Bàn giải pháp nâng cao vai trò chủ đạo của doanh nghiệp nhà nước

Mặc dù nắm giữ nguồn lực lớn về vốn, gia tài của Nhà nước, tuy nhiên hiệu suất cao hoạt động giải trí và năng lượng cạnh tranh đối đầu của khu vực doanh nghiệp nhà nước còn hạn chế. Do đó, cần có những giải pháp ” giải bài toán ” này, để nâng cao vai trò chủ yếu của doanh nghiệp nhà nước trong nền kinh tế tài chính.

Đây là nội dung được trao đổi, tranh luận tại hội thảo chiến lược “ Giải pháp quản trị kinh tế tài chính và góp vốn đầu tư nhằm mục đích nâng cao vai trò chủ yếu của doanh nghiệp nhà nước ( DNNN ) trong phát triển kinh tế tài chính ”, do Viện Kinh tế Nước Ta tổ chức triển khai ngày 31/3.

Hiệu quả hoạt động còn hạn chế

Ông Bùi Quang Tuấn – Viện trưởng Viện Kinh tế Nước Ta cho biết thêm, sau hơn 30 năm thực thi sắp xếp, thay đổi khu vực DNNN với giải pháp trọng tâm là cổ phần hóa, số lượng DNNN đã giảm nhiều, tuy nhiên khu vực này vẫn nắm giữ nguồn lực lớn về vốn, gia tài, tạo nguồn lệch giá và góp phần đáng kể cho ngân sách nhà nước. Cụ thể, lúc bấy giờ số lượng DNNN không lớn, chỉ chiếm khoảng chừng 0,07 % số doanh nghiệp ( Doanh Nghiệp ) cả nước, nhưng góp phần tới 7 % tổng tài sản, 10 % tổng vốn những Doanh Nghiệp trên thị trường và hơn 30 % GDP, chưa kể tới góp phần về lao động, việc làm và vai trò điều tiết, không thay đổi thị trường khi có không ổn định, góp thêm phần bảo vệ phúc lợi xã hội, quốc phòng – bảo mật an ninh … Tuy nhiên, bên cạnh những nỗ lực bảo vệ vai trò của mình trong nền kinh tế tài chính, những chuyên viên tại hội thảo chiến lược cho rằng sự phát triển khu vực DNNN đã và đang đặt ra không ít yếu tố như hiệu suất cao hoạt động giải trí và năng lượng cạnh tranh đối đầu của DNNN còn hạn chế, chưa tương ứng với nguồn lực nắm giữ. Cụ thể, lúc bấy giờ DNNN góp phần gần 40 % GDP, phần còn lại 60 % GDP là góp phần từ Doanh Nghiệp tư nhân và Doanh Nghiệp có vốn góp vốn đầu tư quốc tế ( FDI ), trong khi đó khoảng chừng 60 % nguồn lực xã hội đang tập trung chuyên sâu cho DNNN, như vậy, khu vực DNNN sử dụng vốn chưa hiệu suất cao. Bên cạnh đó, chính sách quản trị Doanh Nghiệp còn chậm thay đổi, chưa tương thích với thông lệ quốc tế, tính công khai minh bạch, tính minh bạch còn hạn chế. Việc ứng dụng công nghệ tiên tiến tiên tiến và phát triển cũng còn hạn chế khi lúc bấy giờ phần đông Doanh Nghiệp công nghiệp Nước Ta vẫn đang sử dụng công nghệ tiên tiến tụt hậu so với mức trung bình của quốc tế từ 2 đến 3 thế hệ …

DNNN
Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: D.T

Lấy ví dụ vật chứng về những sống sót, hạn chế của DNNN, ông Nguyễn Đức Trung – Phó Cục trưởng Cục Phát triển Doanh Nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, như trong nghành công nghiệp chế biến, sản xuất, hiệu suất cao hoạt động giải trí của DNNN trong nghành nghề dịch vụ này còn rất hạn chế, góp phần hầu hết là từ Doanh Nghiệp tư nhân và Doanh Nghiệp FDI. Cụ thể như trong ngành điện tử, 95 % kim ngạch xuất khẩu đến từ khối Doanh Nghiệp FDI. Trong ngành dệt may, Tập đoàn Dệt may Nước Ta ( Vinatex ) cũng chiếm vị trí quan trọng nhưng đa phần sử dụng lao động đại trà phổ thông, tính lan tỏa và giá trị ngày càng tăng không cao, chưa có ảnh hưởng tác động vững chắc so với thiên nhiên và môi trường. Đối với ngành công nghiệp hóa chất, Tập đoàn Công nghiệp Hóa chất Nước Ta ( Vinachem ) đa phần tập trung chuyên sâu vào hóa chất tiêu dùng, chưa thực sự có nhiều ý nghĩa để thực thi vai trò dẫn dắt, lan tỏa.

Đối với ngành thép, Tổng công ty Thép Việt Nam (VNSteel) khả năng cạnh tranh thấp, chi phí sản xuất cao, năng suất thấp.

Đối với ngành cơ khí, DNNN hoạt động giải trí cũng còn yếu kém. Ví dụ : Tổng công ty Cơ khí thiết kế xây dựng, Tổng công ty Máy và Thiết bị công nghiệp đều lỗ. Tổng công ty Máy và Thiết bị nông nghiệp ( VEAM ) hoạt động giải trí hiệu suất cao không phải do hoạt động giải trí sản xuất kinh doanh thương mại mà hầu hết là từ chia lãi liên kết kinh doanh …

Cần tạo hành lang pháp lý để doanh nghiệp nhà nước thực hiện đổi mới sáng tạo

Theo những chuyên viên tại hội thảo chiến lược, tình hình 1 số ít DNNN quy mô lớn hoạt động giải trí trong những nghành quan trọng, then chốt của nền kinh tế tài chính nhưng vẫn chưa thực sự phát huy được hết tiềm năng, thế mạnh bắt nguồn từ nhiều nguyên do. Trước hết, theo ông Nguyễn Đức Trung, hiệu suất cao hoạt động giải trí của DNNN chưa tương ứng với nguồn lực nắm giữ, năng lượng cạnh tranh đối đầu, đặc biệt quan trọng cạnh tranh đối đầu quốc tế còn hạn chế, xuất phát từ việc DNNN chưa phát huy hết tính dữ thế chủ động trong hoạt động giải trí sản xuất, kinh doanh thương mại. Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước góp vốn đầu tư vào sản xuất, kinh doanh thương mại tại Doanh Nghiệp và những văn bản hướng dẫn triển khai đã lao lý chi tiết cụ thể về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan đại diện thay mặt chủ sở hữu so với DNNN. Tuy nhiên trên thực tiễn, những quá trình, thủ tục của cơ quan đại diện thay mặt chủ sở hữu thường có độ trễ nhất định, trong khi hoạt động giải trí sản xuất kinh doanh thương mại của Doanh Nghiệp yên cầu phải đưa ra những quyết định hành động nhanh, kịp thời để đón thời cơ góp vốn đầu tư. Đồng thời, 1 số ít chính sách, chủ trương ( như những văn bản lao lý về tiền lương, quỹ khoa học công nghệ tiên tiến của DNNN … ) chưa tương thích với thực tiễn hoạt động giải trí của Doanh Nghiệp … Chính điều này đã làm ảnh hưởng tác động đến hiệu suất cao hoạt động giải trí và vai trò của DNNN. Hai là, lúc bấy giờ 1 số ít cơ quan đang được giao quản trị DNNN ( như Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại Doanh Nghiệp và bộ quản trị ngành ), tuy nhiên, chưa có một văn bản nào pháp luật rõ một cơ quan có trách nhiệm quản trị chung so với mạng lưới hệ thống DNNN. Ba là, 1 số ít DNNN được giao một khối lượng gia tài rất lớn để kinh doanh thương mại, nhưng mạng lưới hệ thống quản trị, giám sát không theo kịp với nhu yếu thực tiễn, thiếu hiệu lực thực thi hiện hành và kém hiệu suất cao, dẫn tới không ngăn ngừa và cảnh báo nhắc nhở được những rủi ro tiềm ẩn làm Doanh Nghiệp bị thua lỗ, mất vốn nhà nước. Bên cạnh đó, chưa chú trọng đến nghĩa vụ và trách nhiệm báo cáo giải trình của người đứng đầu so với tiến trình sắp xếp, thay đổi và hiệu quả hoạt động giải trí của DNNN. Đặc biệt, theo ông Nguyễn Quang Tuấn – Ban Nghiên cứu sản xuất, Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội ( Viettel ), những DNNN vẫn bị cản trở tham gia vào góp vốn đầu tư mạo hiểm, thay đổi phát minh sáng tạo. Mặc dù Đảng đã có chủ trương “ có chủ trương cho DNNN góp vốn đầu tư phát triển công nghệ tiên tiến, góp vốn đầu tư mạo hiểm và góp vốn đầu tư vào thay đổi phát minh sáng tạo ”, tuy nhiên chưa được thể chế hóa …

Trước thực trạng trên, ông Nguyễn Quang Tuấn đưa khuyến nghị, trước hết, cần mở rộng quyền tự chủ cho DNNN, chuyển đổi chính sách từ quản lý đầu vào sang quản lý mục tiêu và quản lý dựa trên kết quả.

Cùng với đó, cần nâng cao năng lượng của những cơ quan quản trị nhà nước, tăng nhanh thay đổi tư duy trong việc kiến thiết xây dựng nhà nước xây đắp, nhà nước ship hàng ; tương hỗ tốt hơn so với Doanh Nghiệp trong công tác làm việc dự báo, khuynh hướng cũng như có những cảnh báo nhắc nhở tốt so với Doanh Nghiệp. Mặt khác, theo những chuyên viên, cần phát hành những chủ trương hướng dẫn đơn cử để DNNN hoàn toàn có thể tham gia vào góp vốn đầu tư mạo hiểm, góp vốn đầu tư vào thay đổi phát minh sáng tạo … ; đồng thời, kiến thiết xây dựng và thực thi những chủ trương đơn cử để phát triển những Doanh Nghiệp tiên phong, dẫn dắt về công nghệ tiên tiến bắt nhịp với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và phát triển kinh tế tài chính số … /. Diệu Thiện