Khám phá làng nghề rèn dao Phúc Sen – Tạp chí điện tử Bảo vệ Rừng và Môi trường

BVR&MT – Cách trung tâm thành phố Cao Bằng khoảng 30km về phía đông, chỉ mới đặt chân tới Phúc Sen, chúng tôi đã có thể nghe thấy tiếng quai búa vang lên khắp bản làng.

Bài tương quan :

Hà Quảng – Cao Bằng: Ấm áp Lễ trao quà và học bổng cho các em học sinh vùng cao biên giới lần thứ 14

Cao Bằng: Thoát nghèo nhờ phát triển du lịch cộng đồng

Trong chuỗi hành trình dài thưởng thức và khuyến mãi quà cho học viên vùng cao, biên giới lần thứ 14 tại xã Quý Quân, Hà Quảng, Cao Bằng, đoàn chúng tôi đã đến làng nghề rèn Phúc Sen, một xã thuộc huyện Quảng Hòa ( Quảng Uyên cũ ), tỉnh Cao Bằng. Nơi đây được vạn vật thiên nhiên tặng thêm ban tặng cảnh sắc non nước hữu tình, nằm trong khu vực Công viên địa chất non nước Cao Bằng. Người dân sinh sống ở đây đa phần là đồng bào dân tộc bản địa Nùng. Ở Phúc Sen lúc bấy giờ vẫn còn giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống truyền thống lịch sử đáng quý, tiêu biểu vượt trội nhất trong số đó chính là nghề rèn dao của đồng bào nơi đây .
Nằm trên cung đường nối tiếp thành phố Cao Bằng với thác Bản Giốc, Phúc Sen đã tận dụng được lợi thế để trở thành điểm đến mê hoặc của hành khách. Hằng ngày, có rất nhiều đoàn khách du lịch từ trong và ngoài nước dừng chân chiêm ngưỡng và thưởng thức kỹ năng và kiến thức rèn dao điêu luyện của người dân. Ai cũng thú vị vì được tận mắt thấy những người nghệ nhân rèn ra những con dao tinh xảo, đủ mẫu mã .

Ông Lương Văn Tài, một nghệ nhân đã có 40 năm trong nghề cho biết cho biết, để có được một con dao hoàn hảo gồm rất nhiều quy trình, nhưng có bốn quy trình chính : Cắt thép và dùng búa đập thành hình định trước, tôi thép, ram thép và mài thành phẩm. Trong đó, hai quy trình tôi thép và ram thép mới là hai quy trình chính tạo nên tên thương hiệu dao Phúc Sen nổi tiếng. Tôi thép là quy trình nung nóng, giữ nhiệt và làm nguội nhanh thép nhằm mục đích mục tiêu nâng cao độ cứng và tính mài mòn cho dao, nâng cao độ bền cho dao. Ram thép là chiêu thức nung nóng thép đã qua tôi dưới nhiệt độ số lượng giới hạn, chỉ có những người thợ giỏi và tay nghề cao mới hoàn toàn có thể nhận ra được nhiệt độ số lượng giới hạn bằng cách nhìn vào mầu đỏ của thép trong lò, sau đó giữ nhiệt độ một thời hạn rồi làm nguội .
“ Dao tốt như vậy là do được làm từ những chiếc nhíp xe hơi cũ. Đồng thời được rèn cơ bản bằng thủ công bằng tay với những tuyệt kỹ truyền thống lịch sử nên dao Phúc Sen mới được như vậy ”, ông Tài san sẻ .

Ở Phúc Sen, hình ảnh những người phụ nữ làm thợ phụ cho chồng ở lò rèn dao cũng rất quen thuộc. Không chỉ chăm lo đồng áng, các chị còn ra lò rèn cùng quai búa phụ giúp chồng để kiếm thêm thu nhập. Công việc nặng nhọc là vậy, nhưng với các chị, được phụ giúp chồng con ở lò rèn và được làm nghề truyền thống của quê hương mình, đó chính là niềm vui, niềm hạnh phúc.

Mặt hàng chính được những hộ mái ấm gia đình nơi đây rèn là : Dao, kéo, cuốc, liềm … Giao hàng đời sống lao động của bà con nông dân. Về hình thức và sắc tố thì không hề đẹp bằng dao sản xuất công nghiệp, nhưng chất lượng thì dao Phúc Sen luôn tiêu biểu vượt trội về độ bền và sắc bén. Xã Phúc Sen lúc bấy giờ có khoảng chừng 60 hộ làm nghề liên tục .
Anh Đông, một nghệ nhân cho biết, ngay từ thời bé anh đã thấy mọi người rèn dao rồi, từ ông nội, đến bố anh kiếm sống bằng việc làm này. Lớn lên anh tìm hiểu và khám phá và biết rằng những cụ tổ tiên của mình đã làm nghề ở mảnh đất này từ những năm 1800, tức đã có truyền thống lịch sử hơn 200 năm. Rồi đến năm 16 tuổi anh theo bố anh học nghề rèn và phải 2 năm sau đó anh mới chính thức trở thành một thợ rèn cho đến ngày ngày hôm nay. Nghề này đã ngấm vào máu nên giờ cũng không biết làm gì khác để kiếm sống .

Ngày nay, với sự tân tiến của khoa học kỹ thuật, người dân Phúc Sen đã nâng cấp cải tiến 1 số ít khâu sản xuất để giảm sức lao động như : sử dụng máy dập thay cho quai búa, máy mài, máy tạo khuôn … Tuy nhiên, những quy trình quan trọng nhất vẫn phải làm thủ công bằng tay .

Anh Nam, một du khách quê ở Bà Rịa – Vũng Tàu khi ghé thăm một xưởng rèn dao đã không khỏi ngưỡng mộ với tài năng của những nghệ nhân. Thích thú với những sản phẩm này nên anh đã mua đến 5 con dao thái và dao chặt xương để về dùng.

Có thể nói đây là một trong những làng nghề độc lạ nhất ở tỉnh Cao Bằng. Chính thế cho nên mà hàng năm lượng khách du lịch đến với xã Phúc Sen tương đối lớn, mang lại thu nhập đáng kể cho người dân. Dù đã trải qua nhiều thăng trầm lịch sử vẻ vang, nghề rèn vẫn được đồng bào Nùng ở Phúc Sen gìn giữ, tăng trưởng, góp thêm phần bảo tồn, phát huy giá trị truyền thống văn hóa truyền thống dân tộc bản địa .
Hiện những loại sản phẩm dao Phúc Sen đã được đặt hàng và bán đi mọi miền quốc gia, và những tỉnh giáp biên của Trung Quốc đem lại doanh thu và nguồn thu nhập không thay đổi cho người dân làng rèn Phúc Sen. Góp phần xóa đói giảm nghèo, kinh tế tài chính ngày càng tăng trưởng .

Hoàng Tôn

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn