Trang phục và nhạc cụ trong Tắc Xinh của người Sán Chay

Ngoài con người thì trang phục và nhạc cụ trong Tắc Xinh cũng là một phần không hề thiếu tạo ra sự tính rực rỡ của điệu nhảy Tắc Xình. Những hoa văn tinh xảo, mang đầy tính hình tượng hòa quyện với nhạc cụ của núi rừng. Tất cả tạo nên âm hưởng độc lạ và độc lạ, tôn vinh giá trị rực rỡ trong điệu nhảy truyền thống lịch sử của người Sán Chay .

Trang phục của nam giới

Trang phục của người phái mạnh khi tham gia nhảy Tắc Xình rất là độc lạ. Tính vừa đủ thì gồm có năm bộ tổng thể. Trong đó, điển hình nổi bật, có ý nghĩa hình tượng và rất linh nhất là trang phục của người đứng đầu chủ trì .
Bộ của người đứng đầu ( sư phụ ) có màu vàng thêu nhiều hoa văn họa tiết trang trí cầu kỳ. Phía bên trái áo có thêu hình pháp sư cầm búa. Phía bên phải là pháp sư khác cầm long đao. Ở vạt áo chân phải, ông pháp sư đó đặt chân phải lên sống lưng rùa và đặt chân trái lên sống lưng con rắn .

Người xưa thường gọi đây là áo tam vóc, trên áo có tất cả bảy hình ngôi sao. Tất cả những họa tiết trang trí đó nhằm xua tan bóng tối trên đường liên kết với cõi âm ti. Đồng thời ngụ ý dặn dò những linh hồn đã khuất hãy yên phận đừng trở về quấy rầy bà con làm ăn nữa.

Ông pháp sư này không khi nào đi chân đất. Nên chân ông mới dẫm lên sống lưng rùa và sống lưng rắn. Bởi vì người Sán Chat ý niệm rùa không ăn nhiều, nhịn đói tốt nên được coi là một con vật thanh cao, thoát tục. Rùa tượng trưng cho sự vĩnh cửu và bất diệt. Về mặt sinh học, rùa là loài bò sát lưỡng cư có tuổi thọ cao và thân hình vững chãi .
Còn chọn hình tượng rắn cũng chịu sự tác động ảnh hưởng bởi tín ngưỡng phồn thực trong ý niệm của người Sán Chay. Đồng thời là để xua đi ma quỷ, không cho chúng đến gần làm hại dân lành .
Đi kèm với bộ áo là chiếc mũ được thêu hoa văn độc lạ. Thông qua lời kể của ông Trần Văn Thành ( xóm pháng 2, xã Phú Đô ), tôi được biết rằng chiếc mũ ấy được gọi là Phật Pháp Tăng. Mũ thêu có hình mặt trời và mặt trăng tượng trưng cho ngày và đêm .
Nhưng ngày này trang phục đó đã được biến hóa và có phần đơn thuần hơn. Bởi vì số lượng người tham gia cũng đông hơn. Khi Tắc Xinh được trình diễn trên những sân khấu, hầu hết phái mạnh sẽ sử dụng bộ quần áo màu nâu, gụ xẻ tà như dáng áo bà ba. Còn trong quy trình thực hành thực tế nghi lễ Cầu Mùa tại Đình Làng, những thầy vẫn sử dụng trang phục đúng theo truyền thống lịch sử .
Mời bạn đọc tìm hiểu thêm thêm :

Trang phục của nữ giới

Ngày nay, khi xã hội đã có những biến hóa, tư tưởng trọng nam khinh nữ cũng thay đổi. Trong điệu nhảy Tắc Xình mở màn có sự Open của cả nam và nữ. Trang phục của nữ phải là bộ váy áo truyền thống lịch sử mà họ sử dụng trong đám cưới, liên hoan. Bộ trang phục do chính đôi bàn tay khôn khéo của những cô gái Sán Chay thêu thùa .
Chiếc áo thêu bằng vải chàm trên ngực có họa tiết hoa văn trang trí tinh xảo, mang giá trị hình tượng. Trên bả vai của chiếc áo có thêu hình thang. Chi tiết này gắn với một câu truyện truyền thuyết thần thoại được người trong làng kể lại .

Bàn Cổ – người cấp lúa giống cho họ trồng trọt có hai người con trai và mười hai người con gái. Người con trai cả là tổ tiên của người Hán, người con trai thứ là tổ tiên của người Kinh.

Còn mười hai người con gái thì nhà vua không gả chồng hết được. Do vậy một cô là tổ tiên của người Mán Đại Bản lấy chồng người Kinh đuôi khỉ dài. Nên phụ nữ của họ mặc trang phục áo vạt dài giống đuôi khỉ. Một cô khác lấy chồng chó là tổ tiên người Sán Chay. Nên phụ nữ mặc có thêu hình thang trên bả vai tượng trưng cho vết cắn của chó. Dưới cánh tay khâu những miếng vải xanh, trắng, .. tượng trưng cho vết chân chó .

Trang phục của người con gái phải dài qua đến bắp chân. Điều này biểu lộ sự kín kẽ tế nhị của người phụ nữ Sán Chay. Khác với người đàn ông, người phụ nữ dùng váy đụp có cạp nhưng không dùng dây rút mà dùng dây đai để buộc. Màu vải của áo cũng như nhau với màu váy đụp .
Ngoài ra họ còn dùng khăn vấn đầu dài từ 60 – 70 cm. Một thứ không hề thiếu nữa là đôi xà cạp ( kéc cao ). Chúng được may bằng miếng vải trắng gần như hình tam giác. Xà cạp có hai dây đỏ ở hai đầu ( 40 cm ). Họ đem quấn quanh bắp chân vừa có tính năng giữ ấm vào mùa đông ; lại vừa có tính năng giúp họ lội bùn không bị vắt cắn, rắn rết cắn hay dây rừng cào .
Chiếc thắt lưng ( chặm sặn ) gồm có hai sợi, một xanh và một đỏ tạo nên sắc tố tươi tắn. Ngoài ra trong bộ trang phục của phái đẹp nhảy Tắc Xình còn có chiếc yếm thêu hoa văn khôn khéo. Yếm đào vừa tạo nên sự kín kẽ lịch sự ; vừa cho thấy nét uyển chuyển quyến rũ của người con gái Sán Chay .

Nhạc cụ trong điệu nhảy Tắc Xinh – Hòa âm độc lạ

Không sử dụng đàn bầu, đàn nhị hay đàn tính. Cũng không sử dụng đàn ghi-ta, piano, … Nhạc cụ để lồng vào điệu nhảy của người Sán Chay chỉ đơn thuần là một thanh tre vót nhẵn với 1 ống tre. Khi điệu nhảy được tổ chức triển khai trong lễ Cầu Mùa, sẽ có cả kèn ( Pé lè ) và trống .
Ống tre có độ dài ngắn khác nhau, được những người nghệ nhân vót rất tỉ mỉ. Có những ống tre còn vót lên một thanh ở giữa. Sau đó kẹp hai mẩu tre lên để khi gõ phát ra tiếng kêu rất tự nhiên mà cũng rất mới lạ. Những thanh tre và ống tre đó tượng trưng cho sự thân mật của con người với quốc tế tự nhiên ; tượng trưng cho quy trình sản xuất nông nghiệp của người Sán Chay gắn với những động tác tra lỗ, gieo hạt .

Trang phục và nhạc cụ trong Tắc Xinh mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống. Chính trang phục và nhạc cụ do đôi bàn tay con người sáng tạo ra ấy đã làm cho điệu nhảy Tắc Xình mang một dấu ấn riêng không bị hòa lẫn với các dân tộc khác.

Note: Mình sẽ làm thêm video để mọi người có cái nhìn trực quan hơn.

“ Bản quyền thuộc về blog Sanchih2t. com. Mọi hình thức copy, trích dẫn cần được sự đồng ý chấp thuận của tác giả, ghi rõ nguồn ”

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn