Ngành giáo dục với công tác bảo vệ môi trường: Nuôi dưỡng và nâng cao ý thức, trách nhiệm về bảo vệ môi trường

(TN&MT) – Nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục môi trường, Đảng và Nhà nước đã có những chính sách, chương trình hành động cụ thể để nâng cao nhận thức cho của học sinh, sinh viên trong công tác bảo vệ môi trường. Đến nay, mạng lưới giáo dục môi trường đã được hình thành; các chương trình giáo dục môi trường bao gồm cả chính khóa và ngoại khóa đã được triển khai tới tất cả các cấp học trong hệ thống giáo dục của Việt Nam.

Đưa nội dung bảo vệ môi trường vào hệ thống giáo dục quốc dân

Năm 1987, tại Hội nghị về môi trường ở Moscow do UNEP và UNESCO đồng tổ chức triển khai, đã đưa ra Tóm lại : “ Giáo dục môi trường là một phương tiện đi lại không hề thiếu để giúp mọi người hiểu biết về môi trường ”. Những thông tin, kỹ năng và kiến thức về môi trường được tích góp trong mỗi cá thể sẽ nuôi dưỡng và nâng cao ý thức và ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm về bảo vệ môi trường của chính họ, những hành vi dù nhỏ nhưng tích cực cũng sẽ góp thêm phần tạo nên những biến hóa lớn tốt đẹp hơn cho môi trường .
Đối với Nước Ta, trong toàn cảnh có tới 70 % những dòng sông, 45 % vùng ngập nước, 40 % những bãi biển đã bị ô nhiễm, hủy hoại về môi trường ; 70 % những làng nghề ở nông thôn đang đứng trước rủi ro tiềm ẩn ô nhiễm nghiêm trọng. Cùng với đó, thực trạng nước biển xâm nhập vào đất liền ; đất trống, đồi núi trọc và sự suy thoái và khủng hoảng những nguồn gien động thực vật đang có khunh hướng ngày càng tăng là hệ quả của việc hủy hoại môi trường. Để khắc phục những hậu quả trên phải cần một thời hạn dài, liên tục, tốn kém nhiều sức lực lao động và tiền của .

Chính phủ Việt Nam đã nhận định, không có giải pháp nào kinh tế và hiệu quả bằng việc đầu tư vào con người thông qua công tác giáo dục môi trường. Bảo vệ môi trường nên bắt đầu bằng việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường, nhất là cho học sinh, sinh viên. Do đó, ngay từ năm 2001, Thủ tướng Chính phủ  đã ra Quyết định số 1363/QĐ-TTg phê duyệt Đï án “Đưa các nội dung bảo vệ môi trường vào hệ thống giáo dục quốc dân”. Trong đó, chỉ rõ nội dung giáo dục bảo vệ môi trường phải bảo đảm tính giáo dục toàn diện. Bên cạnh đó, các định hướng chính sách về giáo dục cũng được đưa vào Nghị  quyết  số  41-NQ/TW  của Bộ Chính trị về bảo vệ môi trường trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; Quyết định số 256/2003/QĐ-TTg ngày 2/12/2003 của Thủ tướng về Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020; Quyết định số 153/2004/QĐ-TTg ngày  17/8/2004  của  Thủ  tướng  ban hành “Định hướng chiến lược phát triển bền vững của Việt Nam”… Luật Bảo vệ môi trường còn nêu rõ: Công dân Việt Nam được giáo dục toàn diện về môi trường nhằm nâng cao  hiểu  biết  và  ý  thức  bảo  vệ  môi trường; giáo dục về môi trường là một nội dung của chương trình chính khoá của các cấp học phổ thông; nhà nước ưu  tiên đào tạo nguồn nhân lực bảo vệ môi trường, khuyến khích mọi tổ chức, cá nhân tham gia đào tạo nguồn nhân lực bảo vệ môi trường.

Phát huy tác động ảnh hưởng tích cực trong việc phối hợp triển khai công tác làm việc giáo dục, đào tạo và giảng dạy về môi trường. Ảnh : MH

Mạng lưới giáo dục môi trường đã được hình thành

Triển khai những định hướng, quyết sách nêu trên, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Chỉ thị 02/2005/CT-BGDĐT về việc “Tăng cường công tác giáo dục bảo vệ môi trường”; Chỉ thị số 40/2008/CT-BGDĐT về việc phát động phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực…

Theo đó, những cơ sở giáo dục trong cả nước kiến thiết xây dựng chương trình, tài liệu giảng dạy, học tập và tài liệu tìm hiểu thêm về Giáo dục bảo vệ môi trường ; thiết kế xây dựng mạng lưới đội ngũ giáo viên cốt cán tiến hành trách nhiệm tập huấn, tuyên truyền về giáo dục bảo vệ môi trường tại cơ sở .

Toàn ngành GD&ĐT tích hợp, lồng ghép các kiến thức, kỹ năng giáo dục bảo vệ môi trường vào nội dung chương trình môn học. Bậc học mầm non đã thực hiện giáo dục môi trường thông qua hoạt động vui chơi theo chuyên đề “Bé làm quen với môi trường xung quanh”; bậc tiểu học với các môn học: Giáo dục sức khỏe, tìm hiểu tự nhiên, xã hội; bậc THCS, THPT lồng ghép chương trình giáo dục bảo vệ môi trường trong nhiều môn học, đặc biệt là môn Địa lí, Sinh học, Giáo dục công dân, Hóa học, tăng cường triển khai dạy học STEM, dạy học thông qua các hoạt động trải nghiệm, thiết thực, ý nghĩa cho cán bộ, giáo viên, học sinh, sinh viên…

Bên cạnh đó, công tác làm việc giảng dạy thạc sĩ, kỹ sư, cử nhân về môi trường cũng được tăng cường. Đến nay, ngoài trường Đại học Tài nguyên và Môi trường còn có một số ít trường ĐH có chuyên khoa về môi trường như Đại học Quốc gia TP. Hà Nội, Đại học Quốc gia Thành Phố Hồ Chí Minh, Đại học Kinh tế Quốc dân TP. Hà Nội, Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh, Đại học Bách Khoa TP.HN, Đại học Bách khoa thành phố Hồ Chí Minh …
Bộ GD&ĐT cũng chỉ huy những trường trải qua những chương trình chính khóa và ngoại khóa lồng ghép giáo dục về pháp lý môi trường cho học viên từ mần nin thiếu nhi, đại trà phổ thông, trung học chuyên nghiệp và dạy nghề, những trường cao đẳng và ĐH trong khoanh vùng phạm vi cả nước. Phát động trào lưu nghiên cứu và điều tra, viết sáng tạo độc đáo kinh nghiệm tay nghề về chủ đề bảo vệ môi trường, chống rác thải nhựa ; tổ chức triển khai những buổi triển lãm, tọa lạc những mẫu sản phẩm, vật dụng tái chế từ đồ nhựa đã qua sử dụng …
Thông qua những giải pháp tích cực, hoạt động giải trí đơn cử, ý thức về bảo vệ môi trường của đội ngũ cán bộ, học viên và sinh viên được nâng lên rõ ràng. Mạng lưới giáo dục môi trường đã được hình thành, phát huy ảnh hưởng tác động tích cực trong việc phối hợp triển khai công tác làm việc giáo dục, đào tạo và giảng dạy về môi trường. Có thể khẳng định chắc chắn giáo dục bảo vệ môi trường trong trường học đã đạt nhiều thành công xuất sắc, góp thêm phần không nhỏ cho sự nghiệp bảo vệ môi trường của toàn dân .