Nghề báo chưa khi nào hết… nguy hiểm

Bởi thế, không lấy làm lạ, khi ngành báo chí truyền thông là tham vọng cháy bỏng của nhiều bạn trẻ có năng lực viết lách lúc bước vào đời. Có lẽ, khi nung nấu mong ước trở thành nhà báo, hầu hết những bạn trẻ mới chỉ thấy được cái vẻ bên ngoài mê hoặc và vị trí quan trọng của nó chứ chưa lường hết những khó khăn vất vả, thử thách và những gian truân luôn rình rập họ. Không phải tự nhiên mà người ta xếp nghề báo thuộc vào nhóm nguy hiểm. Tôi xin được nói thêm, lao vào và gật đầu nguy hiểm là phẩm chất không hề thiếu được của nhà báo .
Báo chí chân chính luôn lấy thực sự làm tôn chỉ hoạt động giải trí của mình. Tô hồng đánh bóng hay bôi đen bóp méo thực sự là điều tối kỵ với nhà báo. Tuy nhiên, để phản ánh đúng chuẩn một hiện tượng kỳ lạ, vấn đề, nhân vật để tạo ra được hiệu ứng tích cực cho xã hội, người làm báo không hề không có đạo đức trong sáng và nhiệm vụ tinh thông. Phải có đủ hai mặt ấy thì nhà báo mới là người làm nghề đích thực, mới mong có những tác phẩm lay động hàng triệu người. Những bài báo viết chung chung, cái ai cũng biết cả rồi chắc như đinh không hề mê hoặc, hấp dẫn với người đọc. Viết cái tốt đẹp hay điều xấu xa trong xã hội cũng đều cần tới sự trung thực, quả cảm và có tài năng của nhà báo. Không lao vào, không tận tâm, không tinh thông thật khó phát hiện, phản ánh đúng và sâu những cái xã hội chăm sóc. Và để làm được điều đó, nhiều lúc nhà báo phải trả bằng giá đắt, rất đắt ; đó là sự bảo đảm an toàn tính mạng con người của mình hay của cả người thân trong gia đình, mái ấm gia đình .

Phóng viên tác  nghiệp tại  hiện trường bệnh viện bị phong tỏa. Ảnh: Nguyễn Nam

Phóng viên tác nghiệp tại hiện trường bệnh viện bị phong tỏa. Ảnh: Nguyễn Nam

Cuối 2020 vừa mới qua, theo thông tin từ Tổ chức phóng viên báo chí không biên giới ( RSF ), 84 % nhà báo bị giết chết trong năm là có chủ ý của trinh sát. Những bài báo gây chấn động xã hội đã đụng chạm đến quyền lợi của kẻ bị vạch trần, thế là sự trả thù ghê tởm đã xảy ra. Nhà báo trở thành tiềm năng tiến công của những thế lực hắc ám, như bóng tối không dung hòa ánh sáng, như cái xấu không thỏa hiệp với cái đẹp, thực sự luôn ở phía khác của gián trá …

Nhà báo rất nhạy cảm với những dấu hiệu bất thường trong xã hội. Chính sự nhạy cảm này đã giúp người cầm bút sớm phát hiện ra những vấn đề cần phản ánh để biểu dương hay phê phán, thậm chí tố cáo. Không ít vụ việc tiêu cực được phát hiện ra từ báo chí. Và, nhiều khi ta tự hỏi: “Nhà báo là ai?”. Người cầm bút? Thám tử? Điều tra viên? Kiểm sát viên? Hay, tất cả đã hòa trộn vào họ, trong họ, những nhà báo chân chính. Và để có được những bài báo mang tính thuyết phục cao, họ phải hóa thân vào tất cả; phải có mặt ở nơi xảy ra sự việc hiện tượng ấy để nghe, để thấy, để sờ được nó với sự nguy hiểm không lường trước được. Và, như ta đã biết, có lúc súng đã nổ, dao đã vung lên nhằm vào người cầm bút chính trực, dũng cảm. Nguy hiểm không kể xiết. Đặc biệt với những nhà báo điều tra, phanh phui các tệ nạn tham nhũng, tiêu cực không còn ít nữa như ở nước ta thì mối nguy luôn rình rập những người cầm bút. Họ có thể bị sát thương bởi đạn thật hay “đạn bọc đường”. Hối lộ nhà báo là cách bọn tham nhũng, kẻ làm ăn phi pháp vẫn áp dụng. Nếu không thành, chúng sẵn sàng đe dọa vũ lực, sử dụng vũ lực để khủng bố người cầm bút chân chính.

Trên quốc gia ta, tôi nghĩ nhà báo như người chiến sỹ. Để có những bài báo hay viết về biên cương hải đảo, về thiên tai, về dịch bệnh … nhà báo phải xuất hiện nơi điểm trung tâm. Một sự lao vào đáng trân trọng. Họ thực sự là người lính như cha anh mình từng xuất hiện nơi chiến hào, sinh tử cách nhau một ranh giới mỏng dính để có những bài báo nực nội .

Ở đâu là điểm nóng của thiên tai, dịch bệnh, ở đó có nhà báo. Trận “đại hồng thủy” lịch sử kinh hoàng ở miền Trung năm ngoái không hiếm nhà báo đã có mặt rất sớm từ tâm lũ, đỉnh lũ để tường thuật, viết bài. Và có người đã bị núi lở vùi lấp như ở Rào Trăng 3 (Thừa Thiên Huế).

Đại dịch COVID-19 như bóng đen trùm lên quốc tế, trong đó có Nước Ta. Nhân loại bị giật mình và đầy lo âu trước loại virus biến chủng cực kỳ nguy hiểm này. Thực sự là một cuộc đại chiến trên quy mô toàn thế giới giữa con người và virus quái đản này. Việt Nam vào cuộc với ý thức chống dịch như chống giặc. Các nhà báo luôn xuất hiện sớm ở những điểm trung tâm để viết bài, đưa tin, phản ánh cổ vũ ý thức phòng chống dịch của cả nước. Những thông tin mới nhất, đúng chuẩn nhất về đại dịch được công bố hàng ngày ; những bài phỏng vấn, bài phản ánh về giãn cách xã hội, điều trị, cách ly … cùng những tấm gương sáng được nêu trên báo chí truyền thông thực sự góp thêm phần tích cực vào đại chiến chống COVID-19. Và không hề ngồi trong phòng mát mà có được những bài báo nóng nực không khí chống đại dịch. Lại phải lao vào, phải gật đầu rủi ro đáng tiếc, nguy hiểm để đến nơi dịch đang bùng phát hay có những diễn biến phức tạp để có vật liệu viết bài. Lại phải trèo đèo lội suối lên biên giới để đến với những trạm chốt ngăn ngừa người vượt biên giới trái phép. Lại phải vào những cơ sở cách ly, bệnh viện để thấm được nỗi khó khăn vất vả, quyết tử của những thầy thuốc trong đại dịch này. Có thể nói, ở đâu có hoạt động giải trí phòng chống COVID-19 ở đó có nhà báo. Không ai nói được sẽ bảo vệ bảo đảm an toàn tuyệt đối cho họ. Theo PEC ( Tổ chức phi chính phủ Chiến dịch hình tượng báo chí truyền thông có trụ sở tại Geneve, Thụy Sỹ ) trên quốc tế đã có 500 nhà báo và nhân viên cấp dưới tiếp thị quảng cáo ở 57 vương quốc đã chết vì nhiễm COVID-19. Mức độ nguy hiểm mà những nhà báo đương đầu trong đại dịch này chẳng hề nhỏ bé. Đó là thực sự !
Nghề báo là thế đó, cái giá của mỗi tác phẩm hay cũng phải đổi bằng mồ hôi và nhiều lúc cả máu. Những người làm báo chân chính không ai không hiểu điều đó. Phía sau sự lao vào là những gian truân luôn chờ chực họ. Sự lựa chọn của những nhà báo đích thực là đồng ý và vượt lên để làm tròn thiên chức của người cầm bút. Nhà báo nào thấm thía và làm được điều đó chắc như đinh sẽ chiếm được niềm tin của nhân dân .
Trong chính trị, kinh tế tài chính, quân sự chiến lược, văn hóa truyền thống … đều luôn sống sót những trái nghịch, đối kháng. Và khi nó được đưa lên mặt báo với góc nhìn của người cầm bút chắc như đinh sẽ gây ra tác động ảnh hưởng hai chiều, người hân hoan ủng hộ, kẻ tức tối trả thù. Điều gì đến sẽ đến, nghề báo chân chính thực sự là mặt trận, là cuộc chiến đấu không khoan nhượng giữa cái tốt đẹp và cái xấu xa, đầy nguy hiểm, khó khăn vất vả, phức tạp và hoàn toàn có thể bị tổn thương, mất mát .