Nguồn gốc cư dân tại Đà Lạt

Trong hội đồng dân cư ở đây, 3 dân tộc Lạch, Chil, Srê chiếm đa phần và định cư từ lâu .

Srê là một tộc người thiểu số đã đến vùng đất này không biết từ bao giờ. Người ta ước đoán rằng cách đây 4 -5 thế kỷ, vào thời kỳ hưng thịnh của Vương quốc Chăm pa, người Srê đã hiện diện và sinh sống ở đây. Người Chăm đã tiến hành những cuộc chiếm đất và cai trị. Một bộ phận người Srê không chịu nổi ách thống trị tàn bạo nên đã di cư về Phitôkhang (Di Linh). Người Srê là nguồn cư dân đầu tiên có nguồn gốc bản địa lâu đời ở Tà Nung (bon T’R’ Nũn). Đơn vị cư trú của người Srê là bon. Bon cũ có tên là T’R’ Nũn gắn liền với sự hình thành vùng đất và tên gọi của xã Tà Nung hiện nay.

Lối sống của người Srê là lối sống định cư luân khoảnh trên một địa phận nhất định. Người Srê canh tác ruộng nước đồng thời vừa trồng lúa rẫy với trình độ kỹ thuật văn minh hơn nên đời sống đã không thay đổi và tăng trưởng .

Tà Nung cách Dalat 17 km hướng Tây Nam với địa hình tương đối bằng phẳng độ cao trên 1000 m .

Với mục tiêu muốn tìm một nơi dành cho công chức và binh lính Pháp căng thẳng mệt mỏi đau yếu vì khí hậu nhiệt đới gió mùa, tránh được cái nóng nực ở vùng đồng bằng, tận thưởng những khoảng thời gian ngắn yên tĩnh trong không khí mát lành để phục sinh sức khỏe thể chất, theo đề xuất của Bác sĩ Yersin, toàn quyền Paul Doumer đã chọn cao nguyên Lang Biang làm nơi nghỉ ngơi “ du lịch Đà Lạt ” ( sanatorium ) .

Những người Kinh định cư tiên phong ở Đà Lạt là những tù nhân, những người đi buôn, những người giúp việc trong những phái đoàn điều tra và nghiên cứu … Tù nhân là những người thay vì phải lưu đày ở Lao Bảo hay Côn Lôn thì bị đưa lên Đà Lạt để tìm hiểu và khám phá đất hoang, kiến thiết xây dựng nhà cửa, đường sá .

1906, Dalat được xác lập làm nơi nghỉ ngơi. Năm 1907, thiết kế xây dựng lữ quán dành cho khách vãng lai. Năm 1909, trạm khí tượng và trạm nông nghiệp được chuyển từ Dankia về Dalat. Trong thời hạn này, ở Dalat, ngoài dân cư địa phương, còn có vài khách viễn du người Âu đi công tác làm việc hoặc trắc địa viên, những người thợ săn hoặc một vài khách du lịch rất khan hiếm .

Thế chiến thứ nhất ( 1914 – 1918 ) bùng nổ đã gây khó khăn vất vả cho những người Âu trở về quê nhà nghỉ hè hàng năm. Năm 1915, một làn sóng người Âu tiên phong đã lên Đà Lạt .

Ngày 1.9.1939, cuộc chiến tranh quốc tế lần thứ hai bùng nổ. Một lần nữa, những viên chức Pháp không hề trở về quê nhà mà phải ở lại Đông Dương lâu hơn khiến cho họ đổ xô lên Đà Lạt nghỉ mát .

Từ năm 1945 trở đi, tình hình không an tâm, sự giao thông vận tải khó khăn vất vả. Việc di dân lên Đà Lạt bị ngưng trệ, dân số Đà Lạt bị chựng lại .

Vào cuối năm 1953 đầu năm 1954, cuộc chiến tranh đã đạt đến mức độ quyết liệt nhất trong tiến trình quyết định hành động nên dân chúng tại những tỉnh lân cận đến Đà Lạt tị nạn cuộc chiến tranh ngày càng đông .

Trong cộng đồng cư dân thành phố Đà Lạt, trước hết phải kể đến một thành phần dân cư khá phần đông từ những tỉnh phía Bắc đến định cư tại Đà Lạt. Tuy họ đến Đà Lạt với những mục tiêu khác nhau trong những quy trình tiến độ khác nhau, tuy nhiên chính họ đã góp phần một phần không nhỏ vào việc hình thành và tăng trưởng của Đà Lạt trong quá khứ, hiện tại và tương lai .

Sau ngày miền Nam trọn vẹn giải phóng, với sự tăng dân số chung của cả nước, thêm vào đó cán bộ những ngành từ miền Bắc, Trung vào công tác làm việc cùng với mái ấm gia đình đã làm cho Đà Lạt tăng nhanh về dân số .

Ngược dòng thời hạn để tìm hiểu và khám phá về những người Đà Lạt gốc miền Bắc, nhóm người tiên phong vào sinh sống ở Đà Lạt là nhóm người đi làm công cho trại chăn nuôi bò Dankia .

Sau 3 tháng, 6 tháng hoặc một năm thao tác ở những đồn điền, văn phòng khai thác mãn hạn, những người lao động Nước Ta thường tìm đất đã khai hoang, lập nghiệp tại Đà Lạt ; rồi từ đó bà con quen biết từ quê nhà mò tìm đến và thiết kế xây dựng ấp làng .

Vào những năm 1926, 1927, những công nhân tiên phong ở Sở trà Cầu Đất đã nhen nhúm dự tính lập làng Trường Xuân. Trong số 11 vị tiên phong đứng ra xin lập làng có cả những người Thừa Thiên – Huế .

Khác với luồng cư dân lập ấp HĐ Hà Đông, Nghệ Tĩnh hoặc Du Sinh, Vạn Thành, Thánh Mẫu, Tùng Lâm … hành trình dài của nguồn dân cư Thừa Thiên – Huế vào Đà Lạt là những cuộc hành trình dài lẻ tẻ, đầy gian nan. Vào những năm 1930, phương tiện đi lại hầu hết là đi bộ, từ Thừa Thiên – Huế vào Đà Lạt phải đi bộ mất khoảng chừng một tháng trời .

Sở dĩ người dân Thừa Thiên – Huế bỏ quê nhà đến Đà Lạt lập nghiệp vì họ muốn tránh lánh sự tàn phá của cuộc chiến tranh, muốn thoát khỏi chính sách tô thuế nặng nề, họ muốn tìm một vùng đất mà vạn vật thiên nhiên và khí hậu khuyễn mãi thêm con người. Thế rồi sau một thời hạn chịu khổ thiết kế xây dựng và không thay đổi đời sống, họ trở lại thăm quê nhà và cùng với những người đồng hương lên Đà Lạt kiến thiết xây dựng quê nhà mới .

Ngoài những thành phần dân cư trên, dân cư Đà Lạt gốc Nam, Ngãi, Bình, Phú ( NNBP ) đã đóng một vai trò rất quan trọng trong việc hình thành và tăng trưởng thành phố Đà Lạt .

Luồng dân cư tiên phong của NNBP là những người phu cầu đường quốc lộ 1,11, 20 và chặng đường xe lửa Tháp Chàm – Đà Lạt .

Luồng dân cư thứ hai của NNBP là những người làm đường quốc lộ 20 và công nhân Sở mủ ngo tại Lang Hanh .

Những năm sau đó, người dân NNBP liên tục di dân lẻ tẻ vào Đà Lạt lập nghiệp và hình thành những khu dân cư Saint Jean ( 1936 ), Nam Hồ ( 1938 ), Nguyễn Siêu ( 1940 ) ; mỗi khu gồm vài ba chục nóc nhà, sinh sống bằng nghề làm vườn .

Sau hiệp định Genève, người NNBP nhập cư Đà Lạt ngày một đông, đa phần là dân Quảng Nam và Tỉnh Quảng Ngãi .

Trong những ngày đầu sau cuộc chiến tranh, dân số thành phố giảm xuống khi nhiều người Giao hàng trong quân đội và cỗ máy chính quyền sở tại cũ trở về quê quán, thêm vào đó, một phần dân cư Đà Lạt tới định cư trên những vùng đất khác của Lâm Đồng theo chủ trương kinh tế tài chính mới .

Xây dựng các vùng kinh tế mới là một chính sách của Chính phủ Việt Nam nhằm tổ chức, phân bố lại lao động và dân cư trong cả nước, chuyển một khối lượng lớn dân cư từ các vùng đồng bằng và thành phố tới các vùng trung du, miền núi, biên giới, hải đảo. Chính sách này được triển khai tại miền Bắc Việt Nam từ năm 1961 và trên toàn quốc từ sau khi đất nước thống nhất cho đến tận năm 1998.

Vào những năm đầu thế kỷ 20, những thương gia người Hoa khởi đầu đến Đà Lạt, lúc đầu phân phối sản phẩm & hàng hóa Giao hàng dân địa phương, từ từ định cư luôn tại Đà Lạt .

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn