Chiêm ngưỡng lối kiến trúc nhà sàn dân tộc Thái độc đáo

Nhà sàn hay còn được gọi là nhà Rông. Đây được coi là biểu tượng văn hóa của cộng đồng các dân tộc vùng cao. Nó thể hiện lối thiết kế kiến trúc độc đáo, giá trị vật chất và tinh thần của đồng bào nơi đây.

1. Đặc điểm nhà sàn?

Từ xa xưa, việc xây dựng nhà sàn của người dân tộc không chỉ là nơi che nắng che mưa. Đồng thời, đây còn là nơi bảo vệ mọi người tránh được những sự tấn công từ thú giữ. Nhà sàn là một kiểu nhà được dựng trên các cột phía trên mặt đất hoặc có thể trên mặt nước. Nhà theo lối kiến trúc này được xây dựng chủ yếu bằng các vật liệu của thiên nhiên núi rừng. 

Xem thêm:

Nhà sàn của mỗi dân tộc đều có những nét riêng trong kiến trúc, kiểu dáng, trang trí hoa văn. Nhìn chung nhà rông là ngôi nhà to hơn nhiều so với nhà bình thường và có kiến trúc cao. Có nhà cao 18 mét, chúng có mái nhọn như hình lưỡi rìu hướng lên trời với dáng vẻ oai hùng.

Nhà được dựng trên những cột cây to và dùng 8 cây đại thụ, thẳng, chắc để làm cột. Mái được lợp bằng lá cỏ tranh, phơi kỹ lưỡng cho đến khi khô và vàng ươm .

Xung quanh nhà sàn có trồng các loại cây cảnh mang đến không gian trong lành, thoáng đãng và mát mẻ. Nhìn chung, nhà sàn Thái có lối kiến trúc rất độc đáo và được giữ nguyên những giá trị truyền thống cho đến nay.

2. Chức năng nhà sàn?

Nhà sàn là nơi thực thi các tập tục, nghi lễ và là nơi tiếp khách, tổ chức sự kiện trọng đại của buôn làng. Đây là nơi già làng tập hợp mọi người để trao đổi những việc quan trọng của buôn làng, của đất nước.

Nhà sàn của người Thái là nơi tổ chức triển khai những tiệc tùng tâm linh hội đồng. Đây cũng là nơi những nghệ nhân truyền đạt lại cho thế hệ sau những giá trị văn hóa truyền thống truyền thống lịch sử. Lưu truyền những nét đẹp và bảo tồn những lễ nghi truyền thống cuội nguồn của dân tộc mình. Nhưng cạnh bên đó, họ cũng dần hòa nhập với khuynh hướng mới và đổi khác những tập tục lỗi thời .Ngoài ra, nhà sàn còn là lưu giữ những hiện vật truyền thống cuội nguồn như cồng, chiêng, trống, sinh vật tế lễ .

3. Đặc trưng kiến trúc nhà sàn của người Thái

Người Thái là một trong 54 dân tộc ở Việt Nam, cư trú chủ yếu ở các vùng núi cao. Cộng đồng người Thái thường cư trú thành bản làng trên những nhà sàn ở thung lũng cao nguyên đá. Đồng bào dân tộc Thái sống và sinh hoạt trong nhà sàn cao và khô ráo đã tạo nên nếp sống đặc trưng riêng của họ.

Dân tộc Thái ở Nước Ta, khởi đầu họ sinh sống ở khu vực Mường Lò, tỉnh Yên Bái. Từ đó tăng trưởng ra những tỉnh vùng núi cao như Sơn La, Điện Biên, Lai Châu. Sau đó, họ di cư đến Thanh Hóa, Nghệ An, … để sinh sống và thao tác .

Sống giữa miền núi cao, người Thái sáng tạo kiểu kiến trúc nhà sàn vô cùng độc đáo. Nhà sàn vừa thoáng mát, mộc mạc nhưng chứa đựng sự ấm áp của gia đình mỗi khi sum họp.

Người Thái đã khởi đầu làm nhà sàn cách mặt đất 1 mét thay cho nhà sát mặt đất vì đất khí ẩm. Để tránh thú dữ vào nhà phá hoại đồ vật, họ làm nhà từ từ từ 5 bậc cầu thang rồi lên 7 bậc, 9 bậc, …

4. Nguyên vật liệu xây dựng nhà sàn Thái

Để làm được nhà sàn kiên cố và vững chắc, người Thái phải chọn loại gỗ tốt nhất để dựng nhà. Điều đặc biệt kiểu nhà sàn truyền thống này được xây dựng mà không hề có một mẫu cố định bằng sắt nào.

Ngôi nhà sàn truyền thống cuội nguồn được làm bằng gỗ rừng và những loại cây tre, vầu, nứa. Họ kiêng và không lấy những cây gỗ mất ngọn. Bởi ngoài ý nghĩa không toàn vẹn, không vừa đủ, cây gỗ cụt ngọn rất dễ phát sinh mối mọt. Như thế sẽ gây tổn hại đến độ bền của ngôi nhà và tuổi thọ lâu dài hơn .Điểm đặc biệt quan trọng trong quy trình kiến thiết thiết kế xây dựng, người Thái không phải tốn bất kể một chiếc đinh sắt nào. Tất cả họ sử dụng để liên kết đều là mạng lưới hệ thống dây lạt tre, dây mây, dây chằng buộc chặt, rất là công phu và tinh xảo .

Hai bên đầu nóc của mỗi ngôi nhà đều được trang trí “ Khau cút”. Chúng là 2 thanh gỗ được trang trí bắt chéo nhau trên đòn nóc. Với chức năng để tránh gió cho 2 đầu nhà và đây cũng là nét đặc sắc trong nhà sàn của người Thái.

Ngày nay, bên cạnh sự giao thoa các vùng miền với việc nguồn gỗ ngày càng cạn kiệt và khan hiếm. Nhà sàn Thái đã có những biến đổi, cột gỗ thay bằng bê tông, mái lợp lá chuyển sang mái ngói.

5. Cuộc sống sinh hoạt dưới nhà sàn

Dưới nếp nhà sàn mọi hoạt động của Thái luôn được duy trì sinh hoạt náo nhiệt và quây quần bên nhau. Nhà sàn còn là nơi gắn tình yêu đôi lứa, đơm hoa kết trái. Có rất nhiều nghi lễ phong tục truyền thống diễn ra dưới mái nhà sàn. Đôi khi có nhà sàn trông như một gia tộc thu nhỏ khi có đến 13 gian cho 13 cặp vợ chồng gắn bó và sống chung cùng nhau.

Xem thêm:

Khi nói đến văn hóa Thái, người ta nói đến nét văn hóa đặc trưng nhà sàn Thái. Ngôi nhà sàn là một trong những biểu tượng của văn hóa Thái. Nhà sàn chính là không gian văn hóa tộc người thu nhỏ. Ai đã một lần đến Tây Bắc sẽ không khỏi ngẩn ngơ trước vẻ đẹp của những ngôi nhà sàn Thái. Những ngôi nhà này của người Thái như những câu chuyện phản ánh rõ nét tập tục, lối sống, quan niệm thẩm mỹ của đồng bào dân tộc Thái nơi miền núi cao.

Chúng ta cần chú trọng trong việc bảo tồn, trùng tu những ngôi nhà sàn truyền thống lịch sử để tiếp thị du lịch. Kế thừa và phát huy lối kiến trúc nhà sàn dân tộc Thái phối hợp với văn minh .Đây là những khu công trình kiến trúc rực rỡ giúp cho ngành du lịch Việt tăng trưởng mạnh hơn trong tương lai.

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn