Làm rõ khác biệt giữa chính quyền địa phương nông thôn và đô thị

Về tổ chức triển khai chính quyền địa phương ở nông thôn, đô thị. Trong quy trình tranh luận, có 3 loại quan điểm về yếu tố này : Loại quan điểm thứ nhất đề xuất giữ nguyên quy mô tổ chức triển khai chính quyền địa phương như lúc bấy giờ, cấp nào cũng đều có HĐND và Ủy Ban Nhân Dân nhưng có sự kiểm soát và điều chỉnh trách nhiệm, quyền hạn và tổ chức triển khai bên trong của chính quyền địa phương ở những đơn vị chức năng hành chính cho tương thích với đặc thù nông thôn, đô thị ; Loại quan điểm thứ hai ý kiến đề nghị thừa kế tác dụng thử nghiệm không tổ chức triển khai HĐND huyện, Q., phường theo Nghị quyết số 26/2008 / QH12 của Quốc hội, pháp luật theo hướng ở huyện, Q., phường không tổ chức triển khai HĐND mà chỉ tổ chức triển khai cơ quan hành chính để quản trị nhà nước trên địa phận ; Loại quan điểm thứ ba đề xuất cần có sự phân biệt giữa quy mô tổ chức triển khai chính quyền địa phương tại địa phận đô thị và tại địa phận nông thôn để tương thích với đặc thù và nhu yếu quản trị tại từng địa phận. Vì vậy, đề xuất lao lý theo hướng những đơn vị chức năng hành chính như tỉnh, thành phố thường trực TW, huyện, Q., thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố thường trực TW, xã, thị xã đều tổ chức triển khai cấp chính quyền địa phương ( gồm HĐND và Ủy Ban Nhân Dân ). Riêng ở phường, do đặc thù đô thị, không tổ chức triển khai cấp chính quyền địa phương, chỉ tổ chức triển khai Ủy Ban Nhân Dân để triển khai trách nhiệm của chính quyền địa phương tại phường .
Trình Quốc hội, UBTV Quốc hội nhận định: Việc đổi mới, kiện toàn mô hình tổ chức chính quyền địa phương là vấn đề có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự nghiệp đổi mới, hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Tuy nhiên, do đây là vấn đề khó, phức tạp, ý kiến còn khác nhau cho nên phải tiến hành một cách thận trọng, từng bước vững chắc và đặt trong tổng thể việc đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động của cả hệ thống chính trị. Vì vậy, trên cơ sở nghiên cứu, phân tích kỹ những mặt ưu điểm, nhược điểm, tính khả thi và sự phù hợp của mỗi phương án, UBTV Quốc hội tán thành với loại ý kiến thứ nhất và chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng quy định tất cả các đơn vị hành chính quy định tại khoản 1 Điều 110 của Hiến pháp năm 2013 đều tổ chức cấp chính quyền địa phương (gồm HĐND và UBND). Đồng thời, trong Dự Luậ quy định những điểm khác biệt về cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương ở nông thôn và đô thị. Trình Quốc hội, UBTV Quốc hội nhận định và đánh giá : Việc thay đổi, kiện toàn quy mô tổ chức triển khai chính quyền địa phương là yếu tố có ý nghĩa rất quan trọng so với sự nghiệp thay đổi, triển khai xong, nâng cao hiệu lực hiện hành, hiệu suất cao hoạt động giải trí của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Tuy nhiên, do đây là yếu tố khó, phức tạp, quan điểm còn khác nhau cho nên vì thế phải triển khai một cách thận trọng, từng bước vững chãi và đặt trong tổng thể và toàn diện việc thay đổi tổ chức triển khai và phương pháp hoạt động giải trí của cả mạng lưới hệ thống chính trị. Vì vậy, trên cơ sở điều tra và nghiên cứu, nghiên cứu và phân tích kỹ những mặt ưu điểm, điểm yếu kém, tính khả thi và sự tương thích của mỗi giải pháp, UBTV Quốc hội đống ý với loại quan điểm thứ nhất và chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng pháp luật tổng thể những đơn vị chức năng hành chính pháp luật tại khoản 1 Điều 110 của Hiến pháp năm 2013 đều tổ chức triển khai cấp chính quyền địa phương ( gồm HĐND và Ủy Ban Nhân Dân ). Đồng thời, trong Dự Luậ pháp luật những điểm độc lạ về cơ cấu tổ chức tổ chức triển khai, trách nhiệm, quyền hạn của chính quyền địa phương ở nông thôn và đô thị .

Trong đó, theo Dự Luật, về tổ chức, ở thành phố trực thuộc trung ương thành lập thêm Ban đô thị của HĐND để chịu trách nhiệm về quy hoạch đô thị, phát triển giao thông, hạ tầng kỹ thuật, xây dựng, môi trường, tổ chức cung cấp dịch vụ công trên địa bàn nội đô. Chỉ quy định việc thành lập Ban dân tộc của HĐND ở những tỉnh, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh có nhiều dân tộc thiểu số mà không quy định việc thành lập Ban dân tộc đối với thành phố trực thuộc trung ương, quận, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương. Nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, UBND ở địa bàn nông thôn được chú trọng thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn quản lý toàn diện theo lãnh thổ ở cả 3 cấp tỉnh, huyện, xã; Nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, UBND ở địa bàn đô thị được tăng cường nhiệm vụ, quyền hạn quản lý theo ngành, lĩnh vực với sự phân cấp, uỷ quyền phù hợp giữa cấp thành phố với các thị xã, quận, phường… Ngoài việc quyết định ngân sách, nhân sự, HĐND ở thành phố trực thuộc T.Ư còn tập trung quyết định các vấn đề quy hoạch phát triển đô thị, xây dựng kết cấu hạ tầng đô thị, sắp xếp mạng lưới thương mại, dịch vụ, du lịch đô thị, quản lý dân cư và tổ chức đời sống dân cư đô thị; nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND ở quận và phường chủ yếu tập trung quyết định những vấn đề về ngân sách, nhân sự và giám sát hoạt động của UBND. 

Trong đó, theo Dự Luật, về tổ chức, ở thành phố trực thuộc trung ương thành lập thêm Ban đô thị của HĐND để chịu trách nhiệm về quy hoạch đô thị, phát triển giao thông, hạ tầng kỹ thuật, xây dựng, môi trường, tổ chức cung cấp dịch vụ công trên địa bàn nội đô. Chỉ quy định việc thành lập Ban dân tộc của HĐND ở những tỉnh, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh có nhiều dân tộc thiểu số mà không quy định việc thành lập Ban dân tộc đối với thành phố trực thuộc trung ương, quận, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương. Nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, UBND ở địa bàn nông thôn được chú trọng thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn quản lý toàn diện theo lãnh thổ ở cả 3 cấp tỉnh, huyện, xã; Nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, UBND ở địa bàn đô thị được tăng cường nhiệm vụ, quyền hạn quản lý theo ngành, lĩnh vực với sự phân cấp, uỷ quyền phù hợp giữa cấp thành phố với các thị xã, quận, phường… Ngoài việc quyết định ngân sách, nhân sự, HĐND ở thành phố trực thuộc T.Ư còn tập trung quyết định các vấn đề quy hoạch phát triển đô thị, xây dựng kết cấu hạ tầng đô thị, sắp xếp mạng lưới thương mại, dịch vụ, du lịch đô thị, quản lý dân cư và tổ chức đời sống dân cư đô thị; nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND ở quận và phường chủ yếu tập trung quyết định những vấn đề về ngân sách, nhân sự và giám sát hoạt động của UBND.

Để khắc phục tính “hình thức” của HĐND ở một số địa bàn, UBTV Quốc hội cũng tán thành với ý kiến của các đại biểu Quốc hội cho rằng, cần tăng hợp lý số lượng đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách ở cấp tỉnh và cấp huyện; có các cơ chế nhằm tăng cường hơn nữa vai trò, trách nhiệm và các điều kiện bảo đảm cho hoạt động của đại biểu Hội đồng nhân dân.Để khắc phục tính “ hình thức ” của HĐND ở 1 số ít địa phận, UBTV Quốc hội cũng ưng ý với quan điểm của những đại biểu Quốc hội cho rằng, cần tăng hài hòa và hợp lý số lượng đại biểu HĐND hoạt động giải trí chuyên trách ở cấp tỉnh và cấp huyện ; có những chính sách nhằm mục đích tăng cường hơn thế nữa vai trò, nghĩa vụ và trách nhiệm và những điều kiện kèm theo bảo vệ cho hoạt động giải trí của đại biểu Hội đồng nhân dân .
Về bộ máy của UBND, UBTV Quốc hội cũng đề nghị Quốc hội cho quy định UBND cấp tỉnh có 03 Phó Chủ tịch UBND; đối với TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh có không quá 05 Phó Chủ tịch UBND. UBND cấp huyện có 02 Phó Chủ tịch UBND; UBND cấp xã có 01 Phó Chủ tịch UBND.  Về cỗ máy của Ủy Ban Nhân Dân, UBTV Quốc hội cũng ý kiến đề nghị Quốc hội cho pháp luật Ủy Ban Nhân Dân cấp tỉnh có 03 Phó quản trị Ủy Ban Nhân Dân ; so với TP TP. Hà Nội, TP Hồ Chí Minh có không quá 05 Phó quản trị UBND. Ủy Ban Nhân Dân cấp huyện có 02 Phó quản trị Ủy Ban Nhân Dân ; Ủy Ban Nhân Dân cấp xã có 01 Phó quản trị Ủy Ban Nhân Dân .