kinh doanh và đời sống của mình mà bản thân từng hộ khơng làm được hoặc làm nhưng kém hiệu quả. Các xã viên đều có thể viết đơn tựnguyện gia nhập và khi khơng có nhu cầu gia nhập HTXNN có thể viết đơn ra khỏi HTXNN.Hai là: cơ sở thành lập của HTX là dựa vào việc cùng góp vốn của các thành viên và quyền chủ hồn tồn bình đẳng giữa các xã viên theo nguyêntắc mỗi xã viên một phiếu biểu quyết khơng phân biệt lượng vốn góp ít hay nhiều. Các xã viên đều bình đẳng trong việc tham gia quản lý, kiểm tra giámsát. Ba là: mục đích kinh doanh của Hợp tác xã là nhằm trước hết dịch vụ choxã viên, đáp ứng đủ và kịp thời số lượng, chất lượng của dịch vụ, đồng thời cũng phải tuân theo nguyên tắc bảo toàn và tái sản xuất mở rộng vốn bằngcách thực hiện mức giá và lãi suất nội bộ thấp hơn giá thị trường. Bốn là: Hợp tác xã thành lập và hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện,dân chủ và cùng có lợi.Website: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368Năm là: Hợp tác xã là một tổ chức liên kết kinh tế chỉ liên kết những xã viên thực sự có nhu cầu, có mong muốn khơng lệ thuộc vào nơi ở và cũng chỉliên kết ở những dịch vụ cần thiết và đủ khả năng quản lý kinh doanh. Như vậy trong mỗi thơn, mỗi xã có thể cùng tồn tại nhiều loại hình Hợp tác xã cónội dung kinh doanh khác nhau, có số lượng xã viên khơng như nhau, trong đó một số nơng hộ, trang trại đồng thời là xã viên của một số Hợp tác xã.Sáu là: nông hộ trang trại xã viên vừa là đơn vị kinh tế tự chủ trong Hợp tác xã, vừa là đơn vị kinh tế cơ sở hoạt động kinh doanh và hạch toán độc lập.Do vậy, quan hệ giữa Hợp tác xã và xã viên là quan hệ liên kết, giúp đỡ nội bộ vừa là quan hệ qiưa hai đơn vị kinh doanh có tư cách pháp nhân độc lập. Cơchế liên kế của Hợp tác xã cần phản ánh được mối quan hệ phức tạp đó. Bảy là: từ những đặc trưng trên có thể rút ra đặc trưng bản chất của Hợptác xã là: Hợp tác xã là tổ chức kinh tế liên kết cơ sở của các nơng hộ và nơng trại, mang tính chất vưa tương trợ giúp đỡ, vừa kinh doanh1.1.2.3. Vai trò của Hợp tác xã nông nghiệp trong hệ thống kinh tế nông nghiệp ở Việt namHợp tác xã nơng nghiệp góp phần quan trọng xây dựng nơng thơn, xố đói giảm nghèo, tăng thu nhập cho nông dân, giúp nông dân làm giàu.Hợp tác xã nơng nghiệp là hình thức kinh tế tập thể của nơng dân, vì vậy hoạt động của HTXNN có tác động lớn, tích cực đến hoạt động sản xuất củahộ nơng dân.Mơ hình HTX cũ đã kìm hãm kinh tế nơng nghiệp, nơng thơn. Việc giải phóng tình trạng đó bắt đầu từ Chỉ thị 100 năm 1981 và Nghị quyết 10 năm1988 soi sáng, đưa nông dân trở thành người chủ mới thực sự. Các HTX nơng nghiệp đã có sự chuyển đổi vai trò, chức năng của mình, hoạt động chủWebsite: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368yếu là phục vụ kinh tế hộ thành viên. Nhờ có hoạt động của HTX nông nghiệp, các yếu tố đầu vào và các khâu dịch vụ cho hoạt động sản xuất nôngnghiệp được cung cấp kịp thời, đầy đủ và đảm bảo chất lượng, các khâu sản xuất tiếp theo được đảm bảo làm cho hiệu quả sản xuất của nông hộ, nông trạiđược nâng lên.Hoạt động dịch vụ của HTX cho xã viên chủ yếu nhằm mục đích tương trợ để xã viên tìm kiếm các dịch vụ một cách dễ dàng hơn, thuận lợi hơn vàđỡ tốn kém hơn so với việc từng hộ xã viên phải tự lo liệu các dịch vụ đó. Mặc dù mục tiêu là tương trợ nhưng HTX nhờ các hoạt động chung mà tiếtkiệm được chi phí dịch vụ cho các hộ xã viên và vì vậy gián tiếp làm tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh, tức là làm tăng thu nhập cho các hộ thành viên.Thơng qua hoạt động dịch vụ vai trò điều tiết sản xuất của HTXNN được thực hiện, sản xuất của hộ nông dân được thực hiện theo hướng tập trung, tạo điềukiện hình thành các vùng sản xuất tập trung chun mơn hố. Ví dụ như dịch vụ làm đất, tưới nước, bảo vệ thực vật… đòi hỏi sản xuất của hộ nông dânphải thực hiện thống nhất trên từng cánh đồng về chủng loại giống, về thời vụ gieo trồng và chăm sóc. Nừu hộ nơng dân không thực hiện thống nhất sẽ ảnhhưởng trực tiếp đến các công việc sản xuất và đến kết quả sản xuất cuối cùng của họ.Hợp tác xã nông nghiệp là hình thức tổ chức quan trọng để người lao động, hộ xã viên tiếp nhận sự hỗ trợ của Nhà nước, liên kết với doanh nghiệpthuộc các thành phần kinh tế. Qua đó, HTX có khả năng hỗ trợ nơng dân thực hiện quy hoạch và kế hoạch chuyển dịch cơ cấu sản xuất theo hướng sản xuấthàng hoá tập trung quy mô ngày càng lớn, giá trị thu nhập cao, phù hợp và đáp ứng nhu cầu của thị trường trong và ngồi nước đòi hỏi; liên kết với cácthành phần kinh tế để mở rộng dịch vụ đầu vào, đầu ra, ứng dụng công nghệ sinh học và các tiến bộ kỹ thuật mới, đa dạng sản phẩm hàng hố, thúc đẩyphân cơng lại lao động tại chỗ, góp phần ngày càng lớn cải thiện và nâng caoWebsite: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368mức sống của người dân ở nông thôn. HTX là nơi tiếp nhận những sự trợ giúp của Nhà nước tới hộ nông dân, vì vậy hoạt động của HTXNN có vai trò cầunối giữa Nhà nước với hộ nông dân một cách hiệu quả. HTXNN ở những vùng chuyên môn hố còn là hình thức thể hiện mối liên minh công nông, đặcbiệt sự gắn kết giữa khâu sản xuất nguyên liệu về chế biến nông sản. Như các HTXNN ở vùng trồng mía Lam Sơn Thánh Hố có vai trò quan trọng gắn kếtgiữa hộ nông dân với các nhà máy đường, thể hiện sự giúp đỡ của công nghiệp với nơng nghiệp.Hợp tác xã nơng nghiệp góp phần giúp nông dân giải quyết các vấn đề xã hội, kinh tế thị trường.Trong cơ chế thị trường, từng hộ nông dân không đủ khả năng để tham gia cạnh tranh. Khi đó, HTX đóng vai trò quan trọng giúp các hộ nông dân sảnxuất kinh doanh với các dịch vụ giá rẻ hơn, chất lượng phù hợp với nhu cầu của họ và sản phẩm làm ra được tiêu thụ kịp thời, ổn định, hạn chế được sựcạnh tranh, chèn ép trong các quan hệ trao đổi trên thương trường.Hợp tác xã nơng nghiệp còn có vai trò gìn giữ và phát huy những truyền thống văn hoá tốt đẹp của dân tộc như tinh thần tương thân, tương trợ giúp đỡnhau trong sản xuất và đời sống, chăm lo đời sống của các hộ thành viên và góp phần giải quyết các vấn đề xã hội ở địa phương, nâng cao đời sống vậtchất, văn hoá, tinh thần của người dân nơng thơn. Hiện nước ta có khoảng 55 – 56 triệu người sống ở nông thôn, việc xây dựng và phát triển HTX sẽ gópphần ổn định chính trị, xã hội.Như vậy, có thể nói HTX nơng nghiệp ở nước ta có vị trí và vai trò rất quan trọng đối với sản xuất nông nghiệp và kinh tế nông thôn. Phát triển kinhtế hợp tác, mà nòng cốt là HTX trong nơng nghiệp, nơng thơn là đòi hỏi của q trình CNH – HĐH nơng nghiệp, nông thôn, phù hợp với yêu cầu của nềnkinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, trong đó kinh tế tập thể cùngWebsite: http:www.docs.vn Email : lienhedocs.vn Tel : 0918.775.368với kinh tế nhà nước ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân như Đại hội IX của Đảng đã xác định.
Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Doanh Nghiệp
