Phong tục “kết tồng” đặc biệt của người dân tộc Tày ở Bắc Kạn

Kết tồng là một phong tục độc đáo của người dân tộc Tày, được hình thành từ lâu đời. Đây là phong tục độc đáo, nó giống như một thanh nam châm hút mọi người lại gần nhau hơn. 

“Kết tồng” – một phong tục đẹp của người dân tộc Tày

“ Tồng ” trong tiếng Tày có nghĩa là “ hợp nhau ”, “ giống nhau ”. Bạn tồng là những người bạn chơi cùng nhau, trợ giúp và san sẻ lẫn nhau trong việc làm và trong đời sống, giống như bạn bè ruột thịt trong nhà. Đối với người dân tộc Tày, họ rất quý trọng tình cảm bè bạn, anh chị em, thế cho nên “ kết tồng ” được sinh ra giống như một sợi dây kết nối những người bạn, người anh, người chị lại với nhau.

Khi được hỏi về “kết tồng”,  bà Nguyễn Thị Nự, 80 tuổi, tại thôn Bản Châng, Mỹ Thanh, Bạch Thông, Bắc Kạn cho hay: “Việc kết bạn tồng của người Tày có từ lâu đời, cho tới nay vẫn còn có nhiều người làm lễ “kết tồng”. Vì đây là một phong tục đẹp mà người Tày chúng tôi rất quý trọng”.  

Theo địa hình cư trú trước đây, người dân tộc Tày thường sống chung với nhau thành làng bản nhỏ, hẻo lánh giữa những thung lũng, triền đồi. Do đó khoảng cách về địa lý khiến họ khó giao lưu với nhau hơn. Vì vậy, với mong ước được lan rộng ra quan hệ, được giao lưu, học hỏi lẫn nhau mà những người trẻ tuổi người dân tộc Tày thường tới những thôn bản gần kề để gặp nhau, từ đó hoàn toàn có thể trở thành những người bạn tồng của nhau. Nếu qua nhiều lần gặp gỡ, trò chuyện hợp nhau, họ hoàn toàn có thể mời bạn về nhà chơi. Khi đã thân thiện với nhau, cả hai người đã biết rõ cha mẹ, mái ấm gia đình và thấy hợp nhau thì chàng trai ( hoặc cô gái ) ngỏ ý đặt yếu tố “ kết tồng ”. Đối với những chàng trai, cô gái dân tộc Tày, họ luôn muốn tìm người hợp ý để làm bạn tồng, giống như bạn tri kỷ mà tất cả chúng ta thường nhắc tới. Đây là một phong tục mang tính nhân văn trong đời sống của đồng bào dân tộc Tày.

Nghi lễ “kết tồng” đặc biệt của người dân tộc Tày

Hai người hoàn toàn có thể làm bạn tồng được với nhau bởi ở họ có được sự tương đương về tên tuổi, chí hướng, sở trường, cảnh ngộ, Hay đơn thuần là họ tìm thấy sự đồng điệu và có được thứ tình cảm mà nó lớn hơn tình bạn và dưới tình cảm ruột thịt thì họ cũng sẽ làm lễ kết tồng để giúp sức, động viên nhau những lúc khó khăn vất vả để cùng nhau tăng trưởng. Với người dân tộc Tày, nếu bạn có một người bạn thân thương nhưng chưa thực thi một buổi lễ “ kết tồng ” chính thức, thì vẫn không được coi là bạn tồng của nhau. Để làm lễ “ kết tồng ”, người “ kết tồng ” phải từ 18 tuổi trở lên mới được làm lễ. Người Tày sẽ đi xem ngày và chọn một ngày đẹp để tổ chức triển khai lễ “ kết tồng ”. Buổi lễ được diễn ra sang trọng và quý phái ở một trong hai mái ấm gia đình người được nhận là bạn tồng, dưới sự công nhận của cha mẹ, ông bà, anh chị em và người thân trong gia đình. Trong buổi lễ có bữa ăn thịnh soạn mừng đôi bạn tồng và những người tận mắt chứng kiến. Khi chính thức “ kết tồng ”, đôi bạn trở nên thân thiện, quý mến nhau. Họ coi nhau như bạn bè ruột thịt, chăm sóc hỏi han nhau như bạn bè một nhà, tham gia mọi việc làm của nhà bạn như việc làm của nhà mình.

Bạn tồng luôn san sẻ cho nhau những niềm vui, nỗi buồn, động viên nhau vươn lên trong đời sống. Nếu không may ông bà, cha mẹ mỗi bên qua đời, bạn tồng phải sắm lễ vật đến lễ tế và để tang như một người con trong mái ấm gia đình thật sự. Đây là một phong tục rất đặc biệt quan trọng, mang một giá trị nhân văn thâm thúy mà ít nơi có được. Ông Hà Văn Thắng – già làng Bản Châng, Mỹ Thanh, Bạch Thông, Bắc Kạn san sẻ : “ kết tồng ” là một nét văn hóa truyền thống đẹp của người Tày. Tuy nhiên, chỉ có “ kết tồng ” giữa nam với nam, nữ với nữ chứ không có bạn tồng giữa nam và nữ. Bản thân tôi cũng có một người bạn tồng, cùng tuổi nhau kết nối từ thời bé cho tới nay đã được hơn 56 năm ”. Mỗi người dân tộc Tày, nếu kết bạn tồng thì chỉ với một hoặc hai người, rất ít người có ba bạn tồng. Cũng giống như bạn tri kỷ, bạn tồng là những người họ luôn xuất hiện bên cạnh ta cả những lúc ta khốn khó và cả khi ta đã có thành công xuất sắc. Vì vậy, những người bạn khác, dù thân thương đến mấy cũng chưa gọi là bạn tồng. Để trở thành bạn tồng của người Tày không nhất thiết người còn lại là người dân tộc Tày, họ hoàn toàn có thể là một người ở vùng khác, dân tộc khác, nhưng hai người muốn nhận nhau là đồng đội, bạn hữu thì chỉ cần tổ chức triển khai một buổi lễ “ kết tồng ” là được.

Vẫn luôn là sợi chỉ gắn kết con người với nhau 

Có rất nhiều phong tục, tập quán theo thời hạn mà bị mai một đi. Tuy nhiên, so với lễ “ kết tồng ” của người Tày thì cho tới nay vẫn được triển khai khá phổ cập, có rất nhiều những đôi bạn tồng mới chỉ 19 tuổi. Họ ra ngoài giao lưu, học hỏi và gặp được nhiều người đồng chí hướng, đồng quan điểm. Vì vậy cho tới nay người dân tộc Tày tại Bắc Kạn vẫn luôn giữ gìn và triển khai được phong tục đặc biệt quan trọng này.

Anh Đinh Quang Trọng, một nam thanh niên 24 tuổi, người dân tộc Tày thuộc Bản Châng, Mỹ Thanh, Bạch Thông, Bắc Kạn mới làm lễ “kết tồng” cho biết: “Tôi và Lý Văn Trường mới biết nhau 2-3 năm do cùng làm nghề lái xe tải. Tôi và Trường mới quen biết. Nhưng ngay từ lần đầu gặp, chúng tôi đã rất thân thiết. Cả tôi và Trường luôn luôn giúp đỡ nhau trong công việc, cũng như trong cuộc sống, vì thế năm ngoái chúng tôi quyết định làm lễ “kết tồng”“.

Ngày nay khi xã hội ngày càng tăng trưởng, sự vô cảm giữa con người với con người “ lên ngôi ”. Hay có nhiều mối quan hệ chỉ được kiến thiết xây dựng lên vì vật chất thì việc kết nối người với người là điều rất quý trọng. Có thể nói, việc “ kết tồng ” của người dân tộc Tày mang ý nghĩa cao đẹp, biểu lộ ý thức đoàn kết, “ tương thân tương ái ” giữa con người với nhau. Ông Hà Văn Thắng, già làng Bản Châng, Mỹ Thanh, Bạch Thông, Bắc Kạn nói : “ Người dân tộc Tày chúng tôi luôn tôn vinh ý thức đoàn kết, gắn bó. Đặc biệt là giữa con người với con người, vì thế tôi luôn mong ước gìn giữ phong tục này để nó như một sợi dây kéo con người lại gần nhau hơn ”. Có thể nói rằng, việc “ kết tồng ” của người dân tộc Tày mang ý nghĩa cao đẹp, bộc lộ ý thức đoàn kết, “ tương thân tương ái ” giữa con người với nhau. Cho dù đến đời sau, mối quan hệ tình cảm thân thiện của những người bạn tồng của thế hệ đi trước vẫn được lưu giữ trong con cháu với tình cảm gắn bó và bền chặt.

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn