Tài liệu giáo dục địa phương: Khuyến khích hoạt động trải nghiệm

Tài liệu giáo dục địa phương: Khuyến khích hoạt động trải nghiệm

Tài liệu giáo dục địa phương là một nội dung bắt buộc trong chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) mới. Tài liệu do UBND các tỉnh/thành phố thẩm định về mặt nội dung và trình Bộ GD-ĐT phê duyệt ban hành.

  1. Mô tả Hoạt Động: Cung cấp mô tả chi tiết về các hoạt động trải nghiệm, gợi ý cách tổ chức và thực hiện chúng.
  2. Tài Liệu Hướng Dẫn: Cung cấp hướng dẫn cho giáo viên về cách chuẩn bị và thực hiện hoạt động trải nghiệm, bao gồm tài liệu cần thiết và cách hướng dẫn học sinh.
  3. Các Tài Nguyên Ngoại Vi: Liệt kê các tài nguyên ngoại vi như video, hình ảnh, bài viết, trang web, hoặc các nguồn tài liệu khác liên quan đến chủ đề của hoạt động.
  4. Gợi Ý Kế Hoạch Bài Giảng: Gợi ý cách tích hợp hoạt động trải nghiệm vào kế hoạch bài giảng, để giáo viên có thể tận dụng tốt nhất trong quá trình giảng dạy.
  5. Bài Tập và Câu Hỏi: Cung cấp bài tập hoặc câu hỏi để đánh giá hiểu biết và kỹ năng của học sinh sau khi tham gia vào hoạt động trải nghiệm.
  6. Phản Hồi và Đánh Giá: Gợi ý cách thu thập phản hồi từ học sinh sau khi thực hiện hoạt động, để cải thiện quá trình giảng dạy trong tương lai.
Giáo viên và học sinh lớp 1, Trường tiểu học An Hảo (TP.Biên Hòa) trong giờ dạy học. Ảnh: Hải Yến
Giáo viên và học sinh lớp 1, Trường tiểu học An Hảo (TP.Biên Hòa) trong giờ dạy học. Ảnh: Hải Yến

Đồng Nai đã hoàn tất biên soạn tài liệu giáo dục địa phương lớp 1, Ủy Ban Nhân Dân tỉnh cũng đã đánh giá và thẩm định nội dung, trình Bộ GD-ĐT nhưng đến thời gian này Bộ vẫn chưa phê duyệt để phát hành. Vì vậy, năm học này đã đi được hơn nửa chặng đường nhưng học viên lớp 1 vẫn chưa được tiếp cận tài liệu này .

* Nội dung bắt buộc trong chương trình GDPT mới

Không phải đến thời điểm hiện nay các tỉnh, thành trên cả nước mới xây dựng, biên soạn tài liệu giáo dục địa phương. Trên thực tế, từ năm 2006, một số địa phương trong cả nước đã bắt tay vào làm công việc này. Tại Đồng Nai, từ năm học 2013-2014, Sở GD-ĐT đã phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy biên soạn tài liệu giáo dục địa phương dùng trong trường phổ thông.

Tuy nhiên, ở thời gian đó, giáo dục địa phương chưa phải là nội dung học tập bắt buộc và không được pháp luật đơn cử trong khung chương trình GDPT. Hiện nay, so với chương trình GDPT mới, giáo dục địa phương là nội dung bắt buộc .
Để thuận tiện cho những địa phương, Bộ GD-ĐT đã phát hành công văn hướng dẫn về việc biên soạn, thẩm định và đánh giá tài liệu giáo dục địa phương. Trong đó, nêu rõ xu thế về nội dung giáo dục ; gợi ý về việc kiến thiết xây dựng những chủ đề để học viên tham gia hoạt động giải trí thưởng thức phát minh sáng tạo, tích hợp liên môn …
Khung chương trình giáo dục địa phương toàn diện và tổng thể có 17 chủ đề, được sắp xếp theo 3 nhóm yếu tố chính gồm : văn hóa truyền thống, lịch sử vẻ vang, truyền thống lịch sử của địa phương ; địa lý, kinh tế tài chính, hướng nghiệp của địa phương ; chính trị – xã hội, thiên nhiên và môi trường của địa phương .
Trên cơ sở 17 chủ đề, khung chương trình thứ hai dành cho giáo dục địa phương cấp trung học cơ sở với những gợi ý sâu hơn, cách tiếp cận đơn cử hơn, với những nội dung riêng dành cho từng khối lớp 6, 7, 8, 9. Tùy đặc trưng và nội dung tương tự của những môn học tương quan, địa phương hoàn toàn có thể lựa chọn nội dung tương thích để phân phối cho mỗi cấp học, khối lớp .
Ở bậc tiểu học, do không có thời lượng dành riêng cho môn giáo dục địa phương nên nội dung này được tích hợp vào những hoạt động giải trí môn học thưởng thức. Ngoài ra, giáo viên cũng hoàn toàn có thể dữ thế chủ động để lồng ghép, tích hợp trong những môn học khác .
Ở bậc trung học, Bộ GD-ĐT lao lý đơn cử thời lượng tiến hành trong năm học. Theo đó, thời lượng dành cho giáo dục địa phương là 35 tiết / lớp / năm học. Trong đó, bộ tài liệu giáo dục địa phương của tỉnh có vị trí như sách giáo khoa. Các trường được dữ thế chủ động chọn phương pháp dạy học linh động như : sắp xếp thời khóa biểu dạy như môn học độc lập, tổ chức triển khai chủ đề dạy học trong hoặc ngoài lớp học, đưa vào chương trình hoạt động giải trí thưởng thức, dạy học tích hợp liên môn …
Để làm được điều này, tài liệu giáo dục địa phương phải được biên soạn theo hướng mở, giúp tăng trưởng phẩm chất, năng lượng người học. Bên cạnh đó, nội dung tài liệu phải tạo điều kiện kèm theo cho giáo viên vận dụng những giải pháp, hình thức dạy học lấy học viên làm TT ; chú trọng thực hành thực tế, vận dụng kiến thức và kỹ năng để xử lý yếu tố thực tiễn của địa phương ; giúp học viên tích cực, dữ thế chủ động, phát minh sáng tạo, phát huy năng lượng, thế mạnh của bản thân …

* Biên soạn theo hình thức cuốn chiếu

Theo khung chương trình giáo dục địa phương trong chương trình GDPT mới do Giám đốc Sở GD-ĐT ký quyết định ban hành vào tháng
10-2020, nội dung giáo dục địa phương các lớp 1, 2, 3 gồm 6 chủ đề: quê hương tươi đẹp; danh nhân văn hóa lịch sử; nghệ thuật, làng nghề truyền thống; đặc sản địa phương; di tích lịch sử, văn hóa; văn hóa ứng xử.

Trong đó, học viên lớp 1 sẽ được học những bài như : Đồng Nai tươi đẹp ( trình làng những địa điểm nổi tiếng ở Đồng Nai, những khu di tích lịch sử … ), danh nhân Nguyễn Hữu Cảnh, nghề gốm mỹ nghệ ở Biên Hòa, đặc sản nổi tiếng bưởi Tân Triều …
Từ lớp 4, những chủ đề giáo dục địa phương được kiến thiết xây dựng lồng ghép vào từng môn học cụ thể như : Tiếng Việt, Lịch sử, Địa lý, Âm nhạc, Mỹ thuật … Chẳng hạn, với môn Đạo đức lớp 4 sẽ có 4 tiết giáo dục địa phương với chủ đề Lễ hội địa phương. Trong đó, tiết 1 khám phá chung về liên hoan trên địa phận tỉnh ; tiết 2, 3 là hoạt động giải trí thưởng thức để học viên được tìm hiểu và khám phá kỹ về một tiệc tùng ở địa phương và tiết 4 là thời hạn để báo cáo giải trình hiệu quả hoạt động giải trí thưởng thức .
Với việc được dữ thế chủ động trong kiến thiết xây dựng chủ đề, kế hoạch dạy học, nhà trường trọn vẹn hoàn toàn có thể sắp xếp, sắp xếp thời hạn để học viên tham gia được hoạt động giải trí thưởng thức này .
Cũng tương tự như như việc thiết kế xây dựng khung chương trình GDPT tổng thể và toàn diện, tài liệu giáo dục địa phương được thiết kế xây dựng theo những chủ đề và lan rộng ra dần từ lớp nhỏ đến lớp lớn. Do vậy, tuy cùng một chủ đề nhưng mỗi khối lớp có 1 nội dung bài học kinh nghiệm khác nhau, tương thích với độ tuổi, nhận thức, tư duy của trẻ .
“ Đồng Nai có thuận tiện là từ năm học 2013 – năm trước, Sở GD-ĐT đã phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy soạn tài liệu giáo dục địa phương. Tuy nhiên, việc soạn thảo này không tương thích theo chương trình GDPT mới ( về cấu trúc, xu thế … ). Dù vậy, tất cả chúng ta cũng có sẵn nguồn tư liệu để thừa kế, trên cơ sở đó kiến thiết xây dựng, biên soạn lại cho tương thích với niềm tin của chương trình GDPT mới ” – Phó giám đốc Sở GD-ĐT Võ Ngọc Thạch cho biết .

Cũng theo Phó giám đốc Sở GD-ĐT Võ Ngọc Thạch, Đồng Nai đã hoàn tất các khâu biên soạn, thẩm định tài liệu giáo dục địa phương lớp 1. UBND tỉnh cũng đã gửi hồ sơ cho Bộ GD-ĐT từ tháng 9-2020. Tuy nhiên, đến nay Bộ GD-ĐT vẫn chưa phê duyệt. Vì vậy, trên thực tế, học sinh lớp 1 năm học này vẫn chưa được tiếp cận tài liệu giáo dục địa phương này.

Tương tự như những bộ sách giáo khoa mới, trên cơ sở khung chương trình đã được phê duyệt, tài liệu giáo dục địa phương cũng được biên soạn theo hình thức cuốn chiếu theo quy trình tiến độ năm học. Hiện nay, Ban biên soạn đang triển khai biên soạn tài liệu cho lớp 2, lớp 6. Theo lộ trình, đến tháng 6 việc làm này phải hoàn tất để thực thi những bước tiếp theo là thẩm định và đánh giá nội dung và trình Bộ GD-ĐT phát hành .

Sau khi biên soạn xong tài liệu giáo dục địa phương lớp 1, Sở GD-ĐT đã tổ chức triển khai dạy thực nghiệm tại 1 số ít trường trên địa phận tỉnh. Sau những buổi dạy thực nghiệm này, Ban biên soạn đã có cuộc họp rút kinh nghiệm tay nghề để có sự kiểm soát và điều chỉnh cho tương thích với thực tiễn .

Hải Yến