Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Giữ bản sắc, tránh hòa tan

nha van hoa huu ngoc giu ban sac tranh hoa tan
Nhà văn hóa Hữu Ngọc.

Vững vàng trước tiếp biến

Nhà văn hóa Hữu Ngọc nói : Điều tiên phong khi chuyện trò với người quốc tế, tôi luôn khẳng định chắc chắn rằng : văn hóa truyền thống Nước Ta là một nền văn hóa truyền thống độc lạ, không giống với những nền văn hóa truyền thống khác. Đặc biệt không phải là truyền thống của văn hoá Trung Quốc, của Pháp … Và lúc bấy giờ vẫn Open để đón những cái hay phương Tây chứ không phải một nền văn hóa truyền thống đóng cửa. Tôi thường thấy hình ảnh cây đa, một loại cây quen thuộc ở Nước Ta để tượng trưng cho nền văn hóa truyền thống Việt. Gốc là Khu vực Đông Nam Á với truyền thống độc lạ là nền văn minh lúa nước đã có từ 1.000 năm trước Công nguyên với những đặc thù như xăm mình, nhuộm răng đen, ăn trầu, sử dụng nước mắm, ở nhà sàn, dùng ngôn từ tiếng Việt … Những điều mà văn hóa truyền thống Trung Quốc không có. Từ gốc này, trong tiến trình lịch sử dân tộc, Nước Ta đã có mấy lần tiếp biến văn hóa truyền thống. Mỗi lần tiếp biến, từ cái gốc đó lại sinh ra một nhánh mới. Đó là tiếp biến với văn hóa truyền thống Trung Quốc qua 1.000 năm đô hộ và hơn 900 năm bang giao giữa hai nền độc lập. Đây là một quy trình dài, nhưng Nước Ta vẫn giữ được cái gốc của mình. Nó sinh ra những giá trị văn hóa truyền thống mới như Khổng học, chữ Nôm, đạo Phật … mang đặc thù văn hóa truyền thống truyền thống của Nước Ta, chứ không phải sao chép nguyên xi của người Trung Quốc. Tiếp đó là tiếp biến văn hóa truyền thống với Pháp trong 80 năm. Chúng ta vẫn giữ được cái gốc của mình, truyền thống cuội nguồn của mình trong quy trình “ Tây hóa ” do người Pháp triển khai ở Nước Ta. Ví dụ nổi bật là chiếc áo dài của phụ nữ Nước Ta lúc bấy giờ, tất cả chúng ta “ Tây hóa ” chiếc áo dài từ chiếc áo tứ thân truyền thống lịch sử và đã tạo ra một giá trị mới, tân tiến nhưng vẫn mang truyền thống Nước Ta. Đó là điều mà bản thân người Pháp cũng như cả quốc tế thừa nhận.

Tiếp thu văn hóa và phát huy truyền thống

Từ năm 1986 đến giờ, tất cả chúng ta Open và Nước Ta liên tục tiếp biến văn hóa truyền thống với cả quốc tế. Điều này luôn có những mặt tích cực nhưng cũng có những mặt xấu đi. Theo nhà văn hóa Hữu Ngọc, yếu tố giao lưu, tiếp biến đó, được nhiều hay ít hơn ( tức là mất nhiều hơn ) là do ý thức của toàn dân. Mà muốn có được ý thức đó, cần có sự nuôi dưỡng của Nhà nước. Cần có chính quyền sở tại mưu trí và cương quyết. Điều đó đồng nghĩa tương quan với việc cần có những chủ trương tương thích để làm điều này, từ góp vốn đầu tư kinh phí đầu tư đến hoạt động giải trí ngoại giao văn hóa truyền thống … Muốn giữ được những cái tốt, cái hay của mình trong quy trình hội nhập, bất kể nước nào cũng đặt yếu tố giáo dục lên số 1. Ở nước ta, mấy chục năm qua, liên tục lôi kéo, rồi cải cách giáo dục, nhưng tiếc là hiệu quả thì như tất cả chúng ta thấy, nền giáo dục Nước Ta vẫn còn yếu kém và chưa làm được điều đó. Nhà văn hóa Hữu Ngọc do dự : tất cả chúng ta đang nói nhiều về việc hội nhập kinh tế tài chính toàn thế giới mà quên rằng muốn có được thành công xuất sắc trong quy trình hội nhập, muốn tăng trưởng kinh tế tài chính được thì yếu tố truyền thống lịch sử, truyền thống văn hóa truyền thống dân tộc bản địa mang yếu tố quyết định hành động. Hiện nay Nước Ta vẫn đang trong quy trình tiếp biến văn hóa truyền thống. Đây là một khái niệm mà những nhà nghiên cứu trên quốc tế đưa ra. Tức là khi hai nền văn hóa truyền thống gặp nhau thì mỗi bên mất đi một chút ít, đồng thời nhận được mỗi bên kia một chút ít. Từ đó tạo ra một yếu tố văn hóa truyền thống mới. Nếu A và B gặp nhau, cùng ngang sức nhau thì mỗi bên đều mất một chút ít và nhận về bằng nhau. Nhưng nếu một bên yếu quá thì bị bên kia ép chế, thôn tính. Trường hợp một số ít nước châu Phi khi giao lưu tiếp xúc với văn hóa truyền thống Anh và Pháp trong thời kỳ thuộc địa là ví dụ nổi bật. Ở đây, văn hóa truyền thống châu Phi do yếu hơn nên đã bị lấn lướt trọn vẹn, mất đi truyền thống của mình. Trường hợp Nước Ta thì khác. Chúng ta giao lưu gặp văn hóa truyền thống Trung Quốc gần 2 nghìn năm nhưng vẫn giữ được truyền thống văn hóa truyền thống của mình. Trong 80 năm thuộc địa của Pháp, tất cả chúng ta bị “ Pháp hóa ” một số ít từ ngữ, hoạt động và sinh hoạt văn hóa truyền thống nhưng không như 1 số ít nước châu Phi, tất cả chúng ta vẫn sử dụng ngôn từ Tiếng Việt, giữ được những điều cơ bản về truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống dân tộc bản địa. Có thể nói quy trình tiếp biến văn hóa truyền thống của Nước Ta rất đặc biệt quan trọng và có tính rực rỡ so với quốc tế.

“Trong quá trình hội nhập mọi mặt với thế giới, chủ nghĩa tiêu thụ của phương Tây giờ tràn ngập ở các nước mới phát triển, trong đó có Việt Nam. Nó đang chèn ép, làm mất dần những giá trí đạo đức truyền thống, nhất là ở lớp trẻ. Bên cạnh việc phòng ngừa, hạn chế tiêu cực, nên đẩy mạnh giáo dục toàn diện mới có thể giữ gìn được những giá trị cổ truyền trong quá trình hội nhập. Khi mình tham gia bản nhạc giao hưởng toàn cầu mà không có một cây đàn hay điệu nhạc đặc biệt thì người ta cũng không cần mình và mình chỉ là số 0. Vì thế bản sắc dân tộc là điều quan trọng nhất, chứ không phải là chuyện giàu có, kinh tế phát triển”.

Xem thêm: Pháp luật

nha van hoa huu ngoc giu ban sac tranh hoa tan Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Giữ truyền thống và hiện đại TGVN. Đến một thời gian, có nhu yếu phải biến hóa không ít truyền thống cuội nguồn để tương thích với tâm tư nguyện vọng những thế hệ mới …
nha van hoa huu ngoc giu ban sac tranh hoa tan

Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Tâm trạng hai phụ nữ Việt lai Pháp TGVN. Kim Lefèvre là nữ tác giả Pháp nổi tiếng với cuốn tự truyện Cô đầm lai ( Métísse Blanche ). Chị kể lại những kỷ niệm …
nha van hoa huu ngoc giu ban sac tranh hoa tan Nhà văn hóa Hữu Ngọc: Mũi tên, bài ca và chữ nghiệp TGVN. Một chữ, một câu, một hành vi, một cử chỉ, có khi mình không chú ý đến, bỗng vài năm sau, vài chục năm sau …