Hạn chế văn bản vừa ban hành đã thu hồi: Cần quy định toàn diện về soạn thảo, ban hành, xử lý

Nhiều văn bản “chết yểu”

Gần đây nhất, ngày 26/7, Bộ Y tế đã ký thu hồi Công văn 5944 về việc tăng cường, phòng chống dịch bệnh Covid-19 bằng thuốc truyền thống và mẫu sản phẩm từ dược liệu được phát hành chỉ 2 ngày trước đó. Theo lý giải của Bộ Y tế, việc thu hồi này là do Công văn 5944 “ có một số ít nội dung chưa tương thích ”. Động thái của Bộ Y tế diễn ra sau khi công văn có nội dung tăng cường phòng chống dịch bệnh Covid-19 bằng thuốc y học truyền thống và loại sản phẩm từ dược liệu của Bộ đã “ gây bão ” trên tiếp thị quảng cáo và mạng xã hội. Ở Công văn trên, phần phụ lục đính kèm với tên mẫu sản phẩm, cách sử dụng, đơn vị sản xuất 26 loại sản phẩm được cho có tính năng tương hỗ điều trị Covid-19 không có chữ ký của chỉ huy Bộ Y tế và đóng dấu Bộ Y tế theo đúng quy cách. Việc những cơ quan nhà nước ra văn bản sau đó lại rút lại vì những nguyên do khác nhau trong thực tiễn đã xảy ra nhiều trong thời hạn qua. Ví dụ, chiều 5/7, Phó quản trị Ủy Ban Nhân Dân TP Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu Đặng Huy Quang đã ký văn bản khẩn cấp thu hồi văn bản khẩn cấp về tăng cường trấn áp, phòng chống dịch Covid-19 được phát hành sáng cùng ngày với nguyên do có sai sót trong việc soạn văn bản. Trước đó, người dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu giật mình trước việc Ủy Ban Nhân Dân TP Bà Rịa phát hành Công văn số 7001 / VP-UBND, nhu yếu người dân muốn vào TP phải có giấy tác dụng xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2. Nhiều người cho rằng việc chuyển dời trong tỉnh cũng cần phải có giấy xét nghiệm là không tương thích.

Sự việc tương tự cũng xảy ra tại UBND thị trấn Đông Anh (huyện Đông Anh, TP Hà Nội) ngày 3/6 khi UBND thị trấn ra Công văn số 178/UBND về việc khảo sát sử dụng vaccine tại địa phương này. Công văn nêu rõ tổ chức thống kê, đăng ký, cam kết tự nguyện với việc tiêm vaccine của cá nhân theo từng hộ gia đình, đảm bảo tính chính xác của số liệu bằng văn bản. Kinh phí tiêm vaccine sẽ do người sử dụng tự chi trả. Đến ngày 10/6, UBND thị trấn Đông Anh đã ra Công văn số 186/UBND thu hồi Công văn số 178/UBND ngày 3/6. Công văn 186 thừa nhận công văn ban hành trước đó đã sai nội dung “kinh phí tiêm vaccine sẽ do người sử dụng tự chi trả”.

Theo đại biểu Quốc hội ( QH ) Phạm Văn Hòa ( đoàn đại biểu QH tỉnh Đồng Tháp, Ủy viên Ủy ban Pháp luật của QH ), thời hạn qua đã diễn ra thực trạng những cơ quan nhà nước đưa ra những văn bản gây rối loạn, trộn lẫn trong nhân dân. Đến khi dân cư không biết vận dụng ra làm sao, hoặc đã vận dụng theo những văn bản đó thì “ đùng một cái ”, cơ quan nhà nước đó lại ra văn bản khác, rút văn bản được phát hành trước. “ Tình trạng này đã xảy ra. Tôi nghĩ rằng việc này là không nên ”, đại biểu Hòa nói.

Hạn chế văn bản vừa ban hành đã thu hồi: Cần quy định toàn diện về soạn thảo, ban hành, xử lý ảnh 1

Đề cập đơn cử đến Công văn 5944 của Bộ Y tế, đại biểu Hòa cho rằng đây là một văn bản của một cơ quan bộ do đó không hề gật đầu mới phát hành rồi lại thu hồi. “ Phải có sự thống nhất từ trong nội bộ ; phải làm rõ ràng, đơn cử, đo lường và thống kê chi li yếu tố mới được phát hành văn bản. Bởi, đây không là phải chuyện thông thường mà tương quan, tác động ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất con người ; nếu có sự sai lầm đáng tiếc thậm chí còn hoàn toàn có thể dẫn đến tử trận, đánh đổi bằng tính mạng con người của con người ”, đại biểu Hòa nói và cho rằng cần kiểm điểm, giải quyết và xử lý nghĩa vụ và trách nhiệm để ngăn việc những cơ quan quản trị nhà nước có nghĩa vụ và trách nhiệm phát hành văn bản rồi rút lại hoặc phát hành những văn bản không đúng pháp luật của pháp lý.

Khoảng trống đối với văn bản hành chính cá biệt

Ở góc nhìn trình độ, bà Nguyễn Thị Thu Hòe – Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Tư pháp cho biết, những văn bản như văn bản của Bộ Y tế là văn bản hành chính riêng biệt, không phải văn bản quy phạm. “ Hiện nay, mạng lưới hệ thống pháp lý còn đang bỏ ngỏ, chưa có văn bản quy phạm pháp luật pháp luật trực tiếp, rất đầy đủ về trình tự, thủ tục cho việc soạn thảo, phát hành, thu hồi hay giải quyết và xử lý văn bản riêng biệt trái pháp lý ”, bà Hòe cho hay.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Hòe, với danh nghĩa là một trong những hình thức để truyền tải và thực hiện mục tiêu quản lý nhà nước, quyết định hành chính đã góp phần quan trọng trong việc giúp cơ quan hành chính nhà nước tổ chức, quản lý toàn diện các mặt của đời sống xã hội theo quy định pháp luật. Trường hợp cơ quan, người đã ban hành văn bản tự phát hiện văn bản do mình ban hành chưa đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp hay chưa hiệu quả, khả thi, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn thì có thể căn cứ vào các quy định về nguyên tắc tổ chức bộ máy nhà nước trong Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức Chính quyền địa phương…, quy định về xử lý văn bản trái pháp luật trong Luật Khiếu nại để tiến hành thu hồi hoặc xử lý sớm nhất nội dung chưa phù hợp của văn bản để đảm bảo không có hậu quả phát sinh. “Thực ra, đó là động thái tốt của cơ quan quản lý nhà nước khi phát hiện văn bản của mình có vấn đề”, bà Hòe cho hay.

Tuy nhiên, bà Hòe cũng nhấn mạnh vấn đề, xét về mặt toàn diện và tổng thể, việc phải thu hồi văn bản chỉ nên là những trường hợp hãn hữu bởi trên thực tiễn, để ra được một quyết định hành động hành chính, cơ quan hành chính nhà nước phải địa thế căn cứ vào tác dụng điều tra và nghiên cứu, thực tiễn quản trị nhà nước và thẩm quyền phát hành văn bản để bảo vệ phát hành văn bản phân phối nhu yếu về tính hợp hiến, hợp pháp, phân phối nhu yếu của thực tiễn và hiệu suất cao khi vận dụng. Trước trong thực tiễn thực trạng những cơ quan nhà nước rút lại văn bản sau khi đã phát hành có xu thế ngày càng tăng thời hạn qua, bà Hòe cho rằng phải chăng cần xem xét thêm về tính chuẩn mực, về quy trình tham mưu, nghiên cứu và điều tra của cơ quan phát hành văn bản hoặc yếu tố thực tiễn phát sinh quá nhanh gọn mà cơ quan nhà nước không hề theo kịp. Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Tư pháp nhấn mạnh vấn đề, về lâu dài hơn, cơ quan có thẩm quyền cần điều tra và nghiên cứu, phát hành văn bản pháp luật rất đầy đủ, tổng lực về trình tự, thủ tục soạn thảo, phát hành, giải quyết và xử lý văn bản hành chính trái pháp lý hoặc văn bản không bảo vệ tính hài hòa và hợp lý, khả thi.