Mưu sinh với nghề nguy hiểm – Kỳ 8: Ăn cơm dương gian, làm nghề âm phủ

Mưu sinh với nghề nguy hiểm - Kỳ 8: Ăn cơm dương gian, làm nghề âm phủ

>> Mưu sinh với nghề nguy hiểm – Kỳ 7: Kiếm sống trên cây thốt nốt
>> Mưu sinh với nghề nguy hiểm – Kỳ 6: Tự ‘biệt giam’ giữa biển khơi
>> Mưu sinh với nghề nguy hiểm – Kỳ 5: Lau kính cao ốc
>> Mưu sinh với nghề nguy hiểm – Kỳ 4: Sống cùng thú dữ
>> Mưu sinh với nghề nguy hiểm – Kỳ 3: ‘Người nhện’ trên lèn đá
>> Mưu sinh với nghề nguy hiểm – Kỳ 2: Săn hải sâm dưới đáy đại dương
>> Mưu sinh với nghề nguy hiểm – Kỳ 1: Nuôi rắn độc trong nhà

Để sẵn sàng chuẩn bị cho một buổi xuống lò, từ 6 giờ sáng, chúng tôi đã nai nịt sẵn sàng chuẩn bị xuất hiện tại khai trường Giáp Khẩu, Công ty than Hòn Gai – Vinacomin .
Sau khi nghe phổ cập kỹ lưỡng lao lý khắt khe để bảo vệ an toàn lao động và cùng hô vang 3 lần khẩu hiệu hưởng ứng : “ An toàn ! An toàn ! An toàn ! ”, chúng tôi hăm hở cùng thợ lò vào ca .

Đường xuống “âm phủ”

Chịu nghĩa vụ và trách nhiệm đưa cả đoàn xuống lò là anh Vũ Chí Định, Phó quản đốc số 1, phân xưởng số 3. Đích đến lần này sẽ là lò chợ – 9 m, là nơi thợ lò sản xuất để ra than. Tuy nhiên để đến được nơi này, chúng tôi mất khoảng chừng gần 20 phút đi bộ, xuất phát từ cửa lò đi qua đường lò vận tải đường bộ và thông gió chính, hay còn gọi là giếng nghiêng từ mức + 18 m xuống mức – 50 m .
Đường xuống lò dốc dần. Với ánh sáng nhã nhặn từ đèn pin gắn trên mũ mỏ, chúng tôi từng người một nối bước nhau đi xuống. Càng xuống dưới sâu, không khí càng trở nên ngột ngạt, bức bối. Mặc dù tiếng quạt thông gió vẫn chạy ù ù nhưng mồ hôi của chúng tôi mở màn túa ra. Ở độ sâu này, nhiệt độ hầm lò luôn xê dịch xấp xỉ 30 độ C. Trong điều kiện kèm theo khoảng trống eo hẹp, đúng là người thông thường như chúng tôi chỉ có đi dạo không thôi cũng đã thấy nực nội .
Đi tiếp một đoạn nữa qua lò xuyên vỉa – 50 m và dọc vỉa – 50 m là đến được lò chợ – 9 m. Tuy nhiên, khi vừa đặt chân đến lò chợ thì giật mình chúng tôi nghe thấy một tiếng nổ khá lớn từ phía trong lò. Bụi và khói cũng từ đó túa ra .
Anh Định lập tức trấn an : “ Không sao đâu, đồng đội cho nổ mìn để phá khối than ra thôi ” .
Rồi chỉ sau tiếng nổ vài phút, chúng tôi thấy một nhóm khoảng chừng 3 thợ lò vác cột chống thủy lực lao vào điểm vừa nổ mìn, mặc kệ bụi khói sầm uất .
Thấy rõ sự kinh ngạc của chúng tôi, anh Định lý giải : “ Theo quy trình tiến độ, sau nổ mìn sẽ thực thi thông gió trong khoảng chừng 10 phút để làm loãng nồng độ những khí này rồi mới triển khai chống lò. Tuy nhiên, trên trong thực tiễn, thời hạn này diễn ra ngắn hơn. Khi nổ mìn, khối đất đá và than bị vỡ ra, làm lực link lỏng lẻo. Theo trọng tải, khối đất đá phía trên mặt đất sẽ dồn xuống phía dưới, rủi ro tiềm ẩn sập lò là rất lớn. Do đó, chỉ sau khoảng chừng 3 – 5 phút, mặc kệ bụi và khí độc, bạn bè đã nhanh gọn lao vào để dựng cột chống lò ” .
\ n

Chìa bàn tay đen nhẻm bụi than quện lẫn mồ hôi ướt nhẹp, anh Nguyễn Văn Lâm, thợ lò bậc 4/6, bắt tay chúng tôi và nở nụ cười hồn nhiên: “Biết là sau nổ mìn sẽ sản sinh nhiều loại khí độc hại. Nhưng tụi em quen rồi”.

Thoát chết hy hữu rồi… trở lại đường lò !

Không chỉ có khí độc Open sau nổ mìn, đường lò luôn thường trực khí mê tan gây cháy nổ nếu tích tụ đến một nồng độ nhất định. Nếu để xảy ra nổ khí mê tan, hậu quả sẽ rất lớn .
Gần đây nhất, vào ngày 15.1, ngành than đã xảy ra vụ nổ khí mê tan tại Công ty than Đồng Vông, thuộc Công ty than Uông Bí. Cả một nhóm thợ lò 7 người thì duy nhất có anh Nguyễn Văn Quyền, 37 tuổi, còn sống sót. Ngay khi anh Quyền nằm theo dõi đặc biệt quan trọng tại Bệnh viện đa khoa việt nam – Thụy Điển, chúng tôi đã như mong muốn được vào thăm .
Khi triển khai bài viết này, anh Quyền đã phục sinh sức khỏe thể chất sau 9 tháng điều trị. Trong tháng 10, anh sẽ được cho đi kiểm tra sức khỏe thể chất lần cuối để chuẩn bị sẵn sàng đi làm. Tuy nhiên, không như khá nhiều trường hợp khác, thường “ cạch đến già ” nghề thợ lò sau khi bị tai nạn đáng tiếc, anh Quyền lại chọn xin được trở lại đường lò làm việc làm trước kia .
“ Nguy hiểm và rủi ro đáng tiếc là có. Nhưng công minh mà nói, những tai nạn thương tâm như nổ khí hay bục túi nước chỉ là hy hữu. Với mức lương từ 9 – 15 triệu đồng / tháng, trong thời đại này, tôi vẫn hoàn toàn có thể tằn tiện lo được cho cả vợ con mình. Còn nếu chọn những việc làm khác chưa chắc tôi đã kiếm được mức lương này. Thôi thì sinh nghề tử nghiệp ”, anh Quyền tâm sự .
Nói về sự khó khăn vất vả và nguy hiểm của thợ lò, Bí thư Đoàn người trẻ tuổi than Quảng Ninh Lê Quang Thành, người vốn trưởng thành từ thợ lò, không giấu được vẻ xúc động và tự hào : “ Đã có nghề nào đong, đựng được mồ hôi ? Nhưng nghề thợ lò thì có. Mồ hôi của thợ lò thấm thành giọt ướt đẫm quần áo, nhỏ xuống tràn cả đôi ủng. Chốc chốc, chúng tôi lại dốc ủng để đổ mồ hôi một lần. Sau khi lên được đến mặt đất rồi, người thợ mới hoàn toàn có thể thở phào nhẹ nhõm và cảm ơn cuộc sống đã cho chúng tôi thêm một ngày nữa để phấn đấu và lao động ” .

Nguy cơ khủng hoảng thiếu thợ lò

Theo thống kê, ngành than hiện có gần 100.000 thợ lò. Nhưng từ năm 2010 đến nay, số lượng thợ lò bỏ việc có khuynh hướng tăng. Năm 2013, hơn 1.700 thợ lò bỏ việc. Đa số là những thợ lò trẻ có thâm niên thao tác khoảng chừng 5 năm trở lại, bỏ việc do tác động ảnh hưởng bởi những yếu tố tâm ý xã hội như : lo ngại nghề nguy hiểm, không có điều kiện kèm theo và thời hạn tìm kiếm một nửa yêu thương để lập mái ấm gia đình … Cùng với tâm ý đó, việc tuyển mới thợ lò cũng đang gặp khó khăn vất vả, đặt ngành than đứng trước rủi ro tiềm ẩn khủng hoảng thiếu thợ lò.

Bích Ngọc