Thống kê sinh viên tìm được việc làm sau tốt nghiệp có phải số liệu thật? – Giáo dục Việt Nam

GDVN – Tiến sĩ Lê Viết Khuyến cho rằng, chỉ tiêu tuyển sinh của những trường đại học phải địa thế căn cứ vào số liệu sinh viên có việc làm sau tốt nghiệp hằng năm .Theo pháp luật của Bộ Giáo dục và Đào tạo, từ năm 2018, những trường đại học phải công bố tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm trước khi công bố chỉ tiêu, phương pháp tuyển sinh .
Đây là một trong những tiêu chuẩn nhìn nhận chất lượng huấn luyện và đào tạo, là cơ sở quan trọng để thí sinh đưa ra lựa chọn ngành học và trường học .

Vấn đề đặt ra là, tỷ lệ cử nhân có việc làm đúng ngành học được các trường công bố có thực sự là thống kê chuẩn xác hay còn mang tính hình thức?

Trao đổi với phóng viên báo chí Tạp chí điện tử Giáo dục đào tạo Nước Ta, Tiến sĩ Lê Viết Khuyến – Phó quản trị Thương Hội Các trường đại học, cao đẳng Nước Ta cho rằng, nếu những trường thực sự muốn thiết kế xây dựng uy tín, vì quyền lợi của người học thì phải công bố đúng chuẩn số liệu này và sẵn sàng chuẩn bị báo cáo giải trình với bất kể vướng mắc nào .

PV: Bộ Giáo dục và Đào tạo đã yêu cầu các trường công bố tỷ lệ cử nhân tìm được việc làm 1 năm sau khi tốt nghiệp từ năm 2018, tuy nhiên nhiều ý kiến cho rằng cần phải xem xét về số liệu đã chính xác chưa? Ông nghĩ sao về điều này?

Tiến sĩ Lê Viết Khuyến: Xã hội hoàn toàn có cơ sở để đặt ra những nghi vấn liên quan đến công bố của các trường đại học về tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm.

Trong báo cáo giải trình của hầu hết những trường đại học, tỷ lệ sinh viên có việc làm sau khi ra trường rất cao. Tuy nhiên, hằng năm, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đều công bố hàng ngàn cử nhân trình độ đại học thất nghiệp, 1 số ít chỉ làm những việc làm giản đơn không tương quan tới ngành nghề được giảng dạy như Giao hàng nhà hàng quán ăn, chạy xe công nghệ tiên tiến chở khách, chở hàng …
Rõ ràng, khi đặt số liệu của những trường công bố so với số liệu của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội thống kê thì có sự chênh lệch. Điều này đặt ra không tin về công bố của những trường đại học cũng là điều dễ hiểu .

PV: Thưa ông, việc công khai tỷ lệ sinh viên có việc làm sau khi tốt nghiệp có ý nghĩa như thế nào đối với người học, với bản thân nhà trường và các cơ quan quản lý?

Tiến sĩ Lê Viết Khuyến: Nếu nhà trường thực sự mong muốn xây dựng uy tín, vì lợi ích của người học thì con số đó phải được công bố chính xác và sẵn sàng giải trình trước bất kỳ ý kiến nào.

Qua khảo sát thực tiễn, nếu tỷ lệ sinh viên có việc làm thấp thì nhà trường phải dữ thế chủ động giảm quy mô tuyển sinh, để tập trung chuyên sâu huấn luyện và đào tạo tốt hơn, đồng thời thống kê giám sát đến những hướng mới tương thích với thị trường lao động .
Tuy nhiên, việc này cũng đặt ra một yếu tố xích míc, nếu giảm quy mô tuyển sinh thì nguồn thu của nhà trường sẽ giảm, đây cũng chính là bài toán khó của những cơ sở giáo dục lúc bấy giờ .
Bên cạnh đó, việc để có số liệu khảo sát đúng chuẩn thì còn nhờ vào vào “ văn hóa truyền thống chất lượng ”. Nhà trường có đồng ý bỏ ra một khoản ngân sách tương ứng để tích lũy số liệu đúng mực không ? Và những sinh viên đã ra trường cũng phải có nghĩa vụ và trách nhiệm với nhà trường, với xã hội để dữ thế chủ động cung ứng những thông tin thiết yếu này .
Hiện tại, nhiều trường vẫn đang rất khó khăn vất vả để triển khai được việc này .
Nếu những trường làm tốt việc khảo sát và đưa ra được số liệu chuẩn xác, dù đây không phải là những số lượng đẹp như mong ước, nhưng khi nhìn thẳng vào thực tiễn, trường sẽ có những kiểm soát và điều chỉnh tương thích về chỉ tiêu tuyển sinh cũng như kế hoạch đào tạo và giảng dạy .
Tôi cho rằng, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần xem lại yếu tố duyệt chỉ tiêu tuyển sinh cho những trường đã thực bảo vệ tính xác nhận chưa ? Chỉ tiêu tuyển sinh không riêng gì địa thế căn cứ vào số lượng giảng viên, diện tích quy hoạnh sàn kiến thiết xây dựng, … mà còn phải địa thế căn cứ vào số liệu tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm qua từng năm, và nhu yếu số lượng này phải thật đúng chuẩn .
Số liệu đó là địa thế căn cứ quan trọng để những trường tự kiểm soát và điều chỉnh quy mô tuyển sinh cho mình. Nếu như số liệu bị đẩy lên cho đẹp thì có nghĩa là quy mô tuyển sinh bị đẩy lên theo, điều này gây ra bất lợi cho chính người học và thị trường lao động .
Đối với người học, việc công bố tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm là cơ sở để những em xu thế ngành nghề và chọn trường cho mình. Người học cần biết về thời cơ việc làm sau khi được đào tạo và giảng dạy, tránh để xảy ra thực trạng sinh viên hụt hẫng sau khi ra trường do không tìm được việc. Với người học thì số lượng này là tiêu chuẩn nhìn nhận, là thước đo về chất lượng, uy tín đào tạo và giảng dạy của trường .
Có số liệu đúng chuẩn, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan quản trị nhà nước và của ngành giáo dục là phải giúp cho hoạt động giải trí giảng dạy của những trường phát huy hiệu quả nhất. Hiệu quả được biểu lộ ở chỗ là sinh viên ra trường có việc làm và đặc biệt quan trọng là làm đúng ngành nghề đã học .

PV: Ông vừa đề cập đến một mâu thuẫn, là khi có con số chuẩn xác về tỷ lệ sinh viên có việc làm mà thấp thì trường phải giảm quy mô tuyển sinh, dẫn tới giảm nguồn thu. Vậy phải làm sao để các trường thực hiện công khai, minh bạch và chính xác số liệu này?

Tiến sĩ Lê Viết Khuyến: Các trường phải xây dựng và hình thành được “văn hóa về chất lượng”, bên cạnh đó phải có cơ chế giám sát chặt chẽ từ các cơ quan quản lý đến xã hội về những con số mà các trường đại học công bố.

Các trường đại học có quyền tự chủ đi cùng với nghĩa vụ và trách nhiệm báo cáo giải trình. Đây là việc làm thuộc về nghĩa vụ và trách nhiệm mà họ phải làm .
Điều cần phải nhìn nhận lại ở đây là tất cả chúng ta đang thiếu một chính sách giám sát ngặt nghèo, kiểm định, thanh tra chuyên nghiệp và bài bản, chất lượng .

Rất nhiều trường công bố có trên 80% đến gần 100% sinh viên ra trường tìm được việc làm trong vòng 1 năm, vậy tại sao con số cử nhân thất nghiệp vẫn không ngừng tăng lên? Tôi cho rằng cần phải xem lại, phải chăng thất nghiệp không phải hoàn toàn do đào tạo kém mà còn vì đang đào tạo thừa nhân lực?

Những trường đặc trưng như giảng dạy công an, quân đội, việc tuyển sinh, đào tạo và giảng dạy triển khai theo đặt hàng của nhà nước. Sinh viên tốt nghiệp được phân công trách nhiệm về những đơn vị chức năng theo kế hoạch .
Còn lại những trường giảng dạy nguồn nhân lực theo nhu yếu xã hội, phân phối cho tổng thể những thành phần kinh tế tài chính. Vậy ai là người đặt hàng, giao chỉ tiêu ? Bộ Giáo dục đào tạo mà không nắm được nhu yếu lao động của xã hội thì chỉ tiêu tuyển sinh không hề chuẩn xác. Việc duyệt chỉ tiêu cho những trường cũng không hề nâng cao được .
Khi xem xét chỉ tiêu tuyển sinh cần phải thực thi tốt khâu kiểm định chương trình và kiểm tra tính đúng mực số liệu về tỷ lệ sinh viên ra trường có việc làm .
Về kiểm định chương trình, tất cả chúng ta chưa có chuẩn chương trình để triển khai kiểm định. Chuẩn chương trình chính là thước đo, tất cả chúng ta chưa có thước đo thì không hề đo lường và thống kê, nhìn nhận được .
Việc kiểm định chương trình vẫn mang nặng tính hình thức. Một đoàn kiểm định cùng thao tác với những trường khác nhau, những ngành khác nhau thì không hề chuẩn. Ví dụ, khi kiểm định chương trình đào tạo và giảng dạy ngành kinh tế tài chính thì phải có người trong đoàn là chuyên viên đầu ngành về kinh tế tài chính. Nhưng khi kiểm định chương trình cho ngành báo chí truyền thông, đoàn phải có chuyên viên trong nghành báo chí truyền thông .
Thứ hai là phải kiểm tra chỉ tiêu tuyển sinh có sát với nhu yếu lao động của xã hội hay không. Muốn biết việc tuyển sinh, giảng dạy cung ứng đủ hay thừa so với nhu yếu lao động xã hội thì cần có báo cáo giải trình thực trạng, số liệu đơn cử về tỷ lệ sinh viên có việc làm sau khi tốt nghiệp .
Cả hai việc này tất cả chúng ta chưa làm tốt thì việc xác lập chỉ tiêu tuyển sinh sẽ không đạt chuẩn .
Chúng ta phải triển khai giám sát, kiểm tra thật ngặt nghèo về những công bố, số liệu mà những trường phân phối. Còn nếu số liệu đưa ra không đủ độ an toàn và đáng tin cậy, không có cơ sở, không giám sát kiểm tra được thì những số lượng đó trọn vẹn không có ý nghĩa .
Làm tốt công tác làm việc giám sát, kiểm tra, nếu trường nào để xảy ra thực trạng báo cáo giải trình sai với tác dụng trong thực tiễn thì Bộ Giáo dục đào tạo cần đưa ra chế tài xử phạt hài hòa và hợp lý .
Bởi lẽ, nếu những trường báo cáo giải trình xô lệch thì sẽ dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng. Những số lượng “ đẹp ” nhưng không thực ra sẽ khiến những cơ sở giáo dục không còn động lực để nâng cao chất lượng giảng dạy của mình .
Hoạt động huấn luyện và đào tạo cũng không cân bằng được giữa cung và cầu, làm tác động ảnh hưởng đến nguồn nhân lực, thị trường lao động trong tương lai .
Không xuất phát từ nhu yếu thực tiễn sẽ dẫn tới huấn luyện và đào tạo tràn ngập, 1 số ít ngành thừa nhân lực và câu truyện cử nhân thất nghiệp sẽ còn tiếp nối .

Trân trọng cảm ơn ông!

Tỷ lệ sinh viên có việc làm sau 1 năm ra trường của một số trường đại học công khai trên Website. Liệu rằng số liệu này đã thực sự chính xác?

Trường Đại học Bách khoa Thành Phố Hà Nội : Từ 71,1 % – 93,8 % ( năm 2020 – 2021 ). Trường Đại học Ngoại thương : Từ 88 % – 100 % ( năm 2018 – 2019 ). Trường Đại học Văn hóa TP.HN : 90,3 % ( năm 2019 – 2020 ). Trường Đại học Công Đoàn : Từ 82,4 % – 88,4 % ( năm 2019 – 2020 ). Trường Đại học Nội Vụ : Từ 90,5 % – 91,5 ( năm 2019 – 2020 ). Học viện Thanh Thiếu niên Nước Ta : 81,5 % ( năm 2020 ).

Trường Đại học Mở Hà Nội: Từ 89% – 100% (năm 2020 – 2021)

Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh : từ 91,92 % – 96,47 % ( năm 2020 – 2021 ) Trường Đại học Cần Thơ : Từ 94,9 % – 97,2 % ( năm 2020 – 2021 )

Phạm Minh (Thực hiện)