Kinh tế học: Khái niệm và nguyên lý – Giao Dịch Tài Chính
Kinh tế là tổng hòa các mối quan hệ tương tác lẫn nhau giữa con người và xã hội liên quan trực tiếp đến việc trao đổi, sản uất phân phối và tiêu dùng các loại sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ, nhằm thỏa mãn nhu cầu ngày càng cao của con người trong một xã hội với một nguồn lực có giới hạn.
Kinh tế học là một bộ môn khoa học xã hội giúp cho con người hiểu về cách thức vận hành của nền kinh tế nói chung và cách thức ứng xử của từng chủ thể tham gia vào nền kinh tế nói riêng. Vấn đề khan hiếm nguồn lực yêu cầu các nền kinh tế hay các đơn vị kinh tế phải lựa chọn. Các Nhà Kinh tế cho rằng: Kinh tế học là “khoa học của sự lựa chọn”. Kinh tế học tập trung vào việc sử dụng và quản lý các nguồn lực hạn chế để đạt được thỏa mãn tối đa nhu cầu vật chất của con người. Đặc biệt, kinh tế học nghiên cứu hành vi trong sản xuất, phân phối và tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ trong thế giới có nguồn lực hạn chế.
Kinh tế học chủ yếu nghiên cứu phương thức xã hội quản lý nguồn lực khan hiếm của xã hội, tức là giải quyết ba vấn đề cơ bản của nền kinh tế
- Sản xuất cái gì ?
- Sản xuất như thế nào ?
- Sản xuất cho ai ?
Thực tế, nguồn lực được phân bổ không phải chỉ do nhà hoạch định duy nhất của chính phủ trung ương, mà còn thông qua sự tác động qua lại của hàng triệu hộ gia đình và doanh nghiệp. Do vậy, kinh tế học cần tìm hiểu xem mọi cá nhân ra quyết định thế nào, quyết định làm việc bao nhiêu, mua cái gì, tiết kiệm như thế nào và khoản tiết kiệm đó đầu tư ra sao. Kinh tế học cũng cần nghiên cứu, phân tích làm thế nào mà rất nhiều người mua cùng một sản phẩm lại có thể cùng nhau tạo ra một mức giá duy nhất và một lượng hàng ổn định. Mục tiêu cuối cùng, kinh tế học phải phân tích được các lực lượng và xu thế ảnh hưởng đến nền kinh tế với tư cách tổng thể, tốc độ tăng trưởng của thu nhập bình quân, thất nghiệp và sự gia tăng của giá cả.
Nội Dung Chính
10 nguyên lý của kinh tế học :
Nền kinh tế không có gì là bí hiểm cả, xét cho cùng, khái niệm này được dùng để chỉ “ một nhóm người tác động ảnh hưởng qua lại với nhau trong cuộc đấu tranh sống sót ”. Quy cho cùng, thì hoạt động giải trí của nền kinh tế chẳng qua chỉ là tác động ảnh hưởng tổng hợp hoạt động giải trí của những cá thể cấu thành nền kinh tế .
Nguyên lý 1 : Con người đương đầu với sự đánh đổi
“Mọi thứ đều có giá” – Để có được một thứ ưa thích, người ta phải bỏ ra một thứ khác mà mình thích. Nói cách khác, quá trình ra quyết định đòi hỏi phải đánh đổi (Trade-off) một mục tiêu nào đó để đạt được mục tiêu khác.
Nguyên lý 2 : giá thành của một thứ là thứ mà bạn phải từ bỏ để có được nó
Sự đánh đổi liên quan đến lợi ích và tổn thất, vì vậy trong quá trình ra quyết định, ta thường so sánh giữa chi phí và lợi ích của các cách hành động khác nhau. Cái khó ở đây là trong nhiều trường hợp, chi phí của một số hành động không phải lúc nào cũng rõ ràng như khi mới nhìn qua.
Ví dụ, việc quyết định hành động đi học ĐH : Ích lợi của cách hành vi này là giàu thêm kiến thức và kỹ năng và có thời cơ có được công việc làm tốt hơn trong suốt cả cuộc sống. Thế còn ngân sách của nó là gì ? Nó chính là tổng số những khoản tiền phải trả để có được việc học tập này ( học phí, tài liệu, sinh hoạt phí, … ). Nhưng tổng số tiền đó thực sự chưa phải là hàng loạt những gì bạn phải từ bỏ để theo học ĐH .
Ví dụ trên cho thấy :
Thứ nhất, nó gồm có cả những thứ không thực sự là ngân sách cho việc học ĐH. Kể cả không phải học ĐH, người ta vẫn phải ngân sách hoạt động và sinh hoạt, vẫn phải chi cho nhà hàng, chỗ ở. Tiền siêu thị nhà hàng ở trường ĐH chỉ trở thành ngân sách cho việc học ĐH khi nó cao hơn ở những nơi khác. Cũng có khi, sinh hoạt phí ở trường ĐH hoàn toàn có thể rẻ hơn những nơi khác – Trường hợp này, số tiền tiết kiệm ngân sách và chi phí được trở thành ích lợi cho việc học ĐH .
Thứ hai, nó bỏ lỡ khoản ngân sách lớn nhất cho việc học ĐH là thời hạn của việc học. Khi dành một khoảng chừng thời hạn để nghe giảng, đọc tài liệu và viết tiểu luận, người ta không hề sử dụng nó để thao tác khác. Nhiều người hiểu rằng tiền lường phải từ bỏ do không đi làm để đi học ĐH là khoản ngân sách lớn nhất cho việc học ĐH .
Chi phí cơ hội (opportunity cost) của một thứ là thứ mà bạn phải từ bỏ để có được nó. Khi quyết định bất kỳ việc gì (chẳng hạn đi học đại học), người ra quyết định phải xem xét đến chi phí cơ hội gắn với các hành động có thể thực hiện. Chi phí cơ hội của các vận động viên thể thao ở lứa tuổi sinh viên có thể rất cao – họ có thể kiếm được rất nhiều tiền nếu bỏ học, để chơi các môn thể thao nhà nghề. Đương nhiên, mọi người hiểu rằng, ích lợi của việc học đại học là quá nhỏ so với chi phí.
Nguyên lý 3 : Con người hành vi hài hòa và hợp lý ( rational people ) tâm lý tại điểm cận biên
Các quyết định hành động trong đời sống hiếm khi được đưa ra dưới dạng có hoặc không, mà thường là dưới dạng tăng thêm hay giảm đi một lượng nào đó. Khi đến giờ ăn tối, bạn phải đương đầu không phải là ăn hay không ăn, mà là có nên ăn thêm một chút ít cơm hoặc thức ăn không. Khi kỳ thi đến, yếu tố không phải là bỏ mặc bài vở hay học 24 giờ một ngày, mà là nên học thêm một tiếng nữa hay dừng lại để lên mạng Wikipedia. Các nhà kinh tế sử dụng thuật ngữ đổi khác cận biên để chỉ những kiểm soát và điều chỉnh nhỏ và tăng dần trong kế hoạch hành vi hiện tại. Cận biên có nghĩa là lân cận một cái gì đó và bởi vậy biến hóa cận biên là những kiểm soát và điều chỉnh ở vùng lân cận .
Nhiều trường hợp, mọi người đưa ra được quyết định hành động tối ưu nhờ tính đến điểm cận biên ; bằng cách so sánh ích lợi cận biên và ngân sách cận biên .
Nguyên lý 4: Con người phản ứng lại các kính thích:
Con người ra những quyết định hành động dựa trên sự so sánh chí phí và ích lợi, nên hành vi của họ hoàn toàn có thể biến hóa khi ngân sách, ích lợi hoặc cả hai đổi khác
Nguyên lý 5 : Thương mại làm cho mọi người đều có lợi
Nguyên lý 6 : thị trường thường là phương pháp tốt để tổ chức triển khai hoạt động giải trí kinh tế
Tham khảo : Lý thuyết bàn tay vô hình dung – nhà kinh tế học Adam Smith
Nguyên lý 7 : Đôi khi chính phủ nước nhà cải tổ được kết cục của thị trường
Thúc đẩy hiệu quả và công bằng của xã hội là hai nguyên nhân chủ yếu để chính phủ can thiệp vào nền kinh tế. Nghĩa là, hầu hết các chính sách đều nhằm vào mục tiêu vừa làm cho chiếc bánh kinh tế lớn lên và vừa làm thay đổi cách thức phân chia chiếc bánh đó.
Tham khảo : Lý thuyết bàn tay hữu hình – Keynes
Nguyên lý 8 : Mức sống của một nước phụ thuộc vào vào năng lượng sản xuất của nước đó
Hầu hết sự độc lạ về mức sống có nguyên do ở sự khác nhau về hiệu suất lao động của mỗi vương quốc ( số lượng sản phẩm & hàng hóa được làm ra trong mỗi một giờ lao động của một công nhân ). Ở những vương quốc, người lao động sản xuất ra được lượng sản phẩm & hàng hóa và dịch vụ lớn hơn trong một đơn vị chức năng thời hạn, thì hầu hết người dân được hưởng mức sống cao ; còn những vương quốc có hiệu suất kém hơn, thì hầu hết người dân phải chịu đời sống khó khăn vất vả. Thực chất, vận tốc tăng hiệu suất lao động của một vương quốc quyết định hành động vận tốc tăng thu nhập trung bình của vương quốc đó .
Nguyên lý 9 : Giá cả tăng khi chính phủ nước nhà in quá nhiều tiền
Lạm phát : Sự ngày càng tăng của mức giá chung
Trong dài hạn, nguyên do hầu hết gây ra lạm phát kinh tế chính là sự ngày càng tăng quá mức của lượng tiền làm cho tiền mất giá. Khi nhà nước phát hành ra một lượng tiền lớn, giá trị của tiền sẽ giảm .
Nguyên lý 10 : Trong thời gian ngắn nhà nước đương đầu với sự đánh đổi thời gian ngắn giữa lạm phát kinh tế và thất nghiệp
Nếu lạm phát kinh tế như vậy, thì tại sao nhiều lúc những nhà hoạch định chủ trương lại gặp rắc rối trong việc chèo lái con thuyền kinh tế ? Một nguyên do là mọi người cho rằng chủ trương cắt giảm lạm phát kinh tế thường gây ra sự ngày càng tăng trong thời điểm tạm thời của thất nghiệp. Đồ thị minh họa cho sự đánh đổi giữa lạm phát kinh tế và thất nghiệp được gọi là đường phillips ( Phillips curve ) .
Các thuật ngữ kinh tế cơ bản :
[ table id = 1 / ]
Lịch sử sinh ra và tăng trưởng của kinh tế học : 3 quy trình tiến độ
- Giai đoạn 1 : 1776 – 1936
Đặc điểm thực tiễn : Nền kinh tế của những nước TBCN tăng trưởng ở quy trình tiến độ tự do cạnh tranh đối đầu, hầu hết những thị trường đều đạt trạng thái cân đối .
Đặc điểm lý luận : Nhà kinh tế học người Anh Adam Smith với kim chỉ nan bàn tay vô hình dung : Thị phần là lực lượng duy nhất hoàn toàn có thể điều tiết nền kinh tế. Kinh tế học vi mô sinh ra
Đại khủng hoảng kinh tế ( Great Depression 1929 – 1933 ), sự sụp đổ của TTCK Mỹ ( Wall Street ) vào năm 1929 khiến kim chỉ nan Adam Smith bị hoài nghi .
Xem thêm: Những mẹo nhỏ kinh doanh online thời 4.0
- Giai đoạn 2 : 1936 – 1971
Đặc điểm thực tiễn : nền kinh tế những nước TBCN tăng trưởng sang quá trình độc quyền, những cuộc đại khủng hoảng kinh tế liên tục xảy ra, suy thoái và khủng hoảng kinh tế toàn thế giới không có tín hiệu phục sinh
Đặc điểm lý luận : Nhà kinh tế học người Anh J.M.Keynes cho rằng : nhà nước là lực lượng duy nhất hoàn toàn có thể tinh chỉnh và điều khiển được nền kinh tế ( bàn tay hữu hình ). Kinh tế học vĩ mô sinh ra .
- Giai đoạn 3 : 1971 đến nay
Đặc điểm thực tiễn : nền kinh tế những nước TBCN liên tục rơi vào những cuộc khủng hoảng kinh tế. Sự can thiệp của chính phủ nước nhà ( bàn tay hữu hình ) đôi lúc trở nên vô hiệu .
Đặc điểm lý luận : Nhà kinh tế học Paul Samuelson cho rằng : muốn điều tiết nền kinh tế phải sử dụng cả hai tay ( bàn tay vô hình dung và hữu hình ) ( Kinh tế học vĩ mô tổng hợp ) .
- Khủng hoảng Đông Á 1997
- Khủng hoảng tài chính Mỹ và quốc tế 2008 – 2010
- Khủng hoảng nợ công châu Âu ( từ 2010 )
Kinh tế học có hai bộ phận cấu thành hữu cơ là kinh tế học vi mô và kinh tế học vĩ mô. Các Nhà Kinh tế phân kinh tế học theo hai mức độ phân tích khác nhau: vi mô và vĩ mô.
Kinh tế học vi mô ( microeconomics )
Kinh tế học vi mô nghiên cứu các quyết định của các cá nhân và doanh nghiệp và các tương tác giữa các quyết định này trên thị trường. Kinh tế học vi mô giải quyết các đơn vị cụ thể của nền kinh tế và xem xét một cách chi tiết cách thức vận hành của các đơn vị kinh tế hay các phân đoạn của nền kinh tế.
Mục tiêu của kinh tế học vi mô nhằm mục đích lý giải giá và lượng của một sản phẩm & hàng hóa đơn cử. Kinh tế học vi mô còn điều tra và nghiên cứu những pháp luật, thuế của chính phủ nước nhà tác động ảnh hưởng đến giá và lượng sản phẩm & hàng hóa và dịch vụ đơn cử. Chẳng hạn, kinh tế học vi mô nghiên cứu và điều tra những yếu tố nhằm mục đích xác lập giá và lượng xe hơi, đồng thời nghiên cứu và điều tra những pháp luật và thuế của cơ quan chính phủ ảnh hưởng tác động đến Chi tiêu và sản lượng xe hơi trên thị trường .
Kinh tế học vĩ mô ( macroeconomics )
Kinh tế học vĩ mô nghiên cứu nền kinh tế quốc gia và kinh tế toàn cầu, xem xét xu hướng phát triến và phân tích biến động một cách tổng thể, toàn diện về cấu trúc của nền kinh tế và mối quan hệ giữa các bộ phận cấu thành của nền kinh tế.
Mục tiêu nghiên cứu và phân tích của kinh tế học vĩ mô nhằm mục đích lý giải Ngân sách chi tiêu trung bình, tổng việc làm, tổng thu nhập, tổng sản lượng sản xuất. Kinh tế học vĩ mô còn điều tra và nghiên cứu những ảnh hưởng tác động của cơ quan chính phủ như thu ngân sách, tiêu tốn cơ quan chính phủ, thâm hụt ngân sách lên tổng việc làm và tổng thu nhập. Chẳng hạn, kinh tế học vĩ mô nghiên cứu và điều tra ngân sách sống trung bình của dân cư, tổng giá trị sản xuất, thu chi ngân sách của một vương quốc .
Sự phân biệt kinh tế học vi mô và vĩ mô không có nghĩa là phải tách rời những yếu tố kinh tế một cách riêng không liên quan gì đến nhau. Nhiều yếu tố tương quan đến cả hai. Chẳng hạn, sự sinh ra của video game và sự tăng trưởng của thị trường mẫu sản phẩm truyền thông online. Kinh tế học vĩ mô lý giải tác động ảnh hưởng của ý tưởng lên tổng tiêu tốn và việc làm của hàng loạt nền kinh tế. Trong khi đó, kinh tế học vi mô lý giải những ảnh hưởng tác động của ý tưởng lên giá và lượng của loại sản phẩm này và số người tham gia game show .
Kinh tế học vi mô và kinh tế học vĩ mô là hai bộ phận cấu thành quan trọng của môn kinh tế học, có mối quan hệ hữu cơ với nhau. Mối quan hệ này cho thấy rằng, trong thực tiễn quản lý kinh tế, cần thiết phải giải quyết tốt các vấn đề kinh tế trên cả hai phương diện vi mô và vĩ mô. Nếu chỉ tập trung vào những vấn đề vi mô như tối đa hóa lợi nhuận của doanh nghiệp mà không có sự điều tiết của chính phủ, thì không thể có một nền kinh tế thực sự phát triển ổn định, bình đẳng và công bằng.
* Theo cách tiếp cận, kinh tế học được chia làm 2 dạng:
Kinh tế học thực chứng: (positive analysis) mô tả và phân tích các sự kiện, những mối quan hệ trong nền kinh tế. Kinh tế học thực chứng trả lời cho câu hỏi “Là gì? Là bao nhiêu? Là như thế nào?”.
Kinh tế học chuẩn tắc: (normative analysis) lại liên quan đến quan điểm về đạo lý, chính trị của mỗi quốc gia, đó là việc đưa ra các phương án, các cách thức để giải quyết các vấn đề trong nền kinh tế. Kinh tế học chuẩn tắc là để trả lời câu hỏi “Nên làm cái gì?”.
Nguồn tìm hiểu thêm :
Kinh tế học – Wikipedia .
Kinh tế học vĩ mô – NEU và FTU
Article Rating
Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Chia Sẻ Kiến Thức
