Hướng tới xây dựng thế hệ người nông dân mới- xứng đáng với vai trò “chủ thể” của nông thôn mới – Hội Nông Dân tỉnh Ninh Bình

Chủ nhật – 12/12/2021 23 : 07

     Đồng chí Lương Quốc Đoàn- Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội NDVN và đồng chí Nguyễn Duy Hưng- Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Phó trưởng Ban chỉ đạo Trung ương tổng kết Nghị quyết 26 đồng chủ trì Hội thảo ở điểm cầu Trung ương. 
     

Tham dự tại điểm cầu Trung ương còn có các đồng chí: Thiếu tướng, TS. Đào Ngọc Dinh- Phó Cục trưởng Cục Khoa học, Chiến lược và Lịch sử Công an, Bộ Công an; Nguyễn Hồng Hạnh- Phó Viện trưởng Viện Khoa học tổ chức Nhà nước, Bộ Nội vụ; Trần Thị Bích Loan- Phó Vụ trưởng Vụ Bình đẳng giới, Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội; đại diện một số ban, ngành, đoàn thể ở Trung ương cùng lãnh đạo các Ban, đơn vị cơ quan Trung ương Hội NDVN. Đồng thời, Hội thảo cũng được kết nối trực tuyến với lãnh đạo Hội ND 63 tỉnh, thành trong cả nước từ các điểm cầu địa phương.

 

Đồng chí Lương Quốc Đoàn – Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng đoàn, quản trị Ban Chấp hành Trung ương Hội NDVN phát biểu khai mạc Hội thảo
 

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Chủ tịch Hội NDVN Lương Quốc Đoàn cho biết: Nông nghiệp, nông dân, nông thôn là những vấn đề lớn, có tính chiến lược và là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Sau hơn 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới, nông nghiệp, nông thôn nước ta đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, có ý nghĩa to lớn, bao trùm, toàn diện; nhiều mặt đã phát triển ngang bằng và vượt các nước trong khu vực ASEAN. 
     

Góp phần vào thành tựu đã đạt được đó có phần đóng góp quan trọng từ kết quả thực hiện thắng lợi Nghị quyết 26-NQ/TW ngày 05/8/2008 của Hội nghị Trung ương 7 (khoá X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn.  
    

Có thể thấy, sau hơn 13 năm thực hiện Nghị quyết 26, nông nghiệp nước ta đã có bước phát triển vượt bậc. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới về đích sớm trước 1,5 năm, với những thành tựu to lớn, toàn diện và lịch sử.  
    

Giai cấp nông dân Việt Nam được quan tâm nâng tầm và vị thế, ngày càng thể hiện vai trò chủ thể, chủ nhân trong công cuộc CNH – HĐH nông nghiệp, nông thôn và xây dựng nông thôn mới trong thời gian qua. Song song với đó, đời sống kinh tế, tinh thần của nông dân và người dân nông thôn không ngừng được nâng cao; thu nhập bình quân ở nông thôn tăng nhanh hơn đô thị; tỷ lệ hộ nghèo đa chiều ở nông thôn giảm nhanh.  
    

Xã hội nông thôn ngày càng được quan tâm, củng cố, hoàn thiện, đảm bảo thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về thực hiện cơ chế dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân thụ hưởng, dân chủ, công bằng, văn minh, xây dựng nông thôn mới với môi trường, cảnh quan ngày càng cải thiện, xanh – sạch – đẹp hiện đại… 
    

Tuy vậy, khu vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn nước ta vẫn còn bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế. Giá trị tăng trưởng nông nghiệp có xu hướng chậm lại, chưa bền vững. Việc xây dựng nông thôn mới gắn với đô thị hoá; CNH – HĐH nông nghiệp, nông thôn còn gặp nhiều khó khăn, bất cập. Mặt khác, thu nhập ở nông thôn còn thấp, chênh lệch vùng miền, giữa nông thôn và đô thị còn cao; môi trường nông thôn còn bị ô nhiễm; vai trò cộng đồng chưa phát huy tốt; nếp sống văn hoá nông thôn, nơi gìn giữ những truyền thống văn hoá cao đẹp của dân tộc ở một số nơi có nguy cơ ngày càng mai một… 
    

Trước bối cảnh và yêu cầu mới, những vấn đề xã hội nảy sinh trong quá trình công nghiệp hoá, đô thị hoá, phân tầng xã hội; hậu quả và tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19 đã, đang và tiếp tục ảnh hưởng, tác động mạnh mẽ đến người dân, nhất là đối với nông dân, người dân nông thôn- là những chủ thể của xã hội nông thôn, chủ thể của các thiết chế chính trị, kinh tế, văn hoá, an ninh, trật tự, an toàn xã hội ở nông thôn. 
    

“Việc phải phát huy hơn nữa vai trò chủ thể của nông dân, người dân nông thôn hơn lúc nào hết đang đặt ra và ngày càng trở nên có ý nghĩa khi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đang triển khai thể chế, thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII. Và càng có ý nghĩa to lớn, thiết thực khi chúng ta đang tổ chức tổng kết sau hơn 13 năm thực thi Nghị quyết 26 Hội nghị Trung ương 7 (khoá X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn”- Người đứng đầu cơ quan Trung ương Hội NDVN, Lương Quốc Đoàn nhấn mạnh.
     D

o đó, để nhận thức được đầy đủ, đúng đắn các quan điểm, chủ trương của Đảng về vấn đề phát huy vai trò làm chủ của giai cấp nông dân, đánh giá chính xác, định vị những thành tựu, hạn chế, nguyên nhân và nhận diện được đầy đủ bối cảnh, thuận lợi, thời cơ, thách thức, khó khăn, vướng mắc để nông dân, người dân nông thôn phát huy cao nhất vai trò, vị thế trong công cuộc phát triển đất nước; đặc biệt là xây dựng xã hội nông thôn trong thời đại mới hiện đại, dân chủ, văn minh, bền vững thì rất cần phải có sự đóng góp trí tuệ, nghiên cứu của các cơ quan có liên quan, của các chuyên gia, nhà khoa học và mọi tầng lớp nhân dân nhằm tham mưu cho Đảng và Nhà nước ban hành các chủ trương, chính sách phù hợp trong thời kỳ mới. 
    

Tại Hội thảo, những chiến sỹ chủ trì đã quản lý và đưa ra những gợi ý, tập trung chuyên sâu xoay quanh 4 chuyên đề chính để những đại biểu cùng tham gia tranh luận, trao đổi. Đó là : “ Xu hướng đổi khác giai tầng xã hội nông thôn và việc phát huy vai trò chủ thể của nông dân, thiết kế xây dựng hội đồng nông thôn trong quy trình tăng trưởng nông nghiệp, nông thôn ” ; “ Về bảo vệ bảo mật an ninh, trật tự bảo đảm an toàn xã hội ở nông thôn ” ; “ Về thiết kế xây dựng mạng lưới hệ thống chính trị và phát huy dân chủ ở nông thôn ” ; “ Thực hiện bình đẳng giới, nâng cao đời sống vật chất, ý thức, năng lượng và vị thế của phụ nữ ở nông thôn ” .
 

Phó quản trị BCH Trung ương Hội NDVN Bùi Thị Thơm phát biểu quan điểm tham luận của Hội NDVN tại Hội thảo
 

Trình bày tham luận tại Hội thảo, Phó Chủ tịch Trung ương Hội NDVN Bùi Thị Thơm đã đề cập tới 3 nội dung. Cụ thể gồm: Tổng quan về biến đổi cơ cấu giai tầng xã hội nông thôn hiện nay; Vai trò chủ thể của nông dân trong xây dựng và phát triển cộng đồng nông thôn; Chủ trương, giải pháp phát huy vai trò làm chủ của nông dân, đổi mới hoạt động và phát huy vai trò của Hội NDVN.
    

Theo đó, nông thôn nước ta hiện đang là địa bàn sinh sống của gần 63% dân số cả nước với cộng đồng 54 dân tộc; nơi sản sinh, nuôi dưỡng 60 triệu con người; sản xuất, cung cấp các sản phẩm thiết yếu phục vụ con người, xã hội và các ngành kinh tế quốc dân; nơi sản sinh, bảo tồn, phát huy, phát triển các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc; có vai trò hết sức quan trọng đảm bảo an ninh, quốc phòng và giữ gìn môi trường sinh thái… Chính vì vậy, giai cấp nông dân, người dân nông thôn không chỉ giữ vai trò chủ thể, trung tâm và quyết định đến sự phát triển nông nghiệp, nông thôn, mà còn quyết định đến sự phát triển bền vững của đất nước.  
    

Giai đoạn hiện nay, quá trình thực hiện CNH – HĐH nông nghiệp, đô thị hoá nông thôn, mở cửa và hội nhập quốc tế sâu rộng; cơ cấu xã hội – nghề nghiệp khu vực nông thôn, người nông dân cũng ngày càng trở nên đa dạng và phân hoá rõ. 
    

Trong nông thôn có nhiều bộ phận nông dân làm nhiều ngành nghề khác nhau. Sự chuyển dịch đó dẫn đến tính chất thuần nông trong giai cấp nông dân ngày một thuyên giảm; giai cấp nông dân đã hình thành một nhóm xã hội có vị trí kinh tế, chính trị, xã hội. Nhiều nông dân trở thành công nhân, làm tăng số lượng công nhân, làm thay đổi kết cấu trong nội bộ giai cấp công nhân. Nhiều nông dân đã trở thành những chủ trang trại, doanh nhân, doanh nghiệp; một số lượng nhất định người nông dân tự học, tự nghiên cứu trở thành nông dân trí thức, “Nhà khoa học của nhà nông”, cùng đồng hành liên kết “4 nhà”, “5 nhà” với nông dân- đây cũng chính là lực lượng xã hội quan trọng trong thời kỳ đổi mới. “Lớp nông dân” trí thức đang tham gia, góp phần thay đổi tầng lớp trí thức Việt Nam, ngày càng đông về số lượng nhưng cũng chứa đựng sự phức tạp về kết cấu và sự biến động về tính chất của tầng lớp trong xã hội nông thôn nước ta hiện nay.  
    

“Người nông dân là người trực tiếp thực hiện các hoạt động chính trị, xã hội tại nông thôn; người tham gia quản lý và phát triển xã hội nông thôn; là người sáng tạo ra hương ước, quy ước quản lý xã hội nông thôn, đồng thời là người thực hiện, đưa hương ước, quy ước vào trong cuộc sống; người nông dân tham gia các tổ chức chính trị – xã hội và tự nguyện tại nông thôn, thông qua đó, tích cực thực hiện, đồng thời tham gia góp ý, giám sát việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước trên địa bàn nông thôn; giám sát sự hoạt động của các cấp chính quyền, các tổ chức đoàn thể. Như vậy, nông dân đóng vai trò chủ thể trong việc tham gia các hoạt động chính trị- tổ chức xã hội nông thôn”- Phó Chủ tịch Bùi Thị Thơm cho biết.  
    

Tuy nhiên, cũng vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, khó khăn đối với việc phát huy vai trò chủ thể của nông dân trong xây dựng và phát triển cộng đồng nông thôn. Đó là: Trình độ dân trí thấp là trở ngại rất lớn trong việc cùng tham gia của người nông dân; các hoạt động huy động sự tham gia của người nông dân trong xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội và bảo vệ môi trường ở các địa phương còn hạn chế, mang tính hình thức; quy mô đất đai của các hộ còn nhỏ lẻ dẫn đến thực trạng sử dụng đất sản xuất bị manh mún, không phù hợp với đòi hỏi sản xuất tập trung, hàng hóa lớn; sự tham gia của các hộ nông dân chưa ổn định do họ vẫn chưa thực sự nhận thức đầy đủ và tin tưởng vào tính bền vững của các mô hình sản xuất tập trung quy mô lớn… 
    

“Do vậy, để phát huy vai trò chủ thể, trung tâm của nông dân trong giai đoạn hiện nay, Trung ương Hội NDVN xin đề xuất một số chủ trương và nhóm giải pháp như sau: Cấp ủy, chính quyền, các cấp, các ngành thực sự quan tâm tới nông nghiệp, nông dân, nông thôn; Đẩy mạnh việc phát huy vai trò chủ thể của người nông dân trong các hoạt động chính trị, xã hội nông thôn; Phát huy vai trò chủ thể của nông dân trong các lĩnh vực cụ thể (phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn, xây dựng nông thôn mới, trong việc bảo tồn, phát triển văn hóa- xã hội nông thôn, trong bảo vệ môi trường nông thôn); Đổi mới hoạt động và phát huy vai trò của Hội NDVN”- Phó Chủ tịch Bùi Thị Thơm phát biểu. 
    

Tại Hội thảo, có nhiều ý kiến đóng góp, tham gia của các đại biểu cũng đã đưa ra những đề xuất, giải pháp cụ thể nhằm phát huy vai trò chủ thể của nông dân, người dân nông thôn và định hướng quản lý xã hội nông thôn dân chủ, văn minh, hiện đại bền vững trong bối cảnh mới. 
    

Theo TS. Nguyễn Danh Lợi- Phó Tổng Biên tập Tạp chí Lịch sử Đảng (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh) cho rằng: Cần khuyến khích nông dân học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ phù hợp với nhu cầu của mình. Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với sự phát triển mạnh mẽ đã tác động sâu rộng đến các hoạt động kinh tế- xã hội cũng như mọi mặt của đời sống xã hội. Nông dân Việt Nam- lực lượng đông đảo nhất của xã hội muốn phát huy vai trò chủ thể của mình trong xây dựng nông thôn mới cũng phải có những tri thức mới để phù hợp với tình hình thực tiễn của đất nước và thời đại. Do vậy, các tổ chức đảng, chính quyền, tổ chức chính trị- xã hội cần có các biện pháp định hướng cho nông dân lựa chọn những thông tin, tri thức đúng; đồng thời, phát hiện và tẩy chay những thông tin xấu độc, lừa đảo… Mỗi người nông dân cũng cần phải tự chủ động học hỏi những tri thức mới phù hợp với điều kiện sản xuất, kinh doanh của mỗi người.  
    

Nhìn nhận về vai trò của Hội NDVN, TS. Nguyễn Danh Lợi khẳng định: Xây dựng nông thôn mới là chủ trương lớn của Đảng. Từ năm 1988, Nghị quyết số 10 của Bộ Chính trị đã nêu rõ: “Phát huy vai trò của Hội Nông dân Việt Nam trong việc tham gia quản lý nhà nước, quản lý kinh tế- xã hội ở nông thôn, giáo dục tư tưởng xã hội chủ nghĩa cho nông dân, vận động và tổ chức nhân dân thi đua đẩy mạnh sản xuất, đổi mới quản lý, xây dựng con người mới, nông thôn mới, làm tròn nghĩa vụ với tập thể, với nhà nước, tích cực tham gia xây dựng đảng, chính quyền, kiên quyết đấu tranh khắc phục các hiện tượng tiêu cực”.  
    

Thực hiện chủ trương này, trong suốt quy trình thực thi, Hội NDVN giữ vai trò đặc biệt quan trọng quan trọng. Các cấp Hội ND luôn chăm sóc chỉ huy nâng cao, làm chỗ dựa cho những hội viên, nông dân. Qua đó, hội viên, nông dân đồng cảm những chủ trương của Đảng, chủ trương của Nhà nước, tích cực tham gia những trào lưu thi đua ở nông thôn ; đặc biệt quan trọng là trong thiết kế xây dựng nông thôn mới, làm cho quê nhà, quốc gia ngày càng giàu đẹp, tổng thể mọi người có đời sống ấm no, niềm hạnh phúc .
 

Có nhiều quan điểm tham gia phát biểu của những đại biểu từ những điểm cầu liên kết trực tuyến
 

Từ điểm cầu tỉnh thành phố Hà Tĩnh, quản trị Hội ND tỉnh Nguyễn Thị Mai Thủy phát biểu : Vai trò của nông dân trong thiết kế xây dựng hội đồng nông thôn và nông thôn mới là trọng tâm ; nhất là trong quy trình tiến độ dịch bệnh lúc bấy giờ. TP Hà Tĩnh đã tăng trưởng kiến thiết xây dựng nông thôn mới đa phần dựa vào sức dân với mục tiêu đổi khác tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế tài chính nông nghiệp, tiến tới sản xuất nông nghiệp bảo đảm an toàn, tuần hoàn thích ứng với quy đổi số, kinh tế tài chính số ; tích cực thiết kế xây dựng khu dân cư kiểu mẫu. Đến nay, hầu hết những địa phương trong tỉnh đã đồng ý chấp thuận giao cho Hội ND những cấp tiến hành triển khai trách nhiệm này. Các cán bộ Hội không có ngày thứ bảy, chủ nhật mà luôn về cơ sở, cùng với hội viên, nông dân thôi thúc triển khai xong trách nhiệm này. Bên cạnh đó, những cấp Hội trong tỉnh đã tích cực tuyên truyền, hoạt động hội viên, nông dân nhiệt huyết thi đua để thực thi tốt 3 trào lưu lớn của Hội phát động .
 

Các đại biểu tham gia Hội thảo ” Phát huy vai trò chủ thể của nông dân, người dân nông thôn và xu thế quản trị xã hội nông thôn dân chủ, văn minh, văn minh vững chắc trong toàn cảnh mới
 

Tiếp thu ý kiến phát biểu của các đại biểu, Chủ tịch Hội NDVN Lương Quốc Đoàn đồng ý và cho rằng: Chính vì thực trạng lực lượng nông dân thoát ly khỏi làng quê ra thành phố làm việc đã tạo nên sự biến động lớn cùng với những xáo trộn về an ninh, trật tự xã hội. Theo thống kê, thu nhập bình quân của người nông dân từ hoạt động sản xuất nông nghiệp chỉ chiếm có 22%/tổng mức thu nhập. Trong khi đó, tới 78% còn lại là thu nhập từ hoạt động khác, khi người nông dân nhàn rỗi sau mùa vụ (lao động tự do, phi nông nghiệp…). Do đó, làm thay đổi khá lớn tới cơ cấu lao động tại nông thôn. Người nông dân có vai trò chủ đạo, tạo nên các giá trị ở địa bàn nông thôn; đặc biệt khi xã hội có những biến động, xáo trộn về dịch bệnh… 
     

“Chúng ta là đất nước nông nghiệp lâu đời, có nền sản xuất nông nghiệp là chính. Tuy nhiên, chúng ta vẫn chưa có một nền nông nghiệp chuyên nghiệp cũng như chưa có những người nông dân chuyên nghiệp. Vì vậy, vị thế của người nông dân còn chưa được phát huy tương xứng với những yêu cầu trong tình hình mới. Hội ND các cấp cần phát huy hơn nữa vai trò chủ thể của nông dân giai đoạn hiện nay”- Chủ tịch Hội NDVN Lương Quốc Đoàn trăn trở.  
     

Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Duy Hưng đã đánh giá cao những trao đổi, thảo luận, đóng góp ý kiến chất lượng của các đại biểu trực tiếp trong Hội thảo cũng như tại các điểm cầu kết nối.  
    

“Hội thảo đã thống nhất nhiều nội dung quan trọng, bởi xác định đây là nhiệm vụ chiến lược của Đảng và Nhà nước. Theo ước tính, hiện nay bình quân thu nhập của người dân nông thôn khoảng 43 triệu đồng/người/năm. Tuy nhiên, nếu so với mặt bằng chung thì nông dân vẫn còn nhiều thiệt thòi. Chúng ta cần tiếp tục quan tâm, chăm lo cho nông dân trong thời gian tới, đầu tư hơn nữa cho sản xuất, kinh doanh nông nghiệp, có chiến lược tạo việc làm, tạo sinh kế, tăng thu nhập cho người dân. Chúng ta nói nông dân có vai trò chủ thể, trung tâm thì phải làm cách gì để phát huy vai trò chủ thể, trung tâm đó. Bởi lẽ, nông dân là người trực tiếp tham gia vào các hoạt động sản xuất kinh tế, giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc, giữ gìn khối đại đoàn kết toàn dân, xây dựng nông thôn mới, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh… Vì thế, cần phải làm cho đời sống của người nông dân ngày càng tốt hơn”- Ông Nguyễn Duy Hưng đánh giá.  
    

Thời gian tới, Ban Kinh tế Trung ương mong muốn tiếp tục nhận được những ý kiến đóng góp của các đồng chí trong quá trình tổng kết Nghị quyết 26. Đây là những ý kiến quý báu, có giá trị để củng cố cơ sở lý luận, thực tiễn phục vụ công tác tổng kết Nghị quyết 26; từ đó BCH Trung ương Đảng xem xét, ban hành Nghị quyết mới thay thế cho Nghị quyết 26, đáp ứng được yêu cầu phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn trong thời gian tới.  

T

hanh Mai
hoinongdan.org