Có một dòng chảy văn hóa trong nghệ thuật múa dân tộc

Múa dân tộc là thứ ngôn ngữ được dùng để biểu đạt những nét văn hóa độc đáo, đặc sắc của từng tộc người, được gắn liền với đời sống sinh hoạt và lao động. 

Nhiều điệu múa của đồng bào DTTS đã vượt ra khỏi khoảng trống, môi trường tự nhiên sống của đồng bào để trở thành tác phẩm múa chuyên nghiệp, trở thành khuôn mẫu, chuẩn mực trong chương trình, giáo trình giảng dạy thẩm mỹ và nghệ thuật múa của những trường văn hóa truyền thống thẩm mỹ và nghệ thuật trên cả nước … trở thành di sản của vương quốc, dân tộc, như : Múa nón Thái, múa Cơ Tu, Chàm rông, roong chiêng, múa sạp, múa ô, múa khèn Mông …Các biên đạo múa khai thác ngôn từ, vật liệu múa sống sót trong đời sống của những DTTS hoặc dựa vào những nét riêng trong phong tục, tập quán và lối sống của đồng bào để kiến thiết xây dựng thành những tác phẩm múa màn biểu diễn trên sân khấu chuyên nghiệp. Ví dụ ở tác phẩm múa “ Khèn núi ”, chỉ dựa vào một số ít động tác múa khèn của những chàng trai dân tộc Mông, biên đạo Nguyễn Trung Hưng đã biến chiếc khèn nhỏ bé thành đạo cụ hữu hiệu ( là chiếc khèn với kích cỡ lớn ), vừa tôn vinh được nét văn hóa truyền thống độc lạ, rực rỡ của dân tộc Mông, vừa mang hơi thở của đời sống đương đại .Tác phẩm múa “Rơtăpme” – Biên đạo múa: Trần Quốc Bảo

Hoặc ở tác phẩm “Men tình” của biên đạo Quỳnh Dương- Kim Chung cũng đã dẫn dắt người xem đến với nét văn hóa độc đáo của người Mông với chiếc khèn, chiếc ô xúng xính xuống chợ ngày xuân để hòa mình vào điệu múa, tiếng khèn rộn rã, vui tươi của âm điệu núi rừng.

Chiếc khăn piêu dịu dàng, tình tứ của người con gái Thái cũng đã trở thành nét chấm phá làm nên tác phẩm “Cút Piêu-Cút tình” của biên đạo Hồ Thanh Thanh. Không ôm đồm, khoe kĩ xảo, kĩ thuật trong thể hiện ngôn ngữ mà chỉ lấy chất liệu là một số động tác, bước đi của các cô gái Thái và dải khăn piêu, biên đạo đã biến chuyển đội hình, tuyến chuyển động một cách linh hoạt…, tạo cho người xem thấy được nét dịu dàng, duyên dáng, đặc biệt là tôn vinh được hình ảnh chiếc khăn piêu – một biểu tượng văn hóa của người dân tộc Thái.

Với tác phẩm “Sắc màu bản Dao” của biên đạo Thu Hà và Mai Thanh do Đoàn Nghệ thuật tỉnh Thái Nguyên biểu diễn trong Cuộc thi Ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quốc 2012 cũng đem lại cho khán giả một ấn tượng thật sinh động, đầy màu sắc của một tộc người trên vùng đất Đông Bắc. Với những bộ trang phục rực rỡ của đồng bào dân tộc Dao trong những ngày lễ, tết cổ truyền, bằng ngôn ngữ múa dung dị của dân tộc Dao, với tuyến chuyển động đội hình khi ngang, khi chéo, khi đan xen một cách khéo léo, nhuần nhị…khiến người xem vô cùng yêu thích.

Tác phẩm “Đêm trăng bên cối gạo mới”, Biên đạo múa: Phan Duy Hưng

Tập quán dệt sợi, thêu may trang phục của các cô gái Lô Lô cũng được biên đạo Hoàng Loan khai thác làm chất liệu chủ đạo xây dựng nên tác phẩm múa “Se sợi” hấp dẫn, cuốn hút người xem và tôn vinh được nét văn hóa độc đáo của người Lô Lô. Đức tính cần cù, chăm chỉ của người con gái Lô Lô được bộc lộ rõ nét qua bàn tay khéo léo và con mắt thẩm mĩ tinh tế trong từng đường may, nét thêu trên những bộ trang phục sặc sỡ, sinh động của đồng bào.

Dáng ngủ ngồi của người Rục cũng đã được biên đạo Ánh Tuyết khai thác, tăng trưởng làm vật liệu, nền tảng thiết kế xây dựng nên ngôn từ múa trong tác phẩm “ Nguy nhấp ” … Tuy nhiên, tác giả không dựa trên vốn ngôn từ, động tác múa có sẵn của tộc người để dàn dựng tác phẩm mà dựa vào tập tục văn hóa truyền thống tộc người để làm cơ sở hình thành ngôn từ múa. Theo đó cũng đã tạo hiệu ứng nghệ thuật và thẩm mỹ cho tác phẩm, đồng thời trình làng tới người xem một tập tục văn hóa truyền thống độc lạ của người Rục …Có thể nói, trong đời sống xã hội toàn thế giới hóa và xu thế hội nhập như lúc bấy giờ thì truyền thống văn hóa truyền thống dân tộc là một khái niệm “ động ” và “ mở ”. Đối với nghệ thuật và thẩm mỹ múa cũng vậy, tất cả chúng ta không nên như nhau truyền thống dân tộc trong múa với “ cái cũ ”, cái “ nguyên gốc ” của tộc người. Bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc, ngôn từ múa dân tộc luôn tiềm ẩn trong nó sự thừa kế của quá khứ, sự hoạt động của hiện tại và chuẩn bị sẵn sàng tiếp đón sự thay đổi từ tương lai .

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn