Sơn La: Vùng đất dân làm ruộng cực nhọc nhất Việt Nam, cấy lúa bằng xà beng trên đồng đá cuội

Cả xã Nặm Păm sống bằng nghề nông, cây lúa nước là một trong những nguồn thu nhập chính. Tuy nhiên, để có được mảnh ruộng cấy lúa, bao đời nay, những người nông dân nơi đây phải cần mẫn đêm, ngày bới đá, lật sỏi, lựa lại từng chút đất cằn để làm nên những mảnh ruộng mà lựa khéo léo mới cắm được cây mạ xuống.

Để có hạt gạo nuôi sống bản thân và mái ấm gia đình, người dân xã Nặm Păm ( huyện Mường La, tỉnh Sơn La ) đã phải làm ruộng trên đá từ bao đời nay .Đến với Nặm Păm ngày hôm nay, nhìn những ruộng lúa xanh mướt, trải dài hai bên con suối Nặm Păm, ít ai đồng cảm được cái nhọc nhằn chứa đựng sau những thân lúa đang thì con gái .Tâm sự với chúng tôi, anh Tòng Văn Phanh, bản Hốc, xã Nặm Păm san sẻ : Địa hình của xã trải dài theo triền dốc của con suối Nặm Păm dưới chân dãy Hoàng Liên Sơn. Vì vậy đồng ruộng ở đây cũng nối nhau như những bậc thang vô tận. Con suối Nặm Păm cho người dân chúng tôi nguồn nước để sinh sống nhưng lại là con suối rất hung tàn, tiếp tục gây ra lũ quét, lũ ống .Theo ông Phanh, mỗi cơn lũ đi qua, ruộng vườn chỉ còn trơ lại lớp đá, cây que ; bao phì nhiêu bị cuốn trôi hết .Đặc biệt, sau cơn lũ lịch sử dân tộc xảy ra vào rạng sáng ngày 3/8/2017, hàng loạt diện tích quy hoạnh ruộng cấy lúa của dân cư bên cạnh con suối Nặm Păm bị đất đá vùi lấp trọn vẹn .” Nhà cửa, gia tài, ruộng đồng tan hoang với hàng nghìn khối đất đá, cây cối nằm bộn bề. Nhìn ruộng vườn khi ấy, chúng tôi chỉ biết nuốt nước mắt vào trong, cắn răng vào tái tạo đất để Phục hồi lại diện tích quy hoạnh ruộng đã mất … “, ông Phanh nhớ lại .Những thửa ruộng trên đá chỉ rộng chừng vài mét vuông cũng được người dân xã Nặm Păm khôn khéo xếp đá, tạo bờ và cáy lúa …Cũng theo anh Phanh, trong những lúc khó khăn vất vả nhất thì tình đoàn kết của đồng bào những dân tộc bản địa trong xã lại can đảm và mạnh mẽ hơn khi nào hết .Để có mảnh ruộng canh tác, người nông dân ở bản Hốc ngày đêm cùng nhau bới đá, lật cây, lựa lấy mảnh ruộng trồng lúa .Do địa hình vừa dốc, vừa hẹp, lại bị nước lũ rửa trôi hết lớp đất màu nên dù dày công tái tạo, có nhiều mảnh ruộng chỉ rộng chừng 5-6 mét vuông .Mỗi vụ gieo trồng, người dân đổ biết bao mồ hôi, sức lực lao động nhưng chỉ thu được khoảng chừng từ 5 kg đến 6 kg thóc / mảnh ruộng .Số thóc ấy quy đổi ra tiền được khoảng chừng từ 50.000 đến 60.000 đồng. Bởi ruộng toàn đá là đá nên hiệu suất lúa không cao. Khó khăn là thế nhưng bao đời nay người dân Nặm Păm vẫn bám đất, bám bản, chung tay kiến thiết xây dựng quê nhà mình .

Già bản Lò Văn Cương, bản Hua Nặm, xã Nặm Păm (huyện Mường La, tỉnh Sơn La) chia sẻ những khó khăn khi làm ruộng, cấy lúa trên đá với phóng viên Báo điện tử Dân Việt.

Còn theo ông Lèo Văn Thắm, công chức địa chính nông nghiệp xã Nặm Păm, làm lúa ruộng ở nơi đây không chỉ đơn thuần là khó khăn vất vả mà còn là thử thách .Nếu không có lòng yêu quê nhà, làng bản thì khó mà bám trụ được với nghề nông bởi mọi diện tích quy hoạnh lúa ruộng ở đây đều hoàn toàn có thể bị thuỷ thần uy hiếp trong mỗi mùa mưa lũ .Để không thay đổi sinh kế cho người dân, ngoài sự tương hỗ của Nhà nước, xã đã tuyên truyền, hoạt động và hướng dẫn bà con Phục hồi lại diện tích quy hoạnh ruộng đã mất. Chỉ tính từ trận lũ lịch sử dân tộc năm 2017 đến nay, người dân xã Nặm Păm đã Phục hồi được 150 ha đất trồng lúa .” Ban đầu, bà con phải thuê máy xúc về khai hoang lại từng thửa ruộng. Sau đó, theo cách làm của cha ông để lại, bà con kêu gọi bạn bè, người dân trong bản giúp nhau nhặt những hòn đá to ra xếp thành bờ. Sau đó, phải dùng xà beng, thanh sắt chọc và bẩy đá trên mặt ruộng, rà từng cm để lọc lấy những chút đất còn bám lại làm nền cho ruộng. Việc tái tạo mặt ruộng sau lũ còn công phu hơn cả công binh đi dò bom mìn nơi chiến trận .Hộ 4 lao động, làm cật lực một ngày chỉ lọc được từ 10 đến 15 mét vuông mặt ruộng. Có những thửa ruộng cưa đến chục mét vuông nhưng người dân lọc ra tới 7 – 8 mét khối đá sỏi .Lớp thổ nhưỡng quá mỏng mảnh nên xuất hiện ruộng rồi nhưng khi cấy vẫn phải dùng thanh sắt chọc lỗ để nhét cây mạ xuống. Đất cằn nên dù đổ công chăm nom cũng khó mà có mùa bội thu như những vùng thuận tiện khác “, ông Thắm bảo vậy .Hàng nghìn viên đá lớn nhỏ được người dân bản Hua Nặm xếp thành bờ để có diện tích quy hoạnh canh tác lúa nước .Đưa chúng tôi đi thăm cánh đồng lúa ngay trước cửa nhà, chỉ tay vào những bờ ruộng có cả chục ngàn viên đá lớn nhỏ, xếp chồng lên nhau một cách khôn khéo nhưng người ta đắp tường thành, già bản Hua Nặm – ông Lò Văn Cương, bộc bạch :Người Nặm Păm sinh ra trên đá sỏi, chết vùi trong đá sỏi, mưu sinh cũng cùng đá sỏi. Từ bao đời nay, những thửa ruộng ở đây đều hình thành trên những vạt đá. Từ đời ông, đời cha chúng tôi đã phải biết đãi đất để trồng lúa, trồng rau, thả cá …Ông Cương kể : Hàng năm, nước mưa lũ đến, không riêng gì bào mòn hết lớp đất trên mặt ruộng, lại còn cuốn theo đá sỏi từ đầu nguồn về nên khi lũ đi qua, mặt ruộng chỉ còn lại toàn sỏi đá .Vào mùa gieo cấy, chồng dùng xà beng, thanh sắt, con dao để cậy đá, vợ vun vén từng tí đất một để trồng mạ vào. Nhiều đêm, chúng tôi phải thức trắng, soi đèn pin, đèn dầu, để tái tạo đất cho kịp thời vụ. Làm ruộng trên đá như thế này hiệu suất giảm 50% so với làm ruộng trên đất .

Làm nông nghiệp ở Nặm Păm cơ cực lắm nhưng người nông dân chúng tôi luôn gắn bó, yêu quý từng tấc đất, thửa ruộng ông cha để lại.

Để trồng được lúa, người dân xã Nặm Păm ( huyện Mường La, tỉnh Sơn La ) phải dùng xà beng, thanh sắt chọc lỗ lách qua những hòn đá cuội để hoàn toàn có thể cắm cây mạ xuống .Dừng chân bên vạt ruộng bé tẹo nhưng có bờ vách đá phía taluy âm cao tới ngang đầu người lớn, ông Cương trầm ngâm, bảo : ” Người dân tộc bản địa Thái, người Mông … ở Năm Păm luôn nghe theo Đảng và Bác Hồ. Khó khăn đến đâu, chúng tôi vẫn quyết tâm bám bản, bám làng, bám đồng ruộng, không nghe lời xúi giục của kẻ xấu, không di dân tự do, không nghe theo tà đạo, không phá rừng làm nương … ” .” Mỗi thửa ruộng được giữ gìn, hồi sinh tái tạo sau mùa mưa lũ, hay những thửa ruộng được làm mới ở nơi đây, dù chỉ nhỏ bé như manh chiếu, góc sân nhưng đó chính là lòng yêu quê nhà quốc gia của đồng bào Nặm Păm đấy, nhà báo ạ. “, ông Cương thổ lộ .

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn