Lịch sử và cách sử dụng số 0

Thứ Ba 26/01/2010, 10 : 39 ( GMT + 7 )Xin giáo sư cho biết lịch sử vẻ vang của số 0 và cách dùng số 0 thuở xưa ?

* Xin cho biết lịch sử của số 0 và cách dùng số 0 thuở xưa?

Vũ Minh Hồng, Đà Lạt, Lâm Đồng

Theo tác giả Nguyễn Vũ Ngân Hà thì số lượng ” không ” mà tất cả chúng ta quen và thấy hàng ngày, được sinh ra khoảng chừng 200 năm sau Thiên Chúa giáng sinh. Con số ” không ” đã được tượng hình bởi người Hindu Ấn độ. Người Hindu là những người tiên phong đưa ra số lượng này để để trình diễn ý niệm ” không có số lượng “. Những nền văn minh trước đó, ngay cả người Hy lạp, khái niệm ” không ” vẫn chưa xảy ra mặc dầu rất cần có một số lượng để chỉ sự vắng mặt của một số ít vật phẩm nào đó. Liên quan với khái niệm trước của số lượng zéro, nghĩa thứ hai là có thật, phải ghi nhận và phải được phân biệt với sự ” không “. Ðiều rõ ràng là những dân tộc bản địa trước đây không đủ năng lực để cảm nhận sự phân biệt giữa không ( zéro ) và không có gì ( rien, nothing ). Hãy thí dụ một khái niệm : Một người không có một sổ ngân hàng nhà nước nào hết thì người đó thuộc vào hạng ” không có gì “. Còn một người có sổ ngân hàng nhà nước nhưng không có đồng nào trong công thì kết toán sẽ là ” zéro “. Nhưng sau cuối những nhà Toán học đã tăng trưởng cách để viết những số lượng. Trước tiên ta đếm những đơn vị chức năng rồi đến bậc cao hơn là hàng chục rồi hàng chục của chục, hàng chục của chục của chục, vân vân … Có hai cách sử dụng cực kỳ quan trọng của số lượng zéro :

– Thứ nhất là ý niệm “không có gì” và “giá trị không” như đã trình bày trong thí dụ ở trên.

– Thứ hai là để chỉ giá trị sự không có gì trong mạng lưới hệ thống đếm số theo vị trí. Thí dụ trong số 2106 thì ở vị trí hàng chục là có giá trị không nhưng rõ ràng là nếu so sánh hai số 216 và 2106 là trọn vẹn khác hẳn.

* Có phải năm 2009 vừa qua nhân loại đã có những phát minh quan trọng về vũ trụ. Đó là phát minh gì vậy?

Đào Trang Hương, Nha Trang, Khánh Hòa

Theo GS.TS. Nguyễn Quang Riệu ( Đài Thiên văn Paris ) thì năm 2009 kết thúc với hai mày mò được xem là cực kỳ quan trọng trong bước đường chinh phục khoảng trống : trên sao Hỏa và Mặt trăng có nước. Cơ quan khoảng trống châu Âu kỳ vọng sẽ triển khai được chuyến phi hành khứ hồi địa cầu – sao Hỏa vào thập niên 2030. Trong khunh hướng này, Nga sẵn sàng chuẩn bị khóa đào tạo và giảng dạy một phi hành đoàn Nga – Pháp – Đức, hoạt động và sinh hoạt khác biệt, kể từ đầu năm nay và lê dài suốt 520 ngày, tương tự với thời hạn đi và về. Trong khi đó, Cơ quan NASA của Mỹ, do ngân sách hạn hẹp chỉ gửi con thuyền tự động hóa lên mặt trăng, sao Kim và một thiên thạch. Về phần những nhà thiên văn, từ những đài quan sát trên mặt đất, họ kiên trì tìm kiếm sự sống trong khoảng trống và những siêu địa cầu. Đầu tháng giêng, kính viễn vọng khoảng trống Kepler mày mò 5 hành tinh quay chung quanh một định tinh gần giống như thái dương hệ nhưng nhiệt độ khá cao, trên 1.200 oC. Tính từ thời loài người chế ra chiếc kính viễn vọng tiên phong đến những con thuyền ngoài hành tinh, thời hạn đã qua đúng 4 thế kỷ. Nhưng nếu xem ngoài hành tinh là cánh rừng già thì con người giống như con kiến mới ra khỏi tổ, chập chững thám hiểm chiếc lá gần nhất, chưa ra khỏi cành cây. Con đường chinh phục khoảng trống vô tận của sinh vật thượng đẳng trên toàn cầu còn bát ngát không khác chi đàn kiến uyên bác với cánh rừng già.