Nơi để tiếp cận đầy đủ hơn văn hóa dân tộc Thái

Nơi để tiếp cận đầy đủ hơn văn hóa dân tộc Thái

Để giúp hành khách và nhà nghiên cứu có cách nhìn tổng quát về đặc trưng văn hóa truyền thống dân tộc Thái ở Thanh Hóa, nhiều năm nay Báo tàng tỉnh đã kiến thiết xây dựng phòng tọa lạc về văn hóa truyền thống dân tộc Thái ở Thanh Hóa, lôi cuốn nhiều người thăm quan .

Nơi để tiếp cận đầy đủ hơn văn hóa dân tộc Thái

Du khách du lịch thăm quan và được thưởng thức tại Phòng tọa lạc .

Dân tộc Thái ở Thanh Hóa có gần 23 vạn người, cư trú ở các huyện miền núi nhưng tập trung chủ yếu ở các vùng Mường Ca Da (Quan Hóa), Mường Khoòng (Bá Thước), Mường Chiềng Vạn (Thường Xuân), Mường Đanh (Lang Chánh).

Hiện nay đồng bào Thái ở Thanh Hóa còn bảo lưu được những giá trị văn hóa truyền thống vật chất, niềm tin tiêu biểu vượt trội, đặc trưng, góp thêm phần tạo dựng nên truyền thống hội đồng dân tộc Thái ở Nước Ta .

Nơi để tiếp cận đầy đủ hơn văn hóa dân tộc Thái

Tiếng Thái thuộc hệ ngôn từ Tày – Thái. Bộ chữ Thái cổ Thanh Hóa có 43 vần âm ( phụ âm ) và 23 dấu nguyên âm ( nguyên âm ) được xếp theo từng cặp và luôn tiềm ẩn hai âm ( ó và o ) ; trong đó có 3 chữ vừa là chữ vừa là dấu. Đó là mái cá ( a ), mái cói ( o ) và chữ nặn .Do đặc thù phát âm của tiếng Thái, nên bộ chữ Thái cổ không có chữ tương ứng với chữ R, G và Y của chữ Quốc ngữ. Một số âm như Ô, Ơ, I, U, Ưa, ăn, ăng được bộc lộ bằng dấu .

Nơi để tiếp cận đầy đủ hơn văn hóa dân tộc Thái

Sản phẩm nổi tiếng của nghề dệt truyền thống lịch sử là vải thổ cẩm với những hoa văn độc lạ, bền, đẹp. Nghề thêu, dệt thổ cẩm của người Thái tăng trưởng sớm và có những nét riêng. Tất cả những khâu từ sẵn sàng chuẩn bị nguyên vật liệu, dệt vải, nhuộm màu, nhuộm chỉ và tạo thành mẫu sản phẩm đều do người phụ nữ tự tay làm .Sản phẩm của nghề thêu, dệt bằng tay thủ công rất đa dạng chủng loại gồm mặt phá, đệm bọng, cạp váy, túi thổ cổm, khăn Piêu … Hoa văn trang trí cũng phong phú, gồm hình vuông vắn, quả trám, răng cưa, dích dắc, rồng. Gam màu được sắp xếp hòa giải với những màu trắng, đen, vàng, xanh, hồng, tím …

Nơi để tiếp cận đầy đủ hơn văn hóa dân tộc Thái

Lễ hội Kin chiêng boọc mạy, khua luống và uống rượu cần là những đặc trưng văn hóa truyền thống nổi tiếng của người Thái ở Thanh Hóa. Lễ hội “ Kin chiêng boọc mạy ” ( Ăn Tết dưới cây bông ) là một hình thức hoạt động và sinh hoạt văn hóa truyền thống ý thức không hề thiếu của dân tộc Thái ở Thanh Hóa .Hàng năm, sau mùa thu hoạch nương rẫy, dân trong bản, mường mời ông Mo, bà Một, bà Tày tổ chức triển khai lễ “ Kin chiêng boọc mạy ”. Thầy Mo là người chủ trì chính trong buổi lễ. Mọi hoạt động giải trí của lễ nghi và game show trong lễ “ Kin chiêng boọc mạy ” đều diễn ra xung quanh cây hoa .

Cây hoa Kin chiêng boọc mạy là sự ước lệ, hài hòa trong thế giới quan, là tín ngưỡng phồn thực, biểu tượng của sinh sôi, phát triển.

Mở đầu lễ “ Kin chiêng boọc mạy ” là lễ tế thần linh, tạ ơn người Mường trời đã có công công tương hỗ dân tộc Thái qua khỏi bệnh tật, quân địch, thú dữ. Sau đó là lễ cầu mát, cầu lành, cầu bình an cho dân bản. Tiếp theo là những trò diễn dân gian diễn ra xung quanh cây hoa, tích hợp với những đạo cụ, nhạc cụ dân tộc truyền thống : trống, chiêng, boong bu …

Nơi để tiếp cận đầy đủ hơn văn hóa dân tộc Thái

Nhạc cụ của người dân tộc Thái tọa lạc tại kho lưu trữ bảo tàng tỉnh .

Nơi để tiếp cận đầy đủ hơn văn hóa dân tộc Thái

Công cụ sản xuất của người Thái, gồm : chóp, nắp dao, lưỡi rìu, nái, hái tọa lạc tại Bảo tàng tỉnh .Kho tàng văn hóa truyền thống truyền thống cuội nguồn của người Thái ở Thanh Hóa gồm có nhiều thể loại như : Thần thoại, cổ tích, truyện thơ, ca dao. Đồng bào Thái rất thích ca hát, đặc biệt quan trọng là khặp – hình thức hát thông dụng nhất .“ Khặp ” ( hát ) – mô hình hoạt động và sinh hoạt, diễn xướng văn nghệ dân gian không hề thiếu được trong đời sống hàng ngày của người Thái .

Nơi để tiếp cận đầy đủ hơn văn hóa dân tộc Thái

Phòng tọa lạc văn hóa truyền thống dân tộc Thái tại Bảo tàng tỉnh tiếp tục có người thăm quan .

Trong những dịp đặc biệt như đám cưới, đám lợp nhà mới, ngày hội vui của bản làng luôn rộn ràng tiếng khua luống, trống, chiêng, boong bu, sáo, khèn, pi một…

Nghe những âm thanh tinh xảo của nhạc cụ Thái, tất cả chúng ta cảm nhận được sự giao thoa của đất trời, vạn vật cùng với khát vọng một đời sống sinh sôi nảy nở, ấm no, niềm hạnh phúc .Việc Bảo tàng tỉnh đưa vào tọa lạc chuyên đề dân tộc Thái giúp người xem có cái nhìn không thiếu và thâm thúy hơn về một dân tộc có dân số khá đông trên địa phận tỉnh Thanh Hóa .Thu Thủy