Cha đẻ của thuốc kháng sinh thay đổi nền y học nhờ đãng trí

” Đôi khi người ta phát hiện ra thứ mà mình không tìm kiếm “, Alexander Fleming thản nhiên nói về việc tìm ra penicillin, ” phương thuốc kỳ diệu ” của trái đất .Một cách vô tình, hành trình dài tò mò thuốc kháng sinh tiên phong trên quốc tế khởi đầu bằng một chiếc đĩa cấy vi trùng bị mốc và từ đó mang đến chiêu thức điều trị cho những bệnh nghiêm trọng gây chết người .
Theo Healio, vào năm 1927, Alexander Fleming, nhà khoa học Scotland đang nghiên cứu và phân tích vi trùng tụ cầu tại phòng thí nghiệm Khoa Tiêm chủng thuộc Bệnh viện St. Mary, London ( Anh ). Trước đó, ông đã nổi tiếng nhờ tìm ra lysozyme và được coi là nhà nghiên cứu xuất sắc .

Tính tình bất cẩn và đãng trí, Fleming thường xuyên để phòng thí nghiệm bừa bộn. Trước kỳ nghỉ hè năm 1928, ông chỉ xếp chồng các mẻ cấy vi khuẩn tụ cầu lên băng ghế trong góc phòng thí nghiệm mà không hề dọn dẹp. Trở về, nhà khoa học phát hiện một mẻ bị mốc. Sau khi kiểm tra dưới kính hiển vi, Fleming nhận thấy mốc đã ngăn cản sự sinh sôi của vi khuẩn khiến chúng “trở nên trong suốt và giảm dần rõ rệt”. 

cha-de-cua-thuoc-khang-sinh-thay-doi-nen-y-hoc-nho-dang-tri
Alexander Fleming trong phòng thí nghiệm. Ảnh : loc.gov .

” Thật buồn cười “, Fleming nhận xét về hiện tượng kỳ lạ mình tận mắt chứng kiến. Nhà khoa học mất vài tuần nữa để nuôi thêm mốc. Ông xác lập nấm mốc thuộc họ Penicillium rồi đặt tên cho chất nó tiết ra là penicillin vào ngày 7/3/1929. Fleming ghi nhận penicillin ảnh hưởng tác động đến những loại vi trùng như tụ cầu cùng nhiều mầm bệnh gram dương dẫn đến ban đỏ, viêm phổi, viêm màng não, bạch cầu nhưng không hủy hoại được mầm bệnh gram âm trừ Neisseria gonorrhoeae gây bệnh lậu .

Fleming đi đến kết luận khiến giới y học chấn động: Một vài yếu tố trong penicillin không chỉ ức chế sự tăng trưởng của vi khuẩn mà, quan trọng hơn, còn chống lại các bệnh truyền nhiễm. “Khi tỉnh dậy vào sáng sớm ngày 28/9/2918, tôi hoàn toàn không có ý định tạo nên một cuộc cách mạng bằng việc khám phá ra thuốc kháng sinh hay chất giết vi khuẩn đầu tiên trên thế giới”, ông kể về bước ngoặt cuộc đời. “Nhưng hình như đó chính xác là những gì tôi vừa làm”. 

Fleming công bố mày mò của mình vào năm 1929 trên tờ British Journal of Experimental Pathology nhưng không gây được chú ý quan tâm. Ông liên tục điều tra và nghiên cứu tuy nhiên việc nuôi cấy, chiết tách rất khó khăn vất vả. Bên cạnh đó, năng lực điều trị vết thương nhiễm trùng của penicillin thô tương đối hạn chế và nhà khoa học bị thuyết phục rằng penicillin không sống sót trong khung hình đủ lâu để diệt vi trùng hiệu suất cao. Fleming theo đuổi khu công trình này đến năm 1940 rồi quyết bỏ lỡ nhằm mục đích lôi kéo những nhà hóa học đủ kinh nghiệm tay nghề vào cuộc .
Ít lâu sau, dưới sự tương hỗ của nhà nước Anh, Mỹ cùng những phát hiện của Fleming, Howard Florey và Ernst Boris Chain tại Bệnh viện Radcliffe, Oxford tinh chế thành công xuất sắc penicillin. Tháng 3/1942, Anne Miller trở thành công dân tiên phong được chữa khỏi bệnh nhờ thuốc kháng sinh. Penicillin được sản xuất đại trà phổ thông sau trận Trân Châu Cảng, đến năm 1944 đã đủ dùng cho toàn bộ binh lính phe Đồng minh bị thương. Nhờ đó, tỷ suất tử trận do viêm phổi vi trùng giảm từ 18 % trong Thế chiến thứ Nhất xuống dưới 1 % trong Thế chiến thứ Hai. Giai đoạn cuối cuộc chiến tranh, những công ty dược phẩm Mỹ sản xuất 650 tỷ đơn vị chức năng penicillin mỗi tháng .

cha-de-cua-thuoc-khang-sinh-thay-doi-nen-y-hoc-nho-dang-tri-1

Phòng thí nghiệm nơi Fleming tìm ra penicillin giờ trở thành bảo tàng. Ảnh: visitengland.

Từ năm 1941, giới khoa học quay lại, tìm đọc những bài viết của Alexander Fleming và công nhận ông là người phát hiện penicillin. Năm 1945, Fleming, Florey, Chain cùng nhận giải Nobel Y học. ” Đôi khi người ta lại tìm ra thứ mà mình không hề trông chờ “, cha đẻ thuốc kháng sinh thản nhiên phản hồi. Đồng thời, ông lên tiếng cảnh báo nhắc nhở lạm dụng penicillin hoàn toàn có thể khiến vi trùng kháng thuốc ,
Ngày nay, phòng thí nghiệm nơi Fleming nghiên cứu và điều tra penicillin được lưu giữ thành kho lưu trữ bảo tàng. Công trình từ một lần đãng trí của ông đã đổi khác quốc tế một cách đáng kinh ngạc và cho đến nay, vẫn sống sót như ” phương thuốc kỳ diệu ” .

Minh Nguyên