Theo học các ngành khoa học cơ bản rất tiềm năng, nhưng xã hội ít thông tin quá – Giáo dục Việt Nam

Phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã trao đổi với Tiến sĩ Nguyễn Kim Cương – Phó trưởng khoa Khí tượng Thủy văn và Hải dương học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội). Về vấn đề này, thầy Cương cho biết:

“ Vấn đề chính dẫn tới hiện tượng kỳ lạ này là do nhận thức của xã hội chưa đúng so với tầm quan trọng của những khối ngành Khoa học cơ bản .
Hầu hết sinh viên tốt nghiệp những ngành này khi ra trường đều có việc làm ngay, nhưng có 1 số ít yếu tố như sau. Thứ nhất là thị trường lao động, ở những ngành khác thì rất nhiều doanh nghiệp tư nhân góp vốn đầu tư vào, nhưng với ngành Khoa học cơ bản thì tư nhân góp vốn đầu tư rất ít, dẫn đến nhận thức của xã hội cũng như những bạn sinh viên không biết đến, trong khi những ngành này rất thiếu nhân lực nhưng sinh viên lại không được biết để theo học .
Tốt nghiệp những ngành này khi ra trường hầu hết thao tác trong những cơ quan nhà nước, nhưng mức thu nhập hàng tháng chưa mang tính cạnh tranh đối đầu so với những ngành khác như kinh tế tài chính và công nghệ tiên tiến, chính cho nên vì thế sức lôi cuốn không cao. Thứ hai, nếu để có vị trí và chỗ đứng tốt trong ngành thì sinh viên phải theo học lên cao nữa, thời hạn học lâu hơn những ngành khác nên sinh viên không đủ tự tin để theo học .
Những sinh viên tốt nghiệp ngành này loại khá, giỏi thì thời cơ đi quốc tế du học hoặc thao tác rất dễ, rất rộng mở. Một số nước như Nhật Bản, Nước Hàn, Châu Âu, Châu Mỹ … họ cũng rất cần nguồn nhân lực ở những ngành này, họ sẵn sàng chuẩn bị tuyển sinh và cung ứng mức học bổng cao ” .
Theo Tiến sĩ Cương : “ Khoa học cơ bản là những ngành khoa học nghiên cứu, tò mò những quy luật của tự nhiên và tạo ra những kỹ năng và kiến thức mới. Các hiệu quả của khoa học cơ bản là tiền đề cho sự tăng trưởng công nghệ tiên tiến và nghiên cứu ứng dụng. Đó chính là nòng cốt của sự tăng trưởng bền vững và kiên cố của quốc gia .
Hiện tại, một số ít trường ĐH đang đào tạo và giảng dạy những ngành Khoa học cơ bản gồm những ngành truyền thống lịch sử như : Toán học, Vật lý, Hóa học, Sinh học cùng những ngành trong khối Khoa học Trái Đất như : Địa lí, Địa chất, Môi trường, Khí tượng và khí hậu học, Tài nguyên và Môi trường nước và Hải dương học .
Một nghịch lí ở nước ta lúc bấy giờ là những học viên giỏi lại không thích thi vào những khối ngành nòng cốt cho sự tăng trưởng bền vững và kiên cố quốc gia như : sư phạm, luật, khoa học cơ bản, và lại thích chọn vào trường kinh tế tài chính, công nghệ tiên tiến hay trường quân sự chiến lược, nhìn ở góc nhìn nào đó thấy rất mất cân đối .
Ví dụ khoa học toàn cầu là ngành rất quan trọng, nó tác động ảnh hưởng hàng ngày đến sự bảo đảm an toàn chất lượng đời sống của dân cư, cũng như sự tăng trưởng kinh tế tài chính, bảo mật an ninh – quốc phòng của quốc gia. Các mối đe dọa thiên tai, bão lũ, động đất … cũng hoàn toàn có thể là thảm họa dịch bệnh nếu xảy ra mà không có hiểu biết để cảnh báo nhắc nhở sớm. Nếu những ngành khoa học toàn cầu bị bỏ ngỏ thì sự đương đầu của con người với tự nhiên sẽ là một khoảng trống, đơn thuần hoàn toàn có thể hiểu là không có ai “ canh gác ” cho sự sống của tất cả chúng ta .
Trong tương lai, nếu toàn bộ sinh viên giỏi, sinh viên không muốn vào học khoa học cơ bản sẽ dẫn tới quốc gia thiếu trầm trọng nguồn nhân lực kế cận, những thế hệ nghiên cứu lúc bấy giờ sẽ già đi không có ai thay thế sửa chữa, đó sẽ là một sự nguy khốn cho quốc gia ” .
Thực tế lúc bấy giờ, mỗi năm 1 số ít nhà trường có đào tạo và giảng dạy ngành này chỉ tuyển được xấp xỉ 20 sinh viên theo học, đây cũng là một yếu tố nan giải trong việc huấn luyện và đào tạo nguồn nhân lực cho quốc gia trong tương lai, về yếu tố này Tiến sĩ Cương nói :
“ Thực ra, với số lượng 20-30 sinh viên / ngành hàng năm cũng không phải là ít bởi thị trường lao động của những ngành này chưa thực sự rộng mở. Với 30 sinh viên ra trường hàng năm thì sẽ bảo vệ được việc làm cho những em .
Nhưng theo tôi chất lượng giảng dạy phải được nâng lên, và số lượng 30 sinh viên này cũng phải bảo vệ bởi có năm không tuyển được 20 sinh viên cho một ngành. Theo ước tính, hàng năm có khoảng chừng 10-20 % những sinh viên theo học ngành này có đủ đam mê, có năng lực ngoại ngữ tốt thường chớp lấy thời cơ ra quốc tế học lên thạc sĩ, tiến sỹ, một phần nhiều thao tác trong những cơ quan nhà nước. Phần còn lại hoàn toàn có thể thao tác tại 1 số ít công ty quốc tế theo chuyên ngành đã được giảng dạy, hoặc chuyển ngành khác tùy theo mức đãi ngộ ” .

Để có thế hệ kế cận chất lượng cho những ngành này

Tiến sĩ Cương san sẻ : “ Trong toàn cảnh biến hóa khí hậu với nhiều mối đe dọa thiên tai như lúc bấy giờ, việc nghiên cứu quy luật, cảnh báo nhắc nhở sớm và đề xuất kiến nghị những giải pháp giảm thiểu rủi ro đáng tiếc, thiệt hại là rất là thiết yếu. Nếu không có nguồn nhân lực chất lượng cao phân phối được những nhu yếu dự báo và cảnh báo nhắc nhở sớm, thì thiệt hại về người và của do thiên tai gây ra sẽ như thế nào ?
Theo tôi ở tầm vương quốc, nhà nước cần đưa những giải pháp thiết thực hơn, hoàn toàn có thể là về mức đãi ngộ như so với sinh viên những trường công an, quân đội, sư phạm … hoặc có chương trình học bổng, miễn, giảm học phí. Ngoài ra những nhà nghiên cứu những ngành khoa học cơ bản cũng cần có chủ trương đãi ngộ tương thích hơn, quy hoạch và sắp xếp việc làm khi sinh viên ra trường, hoặc huấn luyện và đào tạo theo những chương trình cử tuyển … để làm thế nào lôi cuốn được nhiều sinh viên theo học .
Trên nhiều phương tiện đi lại tiếp thị quảng cáo ít khi có những chương trình nói riêng về những nhà khoa học cơ bản, cũng như những nghiên cứu khoa học khiến cho xã hội thường có tâm lý về hình ảnh của một nhà khoa học sẽ lừ đừ, mái tóc rối bời, đeo kính cận, ít update xu thế đời sống … nhưng trong trong thực tiễn những nhà nghiên cứu đều rất năng động và văn minh. Vậy nên rất cần tăng nhanh hơn nữa về tiếp thị, truyền thông online, còn nếu cứ để mọi người có định kiến như vậy thì không ai hướng cho con mình theo học ngành này, sinh viên không có niềm tin về tương lai của ngành, điều đó thực sự nguy cơ tiềm ẩn cho quốc gia ” .
Tiến sĩ Cương san sẻ thêm : “ Nói đến ngành khí tượng thủy văn là mọi người chỉ nghĩ đến dự báo thời tiết, nhưng thực ra không chỉ có vậy. Công tác dự báo thời tiết chỉ là một mảng nhỏ của ngành .
Bên cạnh đó còn có rất nhiều nghiên cứu, ứng dụng như dự báo thời tiết cho việc điều hành quản lý bay ở ngành hàng không, cho góp vốn đầu tư kinh doanh thương mại sản phẩm & hàng hóa, bước quyết định hành động cho việc kí kết hợp đồng kinh tế tài chính may mặc bởi cần nắm được thời tiết cuối năm thế nào, cho du lịch và những dịch vụ như lặn biển, lướt sóng, dự báo hạn hạn và tưới tiêu cho cafe, nông lâm nghiệp, nuôi trồng thủy-hải sản hay quản lý và vận hành những khu công trình thủy điện … Có thể nói “ sân chơi ” này rộng hơn rất nhiều .
Hầu hết những sinh viên khoa học cơ bản lúc bấy giờ ra trường với trình độ ĐH đều có việc làm ngay tại những cơ quan về khí tượng, tham gia quản lý bay tại những trường bay, và những công ty tư nhân dự báo về kinh tế tài chính … với mức lương khá tốt ” .

Rất cần nguồn thống kê chính xác về nhân lực

Cũng về yếu tố này, Tiến sĩ Nguyễn Đức Khoát – Trưởng phòng Đào tạo ĐH ( Trường Đại học Mỏ – Địa chất ) đã san sẻ quan điểm khi trao đổi với phóng viên báo chí Tạp chí điện tử Giáo dục đào tạo Nước Ta .
Tiến sĩ Khoát cho biết : “ Các ngành khoa học cơ bản rất quan trọng so với việc tăng trưởng của một quốc gia, như tất cả chúng ta thấy lúc bấy giờ, trên mọi phương tiện đi lại tiếp thị quảng cáo đều nói về việc công nghiệp hóa, hiện đại hóa, quy đổi số và muốn làm tốt được những việc đó thì cần phải có một nền tảng khoa học cơ bản để ứng dụng công nghệ thông tin, có như vậy tất cả chúng ta mới quy đổi số được. Đó là một sự tích hợp, liên ngành .
Hiện tại, tiếp thị quảng cáo của tất cả chúng ta chưa làm điển hình nổi bật được tầm quan trọng của những ngành khoa học cơ bản. Ví dụ, muốn ứng dụng công nghệ thông tin để dự báo thời tiết, lúc này cần phải có một chuyên viên rất giỏi về nghiên cứu và phân tích thời tiết, sau đó ứng dụng công nghệ tiên tiến vào máy móc, sử dụng những cơ sở tài liệu trong quá khứ của thời tiết cũng như hiện tại để dự báo cho tương lai .
Hơn nữa, tất cả chúng ta mới nhìn thấy một góc nhìn của yếu tố, nghĩ rằng muốn quy đổi số là lao vào học công nghệ thông tin, hoặc về logistics lại lao vào học những ngành kinh tế tài chính … mà quên đi nhóm ngành khoa học cơ bản .
Vậy theo tôi, bài toán cơ bản nhất ở đây để triển khai được đúng Nghị quyết số 29 của Trung ương Đảng, rất cần sự vào cuộc của toàn bộ những đơn vị chức năng công dụng tương quan, việc truyền thông online, xu thế nhu yếu của xã hội về ngành, nghề trong tương lai ” .

Theo thầy Khoát: “Một số ngành ở trường chúng tôi như khoa học địa chất, trắc địa, khoa học mỏ… trung bình mỗi năm có khoảng 20 sinh viên theo học. Hiện tại, sinh viên cứ nghề nào “hot” thì lao vào học, chứ thực sự chưa nhìn thấy được giá trị sau 10 năm nữa ra sao, khi mà xã hội lúc đó toàn những cử nhân kinh tế, cử nhân công nghệ thông tin… chỉ vài năm tới sẽ gây ra tình trạng dư thừa nguồn nhân lực.

Ví dụ từ 5 đến 10 năm 1 lần, Tổng cục thống kê làm tìm hiểu dân số, việc này giúp đưa ra một quy hoạch về sức lao động, độ tuổi lao động, ngành nghề tốt trong tương lai … Vậy tôi cũng mong nhà nước và những đơn vị chức năng tính năng có một thống kê như vậy so với toàn bộ những ngành nghề trong 5 đến 10 năm tới ra làm sao .
Sẽ thừa thiếu nhân lực ở ngành nào, cần bao nhiêu lao động đại trà phổ thông, bao nhiêu kĩ sư, nhà nghiên cứu khoa học … cần có cái nhìn tổng quát như vậy, từ đó mới có quy hoạch để Bộ Giáo dục và Đào tạo, những trường ĐH có sự quy hoạch ngành nghề tương thích, tránh việc học viên đua nhau vào ĐH, nhưng ra trường không tìm được việc làm ” .

Tùng Dương

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Khoa Học