Môi trường nông thôn chịu nhiều áp lực

Thứ Tư 17/07/2019, 13 : 10 ( GMT + 7 )Theo những nhà khoa học, cảnh sắc môi trường nông thôn là nơi ở, nơi sản xuất và là nơi tàng trữ văn hóa truyền thống truyền thống dân tộc bản địa, truyền cảm hứng, động lực tăng trưởng nông thôn. Tuy nhiên, cảnh sắc môi trường nông thôn đang trở nên rất mong manh trước những áp lực đè nén của đời sống, kinh tế tài chính, xã hội .

Áp lực ô nhiễm

Theo GS.TS Nguyễn Hồng Sơn, Giám đốc Viện Khoa học nông nghiệp Nước Ta, mặc dầu ai cũng biết, căn nguyên sự sống của con người chỉ có ba thứ, gồm oxy, nước uống và thức ăn. Ba thứ này gắn bó rất mật thiết với cảnh sắc và môi trường nông thôn. Nếu duy trì tốt tạo nguồn sinh kế, bảo vệ sức khỏe thể chất tốt – đó mới chính là chất lượng thực của đời sống.

Các điều kiện vật chất khác như điện, đường, trường, trạm, nhà ở… là các điều kiện bổ trợ, giúp tăng thêm các yếu tố về lượng đối với cuộc sống của con người.

Với rất nhiều nguyên do khách quan và chủ quan trong tiến trình tăng trưởng kinh tế tài chính, xã hội của quốc gia, cảnh sắc, tài nguyên và môi trường tự nhiên đã bị suy giảm nghiêm trọng. Đây là một trong những yếu tố ảnh hưởng tác động mạnh tới kiến thiết xây dựng NTM để nâng cao và bảo vệ chất lượng đời sống thực của dân cư. Sự tàn phá hoặc làm suy giảm cảnh sắc, môi trường như làm giảm thời cơ cho tăng trưởng những nguồn sinh kế không thay đổi lâu dài hơn của người dân nông thôn. Từ đó làm mất cân đối sinh thái xanh, suy giảm đa dạng sinh học dẫn tới sự ngày càng tăng những rủi ro đáng tiếc về thiên tai, dịch bệnh và thị trường.

Bãi biển xã Đa Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa trong vấn nạn rác thải.

Đồng thời làm ngày càng tăng những loại bệnh nan y, làm suy giảm sức khỏe thể chất hội đồng và những thế hệ tương lai. Cái giá phải trả khi bỏ lỡ việc duy trì và bảo vệ cảnh sắc, môi trường tốt là rất lớn, không riêng gì trong thời gian ngắn với những thế hệ hiện tại mà còn lê dài nhiều năm sau và ảnh hưởng tác động nặng nề đến nhiều thế hệ tương lai. Ông Sơn nhìn nhận, qua 10 năm thiết kế xây dựng NTM, cảnh sắc môi trường nông thôn nhiều nơi được biến hóa theo hướng tích cực, nhưng cũng đang đương đầu nhiều thử thách.

Tới nay, có gần 91% người dân nông thôn được sử dụng nguồn nước hợp vệ sinh. Vấn đề xây dựng nhà bếp, nhà vệ sinh được người dân cải thiện hơn rất nhiều so với năm 2010. Ngoài ra, đường làng, ngõ xóm ở nhiều địa phương như Nam Định, Hà Tĩnh, Lâm Đồng, Đồng Nai đã được trồng hoa, tạo cảnh quan đẹp.

Tuy nhiên, môi trường nông thôn lúc bấy giờ đang chịu áp lực đè nén rất lớn của vấn đề ô nhiễm. Hiện trạng nổi cộm lúc bấy giờ là về rác và nước thải hoạt động và sinh hoạt. Biện pháp giải quyết và xử lý rác thải hoạt động và sinh hoạt đa phần lúc bấy giờ ở hầu hết những vùng nông thôn là chôn lấp và đốt tự do. Nước thải hoạt động và sinh hoạt cũng ngày càng tăng và phần nhiều không được giải quyết và xử lý trước khi thải ra mương, rãnh, ao, hồ tại những vùng nông thôn .

Ô nhiễm môi trường cũng thể hiện rõ ràng trong trồng trọt theo hướng hàng hóa, tập trung. Nông dân Việt Nam có mức sử dụng phân hóa học và thuốc hóa học BVTV rất cao so với khu vực (với phân hóa học là 361 kg/ha và hóa chất BVTV là 8,3 kg/ha – so với ASEAN là 2,1 kg/ha).

Nhiều hộ gia đình vẫn chăn nuôi ngay trong khu vực dân cư, xả chung nước thải chăn nuôi theo hệ thống nước thải sinh hoạt mà không được xử lý.
 

Quan tâm hơn môi trường nông thôn

Theo GS.TS Đặng Kim Chi ( Hội Bảo vệ vạn vật thiên nhiên và môi trường Nước Ta ), lúc bấy giờ chưa có quy mô nào thực sự hiệu suất cao để bảo vệ giảm thiểu và giải quyết và xử lý chất thải tương thích cho khu vực nông thôn. Do vậy thiết yếu phải có những điều tra và nghiên cứu kiến thiết xây dựng những quy mô và giải pháp tương thích nhằm mục đích bảo vệ môi trường và duy trì tăng trưởng bền vững và kiên cố những khu vực nông thôn với những đặc trưng của vùng, miền.

GS.TS Đặng Kim Chi cho rằng, hiện trạng các làng nghề là khu vực ở nông thôn tồn tại nhiều bất cập về môi trường. Hoạt động các làng nghề cũng là một nguồn gây ô nhiễm môi trường khu vực nông thôn.

15-23-19_2
Người dân xã Hồng Quang, huyện Nam Trực xem biểu diễn múa rối nước.

Ô nhiễm môi trường tại làng nghề nói chung phong phú do khí thải, nước thải, chất thải rắn và cả ô nhiễm nhiệt, tiếng ồn … ở nhiều làng nghề đã trở nên nghiêm trọng tại chính khu vực sản xuất, gây tác động ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất người lao động và dân cư sống xen kẽ trong làng. Bà Chi yêu cầu, cần xác lập rõ vai trò của hệ sinh thái nông nghiệp và nông thôn trong quá trình trước mắt và vĩnh viễn. Không nên coi nông thôn đơn thuần là nơi sinh sống làm lao động của người nông dân, tạo ra lương thực thực phẩm cho xã hội. Đồng quan điểm, GS.TS Nguyễn Hồng Sơn cho rằng, việc kiến thiết xây dựng NTM trong tiến trình tiếp theo phải lấy cảnh sắc, môi trường làm nền tảng với thông điệp : “ Bảo vệ cảnh sắc, môi trường và tài nguyên tự nhiên để kiến thiết xây dựng NTM ”.

“Cảnh quan và môi trường trong xây dựng NTM mới là vấn đề cốt lõi cần được quan tâm hơn nữa. Đây là yếu tố điều khiển chất lượng thật sự của cuộc con người nói chung, người dân nông thôn nói riêng”, GS.TS Nguyễn Hồng Sơn nhấn mạnh.