Doanh nghiệp nhỏ đang bị bỏ rơi

( KTSG ) – Dịch bệnh không chỉ làm suy giảm dòng tiền mà còn tác động ảnh hưởng đến rất nhiều bài toán khác của doanh nghiệp như lao động, chuỗi đáp ứng, thị trường tiêu thụ. Để tái cấu trúc và hồi sinh sau đại dịch, những doanh nghiệp nhỏ cần những tương hỗ “ sát sườn ” hơn .

Nỗ lực phục sinh trong thực trạng “ thiếu máu ”
Sau gần hai tháng “ Open ” thích ứng bảo đảm an toàn với Covid-19, nhiều doanh nghiệp đang dần không thay đổi sản xuất nhưng vẫn đương đầu với khó khăn vất vả, đặc biệt quan trọng là về vốn. Ông Phạm Văn Việt, Phó quản trị Hội Dệt May Thêu Đan TPHCM ( Agtek ), cho biết trong hai tháng qua, những doanh nghiệp tập trung chuyên sâu xử lý những đơn hàng tồn dư vì giãn cách và sẵn sàng chuẩn bị cho đơn hàng năm 2022 .

Theo ông Việt, ngành dệt may vẫn đối mặt với khó khăn vì chi phí sản xuất tăng cao. Chẳng hạn như chi phí hàng tồn kho tăng cao, chi phí nguyên vật liệu như bông, sợi cho sản xuất cũng tăng bình quân 15-20%, còn chi phí logistics đã tăng rất mạnh kể từ đầu năm đến nay.

Thách thức ngân sách cao không chỉ là câu truyện của ngành dệt may. Ông Ngô Quang Phúc, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Bất động sản thuộc Saigon Times Club, cho biết hiện nhiều dự án Bất Động Sản càng liên tục tiến hành thì càng lỗ, khi giá sắt thép tăng đến 50-60 %. Điều này khiến cho những chủ góp vốn đầu tư phải ngồi lại giám sát với những nhà thầu thiết kế xây dựng .
Đại dịch Covid-19 cũng làm phát sinh những khoản ngân sách mới dù doanh nghiệp đã nỗ lực tổ chức triển khai quản lý và vận hành theo hướng “ sống chung ” với dịch. Theo ông Đỗ Phước Tống, quản trị Hội Cơ khí – Điện TPHCM, trong toàn cảnh sống chung với dịch bệnh lúc bấy giờ, những doanh nghiệp phải đương đầu với sự ngày càng tăng số ca nhiễm mới, dẫn tới sự ngày càng tăng ngân sách .

“Chính sách hỗ trợ cần phù hợp với đối tượng là hộ kinh doanh cá thể, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Nhóm này chịu tác động mạnh từ các biện pháp siết chặt phòng chống dịch, khả năng tự phục hồi kém nhưng lại đóng góp một phần quan trọng trong giảm tải áp lực an sinh xã hội, là một trong những động lực kích cầu trong tương lai”.
Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI).

Theo ông Phạm Ngọc Hưng, Phó chủ tịch Thương Hội doanh nghiệp TPHCM ( Huba ), rất nhiều khoản từ ngân sách y tế cho đến những loại ngân sách khác, như nguyên vật liệu, luân chuyển … đã tăng vọt, đẩy giá tiền mẫu sản phẩm lên cao trong khi không hề tăng giá bán để bù lại, khiến doanh nghiệp gần như rơi vào thực trạng sản xuất không có doanh thu .
“ Các doanh nghiệp nhỏ và vừa gần như hết sạch, vốn tích góp phần nhiều đã sử dụng hết. Nhiều người chưa dám trở lại vì vốn ít, làm thì không ra lãi. Các doanh nghiệp đang nỗ lực chuyển dời nhưng cái khó nhất vẫn là kinh tế tài chính. Doanh nghiệp lớn vay dễ nhưng nhỏ thì khó lắm ”, ông Hưng nêu thử thách .
Chỉ 38-45 % tiếp cận được tín dụng thanh toán
Theo ông Việt, nhiều doanh nghiệp nhỏ thuộc Agtek tiếp cận vốn rất khó khăn vất vả, thậm chí còn vì không tiếp cận được vốn nên có nhiều chủ doanh nghiệp nhỏ đã tính chuyện dừng game show. Ông Việt than doanh nghiệp nhỏ có nhu yếu vay, rất mong được vay nhưng ngân hàng nhà nước thì vẫn giữ nguyên những tiêu chuẩn cho vay. “ Nếu ngân hàng nhà nước vẫn duy trì những tiêu chí như gia tài bảo vệ, lệch giá doanh thu, giải pháp tiền khả thi giống doanh nghiệp lớn thì doanh nghiệp nhỏ khó tiếp cận được vốn ”, ông Việt nói .

Bài toán vốn là câu chuyện muôn thuở được nhắc đến rất nhiều, nhưng lời giải thì chưa có bao nhiêu, trong khi hệ quả của dịch bệnh Covid-19 đang ngày càng nặng nề hơn. Doanh nghiệp hiện nay không chỉ thiếu vốn đầu tư, mà còn là thiếu vốn để duy trì hoạt động. “Trong hoàn cảnh cạn kiệt (doanh nghiệp cạn vốn – PV), người lao động quay trở lại cũng cần giúp họ một khoản gọi là hỗ trợ ban đầu để bắt đầu cuộc sống mới. Nhưng bảo doanh nghiệp bỏ tiền ra thì khó, vì doanh nghiệp vốn đã khó lắm rồi. Chi phí hỗ trợ người lao động biết tính vào đâu?”, ông Hưng của Huba nói.

“Các doanh nghiệp nhỏ và vừa gần như cạn kiệt, vốn tích lũy hầu như đã sử dụng hết. Nhiều người chưa dám trở lại vì vốn ít, làm thì không ra lãi. Các doanh nghiệp đang cố gắng chuyển dịch nhưng cái khó nhất vẫn là tài chính. Doanh nghiệp lớn vay dễ nhưng nhỏ thì khó lắm”.
Ông Phạm Ngọc Hưng, Phó chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp TPHCM.

Hơn khi nào hết, những doanh nghiệp nhỏ rất cần đến chủ trương tương hỗ từ phía nhà nước để giải bài toán lôi cuốn người lao động trở lại với công xưởng sau đại dịch .
Theo TS. Phạm Huy Hùng, Phó chủ tịch Thương Hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Nước Ta, trong thời hạn qua đã có hàng chục nghìn doanh nghiệp nhỏ và vừa phải ngừng hoạt động giải trí hoặc giải thể do không có nguồn lực kinh tế tài chính để liên tục triển khai kế hoạch sản xuất. Khảo sát cho thấy chỉ có khoảng chừng 38-45 % doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận được tín dụng thanh toán. Các trở ngại được liệt kê gồm có điều kiện kèm theo, thủ tục vay vốn của ngân hàng nhà nước như gia tài bảo vệ, tỷ suất vốn tự có, chứng tỏ năng lực kinh tế tài chính, yếu tố quản trị, quản trị dòng tiền, trong khi những thông tin trên báo cáo giải trình kinh tế tài chính lại chưa minh bạch …
Chính sách tương hỗ vẫn … ở trên cao
Mới đây, tại “ Diễn đàn Kinh tế Nước Ta 2021 : Phục hồi và Phát triển bền vững và kiên cố ” do Ủy ban Kinh tế của Quốc hội phối hợp cùng Ban Kinh tế Trung ương, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Nước Ta tổ chức triển khai, nhiều góc nhìn trong chủ trương hồi sinh nền kinh tế tài chính sau đại dịch đã được nêu lên, trong đó nhấn mạnh vấn đề đến góc nhìn tương hỗ sát sườn hơn với những doanh nghiệp nhỏ và vừa .
Thống kê cho thấy những doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm khoảng chừng 98 % trong số doanh nghiệp, trong đó số doanh nghiệp có quy mô vừa chỉ chiếm hơn 1,6 %. Dù vậy, ước tính tổng những gói tương hỗ trong thời hạn vừa mới qua hơn 3 % GDP. Quy mô này được ông Hùng nhìn nhận là quá nhỏ, chỉ hoàn toàn có thể xử lý khó khăn vất vả trước mắt về phúc lợi xã hội nên cần những gói lớn hơn .

Đánh giá chung về các gói hỗ trợ hiện nay, báo cáo của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương cho rằng, dù các giải pháp hỗ trợ đã ban hành chủ yếu nhằm giải quyết khó khăn trong ngắn hạn của người dân, doanh nghiệp nhưng vẫn còn điểm hạn chế. Đó là chưa chú trọng đến kích thích tiêu dùng hay hỗ trợ phát triển thị trường trong nước, phục hồi chuỗi cung ứng, sản xuất, lao động. “Việc triển khai thực hiện một số chính sách còn chậm, tỷ lệ giải ngân thấp, một số nhóm chính sách có điều kiện chặt chẽ khiến các đối tượng thụ hưởng khó có khả năng tiếp cận, dẫn đến hiệu quả thực thi chính sách chưa cao”, báo cáo nhận định.

Quỹ bảo lãnh tín dụng thanh toán cho doanh nghiệp nhỏ và vừa cho đến nay vẫn chưa tháo gỡ được khó khăn vất vả về việc gia tài bảo vệ khi vay vốn. Mặt khác, theo sự nhìn nhận của TS. Nguyễn Hoàng Bảo, Đại học UEH, lúc bấy giờ tại khu vực TPHCM, đa phần những gói tương hỗ nhắm vào khu vực chính thức, trong khi khu vực phi chính thức mới là thành phần chịu thiệt hại nhiều hơn .
Trong những san sẻ gần đây tại những cuộc tọa đàm hay forum, 1 số ít doanh nghiệp cho biết bản thân doanh nghiệp nằm ngoài “ vùng tương hỗ ” với những chủ trương cho vay trả lương hay những chủ trương khác, vì vướng mắc ở câu truyện quyết toán thuế hay sách vở của bảo hiểm .
Theo ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Nước Ta ( VCCI ), chủ trương tương hỗ cần tương thích với đối tượng người tiêu dùng là hộ kinh doanh thương mại thành viên, những doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ. Nhóm này chịu ảnh hưởng tác động mạnh từ những giải pháp siết chặt phòng chống dịch, năng lực tự phục sinh kém nhưng lại góp phần một phần quan trọng trong giảm tải áp lực đè nén phúc lợi xã hội, là một trong những động lực kích thích trong tương lai .