Độc đáo điệu múa xòe của người Thái ở cao Tây Bắc

Minh Nguyễn   –  
Thứ tư, 02/02/2022 06 : 00 ( GMT + 7 )

Điệu múa xèo dân tộc Thái ở huyện Yên Châu tại một ngày lễ hội. Ảnh: Trường Sơn.

Để hiểu thêm về xòe, PV Báo Lao Động đã có mặt tại huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La. Điệu xòe nơi khác với mọi nơi, là xòe phải có trống, chiêng, khèn bè. Bao đời nay, đồng bào dân tộc Thái đen huyện Yên Châu luôn tạo cho mình một cuộc sống thanh bình, tay trong tay cùng những nhịp xòe để ăn mừng mỗi dịp tết đến xuân về, mừng mùa màng bội thu, mừng nhà mới, đón dâu, đón khách…

Theo ý niệm của người xưa, trống, chiêng, khèn bè gắn liền với mẹ đất, mẹ nước, mẹ cây và mẹ đẻ, nơi mình sinh ra và lớn lên. Do sống giữa vạn vật thiên nhiên hùng vĩ, với sự siêng năng, niềm tin phát minh sáng tạo chinh phục vạn vật thiên nhiên, mỗi khi hoàn thành xong việc làm trọng đại, bà con dân tộc Thái lại nắm tay nhau quanh đống lửa nhảy múa ăn mừng. Điệu xòe hình thành và tăng trưởng từ đó .Gặp gỡ ông Lò Văn Sinh, tiểu khu 2, thị trấn Yên Châu – một “ kho lưu trữ bảo tàng sống ” về văn hóa truyền thống Thái ở huyện Yên Châu. Ông Sinh kể : Xòe xưa gồm nhịp, điệu, múa gắn với trống chiêng ; nhịp khèn bè phải đúng với nhịp trống chiêng. Xòe có 3 nhịp, gồm : Xe “ Ột ửa ” bộc lộ sự thư giãn giải trí, khoan thai, nhẹ nhàng, tình tứ ; xe “ Lửa phăn ” là nhịp vừa phải, không chậm, không nhanh, nhưng đằm thắm, hay diễn ra vào những dịp lễ tết, nhà mới, đám cưới, khách quý đến nhà ; xe “ Xăn phốt ” là nhịp nhanh, mạnh khỏe và vui tươi .

Theo ông Sinh, điệu xòe xưa gồm có 6 điệu là: Xe “Chắp ba”, “Chắp mư”, “Lửa tin”, “Pỉn khén”, “Tốp mư” và “Xen ba”. Tất cả những điệu xòe này đều mô phỏng bước đi của cha ông khi khai phá đất đai trồng lúa, lấy nước, tung khăn, mời rượu…

” Tất cả đều miêu tả sinh động và tinh xảo về đời sống, biểu lộ những tham vọng, khát vọng. Bởi vậy, mỗi dịp lễ, Tết hay trong ngày vui của dòng họ, mái ấm gia đình, của bản, khi nhà đón khách quý …, vòng xòe thường được tổ chức triển khai như để đón mừng ” – ông Sinh san sẻ .

Theo tìm hiểu, huyện Yên Châu có tới 20 điệu xòe, nhưng tựu trung đều được bắt nguồn, cải biến từ 6 điệu xòe cổ chính. Sức hấp dẫn của múa xòe chính là sự sôi nổi, gần gũi mà đậm tình như hơi thở của cuộc sống. Vẻ đẹp của các điệu xòe được kết hợp của động tác chân, tay hài hòa, mạnh mẽ; uyển chuyển, mềm mại.

Trao đổi với PV, ông Lù Văn Cường – quản trị Ủy Ban Nhân Dân huyện Yên Châu cho biết, huyện đã chăm sóc khuyến khích tăng trưởng mô hình nghệ thuật và thẩm mỹ xòe Thái trải qua việc tổ chức triển khai những chương trình quy mô lớn, lôi cuốn phần đông người dân và hành khách cùng tham gia .Bên cạnh đó, việc duy trì hoạt động giải trí của những đội văn nghệ quần chúng, câu lạc bộ văn hóa truyền thống Thái, qua đó đã góp thêm phần lưu giữ hồn cốt của những điệu xòe, đồng thời trình làng, tiếp thị nét văn hóa truyền thống đặc trưng của người Thái Yên Châu .Cuối năm 2021, tại Kỳ họp thứ 16 của Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo tồn di sản văn hóa truyền thống phi vật thể đã ghi danh Nghệ thuật Xòe Thái của Nước Ta là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện thay mặt của quả đât. Đây là niềm vinh dự, tự hào lớn so với hội đồng những dân tộc Nước Ta, đồng bào dân tộc Thái và của 4 tỉnh Yên Bái, Lai Châu, Sơn La và Điện Biên.

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn