Vẻ đẹp của hình tượng người nông dân trong Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc – Trường THPT Thành Phố Sóc Trăng

Đề bài: Vẻ đẹp của hình tượng người nông dân trong Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc.

Đây là đề bài viết tập làm văn số 3 lớp 11 : Nghị luận văn học đề số 3. Cùng THPT Sóc Trăng tìm hiểu thêm một số ít bài văn mẫu sau đây để hoàn thành xong bài văn của mình em nhé :

Bài viết số 3 lớp 11 đề 3: Hình tượng người nông dân trong Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc

Bài số 1

Bạn đang xem : Vẻ đẹp của hình tượng người nông dân trong Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
Nguyễn Đình Chiểu ( 1822 – 1888 ) một nhà nho yêu nước nồng nàn, căm thù giặc thâm thúy. Cuộc đời ông phải trải qua nhiều thảm kịch đau khổ và xấu số. Có lẽ vì thế mà hơn ai hết ông càng cảm nhận được nỗi đau mất nước khi thực dân Pháp sang xâm lược nước ta. Năm 1859 giặc Pháp tràn vào sông Bến Nghé chiếm thành Gia Định, ông phải vào quê vợ ở Thanh Ba, Cần Giuộc lánh tạm. Về phía thực dân Pháp sau khi chiếm được thành Gia Định chúng mở màn thực thi quy trình lan rộng ra cuộc tiến công ra những vùng lân cận. Cần Giuộc chẳng mấy chốc đã bị giặc Pháp tràn đến. Những người nông dân áo vải, chân lấm, tay bùn đả đứng dậy đấu tranh. Họ gia nhập nghĩa binh, chuẩn bị sẵn sàng hi sinh vì nghĩa lớn. Trong số họ nhiều nghĩa sĩ đã hi sinh oanh liệt. Những tấm gương hi sinh đó đã gây nên niềm cảm kích lớn trong nhân dân. Đỗ Quang, tuần phủ Gia Định giao cho Nguyễn Đình Chiểu làm bài văn tế đọc tại buổi truy điệu hơn hai mươi nghĩa sĩ đã hi sinh trong trận đêm ngày 16-12-1861. Với lòng cảm phục và tình cảm xót thương vô hạn, Nguyễn Đình Chiểu đã viết bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc. Bài văn tế không những bộc lộ được tình cảm xót thương vô hạn của tác giả và của nhân dân so với những nghĩa sĩ Cần Giuộc mà còn khắc họa lên vẻ đẹp chân thực, bi tráng mà rất đỗi hào hùng của những người nông dân yêu nước đánh Tây .
Hỡi ôi !
Súng giặc đất rền ; lòng dân trời tỏ …
Khi Tổ quốc lâm nguy, khắp quốc gia đều rền vang tiếng súng. Chính sự từ nguy hại, đau thương đó, tình yêu quốc gia của những người nông dân thông thường mới được biểu lộ, vẻ đẹp thực sự của tâm hồn trong họ mới được bày tỏ cùng trời đất .
Tấm lòng, tình yêu giang sơn, tổ quốc của những người nông dân bình dị càng được bộc lộ một cách rõ ràng và thâm thúy hơn khi tác giả đã liên tục dùng giải pháp so sánh trái chiều trong những câu văn tiếp sau .
Nhớ linh xưa :
Cui cút làm ăn ; toan lo nghèo khó ,
Chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhung ;
Chỉ biết ruộng trâu, ở trong làng bộ .
Việc cuốc, việc cày, việc bừa, việc cấy, tay vốn quen làm ;
Tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ, mắt chưa từng
Trước đây họ vẫn sống, vẫn sống sót nhưng chỉ là “ cui cút làm ăn ”. Họ vẫn sống, vẫn sống sót nhưng chỉ trong thầm lặng. Trong đời sống, họ có nỗi lo toan ” miếng cơm manh áo ” đơn giản và giản dị dời thường ; họ chỉ quen làm lụng việc nhà nông : cày, bừa, cấy, hái, làm bạn với con trâu, với ruộng đồng. Họ chưa biết đến “ cung ngựa ”, “ trường nhung ”, chưa quen với “ tập mác, tập cờ ”. Những người nghĩa sĩ ở đây chỉ là những nông dân áo vải, chưa quen chiến trận, chưa được luyện rèn, chỉ vì lòng yêu chính ghét tà mà đứng lên đánh giặc .
Khi mà “ tiếng phong hạc phập phồng hơn mươi tháng ”, họ ngóng trông mệnh lệnh của triều đình : “ trông tin quan như trời hạn trông mưa ” .
Thì ra cái thảm kịch xót xa là ở chỗ này : triều đình nhu nhược, không hiểu được lòng dân yêu nước. Lòng căm thù giặc của những người nông dân thì không hề kiềm chế :
Mùi tinh chiên vấy vá đã ba năm, ghét thói mọi như nhà nông ghét cỏ .
… Bữa thấy bòng bong che trắng lốp, muốn tới ăn gan ; ngày xem ống khói chạy đen xì, muốn ra cắn cổ .
Hình tượng người nông dân, những người nghĩa sĩ yêu nước hiện lên thật quả cảm hào hùng. Lòng yêu quốc gia tha thiết xuất phát từ chính trái tim của họ đã khiến cho họ trở nên xinh xắn, lấp lánh lung linh .
Vẻ đẹp của những người nghĩa sĩ nông dân yêu nước được toát ra chính lòng căm thù giặc sục sôi. Chính lòng căm thù giặc đã biến thành hành vi vùng lên quật khởi rất hào hùng .
Nào đợi ai đòi, ai bắt, phen này xin ra sức đoạn kình :
Chẳng thèm trốn ngược, trốn xuôi, chuyến này dốc ra tay bộ hổ .
Trong những tác phẩm phản đối chiến tranh phong kiến phi nghĩa trước đây, người nông dân khi phải đi làm lính biên thú phương xa để bảo vệ cương thổ của nhà vua, họ ra đi với tâm trạng và thái độ “ bước chân xuống thuyền, nước mắt như mưa ” thì ở đây, người nông dân của Nguyễn Đình Chiểu lại trọn vẹn khác. Họ tự giác, tự nguyện đứng lên chiến đấu để bảo vệ giang sơn, tổ quốc, ấy là nét đẹp thực chất nhất trong hành vi của người nông dân – nghĩa sĩ Cần Giuộc. Đến đây không chỉ vẻ đẹp trong tâm hồn mà ngay cả vẻ đẹp trong hành vi của những người nghĩa sĩ nông dân yêu nước cũng đã được Nguyễn Đình Chiểu khắc họa lên một cách rõ ràng. Từ cái động lực ý thức tự nguyện gánh vác nghĩa vụ và trách nhiệm lịch sử vẻ vang mà đã tạo ra cho họ sức mạnh vô cùng lớn. Họ đã hành vi, đứng lên chống giặc ngoại xâm. Không chờ bày bố mà chỉ “ ngoài cật có một manh áo vải nào đợi mang bao tấu, bầu ngòi, trong tay cầm một ngọn tầm vông, chi nài sắm dao tu, nón gõ ”. Hình ảnh người nông dân được hiện lên trong tác phẩm khiến cho tất cả chúng ta vừa cảm thấy tự hào và xen lẫn niềm xót xa. Những người nghĩa sĩ có vẻ như đóng vai trò là hiện thân của cả một sức mạnh dân tộc bản địa. Đối mặt với quân địch vững mạnh với ” đạn nhỏ, đạn to ”, “ táu thiếc, tàu đồng ” với đội quân xâm lược nhà nghề, vậy mà vũ khí để họ dùng chống lại chỉ là “ một manh áo vải ”, “ một ngọn tầm vông ”, chỉ có “ dao phay ” và chỉ là những “ hỏa mai đánh bằng rơm con cúi ”. Thử hỏi rằng đem những thứ đó ra đối chọi với súng đạn của thực dân khác nào bước chân vào chỗ chết. Cái thực sự phũ phàng đó như phô bày ra trước mắt ta thật xót đau biết mấy. Đó là tấn thảm kịch của những người nghĩa sĩ cần Giuộc, cũng là tấn thảm kịch của đời sống nước ta vào thời kì nghiệt ngã ấy. Tấn thảm kịch này đã đưa đến cái họa mất nước lê dài cả thế kỉ .
Nhưng cũng chính từ cái tấn thảm kịch này mà đã làm sáng ngời lên vẻ đẹp hình tượng của những người nghĩa sĩ nông dân yêu nước. Bằng sự ngoan cường, lòng yêu nước nồng nàn, họ đã làm nên được những điều khác thường, chính họ đã cất lên được bản anh hùng ca cuộc chiến tranh của dân tộc bản địa. Bất chấp sự nguy hiểm, bất chấp sự chênh lệch, sự trái chiều của thực trạng chiến đấu, họ vẫn quyết chiến và quyết thắng, lấy niềm tin lao vào vì nghĩa để bù đắp lại sự thiếu vắng, chênh lệch của mình với quân địch. Hoàn cảnh chiến đấu chênh lệch là vậy nhưng vì những người nghĩa sĩ chiến đấu bằng chính ý thức sự quyết chiến không sợ hi sinh nên hiệu suất cao chiến đấu lại vô cùng lớn .
Hỏa mai đánh bằng rơm con cúi, cũng đốt xong nhà dạy đạo kia ,
Gươm đeo dùng bằng lưỡi dao phay, cũng chém rớt đầu quan hai nọ .
Kẻ đâm ngang, người chém ngược, làm cho mã tà ma ní hồn kinh …
Chỉ với những vũ khí thô sơ, nhưng lòng yêu nước, ý thức dân tộc bản địa đã tạo nên được những điều kì diệu. Hình ảnh người nghĩa sĩ nông dân hiện lên với một vẻ đẹp rực rỡ tỏa nắng hào quang của chủ nghĩa yêu nước, có vẻ như đã làm lu mờ đi cái thời kì đen tối của lịch sử vẻ vang mất nước hồi nửa cuối thế kỉ XIX .
Bài văn tế như bức tượng đài bằng ngôn từ, tạc khắc nên hình tượng những người nghĩa sĩ nông dân hào hùng mà bi tráng, tượng trưng cho ý thức yêu nước, căm thù giặc ngoại xâm của cha ông ta. Bức tượng đài ấy là dấu mốc biểu lộ cả một thảm kịch lớn của dân tộc bản địa – thảm kịch mất nước, và báo hiệu một thời kì lịch sử dân tộc đen tối của dân tộc bản địa ta – thời kì một trăm năm Pháp thuộc. Nhưng thật hào hùng, trong cái thảm kịch lớn ấy, ý thức quật cường của nhân dân Nam Bộ nói riêng và nhân dân Nước Ta nói chung vẫn ngời sáng bởi cái lí tưởng cao đẹp của nghĩa sĩ Cần Giuộc – họ chuẩn bị sẵn sàng hi sinh vì nghĩa lớn, vì dân tộc bản địa .
Xem thêm bài văn mẫu : Phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
Bài số 2

Nguyễn Đình Chiểu là nhà văn tài ba khi đã nêu lên hình ảnh người nông dân trong văn học mà trong suốt các thời gian qua chưa được nhắc đến thông qua bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc. Trong bài văn tế, hình ảnh người nông dân được khắc họa rõ ràng. Hình ảnh người nông dân nghèo khổ chỉ biết làm ăn một cách thầm lặng, quanh năm chỉ biết ruộng trâu, cần cù lao động. Họ là những người nông dân yêu ghét rõ ràng, căm thù quyết không đội trời chung với giặc khi thực dân Pháp xâm lược. Họ đã anh dũng chiến đấu và anh dũng hi sinh, trong lời văn là những lời lẽ bi thương đầy nước mắt nhưng không hề rơi nước mắt. Đó chính là cái hay của thơ văn Nguyễn Đình Chiểu.

Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc sinh ra vào năm 1858, khi thực dân Pháp nổ súng vào TP. Đà Nẵng, Nước Ta. Sau khi chiếm được thành Gia Định vào đầu năm 1859, quân Pháp khởi đầu một quy trình lan rộng ra tiến công ra những vùng lân cận như Tân An, Cần Giuộc, Gò Công … Ngày 15 tháng 11 năm Tân Dậu, những nghĩa sĩ mà là nông dân, vì quá phẫn nộ kẻ ngoại xâm, đã gan góc đứng lên chiến đấu tập kích đồn Pháp ở Cần Giuộc, tàn phá được 1 số ít quân của đối phương và viên tri huyện người Việt đang làm tập sự cho Pháp. Khoảng mười lăm nghĩa sĩ bỏ mình. Những tấm gương đó đã gây nên niềm xúc động lớn trong nhân dân. Theo nhu yếu của tuần phủ Gia Định là Đỗ Quang, Nguyễn Đình Chiểu làm bài “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc “, để đọc tại buổi truy điệu những nghĩa sĩ đã hi sinh trong trận đánh này .
Như tất cả chúng ta biết thì “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ” là một “ tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ ” hiếm có. “ Bi tráng ” là tầm vóc và đặc thù của tác phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật ấy : vừa hoành tráng, hùng tráng, vừa thống thiết, bi ai. Hùng tráng ở nội dung chiến đấu vì nghĩa lớn. Hùng tráng ở phẩm chất anh hùng, ở đức hi sinh quyết tử. Hùng tráng ở chỗ nó dựng lên một thời đại sóng gió kinh hoàng, kinh khủng của quốc gia và dân tộc bản địa .
Mở đầu bài văn tế là. Hai tiếng “ Hỡi ôi ! ” vang lên thống thiết, đó là tiếng khóc của nhà thơ so với nghĩa sĩ, là tiếng nấc đau thương cho thế nước hiểm nghèo : “ Súng giặc, đất rền ; lòng dân trời tỏ ” có ý nghĩa là Tổ quốc lâm nguy, súng giặc nổ vang rền trời đất và quê nhà .
Trong cảnh nước mất nhà tan, chỉ có nhân dân đứng lên gánh vác thiên chức lịch sử dân tộc, đánh giặc cứu nước cứu nhà. Và người nông dân chỉ biết cui cút làm ăn một cách tội nghiệp đã quả cảm đứng lên đánh giặc giành lại nền độc lập cho Tổ quốc thân yêu mà sự quả cảm đó xuất phát từ tấm lòng yêu nước có trong mỗi con người. Tấm lòng yêu nước, căm thù giặc của những người nông dân, của những người áo vải mới tỏ cùng trời đất và sáng ngời chính nghĩa. Hình ảnh chính của bài Văn tế chính là những chiến sỹ nghĩa quân Cần Giuộc .
Nguồn gốc của họ là nông dân nghèo sống cuộc sống “ côi cút ” sau luỹ tre làng. Chất phác và hiền lành, cần mẫn là chịu khó trong làm ăn, quanh quẩn trong xóm làng, làm bạn với con trâu, đường cày, sá bừa, rất lạ lẫm với cung ngựa trường nhung :
“ Nhớ linh xưa :
Cui cút làm ăn ; toan lo nghèo khó ”
Cui cút làm ăn : có nghĩa là làm ăn một mình, thầm lặng một cách tội nghiệp. Dù căng thẳng mệt mỏi hay khó khăn vất vả thì họ vẫn bí mật, lặng lẽ chịu đựng một mình mà chẳng nói với ai. “ Cui cút làm ăn ; toan lo nghèo khó ” đã hiện lên vừa đủ một vòng đời không lối thoát của người nông dân Việt, người “ dân ấp dân lân ” Nam Bộ. Bắt đầu bằng cui cút, vật lộn làm ăn, toan lo để ở đầu cuối kết thúc trong nghèo khó. Họ là những người nông dân mà quanh năm chỉ biết làm với làm, chưa hề biết đến cái gì gọi là cung, cái gì gọi là ngựa .
“ Chưa quen cung ngựa đâu tới trường nhung ; chỉ biết ruộng trâu, ở trong làng bộ ” .
Họ là lớp người phần đông, sống thân mật quanh ta. Quanh năm chân lấm tay bùn với nghề nông, “ chưa hề ngó tới ” việc binh và vũ khí đánh giặc :
“ Việc cuốc, việc cày, việc bừa, việc cấy, tay vốn quen làm ; tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ mắt chưa từng ngó ” .
Thế nhưng khi quốc gia quê nhà bị giặc Pháp xâm lược, những người dân chân lấm tay bùn ấy đã đứng lên tình nguyện làm quân tự nguyện đánh giặc cứu nước cứu nhà, bảo vệ cái nghề làm lụng mà họ coi là bát cơm manh áo của họ là cái nghĩa lớn mà họ “ mến ” là đeo đuổi .
“ Bữa thấy bong bong che trắng lốp, muốn tới an gan ; ngày xem ống khói chạy đen sì, muốn ra cắn cổ ” .
Đối với giặc Pháp và lũ tay sai bán nước, họ chỉ có một thái độ : “ ăn gan ” và “ cắn cổ ”, chỉ có một chí hướng : “ phen này xin ra sức đoạn kình, … chuyến này dốc ra tay bộ hổ ” .
Trong tác bài Văn Tế Nguyễn Đình Chiểu đã có khắc nên sự trái chiều giữa đoàn dũng sĩ của quê nhà và giặc Pháp xâm lược. Giặc xâm lược được trang bị tối tân, có “ tàu thiếc, tàu đồng ”, “ bắn đạn nhỏ, đạn to ”, có bọn lính đánh thuê “ mã tà, ma ní ” thiện chiến. Trái lại, trang bị của nghĩa quân lại rất là thô sơ. Quân trang chỉ là “ một manh áo vải ”. Vũ khí chỉ có “ một ngọn tầm vông ”, hoặc “ một lưỡi dao phay ”, một súng hoả mai khai hoả “ bằng rơm con cúi ”. Thế mà họ vẫn lập được chiến công : “ đốt xong nhà dạy đạo kia ” và “ chém rớt đầu quan hai nọ ” .
Bài Văn tế đã tái hiện lại những giờ phút giao tranh ác liệt của những chiến sỹ nghĩa quân với giặc Pháp :
“ Chi nhọc quan quản gióng trống kì, trống giục, đạp rào lướt tới, coi giặc cũng như không ; nào sợ thằng Tây bắn đạn nhỏ đạn to, xô cửa xông vào, liều mình như chẳng có. ”
“ Kẻ đâm ngang, người chém ngược, làm cho ma ní, mã tà hồn kinh ; bọn hè trước, lũ ó sau, trối kệ tàu thiếc, tàu đồng súng nổ ” .
Không khí chiến trận có tiếng trống thúc quân giục giã, “ có bọn hè trước, lũ ó sau ” vang dậy đất trời cùng tiếng súng nổ. Các nghĩa sĩ của ta coi cái chết như không, tiến công như vũ bão, tung hoành giữa đồn giặc : “ đạp rào lướt tới ”, “ xô cửa xông vào ”, “ đâm ngang chém ngược ”, “ hè trước, ó sau ”. Giọng văn của Nguyễn Đình Chiểu đã tô đậm ý thức quả cảm, kiên cường quật cường của những nghĩa sĩ nông dân Cần Giuộc. Ông cũng biểu lộ rõ lòng khâm phục so với người nghĩa sĩ nông dân. Từ trước đến nay, đây là tác phẩm tiên phong có đưa hình ảnh của nghĩa sĩ nông dân .
Trong bài “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ” còn có tiếng khóc của mẹ già nơi quê nhà trông chờ con về, vợ thương nhớ về chồng, con ngóng cha về ngh thống thiết, bi ai. Nhiều nghĩa sĩ đã ngã xuống trên mặt trận trong tư thế người anh hùng :
“ Những lăm lòng nghĩa lâu dùng ; đâu biết xác phàm vội bỏ ”
Đất nước, quê nhà vô cùng thương tiếc. Một khoảng trống to lớn bùi ngùi, đau đớn :
“ Đoái sông Cần Giuộc, cỏ cây mấy dặm sầu giăng ; nhìn chợ Trường Bình, già trẻ hai hàng lụy nhỏ ” .
Tiếng khóc của người mẹ già, nỗi đau đớn của người vợ trẻ, nỗi nhớ thương của con cháu được nói đến vô cùng xúc động :
“ Đau đớn bấy mẹ già ngồi khóc trẻ, ngọn đèn khuya leo lét trong lều ; não nùng thay vợ yếu chạy tìm chồng, cơn bóng xế dật dờ trước ngõ ” .
Các nghĩa sĩ đã sống dũng mãnh chiến đấu, và hi sinh rất vẻ vang. Tấm gương chiến đấu và hi sinh của họ là để ta biết rằng quốc gia nào cũng là độc lập, tự chủ. Không ai được quyền xâm lăng. Họ là tấm gương sáng rất đáng tự hào :
“ Ôi !
Một trận khói tan ; nghìn năm tiết rỡ ”
Sự hi sinh của những người nghĩa sĩ Cần Giuộc là bài học kinh nghiệm quý báu mà họ đã để lại. Thà chết vinh còn hơn sống nhục. Họ là tấm gương sáng để dân tộc bản địa Nước Ta noi theo mà làm, là ngọn đèn soi sáng cho dân tộc bản địa Nước Ta .
“ Sống đánh giặc, thác cũng đánh giặc, linh hồn theo giúp cơ binh, muôn kiếp nguyện được trả thù kia ; … ” .
Công lao của người nghĩa sĩ nông dân Cần Giuộc sẽ đời đời nằm trong lòng mỗi người dân Nước Ta về tấm gương quả cảm, chuẩn bị sẵn sàng lao vào vì độc lập Tổ Quốc .
“ Nước mắt anh hùng lau chẳng ráo, thương vì hai chữ thiên dân ; cây hương nghĩa sĩ thắp thêm thơm, cám bởi một câu vương thổ ” .
Tóm lại, “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ” chứng minh và khẳng định tấm lòng yêu thương dân thiết tha của Nguyễn Đình Chiểu. “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ” là niềm tự hào và biết ơn thâm thúy của nhân dân ta so với người nghĩa sĩ nông dân Cần Giuộc đã can đảm chiến đấu chống giặc ngoại xâm bảo vệ nền độc lập vững chãi của quê nhà, nơi họ đã sinh ra và lớn lên hay đó là Tổ quốc mà so với họ “ nó ” rất quan trọng trong cuộc sống. Nghĩa sĩ nông dân Cần Giuộc chính là tấm gương về ý thức dũng mãnh, lòng yêu nước thâm thúy để cho những thế hệ đi sau khi đọc được bài văn Tế này mà noi theo để kiến thiết xây dựng quốc gia càng ngày giàu mạnh hơn .
Xem thêm bài văn mẫu : Bình giảng bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
Bài số 3

Người nông dân Việt Nam yêu nước chống ngoại xâm đã xuất hiện từ rất lâu, ít nhất cũng trên mười thế kỉ nay. Nhưng trong văn học, hình ảnh người nông dân ấy chỉ thực sự xuất hiện vào nửa cuối thế kỉ XIX với bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu. Có thể nói, với bài văn tế này Nguyễn Đình Chiểu đã tạo nên bức tượng đài nghệ thuật đầu tiên về người nông dân nghĩa sĩ Việt Nam. Đó là một hình tượng rất đẹp, rất chân thực đầy tính bi tráng – bi thương mà hào hùng – đúng như cuộc chiến đấu mà nhân dân Việt Nam đã tiến hành suốt nửa sau thế kỉ XIX, vì cuộc sống, vì độc lập, tự chủ của Tổ quốc mình.

Tuy vậy, dù buồn thương, nhà thơ không khi nào vô vọng. Với niềm tin vào sức mạnh muôn đời của Tổ quốc, tin ở lòng yêu nước của những người dân ; dân lân bình dị và thiết tha, nhà thơ luôn luôn hướng về một tương lai tốt đẹp. Non sông rồi sẽ sạch bóng quân xâm lược, mối nhục mất nước rồi sẽ được rửa sạch làu làu :
Chừng nào Thánh đế ân soi thấu
Một trận mưa nhuần rửa núi sông .
( Ngóng gió đông )
Đó là một niềm tin cảm động và can đảm và mạnh mẽ. Có lẽ trước Nguyễn Đình Chiểu, chưa có một nhà thơ nào sáng tác với một ý thức rõ ràng như ông :
Chở bao nhiêu đạo thuyền không khẳm
Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà .
Cái đạo của ông không là gì khác ngoài đạo yêu nước thương dân. Đó là nguồn gốc khiến thơ văn ông có sức rung cảm lớn, nguồn gốc đưa tên tuổi Nguyễn Đình Chiểu đứng vào vị trí vẻ vang trong nền văn học nước nhà .
Nguyễn Đình Chiểu đã rất có lí, rất sắc khi mở màn khúc bi ca của mình :
Hỡi ôi !
Súng giặc đất rền ;

Lòng dân trời tỏ.

Quả là, qua cuộc chiến đấu này, qua cái thử thách khắc nghiệt này, bán chất toàn vẹn, tấm lòng yêu nước của những người nông dân thông thường này, vẻ đẹp thực sự của tâm hồn họ, mới được tỏ bày cùng trời đất. Trước đây, họ vẫn sống sót, nhưng nào ai biết đến họ. Họ vẫn có đấy, sống đấy, nhưng sống trong thầm lặng của sự quên lãng. Nguyễn Đình Chiểu, với sự cảm thông cao độ, nhận ra rằng đời sống của họ đã từng khó khăn vất vả xiết bao :
Nhớ linh xưa :
Cui cút làm ăn ,
Toan lo nghèo khó .
Bao nhiêu lượng thông tin chúa đựng trong tám tiếng ngắn ngủi ấy đã nói với tất cả chúng ta rất khá đầy đủ về tình cảnh của người nông dân Cần Giuộc, người nông dân lục tỉnh, cũng là người nông dân Nước Ta ngày đó. Bóng dáng của họ, nhỏ bé và đơn độc trong đời sống, cặm cụi, lầm lũi, lặng lẽ gập người trên những cánh đồng, oằn vai cam chịu bao nhiêu gánh nặng của đời sống, sự khắc nghiệt và những tai ương từ vạn vật thiên nhiên, từ xã hội, như hiện lên rõ mồn một qua từng chữ. Tưởng như, chừng ấy lo toan khó khăn vất vả cũng đã quá đủ so với họ ; tưởng như họ, những người nông dân khó khăn vất vả ấy, chẳng còn hoàn toàn có thể nghĩ gì thêm, lo toan gì thêm ngoài những “ toan lo nghèo khó ” vốn đã quá lớn lao ấy .
Thế mà không, quân xâm lược đã xâm lăng quốc gia, đã đến tận xóm làng, đã đến tận ngôi nhà của họ. Và, những con người đang cúi xuống ấy bỗng đứng phắt dậy, vươn vai, và họ chợt trở thành người khổng lồ như chú bé làng Gióng mày nghìn năm xưa khi chợt nghe lời truyền của sứ giả. Nhưng có một điều cơ bản rất khác xưa là tiếng rao truyền cứu nước không phải phát đi từ hoàng cung nhà vua mà đã được phát đi từ chính trái tim của những người nông dân Cần Giuộc. Nó chính là lòng căm thù giặc sục sôi vì hành vi cướp nước :
Mùi tinh chiên vấy vá đã ba năm, ghét thói mọi như nhà nông ghét cỏ .
Bữa thấy bòng bòng che trắng lốp : muốn tới ăn gan ;
Ngày xem ống khói chạy đen sì : muốn ra cắn cổ
Như một phản ứng hạt nhân tất yếu, lòng căm thù giặc cao độ đã làm phát sinh một khát vọng cao độ : Khát vọng đánh giặc. Đó là một mong ước trọn vẹn tự nhiên và cũng trọn vẹn tự nguyện :
Nào đợi ai đòi ai bắt, phen này xin ra sức đoạn kình ;
Chẳng thèm trốn ngược trốn xuôi, chuyến này dốc ra tay bộ hổ .
Người nông dân của Nguyễn Đình Chiểu thật đã khác trọn vẹn với người nông dân chỉ trước đo không bao lâu “ Bước chân xuống thuyền, nước mắt như mưa ” khi phải sung làm lính đi biên thủ phương xa để bảo vệ cương thổ của nhà vua. Tự nguyện chiến đấu, ấy là nét thực chất nhất trong hành vi của mọi người nghĩa sĩ thực sự. Phải chăng đó là sự liên tục giữa nghĩa sĩ Cần Giuộc đánh ngoại xâm với chàng tráng sĩ Lục Vân Tiên đánh cướp mà động cơ duy nhất :
Nhớ câu kiến ngãi bất vi
Làm người thế ấy cũng phi anh hùng .
Trong mọi việc nghĩa, không có việc nào lớn hơn việc cứu nước. Thấy việc nghĩa thì phải làm, làm một cách vô tư, không vụ lợi, không chần chừ, không cần đợi có đủ điều kiện kèm theo mới làm. Đó là chỗ thảm kịch của người nông dân Cần Giuộc, đó cũng là chỗ hùng ca của người nghĩa sĩ Cần Giuộc. Bi kịch vì :
Tiếng phong hạc phập phồng hơn mươi tháng ,
Trông tin quan như trời hạn trông mưa .
Họ khởi đầu cuộc chiến đấu vào lúc lẽ ra triều đình phong kiến cùng quan quân của họ đã phải triển khai cuộc chiến đấu ấy từ lâu nhưng lại “ án binh bất động ” một cách khó hiểu. Bi kịch còn cho họ là những người :
Chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhung
Chỉ biết ruộng trâu, ở trong làng bộ ,
Việc cuốc, việc cày, việc bừa, việc cấy … tay vốn quen làm
Tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ … mắt chưa từng ngó
Bước vào chỗ sống chết của mặt trận mà những con người ấy chỉ mang theo những trang bị vừa đủ để làm những người cày ruộng. Trước giặc dữ là những tên lính nhà nghề vừa có đủ thứ “ tàu thiếc tàu đông ”, ” đạn nhỏ đạn to ”, họ chỉ là những người nông dân không có kiến thức và kỹ năng gì vê trận mạc, chỉ có “ một manh áo vải ”, “ một ngọn tầm vông ”, chỉ có “ lưỡi dao phay ”. Cuộc chiến đấu mới chênh lệch làm thế nào ! Kết thúc cuộc chiến đấu ấy như thế nào thì đã rõ ràng rồi. Đó là tấn thảm kịch của những người nghĩa sĩ Cần Giuộc, cũng là tấn thảm kịch của đời sống nước ta vào thời kì nghiệt ngã ấy, tấn thảm kịch đã đưa đến cái họa mất nước lê dài cả thế kỉ .
Nhưng chính trong cái thảm kịch ấy, bản hùng ca của đời sống đã cất lên. Hùng ca trước hết là ở sự ngoan cường của những con người quyết chiến thắng, vượt lên trên nỗi lo thất bại để thắng lợi, lấy niềm tin lao vào vì nghĩa để bù đắp hết mọi sự thiếu vắng, chênh lệch của mình so với quân địch :
Chi nhọc quan quản gióng trống kì ; trống giục, đạp rào lướt tới, coi giặc cũng như không ;
Nào sợ thằng Tây bắn đạn nhỏ, đạn to, xô cửa xông vào, liều mình như chẳng có …
Bọn hè trước, lũ ó sau, trối kệ tàu thiếc tàu đồng súng nổ .
Thật là mừng thầm, thật là hào hùng, thật là hả dạ. Đúng là họ đã chiến đấu như những người lính tuyệt vời gan góc. Ở đây, sức mạnh ý thức đã phát huy đến mức độ tối đa và trong chừng mực nào đó, đã tỏ rõ hiệu suất cao của nó trước sức mạnh của giải pháp, của vũ khí, trang bị :
Hỏa mai đánh bằng rơm con cúi, cũng đốt xong nhà dạy đạo kia ; Gươm đeo dùng bằng lưỡi dao phay, cũng chém rớt đầu quan hai nọ .
… Kẻ đâm ngang người chém ngược, làm cho mã tà ma lí hồn kinh …
Trong văn chương Nước Ta, cho đến Nguyễn Đình Chiểu, quả chưa hề có một bức tranh hào hùng như vậy về tư thế chiến đấu của người lính áo vải. Hình ảnh người nông dân ở đây là sự kết tinh và thăng hoa ở mức độ cao nhất những gì vốn là thực chất của họ. Trong những khoảng thời gian ngắn tuyệt vời ấy, người nông dân Cần Giuộc đã đi vào vĩnh cửu .
Quả Nguyễn Đình Chiểu đã tạc nên một bức tượng đài của người nông dân – nghĩa sĩ Cần Giuộc. Nhưng đây không phải là tượng đài của một người, mà của nhiều người, của một tập thể anh hùng. Không có cái tập thể ấy, không làm thế nào có được sự hòa hợp tuyệt đẹp, cái khí thế tưng bừng áp đảo hiểm nghèo, áp đảo cái chết, với những “ đạp rào lướt tới ”, “ xô của xang vào ”, với những “ kẻ đâm ngang, người chém ngược ”, “ bọn hè trước, lũ ó sau ” như thế được .
Bức tượng đài của Nguyễn Đình Chiểu chỉ có một tên gọi chung là “ Nghĩa sĩ Cần Giuộc ”, còn mỗi người nghĩa sĩ trên đó đều vô danh. Họ đã sống những cuộc sống của quần chúng vô danh và chết cái chết của quần chúng vô danh. Họ không hề tìm một điều gì cho riêng mình khi chiến đấu. Cái điều duy nhất họ gửi lại cho đòi, điều mà Nguyễn Đình Chiểu nêu lên như một tiêu chuẩn chung bên dưới bức tượng đài của họ, ấy là cái triết lí sống này :
Chết vinh hơn sống nhục .
Thà thác mà đặng câu địch khái, về theo tổ phụ cũng vinh
Hơn còn mà chịu chữ đầu Tây, ở với man di rất khổ
Hoàn thành bức tượng đài của mình, Nguyễn Đình Chiểu đã để một phần cuối cho những lời ngợi ca, thương tiếc và thắp những nén hương kính trọng :
Nước mắt anh hùng lau chẳng ráo, thương vì hai chữ thiên đàn Cây hương nghĩa sĩ thắp thêm thơm, cám bởi một câu vương thổ
Cuộc tiến công của mấy chục nghĩa quân vào đồn Cần Giuộc của thực dân Pháp năm 1863 là cuộc tiến công đầu tiến của quân dân Nước Ta mở màn cho cuộc kháng chiến chống Pháp. Số lượng thiệt hại mà những nghĩa quân đã gây cho giặc có lẽ rằng cũng không là bao nhiêu. Song, hiệu suất cao thực sự mà họ tạo nên cho cuộc kháng chiến, cho lịch sử dân tộc dân tộc bản địa, bằng lòng yêu nước tha thiết và vô tư của họ, bằng niềm tin chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu, sự dũng mãnh vô điều kiện kèm theo và tuyệt vời của họ, thì to lớn vô cùng. Họ xứng danh được tạc thành tượng đài để đi vào bất tử. Nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu đã hoàn thành xong vẻ vang trách nhiệm của người nghệ sĩ nhân dân khi tạc nên bức tượng đài ấy .
Xem thêm bài văn mẫu : Cảm nhận bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
Bài số 4
Trong văn học, phải đến thế kỉ XIX khi Nguyễn Đình Chiểu – một nhà nho yêu nước dùng con mắt yêu thương và kính phục để viết nên “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ” thì hình ảnh người nông dân mới thực sự Open. Đó là hình tượng đẹp, rất đỗi chân thực và đầy chất bi tráng, vừa hào hùng, vừa đau thương trong cuộc chiến đấu giành độc lập, tự do của quốc gia .
Những người nông dân ấy, họ sinh ra đâu phải để làm chàng Gióng Phù Đổng, Lê Lợi, Quang Trung … Họ chỉ là những con người quanh năm khoác trên mình màu áo nâu của đất, bình dị và lam lũ. Nhưng họ Open trong khung cảnh bão táp của thời đại :
Hỡi ôi !
Súng giặc đất rền, lòng dân trời tỏ
Họ đâu đã quen nghi tiếng súng. Âm thanh ấy đã phá vỡ đời sống bình lặng của họ. Một đời sống từ sáng đến tối bán mặt cho đất, bán sống lưng cho trời, một đời sống chật vật với những lo toan nghèo khó. Cái nghèo đã làm họ thật nhỏ bé suốt ngày “ cui cút làm ăn ” .. Chỉ một câu văn, cụ Đồ Chiểu đã vẽ nên vòng đời luẩn quẩn không lối thoát của dân cư Việt, người “ dân ấp dân lân ” Nam Bộ, mở màn với cui cút, vật lộn làm ăn để sau cuối vẫn kết thúc trong nghèo khó. Đằng sau luỹ tre làng ấy, họ biết sao được những “ cung ngựa ”, “ trường nhung ” .. trong cái nhìn của họ chỉ có “ con trâu là đầu cơ nghiệp ”. Đến việc cuốc, việc cày, bừa, khiên đã quá quen thuộc thì giờ tập khiên, tập súng .. thật lạ lẫm .
Những tưởng họ mãi cam chịu như vậy. Nhưng không, khi quân xâm lược đã lấn chiếm quốc gia, chúng đang giày xéo lên từng mảnh ruống, từng đám đất quê nhà ruột thịt của họ. Giờ đây, trong những “ lo toan ” không chỉ có đói nghèo mà còn là những thấp thỏm, lo âu :
“ Tiếng phong hạc phập phồng hơn mười tháng, trông tin quan như trời hạn trông mưa … ”
Thấy “ mùi tinh chiên vấy vá ” không hề chống mắt đứng nhìn, không hề ngồi yên mà đợi. Triều đình đã “ bỏ rơi ” họ, nhưng làm thế nào ngăn được tình yêu quốc gia nồng nàn ở họ. Bọn xâm lăng kia đã cướp đi những gì máu thịt của họ, chúng phá vỡ giấc bình yêu nơi thôn quê, làm thế nào không căm cho được. Nỗi uất hận đến tột cùng ấy đã biến những con người nhỏ bé tầm thường thành chàng Gióng khổng lồ trong cổ tích. Khi Tổ quốc lầm than, họ không ngần ngại chung vai góp phần. Lòng yêu nước đã biến thành lòng căm thù giặc đến sôi sục :
“ Bữa thấy bòng bong che trắng lốp, muốn tới ăn gan .
Ngày xem ống khói chạy đen sì muốn ra cắn cổ
Một mối xa thư đồ sộ, há để ai chém rắng đuổi hươu
Hai vầng nhật nguyệt chói loà, đâu dung lũ treo dê bán chó ”
Lòng yêu Tổ quốc tha thiết xuất phát từ trái tim đã khiên họ trở nên đẹp tươi, lấp lánh lung linh … Dòng máu Lạc Hồng cuộn chảy trong người cùng với cơn giận của lòng yêu nước mạnh hơn yếu hèn, mạnh hơn cái chết. Khát vọng đánh giặc, khát vọng chiến đấu, khát vọng bảo vệ mảnh đất quê nhà đã thôi thúc họ, mặc việc “ đợi tập rèn ”, “ ban võ nghệ ”, “ bày bố binh thư ”, không màng tới trên mình chỉ có “ một manh áo vải ”. Các chàng Gióng của thế kỉ XIX đã đến, “ đạp rào lướt tới ”, coi giặc cũng như không .
Hỡi ôi, “ một manh áo vải ”, “ một ngọn tầm vông ”, chỉ có “ lưỡi dao phay ”, “ rơm con cúi ”, liệu hoàn toàn có thể thắng được “ tàu chiến tàu đồng ”, ” đạn nhỏ đạn to ”. Đó là thảm kịch của nghĩa sĩ Cần Giuộc hay chăng là tấn thảm kịch của thời kì nghiệt ngã ấy. Họ là nông dân nhưng lại làm kinh ngạc cả mặt trận. Phải chăng cũng vì lẽ đó mà bản hùng ca đã cất lên trong tiếng nấc lòng. Có thể trận mạc đã vĩnh viễn cướp đi đời sống của họ, nhưng niềm tin lao vào vì nghĩa đã bù đắp cho sự thiếu vắng về lực lượng, chênh lệch với quân địch .
“ Chi nhọc quan quản Gióng trống kì trống giục …. súng nổ ”
Hình tượng của người nghĩa sĩ áo vải được khắc nổi trên cảnh sầm uất khói bom ấy : những âm thanh vang động ( hè trước, ó sau … ) những động tác kinh khủng ( đốt, chém … ). Những người nghĩa sĩ áo vải đã trở thành đấng anh hùng của một thời kì đáng nhớ. Trong tư thế quật cường ấy, lấp lánh lung linh chân dung của những con người gánh trên vai vận mệnh của tổ quốc. Họ biết rằng mình chỉ là vô danh trong dân tộc bản địa anh hùng nhưng điều cao quý nhất họ để lại là triết lí sống tương thích đến muôn đời :
“ Thà thác mà đặng câu định khái, về theo tổ phụ cũng vinh, hơn còn mà c chịu chữ đầu Tây ở với man di rất khổ ”
Tinh thần ấy, ý chí ấy vẫn chói lòa trong mỗi người dân Cần Giuộc. Sống để chịu nô lệ, tay sai của Tây thì thà một lần chiến đấu hết mình mà đem vinh quang cho dân tộc bản địa .
“ Ôi thôi thôi ! ”
Một tiếng khóc đầy ai oán, tiếng khóc đến quặn lòng, tiếng khóc để tiễn biệt những người con Cần Giuộc mãi mãi nằm lại trên mảnh đất quê nhà. Họ ngã xuống nới mặt trận khói lửa. Vẫn còn đó nghiệp nước chưa thành, thấp thoáng nơi đây bóng mẹ già với ngọn đèn le lói trong đêm
“ Đau đơn bấy ! Mẹ già ngồi khóc trẻ, ngọn đèn khuya leo lét trong lều ! Vợ yếu chạy tìm chồng, cơn bóng xế dật dờ trứơc ngõ ”
Người tử sĩ đã về chốn thiên cổ để lại giữa trần gian mẹ già, vợ yếu, con thơ … Mai đây họ sẽ ra sao khi cái nghèo vẫn còn đeo đuổi, khi mà nợ nước trả chưa xong ..
“ Nước mắt anh hùng lau chẳng ráo thương vì hai chữ thiên dân, cây hương nghĩa sĩ thắp đèn thêm thơm, cám bởi một câu vương thổ ”
Nguyễn Đình Chiểu đã bằng tấm lòng đồng cảm để nhìn thấy, nghe thấy và dựng nên một tượng đài hoành tráng mà mộc mạc, yêu thương. Xuyên suốt trong nền văn học nước nhà hình ảnh người nông dân đã được đề cập khá nhiều lần. Nhưng trước Đồ Chiểu thì chưa một ai công khai minh bạch vẽ lên và ngợi ca hình ảnh người anh hùng “ chẳng qua là dân ấp dân lân mến nghĩa làm quân chiêu mộ ”. Hơn thế nữa, việc thổi vào văn chương chất dân gian đã khiến “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ” của cụ trở thành áng văn vừa hào hùng, bi tráng mà cũng rất thân thiện, giản dị và đơn giản .
Cụ Đồ Chiểu chỉ là nhà thơ mù – “ người hát rong của nhân dân ”. Nhưng hình ảnh người nông dân khởi nghĩa trong bài văn tế đã cho ta cái nhìn về cả một thời đại. Tự hào thay những con người nhỏ bé nhưng vẫn hiên ngang trước thế lực bạo tàn. Tự hào thay những người dân, người lính, nghĩa sĩ vô danh trùng trùng điệp điệp ngã xuống để bảo vệ sự toàn vẹn cho giang sơn. Họ là bức tượng đài bất tử, lưu mãi tới muôn đời .
Xem thêm bài văn mẫu : Phân tích vẻ đẹp của người nghĩa sĩ Cần Giuộc
Bài số 5
Nguyễn Đình Chiểu là nhà thơ lớn của dân tộc bản địa ta trong thế kỉ XIX, là niềm tự hào của nhân dân miền Nam nói riêng và cả nước nói chung. Thơ văn của ông là nỗi niềm của một tấm lòng yêu nước, con người thâm thúy trong cảnh mù lòa. Viết về nhiều đề tài khác nhau nhưng có lẽ rằng luôn sát cánh vẫn là những vần thơ chống giặc, cổ động ý thức yêu nước cùng nhân dân. Đặc biệt, Nguyễn Đình Chiểu đã dành cho người nông dân một vị trí hiếm có trong sự nghiệp sáng tác của mình. Và “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ” là một tác phẩm tiêu biểu vượt trội biểu lộ một cái nhìn mới về hình tượng người nông dân – người anh hùng của nhà thơ xứ mù Đồng Nai .
Bài “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ” sinh ra đã chứng minh và khẳng định sự thành công xuất sắc trong ngòi bút văn tế của Nguyễn Đình Chiểu. Bài văn được viết sau đêm ngày 14 tháng 12 năm 1861, tế vong linh những người nghĩa sĩ nông dân đã tham gia tiến công đồn giặc Pháp ở Cần Giuộc. Có thể nói, đây là lần tiên phong người nông dân đi vào thơ ca với tư cách người nghĩa binh chống giặc cứu nước. Lần tiên phong trong lịch sử vẻ vang văn học dân tộc bản địa có một tượng đài nghệ thuật và thẩm mỹ sừng sững về người nông dân tương ứng với phẩm chất vốn có ngoài đời của họ. Đồng thời cũng bộc lộ một ý niệm rất mới về người anh hùng của Nguyễn Đình Chiểu mà người đọc chưa từng thấy trong văn học yêu nước đương thời. Vậy điểm khác ở đây như thế nào ? Trước kia khi thiết kế xây dựng hình tượng người anh hùng, nhà văn thường tập trung chuyên sâu bộc lộ những bậc hào kiệt, những con người kiệt xuất chỉ huy những trào lưu đấu tranh của nhân dân. Còn đến với văn thơ Nguyễn Đình Chiểu, hình ảnh về người anh hùng không có gì lạ lẫm mà ngay trong bản thân những người nông dân hiền lành, chất phác, yêu nước sâu nặng .
Như vậy, vẻ đẹp hình tượng người nông dân trước hết được bộc lộ ở tính cách chịu khó, chịu thương chịu khó, chất phác : “ cui cút làm ăn, toan lo nghèo khó ”, làm ăn “ chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhung, chỉ biết ruộng trâu, ở trong làng bộ ”. Họ là lớp người vô danh “ chân lấm tay bùn ” chỉ biết “ việc cuốc, việc cày, việc bừa, việc cấy, tay vốn quen làm. Tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ, mắt chưa từng ngó ”. Vẻ đẹp của họ là vẻ đẹp của những con người lao động bí mật góp sức, mang lại sự sống, tăng trưởng cho hàng ngàn năm của quốc gia. Vì sao ư, vì chính họ đã lao động, sản xuất ra của cải vật chất để duy trì và tăng trưởng đời sống của dân tộc bản địa, nhất là với một quốc gia sống dựa vào nông nghiệp là hầu hết như Nước Ta tất cả chúng ta. Nhà văn đã phát hiện và thiết kế xây dựng được hình tượng người anh hùng nông dân áo vải. Đây không phải là một cá thể đơn cử mà đó là cả một tập thể những anh hùng, họ là những người nghĩa sĩ Cần Giuộc .
Yêu nước thâm thúy, đó là vẻ đẹp mà người đọc tất cả chúng ta ai cũng nhìn thấy của những người nông dân Cần Giuộc. Khi quốc gia, quê nhà bị giặc xâm lược, những người “ dân ấp dân lân ” ấy đã dũng mãnh đứng lên “ mến nghĩa làm quân chiêu mộ ” đánh giặc để cứu nước nhà, để bảo vệ “ bát cơm manh áo ở đời ” là cái nghĩa lớn mà họ mến và theo đuổi. Không thấy vua quan đâu, họ tự ý thức được thiên chức bảo vệ Tổ quốc của mình. Họ đã rơi vào thảm kịch là bị quan quân triều đình bỏ rơi, phải một mình chống cự với quân địch. Đơn độc trong đại chiến, họ thiếu thốn về mọi mặt : kinh nghiệm tay nghề, quân trang khi mà “ ngoài cật chỉ có một manh áo vải ”, đánh giặc bằng những vũ khí quá đỗi thô sơ : “ rơm con cúi, dao phay … ”. Chao ôi, trong khi giặc Pháp là “ đạn nhỏ, đạn to ”, “ tàu thiếc, tàu đồng ” … Xét về lực lượng, họ kém giặc Pháp rất nhiều. Thế mà họ vẫn lập được chiến công chém rớt đầu quan hai nọ và đốt xong nhà dạy đạo kia. Vì sao họ có khí thế ấy, đó chính là vì lòng yêu nước sôi sục, căm thù giặc đến tận xương tủy. “ Bữa thấy bòng bong che trắng lốp, muốn tới ăn gan ; ngày xem ống khói chạy đen sì, muốn ra cắn cổ ”. Nhà văn đã tái hiện lại cuộc chiến đấu với sức mạnh quật cường và khí thế chiến đấu gan góc của những chiến sỹ Cần Giuộc. “ Chi nhọc quan quản gióng trống kì, trống giục, đạp rào lướt tới, coi giặc cũng như không ; nào sợ thằng Tây bắn đạn nhỏ đạn to, xô cửa xông vào liều mình như chẳng có ”. Các nghĩa sĩ coi cái chết như không, tiến công như vũ bão vào đồn giặc. Lòng yêu nước của họ thật cảm động, nó thậm chí còn không hề có được ở những bậc quân vương đương thời. Tình yêu quốc gia hòa với tình yêu làng xóm tổ tiên. Mạnh mẽ trong ý chí, can trường quả cảm trong chiến đấu. Hình ảnh họ lao vào sống mái với quân địch khiến chúng phải hồn bay phách tán .
Tuy nhiên, thảm kịch ở đầu cuối là điều không hề tránh khỏi : những người nghĩa sĩ nông dân phải bỏ mạng chốn xa trường. Họ đã hi sinh để lại muôn vàn mất mát. Cuộc khởi nghĩa thất bại nhưng niềm tin yêu nước không mất đi. Các nghĩa sĩ đã sống quả cảm, chết vẻ vang. Tấm lòng chiến đấu và hi sinh của họ là tấm lòng son gửi lại bóng trăng rằm đời đời bất diệt, sáng rực mãi, vĩnh cửu cùng sông núi. Sống hiên ngang, chết quật cường .
Với một giọng văn hào hùng, phép đối tài tình, những động từ mạnh được tinh lọc và đặt đúng chỗ đã tô đậm niềm tin chiến đấu quả cảm vô song của những nghĩa sĩ Cần Giuộc. Tác giả đã dành cho những người nông dân tình cảm đẹp nhất, khâm phục, ngợi ca, tự hào. Qua đó, ta thấy được lần tiên phong hình tượng người nông dân đi vào thơ văn với tầm xứng của những anh hùng dân tộc bản địa, những anh hùng xuất thân từ những tầng lớp nông dân, quanh năm chân lấm tay bùn, có vẻ như chỉ biết việc cày cấy vậy mà khi có giặc xâm lược, họ đã gan góc đứng lên một cách tự nguyện và nhiệt huyết, chiến đấu quên mình cho nền độc lập dân tộc bản địa. “ Sống đánh giặc, thác cũng đánh giặc, linh hồn theo giúp cơ binh, muôn kiếp được trả thù kia … ”. Ra đi, họ vẫn còn lo cho nước, cho dân. Tình cảm thiêng liêng ấy còn theo họ đến tận chốn thiên đường đầy ánh sáng. Tuy họ không còn nữa nhưng ý chí chiến đấu của họ, tấm gương của họ vẫn còn mãi để nêu gương cho người sống, động viên cổ vũ cho mọi người liên tục chiến đấu để trả thù quân xâm lược. Hình ảnh họ đã trở thành bất hủ, là hình tượng của chủ nghĩa yêu nước anh hùng .
“ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ” hoàn toàn có thể nói là một tượng đài nghệ thuật và thẩm mỹ sừng sững về người anh hùng nông dân khởi nghĩa, biểu lộ sức mạnh bất diệt của dân tộc bản địa ta trong chống giặc ngoại xâm. Tác phẩm như một bản anh hùng ca ngợi ca vẻ đẹp của những người nông dân yêu nước hiên ngang, dũng mãnh. Đồng thời cũng biểu lộ niềm biết ơn của Nguyễn Đình Chiểu về những con người vô danh tuy thất thế nhưng vẫn mãi ngân vang và sống mãi trong lòng tất cả chúng ta. Tóm lại tác phẩm khẳng định chắc chắn văn chương lỗi lạc và tấm lòng yêu nước thương dân của Đồ Chiểu bằng giọng văn vừa hùng tráng, vừa thống thiết bi ai, tác giả đã dựng lên tượng đài nghệ thuật và thẩm mỹ về người nông dân yêu nước .

Xem thêm:

• Phân tích bức tượng đài người nông dân nghĩa sĩ Cần Giuộc
• Sơ đồ tư duy Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc

Vậy là THPT Sóc Trăng đã gợi ý những em 1 số ít bài văn mẫu nghị luận về vẻ đẹp của hình tượng người nông dân trong Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc mà em hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm để triển khai xong bài viết số 3 lớp 11 đề 3 trang 93 SGK Ngữ văn lớp 11 .

[Văn mẫu 11] Vẻ đẹp của hình tượng người nông dân trong Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc hay nhất để các em hoàn thiện bài viết số 3 lớp 11 đề số 3 của mình tốt nhất

Đăng bởi : trung học phổ thông Sóc Trăng
Chuyên mục : Giáo dục đào tạo

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn