Duyên dáng nghệ thuật múa dân gian Việt Nam – Heritage Vietnam Airlines

Tạp chí Heritage tổng hợp

Được bắt nguồn từ đời sống, từ quá trình lao động của người dân mỗi miền, nghệ thuật múa dân gian Việt Nam là cách biến những câu chuyện rất đời trở nên tinh tế và trang nhã. Các động tác đều phản ứng quá trình lao động đặc trưng từng vùng miền như làm nông, săn thú, đánh bắt cá,… Mỗi tác phẩm đều là một câu chuyện để truyền tải năng lượng tích cực, triết lý nhân sinh hay một bài học giáo dục về văn hóa hoặc đạo đức. Đó đều là tâm huyết của các đoàn và người biên đạo muốn tạo ra để phục vụ và cống hiến cho nền nghệ thuật nước nhà. Cùng dạo quanh một số loại hình múa đặc sắc khắp 3 miền để thêm yêu truyền thống đất nước ta nhé!

Việt Nam chứa cả một danh sách dài các điệu múa dân tộc khắp ba miền
(Nguồn: Twitter)

1. Miền Bắc

Múa Bài Bông

Là một điều múa cổ, Múa bài bông bắt nguồn từ đời Trần với tên gọi khác là Bắt Bài Bông. Loại hình nghệ thuật dân gian này hiện nay đã hơn 700 tuổi, được bao thế hệ lưu truyền và bảo tồn. Trong cuốn sách “Việt Nam Ca trù biên khảo” của tác giả Đỗ Bằng Đoàn và Đỗ Trọng Huề biên soạn, cũng đề cập:”Mùa bài bông là nhã nhạc của đế vương thịnh điển nhất trong nhạc giới”. Đây được xem là đỉnh cao của nghệ thuật múa ca trù, khi có sự phối hợp nhịp nhàng giữa lời ca, giọng hát, các loại nhạc khí và điệu múa dân gian.

Ngày nay, với sự cải biên để tương thích với thị hiếu và tình hình xã hội, múa bài bông pha nhiều âm hưởng của nghệ thuật và thẩm mỹ tuồng ở phần giai điệu, với hàm ý chúc thọ cùng các điệu múa biểu lộ hình ảnh dâng đào, tửu cao sang. Mỗi thao tác đều là kết tinh của ý thức dân tộc và văn hóa truyền thống Phật giáo của Việt Nam. Sau nhiều năm thất truyền, múa bài bông đang dần được phục dựng để ta vẫn hoàn toàn có thể tận mắt chứng kiến nét đẹp văn hóa truyền thống xưa cổ của vùng đất Tỉnh Nam Định .

Khung cảnh múa Bài Bông ở Huế
(Nguồn: Instagram @dzuis)

Múa trống Bồng

Cái lạ của nghệ thuật múa Việt Nam vùng đất Thăng Long là để những người con trai giả gái trình diễn. Ấy được cho là một trong 20 điệu múa cổ xưa nhất ở Hà Nội còn tồn tại cho đến ngày nay. Điều này là sự nỗ lực không ngừng nghỉ của những người nghệ nhân.

Cũng như các chị em phụ nữ, các nghệ nhân nam cũng trang điểm xinh đẹp, “ mặt hoa, da phấn ” dù ở độ tuổi nào và thực thi từng động tác múa thướt tha. Điệu múa không quá phức tạp nhưng từng động tác cần được dứt khoát và bộc lộ được sự lao động vinh quang của đời sống nông nghiệp của dân cư xưa như vừa đánh trống vừa quay ngang, hay múa đầu lắc lư say sưa .

Điểm đặc biệt là các anh nam giả nữ thực hiện những độc tác có phần lả lớt và uyển chuyển
(Nguồn: Hanoi Creative City)

Múa sinh tiền

Nét đẹp văn hóa truyền thống của vùng “cao nguyên trắng” đặc trưng từ dân tộc Mường. Sinh tiền là loại gậy dài tương đối, khi xưa là binh khí đánh giặc. Do đó, các động tác múa cũng liên quan đến vài thế võ như xoay người đá chân, tùy thuộc vào bài Tế Thánh. Thông thường đội múa nghệ thuật dân gian sinh tiền có từ 8-10 thành viên.

Phổ biến nhất là ở dân tộc người Mông ở Bản Phố, khi có các câu lạc bộ sinh tiền để lưu giữ điệu múa này. Hầu hết các bạn nhỏ ở nơi đây, ngay từ lứa tuổi học viên tiểu học, trung học đã được truyền dạy và thông thuộc. Đây là cách để tất cả chúng ta hoàn toàn có thể giữ lửa, truyền tình yêu với cây gậy sinh tiền này đến thế hệ trẻ. Để tương lai, chính các bạn nhỏ sẽ là người tiếp bước phát huy nét văn hóa truyền thống mang đậm truyền thống dân tộc này .

Các em nhỏ luyện tập múa sinh tiền
(Nguồn: Báo Lào Cai)

2. Miền Trung

Nổi tiếng trứ danh miền Trung nước ta chính là năm điệu múa Trò Xuân Phả, mổ tả cảnh năm phương đến chầu. Năm điệu này tương truyền liên hệ mật thiết đến những huyền bí của người Việt cổ xưa, lịch sử dân tộc dân tộc và đóng vai trò quan trọng trong list thẩm mỹ và nghệ thuật múa dân gian Việt Nam .
Trò Xuân Phả được diễn ra trước sân đình làng, trong dịp lễ các vị thần linh. Để mọi quan tâm hoàn toàn có thể đổ dồn vào từng động tác cũng như các nhạc cụ như trống, đốc thanh tre, … sân khấu không cần trang trí hoành tráng và chỉ cần một bãi đất rộng cũng các nghệ nhân điêu luyện. Năm điệu múa trong Trò Xuân Phả gồm có : Trò múa Hoa Lang, Trò múa Chiêm Thành, Trò múa Lục Hồng Nhung, Trò múa Ai Lao, Trò múa Ngô Quốc .

Có 3 điệu múa ở Trò Xuân Phả mà nghệ nhân phải dùng mặt nạ
(Nguồn: Báo Phụ Nữ Việt Nam)

Vai diễn được coi là “ verdette ” chính là vai chúa được các cô gái trẻ và xinh đẹp trong làng đóng và rèn luyện ngày đêm. Mỗi bài múa là một câu truyện gợi nhớ về lịch sử dân tộc hào hùng, phần lớn là thời Lê với các trận đánh trứ danh và những vị tướng, nhà vua vĩ đại .

3. Miền Nam

Múa nón

Điệu nghệ thuật múa dân gian Việt Nam mang đậm tinh thần Việt và tôn vinh vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam. Các vùng đồng bằng sông Cửu Long vào những ngày lễ hội, đặc biệt là Tết Nguyên Đán và Tết Trung Thu. Đa phần những nghệ nhân múa sẽ theo tốp 8-10 người, giới thiệu nếp sống và quang cảnh đặc trưng của miền sông nước như cảnh khung chợ nhộn nhịp, cày cấy,…

Trang phục thường được sử dụng nhiều nhất là áo dài truyền thống cuội nguồn của Việt Nam. Sắc trắng được lựa chọn nhiều, vì bộc lộ được nét đoan trang của phụ nữ và cũng là nét đặc trưng của dân tộc Việt Nam. Đạo cụ chính là những chiếc nón với các điệu múa tạo dựng hình thù rực rỡ, dựa trên sự sắp xếp của biên đạo để tăng sức mê hoặc cho bài múa .
Bên cạnh sử dụng những chiếc nón đơn sắc, trang trí thêm 1 số ít họa tiết lên nón cũng thêm sự mê hoặc cho phần trình diễn

Múa lân sư rồng

Trong các dịp lễ lớn như Tết Nguyên Đán, trung thu, mở bán khai trương, lễ cưới, … hình ảnh những chú lân sư rồng uốn lượn tưng bừng, tạo không khí náo nhiệt của mùa liên hoan. Ý nghĩa là mong ước sự suôn sẻ, bình an, niềm hạnh phúc và thịnh vượng cho dịp lễ này .
Bên cạnh đó, nhân vật ông địa với chiếc bụng phệ và nụ cười tươi đặc trưng là không hề thiếu trong đoàn lân. Đây là cầu nối giữa con người và các loại động vật hoang dã, tạo sự kết nối không hề tách rời. Giai điệu một bài múa lân thường nhanh, kèm tiếng trống giòn giã để thêm phần náo nhiệt. Do đó, không riêng gì người lớn mà trẻ nhỏ cũng nhiệt liệt cổ vũ và hào hứng với nghệ thuật và thẩm mỹ múa này .

Múa lân ở một buổi lễ náo nhiệt
(Nguồn: Quang Nguyen Vinh từ Pexels)

Nghệ thuật múa dân gian Việt Nam mang đến những điệu múa dân dã, thể hiện tính đặc trưng của cuộc sống sinh hoạt và tính cách con người từng vùng miền. Nhưng tất cả đều hướng về sự thịnh vượng và lòng yêu nước khó phai mờ ở mỗi người Việt. Nếu có dịp, đừng bỏ lỡ chiêm ngưỡng những điệu múa dân gian này nhé!

Bài viết liên quan:

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn