Dân tộc h mông sống ở đâu việt nam

Người Mông ở Lai Châu cũng có đủ 5 ngành chính, được phân bổ ở các địa bàn như sau:

Nhóm Mông Trắng ( Mông Đơư ) là ngành có dân số đông nhất, chiếm trên 60 % số người Mông toàn tỉnh, cư trú ở 8 huyện, thành phố tập trung chuyên sâu nhất ở những huyện Mường Tè, Sìn Hồ, Phong Thổ, Than Uyên. Ở Sìn Hồ, họ sống tập trung chuyên sâu đa phần ở 2 bản cao nhất của xã và một bản vùng thấp giáp xã Chăn Nưa, xã Nậm Pì, huyện Nậm Nhùn, không xen lẫn với những dân tộc khác. Nhóm Mông Trắng đa phần sống ở vùng cao, nơi có khí hậu thoáng mát quanh năm, độ cao từ 1000 – 1600 m .Nhóm Mông Hoa ( Mông Lềnh ) cư trú ở những huyện Tam Đường, Tân Uyên .Nhóm Mông Đen ( Mông Đu ) cư trú ở những huyện Sìn Hồ, Phong Thổ .Nhóm Mông Đỏ ( Mông Si ) chiếm tỷ suất nhỏ, sinh sống trên địa phận những xã Dào San, Tung Qua Lìn, huyện Phong Thổ .Nhóm Mông Xanh ( Mông Sua ) chiếm tỷ suất nhỏ, sinh sống ở bản Ma Sang, xã Nậm Pì, huyện Nậm Nhùn .Tuy phân biệt thành 5 ngành Mông khác nhau, nhưng cơ bản giống nhau về văn hóa truyền thống, phong tục, tập quán. Sự khác nhau giữa những ngành này hầu hết dựa trên phục trang của người phụ nữ .Tại Lai Châu, tính đến thời gian 31-12-2018, dân tộc Mông có 19.320 hộ, 106.090 nhân khẩu, chiếm tỷ suất 23,51 % dân số toàn tỉnh ; sinh sống tại 8 huyện, thành phố. Trong đó, thành phố : 540 hộ, 1.334 nhân khẩu ; huyện Tam Đường : 3.982 hộ, 20.834 nhân khẩu ; huyện Than Uyên : 1.241 hộ, 7.029 nhân khẩu ; huyện Tân Uyên : 1.844 hộ, 10.506 nhân khẩu ; huyện Phong Thổ : 3.950 hộ, 21.361 nhân khẩu ; huyện Sìn Hồ : 5.142 hộ, 28.701 nhân khẩu ; huyện Mường Tè : 1.070 hộ, 7.174 nhân khẩu ; huyện Nậm Nhùn : 1.551 hộ, 9.151 nhân khẩu. Dân tộc H’mong sinh sống ở Việt Nam có khoảng chừng 80 vạn người thuộc nhóm ngôn từ : Hmông – Dao. Người Hmông ( từ Quí Châu – Vân Nam – Quảng Tây – Trung Quốc ) thiên di vào Việt Nam cách thời nay khoảng chừng 300 năm, bằng nhiều đợt, rải rác suốt thời hạn dài cho tới cuối thế kỷ XIX. Người Hmông vào Việt Nam là do nguyên do : trong lịch sử vẻ vang những triều đại phong kiến Nước Trung Hoa đã gây ra nhiều cuộc cuộc chiến tranh tàn ác và đẫm máu, đàn áp nhiều tộc người ( trong đó có dân tộc Hmông ), để giành quyền quản lý quốc gia, làm người Hmông phải thiên di đi khắp nơi .
Điểm tiên phong, họ đặt chân đến là Mèo Vạc trên cao nguyên Đồng Văn ( Hà Giang ), nơi địa đầu Tổ quốc Việt Nam. Vì thế, người Hmông sinh sống ở Việt Nam đều coi cao nguyên Đồng Văn là quê nhà đất tổ của mình. Người Hmông phân loại thành 4 nhóm : Hmông Hoa ( Hmông Lềnh ), Hmông Đen ( Hmông Dú ), Hmông Xanh ( Hmông Chúa ), Hmông Trắng ( Hmông Đu ). Tuy có 4 nhóm Hmông khác nhau, nhưng về ngôn từ và văn hoá cơ bản giống nhau, sự khác nhau giữa những nhóm hầu hết là dựa trên phục trang phụ nữ .Dân tộc Hmông phân bổ khắp trên những tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam : Quảng Ninh, Thành Phố Lạng Sơn, Bắc Cạn, Cao Bằng, Hà Giang, Tuyên Quang, Yên Bái, Tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hoà Bình, Thanh Hoá, Nghệ An và số ít ở Phú Thọ. Sau ngày giải phóng miền Nam ( 1975 ), một bộ phận Người Hmông di cư vào sinh sống ở những tỉnh Tây Nguyên. Người Hmông ở Việt Nam có mối quan hệ ngặt nghèo về nguồn gốc, ngôn từ, văn hoá với hội đồng người Mẹo ở Lào, người Mông ở xứ sở của những nụ cười thân thiện, người Miêu ở Trung Quốc và Myanma .
Tuy cư trú ở độ cao từ 700 m đến 1.500 m, rải rác khắp nơi trên miền núi phía Bắc Việt Nam và trên Tây Nguyên, nhưng tộc người Hmông vẫn duy trì được truyền thống văn hoá độc lạ của mình trong hội đồng vương quốc dân tộc Việt Nam .
Người Hmông ăn một ngày hai lần, vào những ngày mùa ăn ba lần ; ăn bột ngô đồ là chính, ăn cơm là phụ. Thức ăn có rau đậu xào mỡ và canh. Trong dịp lễ tết, hay nhà có khách thường được thiết đãi bằng thịt gà, rượu. Họ hút thuốc lào bằng điếu cày là phổ cập. Nếu chủ nhà tự tay nạp thuốc vào điếu mời khách hút, được coi là cử chỉ quí mến khách. Trong năm, người Hmông ăn hai tết lớn : tết năm mới vào đầu tháng 12 âm lịch ( lịch mỗi tháng có 30 ngày, hết 12 tháng là tết ), tết ngày 5 tháng 5 – tết Đoan ngọ. Ở Việt Bắc, người Hmông còn ăn tết vào ngày 13 tháng 3 và ngày 13 tháng 6 hàng năm. Ở Tỉnh Lào Cai, Yên Bái người Hmông ăn tết ngày 7 tháng 7 ( tết đốt vàng mã cho tổ tiên ). Tết Đoan ngọ ( ngày 5 tháng 5 ) mới là ngày quan trọng nhất, ngày đoàn viên đại gia đình và gặp gỡ người cùng giao trong bữa tiệc cỗ rượu linh đình .

Cácvùng người Hmông sinh sống thường có chợ phiên. Chợ phiên qui định họp 6 ngày một lần ( có nơi 5 ngày một phiên ). Quan hệ trao đổi hàng hoá trên cơ sở vật đổi lấy vật, dùng tiền tệ trao đổi rất ít. Chợ phiên vừa là nơi trao đổi hàng hoá, vừa là nơi gặp gỡ những những tầng lớp trong xã hội. Chợ tình được tổ chức triển khai mỗi năm một lần ( chợ tình Sa Pa ) là một nét văn hoá đẹp rực rỡ của người Hmông .

Miêu ( tiếng Trung : 苗 ; bính âm : Miáo ) là một nhóm dân tộc được công nhận là một trong 55 dân tộc thiểu số tại Trung Quốc. Người Miêu gồm có những phân nhóm : H’Mông, Hmu, Hmao và Ghao Xong. Người Miêu bên ngoài Trung Quốc hầu hết thuộc phân nhóm H’Mông và được gọi là người Mèo ( ở Việt Nam ), người Mẹo ( ở Lào ) ; tiếng Thái : แม ้ ว Maew hay ม ้ ง Mông ). Ngày nay, họ tạo thành nhóm dân tộc lớn thứ 5 tại Trung Quốc và cũng là một trong những dân tộc thiểu số có dân số đáng kể tại Việt Nam. Hai thuật ngữ, “ Miêu ” và “ H’Mông ” ( “ Mèo ” và “ H’Mông ” tại Việt Nam ), hiện thời đều được sử dụng để chỉ một trong những nhóm thổ dân ở Nước Trung Hoa. Họ sống đa phần ở miền nam Trung Hoa, trong những tỉnh Quý Châu, Hồ Nam, Vân Nam, Tứ Xuyên, Quảng Tây và Hồ Bắc. Theo tìm hiểu dân số năm 2000, số lượng người Miêu ở Trung Quốc khoảng chừng 9,6 triệu. Ngoài khoanh vùng phạm vi Trung Quốc họ còn sống ở Thailand, Lào ( ở đó gọi là Lào Sủng ), Việt Nam và Myanmar do di cư mở màn vào khoảng chừng thế kỷ 18, cũng như tới Hoa Kỳ, Guyana thuộc Pháp, Pháp và Úc như thể hiệu quả của những cuộc di cư gần đây sau khi kết thúc Chiến tranh Việt Nam. Tất cả những nhóm này cộng lại giao động 8 triệu người nói tiếng Miêu. Tại Việt Nam, có khoảng chừng trên 780.000 người H’Mông. Nhóm ngôn từ này gồm có 3 thứ tiếng và 30-40 thổ ngữ hoàn toàn có thể hiểu lẫn nhau được, cùng với tiếng Bunu thuộc về nhánh Miêu trong hệ ngữ H’Mông – Miền ( hay hệ Miêu-Dao ). Người Trung hoa xưa phân biệt sắc tộc H’Mông ra làm hai nhóm : nhóm “ đã thuần ” ( shu ) và nhóm “ hoang ” ( sheng ). H’Mông “ thuần ” là nhóm đã được đồng nhất với người Hoa, còn “ hoang ” là nhóm sống khác biệt trong rừng, thoát ngoài vòng kiềm tỏa của chính quyền sở tại. Những nhà truyền giáo Tây phương lần đầu tiếp xúc với nhóm H’Mông “ hoang ” ở vùng Tứ – xuyên, Vân-nam vào thế kỷ 17 rất lấy làm quá bất ngờ là họ không có nét thuần Á châu mà lại phảng phất đường nét Caucasian, nhiều người lại có màu tóc hung hoặc bạch kim, và vài người lại có mắt xanh. Có thể là vì thế mà người Hoa gọi họ là Miêu, hay Mèo chăng ? Số người giống Caucasian này còn lại tương đối ít vì những chính quyền sở tại liên tục của Trung Quốc luôn luôn tìm cách sát hại họ, dù họ đã trốn sang Lào, không nương tay. Sự kiện này đã làm những nhà truyền giáo bấy giờ bỏ công khám phá thêm về nguồn gốc của người H’Mông. Nhưng sử sách của người Hoa lại phần nhiều muốn bỏ quên dân tộc này, chẳng có mấy sách cổ nhắc đến một cách rõ ràng. Ngay cả những nhà sử học người Hoa vẫn cho rằng người H’Mông là quân địch tiên phong của Hoa tộc, và xuyên suốt lịch sử vẻ vang Trung Quốc kể từ triều đại tiên phong cho đến nhà Mãn Thanh, người H’Mông đã không ngừng nổi dậy và bị truy diệt bởi quan quân Trung quốc. Cuốn sách tiên phong đề cập tương đối khá đầy đủ về giống H’Mông là cuốn “ Histoire des Miao ” ( Lịch sử về Miêu tộc ) do nhà truyền giáo F. M. Savina, thuộc Hội truyền giáo hải ngoại, trụ sở đặt tại Paris, cho phát hành năm 1924 sau một thời hạn dài chung sống với nhiều bộ tộc Hmong ở Bắc kỳ và Lào. Về sau, nhiều nhà sử học đồng ý chấp thuận rằng trong thời cổ đại giống H’Mông xuất phát từ châu Âu, di dân dần đến vùng đồng khô Siberia ( Tây Bá Lợi Á ) thuộc khu vực cận Bắc Cực, rồi mới đến định cư ở lưu vực sông Hoàng Hà vài ngàn năm trước. Huyền thoại của dân tộc H’Mông còn lưu truyền vẫn nhắc đến tổ tiên của họ vốn đã sống ở một vùng quanh năm tuyết phủ, băng giá, ngày và đêm lê dài đến cả 6 tháng. Với người H’Mông thể hệ sau sống ở vùng nhiệt đới gió mùa Khu vực Đông Nam Á, chẳng hề thấy tuyết cho nên vì thế ngôn từ họ dùng để kể chuyện là “ nước cứng ” và “ cát trắng mịn ”. Một chứng cứ khác cho thấy người H’Mông đã chuyển dời xuống phía Nam từ khu vực cận Bắc Cực là nghi thức an táng “ chỉ đường ” của họ. Trong nghi thức này, người đã chết được hướng dẫn cho về với tổ tiên. Người ta tin rằng người đã chết rời bỏ quốc tế này để trở về với cội nguồn của họ, là một nơi cực kỳ lạnh lẽo, chỉ có toàn tuyết và băng giá. Số phận dân H’Mong khởi đầu gắn liền với sử Trung quốc hoàn toàn có thể vào khoảng chừng từ 3000 – 1200 TCN. Khoảng 2700 TCN, những di dân từ Siberia đã đi dần xuống vùng trung thổ qua khu vực mà thời nay gọi là Mãn Châu ( Manchuria ), Hà Bắc khi khí hậu ấm cúng hơn được cho phép, và người H’Mông đã định cư tại lưu vực sông Hoàng Hà ở vùng thượng Hà Nam. Lúc bấy giờ đã có bộ tộc Hoa Yangshao chiếm cứ vùng Thiểm tây, Sơn tây và Hà nam cả ngàn năm trước. Bộ tộc này chỉ là bộ lạc miền núi chuyên về phá rừng du canh. Về sau bộ tộc Hoa Yangshao này hòa nhập với bộ tộc Hoa Lungshan chuyên về ruộng nước ở Sơn đông. Nhiều thần thoại cổ xưa nói đến sự hùng mạnh của Miêu tộc ở vào thời tiền sử của Trung hoa, đưa đến chỗ xung đột không hề tránh khỏi giữa những thế lực lúc bấy giờ.

Theo người Hoa thì Hiên-Viên (Huan-yuan) sau khi thống lĩnh các thị tộc người Hoa (khoảng TCN2697 ), liền tìm cách tiêu diệt luôn Xi Vưu là tù trưởng của Miêu-tộc dể chiếm miền lưu vực Hoàng Hà mà vào bản bộ của Trung quốc. Sau khi toàn thắng, Hiên Viên lên ngôi xưng là Hoàng đế (Hoang-ti) mở đầu thời Ngũ đế, đồng thời với Họ Hồng Bàng của Việt sử. Người ta lại gán cho thời Hoàng đế kéo dài đúng 100 năm, và dưới thời này người Hoa đã phát minh ra được thuyền bè, xe kéo, cung tên, áo giáp, nông cụ bằng đá, đồ dùng bằng gỗ và đất nung, biết xây nhà cửa to lớn, biết làm lịch chia ra 12 giáp, chu kỳ 60 năm để đoán ngày tháng gieo trồng vv…

Hẳn nhiên Hoàng đế chỉ là một nhân vật lịch sử một thời của người Trung Quốc, bởi cho đến nay những cuộc khảo sát vẫn không tìm ra được vật chứng gì về triều đại này. Tuy nhiên lịch sử một thời này đã nói lên được sự xung đột giữa 2 dân tộc Hoa – Miêu đã xảy ra rất sớm, và từ đó cứ lê dài mãi suốt lịch sử vẻ vang Trung quốc ….

Nguồn: redsvn.net