Cà Ràng – sản phẩm độc đáo của miền sông nước | https://laodongdongnai.vn

Ai đã từng lênh đênh trên miền sông nước, ghe xuồng mới thấy được chuyện củi lửa bếp núc thật là một điều phiền phức. Đây cũng là cách lý giải về nguồn gốc của cái cà ràng – một loại sản phẩm riêng không liên quan gì đến nhau dành cho vùng sông nước mặc cho sóng sô, gió táp, mưa sa …Cà ràng vốn là tiếng Khmer ( kran ), tên gọi một loại bếp lò độc lạ vừa gồm có nơi nấu với 3 ông táo, gắn với một thân đáy chịu lửa hình số 8 dùng đun củi, cời than. Có thuyết cho rằng chiếc cà ràng trước hết do người Xiêm phát minh sáng tạo, nhưng thật ra chiếc cà ràng đã từng xuất hiện trên vùng đất sông nước Nam Bộ này khoảng chừng 1.500 – 2.000 năm ( thế kỷ I đến thế kỷ VI ). Chủ nhân của nó là dân cư thuộc nền văn hóa truyền thống cổ nào đó ở ĐBSCL, bởi qua khai thác những di chỉ khảo cổ ở nhiều nơi trong vùng, thí dụ như hiệu quả khai thác khảo cổ học tại Gò Tháp ( huyện Tháp Mười, Đồng Tháp ) năm 2000 vừa mới qua, người ta đã phát hiện hàng vạn hiện vật, đa số là những mảnh gốm bể, trong đó nhiều nhất là mảnh bể cà ràng, vòi ấm ( siêu ), nồi, tô chén, chum vại, lu hũ … Theo những nhà khảo cổ thì cà ràng và vòi ấm ( siêu ) là hiện vật đặc trưng của nền văn hóa truyền thống Óc Eo. Điều đó giúp tất cả chúng ta Kết luận, dân cư của tầng văn hóa truyền thống này là những bộ tộc thuộc vương quốc Phù Nam.

Cà Ràng – sản phẩm độc đáo của miền sông nước – Ảnh: Sưu tầm

 

Bếp nấu cà ràng khá linh động, hoàn toàn có thể để trên sàn nhà bằng tre nứa, ván gỗ ; hoàn toàn có thể để ngay trên ghe thuyền mà không sợ bị cháy mặt sàn, gọn nhẹ và dễ vận động và di chuyển. Về sau, do công suất độc lạ của nó, chiếc cà ràng trở thành một loại phương tiện đi lại nấu nướng, nó không chỉ hiện hữu tại bếp ăn mỗi nhà mà còn theo chân người nông dân vào tận những vùng sâu, vùng xa trong những tháng gắn với mùa vụ. Chưa hết, nó còn là bạn sát cánh với những người nghèo chuyên sống nghề câu lưới, cũng là người bạn thân thương của giới thương hồ quanh năm lênh đênh trên sông nước.

Bếp Cà Ràng – Ảnh: Sưu tầm

Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Hữu Hiệp : Đất làm gốm thường được khai thác dưới chân núi Nam Quy. Chỉ có chiếc cà ràng được làm bằng loại đất đặc biệt quan trọng ở miền núi, tốt nhất là đất lấy ở chân núi Nam Vi, miệt Xà Tón ( Tri Tôn, An Giang ) là xài bền, có khi vài năm cũng chưa bể, gãy. Ngoài Cà Ràng, họ còn làm “ Cà Om ” ( hình dáng giống như trái bí đỏ lớn, dùng đựng nước hoạt động và sinh hoạt … Chính do đó nên bà con vùng Xà Tón có điều kiện kèm theo sản xuất hàng loạt, sỉ cho những ghe thương hồ đem bán tại những chợ lớn, chợ nhỏ, hoặc kinh doanh nhỏ tận những vùng sâu, vùng xa khắp ĐBSCL.

Làm bếp Cà Ràng – Ảnh: Sưu tầm

Xem thêm: Các khách sạn giá ưu đãi tại An Giang

Lộ trình thuận tiện nhất của các ghe này là xuôi theo dòng Hậu Giang, thả xuống “miệt vườn”, “miệt dưới”… mà Cái Răng được xem là “tổng đại lý” mặt hàng này. Cái Răng, cách tỉnh lỵ Cần Thơ 6 km về phía Tây Nam, trên Quốc lộ 1, từ quận Ninh Kiều (TP Cần Thơ) đi Sóc Trăng. Do thuận lợi việc giao thông thủy, bộ nên sớm trở thành nơi đô hội.

Chợ Cái Răng nhộn nhịp trên bến dưới thuyền nên các ghe cà ràng ở “miệt trên” không thể không đến đây chọn bến cắm sào. Trước ít sau nhiều, nhiều mãi đến mức cà ràng trở thành mặt hàng “ngoại nhập” được người tiêu dùng ưa thích, chiếm tỉ trọng áp đảo, nên bến chợ này được bà con đặt gọi chợ “Cà Ràng” (âm từ tiếng kran hay karan), sau nói trại ra là “Cái Răng”.

Cà Ràng – bếp người phương nam – Ảnh: Sưu tầm

Xem thêm: Các khách sạn giá rẻ tại An Giang

Ngày nay, để tương thích với những loại chất đốt phế liệu / phế phẩm có sẵn rất nhiều tại từng địa phương, hình ảnh một bếp lò bằng đất ( cà ràng ) được đặt ở góc bếp trong mỗi mái ấm gia đình ở vùng sông nước ĐBSCL thời nay từ từ đã được sửa chữa thay thế bằng những bếp gas, bếp điện, … tiện lợi và tân tiến.

Bếp củi người phương nam – Ảnh: Sưu tầm

Xem thêm: Các tour du lịch Cần Thơ

 

Tuy nhiên, nhiều người dân vùng sông nước vẫn sử dụng cà ràng với nguyên do giản dị và đơn giản : nồi đất nấu ngon cơm, trã đất nấu nước lèo ngon hơn nồi nhôm, còn cà ràng rất tiện lợi trên ghe xuồng với rất nhiều “ lợi thế ”. Trước hết nó hoàn toàn có thể nung đốt tự do mà không lo chuyện lửa hoàn toàn có thể bắt sang làm cháy ghe, vì tro than nằm gọn trong bếp. Mặt khác, bếp cà Ràng dễ nhóm và dễ đốt vì hoàn toàn có thể đặt củi vào bếp ở khắp bốn bên, và lại không kén một loại củi nào mà dân đi ghe hoàn toàn có thể quơ được đâu đó trên bờ, nơi ghe vừa tấp vô. Thêm nữa, nó hoàn toàn có thể sơ tán thuận tiện, khi người ta ngồi siêu thị nhà hàng ở bất kể nơi nào đó trên ghe thì cái bếp cà ràng đều hoàn toàn có thể mang đặt ngay bên cạnh … Cà Ràng sử dụng thật tiện nghi đặc biệt quan trọng là với người sống nghề sông nước và nó cũng là dấu ấn khó phai của đời sống khẩn hoang của cha ông từ hơn ba trăm năm trước.

Mytour.vn – Nguồn: tổng hợp

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn