Nguồn gốc lịch sử tộc người Hán ở Trung Quốc –

Anh Đức 12/11/2019

Nguồn gốc lịch sử tộc người Hán ở Trung Quốc

Là một dân tộc bản địa của Trung Quốc và là dân tộc đông dân nhất trên thế giới,  người Hán chiếm khoảng 92% dân số của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và khoảng 19% dân số thế giới. Có một sự đa dạng lớn về xã hội, ngôn ngữ, di truyền, văn hóa lớn giữa các phân nhóm dân tộc, chủ yếu là do hàng ngàn năm đồng hóa địa phương hóa của các dân tộc và bộ lạc ở Trung Quốc.

Chiều cao của người Hán ở Trung Quốc

Người Hán có tầm người khá cao ( 163,7 cm ), đầu dạng đầu trung bình thiên về dài, mặt dạng trung bình thiên về dài, phần mặt cao, rộng vừa phải, những nét mông cổ như nếp mi góc phổ cập, tóc đen thẳng, lông trên thân ít tăng trưởng, sắc da vàng .. bộc lộ khá rõ. Đó là mô hình Nam Á nổi bật thuộc chủng Mongoloid Phương Nam .

Những giai thoại, truyền thuyết về Tộc Người Hán ở Trung Quốc

Truyền thuyết Trung Quốc nói rằng, dân tộc Hán là Viêm-Hoàng tử tôn, tức là con cháu của Viêm Đế họ Thần Nông và Hoàng Đế họ Hiên Viên. Trong cuốn “ Sự hình thành và tăng trưởng nền văn hóa truyền thống Trung Quốc ”, thì bộ lạc của Trung Quốc thời viễn cổ gồm 3 tập đoàn lớn. Tập đoàn Hoa Hạ ở phía Tây Bắc, tập đoàn lớn Đông Di ở phía Đông, tập đoàn lớn Man ở phía Nam. Tập đoàn Hoa Hạ gồm có những tộc Hoàng Đế, Viêm Đế. Viêm Đế họ Khương, Hoàng Đế họ Cơ … ”

Sách Trung Quốc dân tộc học có viết về Người Hán như sau:

Trong cuốn “ Trung Quốc dân tộc học ”, nhà sử học Trung Quốc Vương Đồng Linh viết : “ Khoảng 500.000 năm trước, sau bốn lần băng tuyết, những người sống sót trú trên rặng núi Thiên Sơn. Sau đó nhóm người này tỏa ra phía Tây làm dân da trắng, nhóm người tỏa ra phía Đông làm dân da vàng. Nhóm người này chia làm hai ngả : Thiên Sơn bắc lộ gồm Mãn, Mông, Hồi. Một theo Thiên Sơn Nam lộ gồm Miêu, Hoa, Tạng. Trong đó Tạng là Anhđônê, Mã Lai Á, Nam Dương, Cao Miên, Chàm, Hoa ( là Hán tộc sau này ). Miêu là Tam Miêu, Bách Việt trong đó có Âu Việt ( Miên, Thái, Lào ), Miêu Việt ( Mèo, Mán ), Lạc Việt ( Nước Ta, Mường ) ” .

Sách Trung Quốc Thông Sử có ghi lại rằng:

Theo quan điểm của Chu Cốc Thành trong cuốn “ Trung Quốc thông sử ” có viết : “ Viêm Việt đã vào nước Tàu trước theo ngọn sông Dương Tử. Thoạt kỳ thủy chiếm 7 tỉnh Trường Giang rồi tỏa lên Bắc chiếm 6 tỉnh Hoàng Hà, cũng như tỏa xuống mạn Nam chiếm 5 tỉnh Việt Giang, vị chi là 18 tỉnh. Vì thế khi người Hoa vào thì Viêm Việt đã cư ngụ rải rác khắp nước Tàu, là vì Hoa tộc tuy cũng theo Thiên Sơn Nam lộ nhưng nấn ná ở lại vùng Tân Cương thuộc Thanh Hải lúc bấy giờ còn là phúc địa, mãi sau mới theo ngọn sông Hoàng Hà vào chiếm 6 tỉnh miền Bắc rồi từ từ lan tỏa xuống miền Nam đẩy lui Viêm Việt ” .

Tài liệu Cội Nguồn Văn Minh Nông Nghiệp Trung Quốc có chép:

Cuối năm 2006, trong tài liệu : “ Cội nguồn văn minh nông nghiệp ở Trung Quốc ”, giáo sư Zhou Jixu viết : Không giống như những dân cư Ngưỡng Thiều và Hà Mục Độ là những người đến từ miền Nam Trung Quốc, dân cư của Hoàng Đế đến từ phía Tây của Trung Quốc, từ phần phía Tây của lục địa Âu-Á .
Họ chinh phục người dân của lưu vực Hoàng Hà và Dương Tử, những người thủ đắc nền văn hóa truyền thống nông nghiệp tăng trưởng. Bằng cách tích hợp văn hóa truyền thống riêng của họ với những yếu tố văn hoá của người địa phương, dân cư của Hoàng Đế từng bước tăng trưởng một nền văn minh rực rỡ tỏa nắng mới vào thời Hạ, Thương và Chu .
Họ thay thế sửa chữa người dân địa phương, nắm giữ vai trò chỉ huy trên những quy trình tiến độ lịch sử vẻ vang Trung Quốc. Cho rằng dân cư của Hoàng Đế là một Trụ sở của người Ấn – Âu cổ, là một trong những sự kiện đáng kể nhất nay được biết tới trong lịch sử dân tộc quả đât .

Nguyên lý Mỹ học kể bằng truyền thuyết

Theo nguyên tắc mỹ học, truyền thuyết thần thoại là ánh xạ của lịch sử dân tộc. Dưới hình thức thần thoại cổ xưa, tâm linh và trí tuệ dân gian ký thác trong đó cái hồn, cái vía của lịch sử vẻ vang để lưu truyền cho hậu thế. Vì lẽ đó, thần thoại cổ xưa gắn bó hữu cơ với lịch sử dân tộc. Do vậy, hoàn toàn có thể truy lùng chân lý từ hai chiều. Từ truyền thuyết thần thoại phát hiện thực sự lịch sử vẻ vang .
Và ngược lại, từ thực sự lịch sử vẻ vang để hiểu đúng truyền thuyết thần thoại. Do sự ký thác của người xưa thường cô đọng dưới dạng hình tượng nên việc giải thuật thần thoại cổ xưa cực kỳ khó khăn vất vả. Điều này dẫn tới hai thái cực : một cho thần thoại cổ xưa là hoang đường không đáng chăm sóc. Một lại như nhau truyền thuyết thần thoại với lịch sử vẻ vang dẫn đến sai lầm đáng tiếc ngộ nhận. Tuy vậy, cũng có những trường hợp, từ giải thuật thần thoại cổ xưa đã làm sáng tỏ nhiều sự kiện bị khuất lấp, mở ra hiểu biết mới về lịch sử dân tộc .
Trường hợp triết gia Kim Định phát hiện ra Việt Nho, giáo sư Stephen Oppenheimer lý giải 1 số ít yếu tố của văn minh tiền sử Khu vực Đông Nam Á là những thí dụ tiêu biểu vượt trội. Ngày nay, do những thành tựu của khoa học, tất cả chúng ta biết nhiều hơn về quy trình tiến độ tiền sử vì thế có thêm những chứng cứ xác nhận để hiểu truyền thuyết thần thoại .

Cư dân Trung Quốc quy tụ

Đúng là dân cư Trung Quốc hợp thành từ ba nguồn chính : Hoa Hạ, Đông Di và Nam Man. Và cũng đúng người Hoa Hạ là con cháu Viêm Đế và Hoàng Đế. Nhưng không phải Viêm Đế họ Khương, Hoàng đế họ Cơ mà là hai chủng tộc Bách Việt và Mông Cổ .
Tri thức nhân học lúc bấy giờ phủ định thuyết Đa TT nên cũng phủ định luôn ý tưởng sáng tạo cho rằng, “ 500.000 năm trước, những nhóm người sống sót từ chân núi Thiên Sơn di cư sang châu Âu và châu Á để trở thành con người lúc bấy giờ. ” Hiểu biết mới cũng phủ nhận việc con người di cư từ Tây Bắc xuống mà chứng minh và khẳng định con người trên đất Trung Quốc là từ phía Nam lên .
Có một điều hai tác giả này đúng khi cho rằng người Việt xuất hiện ở Nước Trung Hoa trước người Hoa Hạ. Dựa trên so sánh giữa ngôn từ Ấn-Âu và ngôn từ Hán, Zhou Jixu cho rằng những người vào lưu vực Hoàng Hà chiếm đất của người Bách Việt là những bộ lạc Tiền Ấn – Âu .
Chính những người mang gen Indo-Europians này làm ra thành phần nòng cốt của dân số Trung Quốc là người Hán. Nhưng di truyền học khi phát hiện bộ gen Mongoloid phương Nam của người Hán đã bác bỏ giả thuyết này. Nếu quả như tác giả nói thì lúc bấy giờ, người Hán phải có mã di truyền Ấn – Âu giống như người Ấn Độ. Đó là điều không sống sót trên trong thực tiễn. Không thể nào hiểu được là, vì sao tác giả lại tự xích míc như vậy : trong khi chứng minh và khẳng định người Hán thuộc chủng Mongoloid phương Nam, lại cho rằng tổ tiên họ là người Indo-Europians .

Người Hán và những tài liệu Việt có ghi chép lại

Như vậy muốn biết nguồn gốc người Hán tân tiến, cần xác lập thực trạng dân cư thời tiền sử của khu vực. Trong hai cuốn sách Tìm lại cội nguồn văn hóa truyền thống Việt ( NXB Văn học, 2007 ) và Hành trình tìm lại cội nguồn ( NXB Văn Học, 2008 ) và nhiều bài viết đã công bố, chứng tỏ rằng, khoảng chừng 10000 năm trước, tình hình dân cư trên lục địa Trung Quốc như sau :
Từ lưu vực Hoàng Hà xuống phía Nam là địa phận của người Bách Việt, thuộc mô hình Australoid. Đấy là bốn chủng Indonesian, Melanesian, Vedoid và Negritoid do sự hòa huyết của đại chủng Australoid và Mongoloid từ châu Phi theo ven biển Ấn Độ Dương tới Nước Ta 70.000 năm trước và di cư lên Nước Trung Hoa khoảng chừng 30 – 40000 năm cách nay. Tại Tây và Tây Bắc Trung Quốc, những bộ lạc Mông Cổ du mục cư trú .
Đây là người Mongoloid từ châu Phi tới Nước Ta rồi vận động và di chuyển theo hiên chạy dọc Tây Bắc tới định cư ở vùng Tây Tạng khoảng chừng 40000 năm trước. Từ săn bắt hái lượm, họ chuyển sang du mục, trở thành những bộ lạc Mongoloid phương Bắc. Tại Tây Nam và Đông Bắc Trung Quốc có những bộ lạc thiểu số mang gen Á-Âu từ Trung Á sang sinh sống vào lúc 15000 năm trước .

Chủng người mới

Bên cạnh đó, khoảng chừng 8000 năm trước, Open hai nhóm dân cư mới : Muộn nhất, khoảng chừng 8000 năm trước, tại vùng hoàng thổ Hoàng Hà, có sự tiếp xúc, hòa huyết giữa người Mông Cổ phương Bắc và người Bách Việt, sinh ra chủng mới là người Mongoloid phương Nam trong hội đồng Bách Việt. Học nghề nông cùng văn hóa truyền thống của tổ tiên Bách Việt, họ trở thành chủ nhân văn hóa trồng kê Ngưỡng Thiều .
Không có bất kỳ tài liệu nào về nhân số người Ngưỡng Thiều nhưng dựa vào bức tranh dân cư khu vực, tôi cho rằng, họ có số lượng đáng kể. Trong khi có những nhóm Mongoloid riêng không liên quan gì đến nhau từ Đông Dương đi lên Tây Bắc Nước Trung Hoa thì cũng có những nhóm đồng chủng của họ theo bờ biển đi tới vùng cửa sông Dương Tử, Chiết Giang và ở lại. Khoảng 5000 năm TCN, khi người Bách Việt lan rộng ra vùng phân bổ, đã tiếp xúc với người Mongoloid bản thổ .
Sự lai giống diễn ra, chủng Mongoloid phương Nam sinh ra. Cũng như người Yangshao, họ không phải người Hoa Hạ mà là chủng mới của hội đồng Bách Việt, là gia chủ của văn hóa truyền thống lúa nước nổi tiếng Hemudu ( Hà Mục Độ ). Điều giáo sư Zhou Jixu cho rằng “ Người Ngưỡng Thiều và người Hà Mục Độ là từ phía Nam Trung Quốc lên ” ( 3 ) cần được lý giải rõ hơn .

Ngược về quá khứ

Vào thời gian 10000 năm trước, hàng loạt phía Nam Trung Quốc do người Australoid sở hữu, người Mongoloid phương Nam chưa sinh ra. Người Hà Mục Độ mới được sinh ra khoảng chừng 5000 năm TCN nên không hề đi lên phương Bắc để thành người Ngưỡng Thiều. Nhiều năng lực hơn là cả người Ngưỡng Thiều và Hà Mục Độ được sinh ra tại chỗ, do sự hòa huyết giữa người Bách Việt và người Mông Cổ phương Bắc cũng ở Nước Ta lên, cư trú ở đó từ trước .
Cho đến nay, người Hán được nghiên cứu và điều tra khá kỹ về chủng tộc, văn hóa truyền thống và lịch sử vẻ vang. Nhưng như nghiên cứu và phân tích trên, nguồn gốc người Hán chưa được xác lập. Các nhà khoa học Trung Quốc cũng như quốc tế thừa nhận người Hán thuộc chủng Mongoloid phương Nam và tiền thân của họ là nhóm Hoa Hạ Open sau thời Hoàng Đế. Tài liệu truyền thống cuội nguồn cho rằng “ Người Hoa Hạ vượt Hoàng Hà chiếm đất của người Bách Việt ” .
Nhưng nghiên cứu và phân tích nguồn gen người Hán cùng tình hình dân cư khu vực cho thấy, thời gian phía Nam Hoàng Hà bị xâm lăng, người Hoa Hạ chưa sinh ra, còn người Ngưỡng Thiều và Hà Mục Độ, là nạn nhân nên không hề là chủ thể của cuộc xâm lược. Có thể chứng minh và khẳng định, Xâm lăng Bách Việt khoảng chừng 2600 năm TCN là người Mongoloid phương Bắc. Cho rằng “ người Hoa Hạ xâm lăng Bách Việt ” là sai lầm đáng tiếc nghiêm trọng, làm đảo lộn lịch sử dân tộc .
Từ tình hình dân cư, qua tiến trình lịch sử dân tộc, biểu lộ nơi những điều tra và nghiên cứu khảo cổ, ngôn từ, văn hóa truyền thống và lịch sử vẻ vang vùng, tôi cho rằng tổ tiên người Hán tân tiến được tạo nên từ hai nguồn .

Nguồn thứ nhất

Khoảng 2600 năm TCN, người Mông Cổ phương Bắc vượt Hoàng Hà xâm lăng Bách Việt. Họ hòa huyết với người Bách Việt, sinh ra người Mongoloid phương Nam, tự gọi là Hoa Hạ. Cùng với quy trình lan rộng ra chủ quyền lãnh thổ, người Hoa Hạ hòa huyết với người Việt địa phương và tăng nhanh số lượng. Sau vài trăm năm, người Mông Cổ thuần chủng không còn. Trong khi đó những người Việt địa phương không chịu đồng điệu thì biến thành người thiểu số. Người Hoa Hạ trở thành hầu hết, giữ vai trò chủ thể của nhà nước Hoàng Đế. Dân cư nhà nước Hoàng Đế lan rộng ra tới thời Thương, Chu và là một bộ phận dân cư tạo thành nhà Tần .

Nguồn thứ hai

Từ cuộc xâm lăng của người Mông Cổ, một bộ phận đáng kể người Bách Việt chạy về phía Đông và Nam. Trong dòng sơ tán có số lượng đáng kể người Mongoloid phương Nam, chủ nhân văn hóa Ngưỡng Thiều. Người Mongoloid phương Nam tăng nhanh số lượng do hòa huyết với người Bách Việt Australoid. Cho tới khoảng chừng 2000 năm TCN, đa phần dân cư trên lưu vực Hoàng Hà và Dương Tử như Ngô, Việt, Sở được chuyển hóa từ Việt cổ ( Australoid ) sang Việt văn minh ( Mongoloid phương Nam ) .
Theo nhà nghiên cứu ngôn từ Việt cổ Đỗ Thành, người Việt vùng này đồng thời cũng gọi mình là Hàn, Hon, Hòn. Khi chiếm nước Sở, Tần Thủy Hoàng sáp nhập khối dân Việt của Sở vào với người Hoa Hạ của nhà Chu. Cả hai dòng người lúc này cùng một chủng Mongoloid phương Nam và ngôn từ đại trà phổ thông là tiếng Việt, được gọi là nhã ngữ .
Nước Trung Quốc lúc này được quốc tế biết đến với tên gọi Tsin. Khi nhà Tần sụp đổ, Lưu Bang lập nước dựa trên cương vực và thể chế nhà Tần, đã lấy tên tộc Việt của mình là Hòn, Hon ( 漢 ) theo cách đọc Bắc Kinh là Hán, đặt cho vương triều .
Từ thời gian đó, tên tuổi Hoa Hạ được thay bằng tên tuổi Hán để chỉ người Mongoloid phương Nam chiếm đa phần trong dân cư Trung Quốc. Như vậy, vào thời Tần-Hán, người Hán được hình thành do sáp nhập khối người Hoa Hạ vào khối người Việt trên địa phận đất Kinh, Dương của nước Văn Lang cũ .
Suy cho cùng, lịch sử vẻ vang một vương quốc là lịch sử vẻ vang hình thành và tăng trưởng của khối dân cư chủ thể tạo nên vương quốc đó. Vì vậy, khi chưa xác lập được nguồn cội và sự hình thành của khối người Hán, chưa thể hiểu căn nguyên lịch sử vẻ vang, văn hóa truyền thống Trung Hoa .
Từ nghiên cứu và phân tích trên, người viết cho rằng, đây là lần tiên phong, cội nguồn cũng như quy trình hình thành khối dân cư Hán trong lịch sử vẻ vang Nước Trung Hoa được trình diễn một cách khoa học, sáng rõ. Để hoàn toàn có thể hiểu thâm thúy hơn về một tộc người, điều quan trọng tiếp theo cần được biết đến là về thuật ngữ tên gọi. Hiển nhiên mỗi dân tộc đều có những ý nghĩa riêng gắn trong thuật ngữ. Nó kết tinh thế nào hàm chứa ẩn ý gì luôn là câu hỏi trong bức tranh lịch sử vẻ vang tộc người .

Thuật ngữ và từ nguyên

Tên gọi “ Hán ” xuất phát từ nhà Hán, một triều đại sau đó của nhà Tần sống sót trong thời hạn ngắn và đã thống nhất Trung Quốc. Chính trong thời kỳ nhà Tần và nhà Hán thì những bộ lạc của Nước Trung Hoa đã mở màn cảm thấy rằng họ thuộc về cùng một nhóm dân tộc, so sánh với những dân tộc khác xung quanh họ. Ngoài ra, nhà Hán đã được xem là đỉnh điểm của nền văn minh Nước Trung Hoa, có năng lực lan rộng ra sức mạnh và ảnh hưởng tác động đến Trung Á và Đông Bắc Á và hoàn toàn có thể so sánh ngang hàng với Đế quốc La Mã về dân số và chủ quyền lãnh thổ .
Trong 1 số ít người Hán ở phương Nam, một thuật ngữ khác sống sót trong nhiều ngôn từ khác nhau như tiếng Quảng Đông và tiếng Hẹ và tiếng Mân Nam, thì thuật ngữ “ Đường nhân ” ( Tángrén 唐人, có nghĩa là “ người Đường ” ), tiếng Việt trước đây ở Nam bộ gọi người gốc Hoa là chú “ Thoòng ”. Thuật ngữ này xuất phát từ một triều đại khác của Trung Quốc là nhà Đường vốn xem là một đỉnh điểm văn minh khác của nền văn minh Trung Hoa. Thuật ngữ này vẫn còn sống sót trong 1 số ít tên gọi mà người Hán dùng để đặt cho phố Tàu : 唐人街 ( Tángrénjiē ), có nghĩa “ Phố của người Đường ” .

Lần theo dấu vết của lịch sử

Để giải thuật ý nghĩa của sự sinh ra tên gọi, lần theo dấu vết lịch sử dân tộc, tất cả chúng ta sẽ mày mò ra rằng nguồn gốc của dân tộc Hán hoàn toàn có thể truy ngược lên đến thời cổ đại xa xưa, tên gọi của dân tộc mãi đến thời kỳ cận đại mới xác lập. Theo thần thoại cổ xưa kể lại, trong thời cổ đại xa xưa đã có những thị tộc Cửu Lê, Tam Miêu, Viêm Đế Thị, Hoàng Đế Thị sinh sôi nảy nở trong vùng Tập Đoàn Cafe Trung Nguyên. Đến đời Chu Vũ Vương thì những thị tộc này trong vùng Cafe Trung Nguyên tự xưng là Hoa Hạ. Chung quanh thì có những dân tộc thiểu số Man, Di, Nhung, Địch .
Từ thời Xuân Thu Chiến Quốc cho đến khi Tần Thuỷ Hoàng thống nhất toàn cõi Trung Quốc, là thời kỳ tiên phong những dân tộc ở Trung Quốc tụ hợp lại với nhau. Do cuộc chiến tranh, những cuộc di dân và sự kết hôn giữa những người thuộc những dân tộc khác nhau, bốn nước lớn trong thời kỳ này là Tần, Sở, Ngô, Việt cùng với 1 số ít nước nhỏ nữa từ những dân tộc Di, Địch biến thành dân tộc Hoa Hạ và hình thành một vương quốc Trung ương tập quyền tiên phong lấy dân Hoa Hạ làm chủ thể, đó chính là đế quốc nhà Tần .
Đến triều Hán, những dân tộc thiểu số Hung Nô, Tiên Ti, Để, Khương … vốn sống trong hai miền Bắc và Tây Bắc, mở màn di cư với số lượng lớn vào trong nước .
Đến hai triều Nguỵ và Tần thì những dân tộc thiểu số vùng Quan Trung đã chiếm tới nửa số dân. Do ảnh hưởng tác động của nền văn hoá Hoa hạ, phương pháp sản xuất cũng như phương pháp hoạt động và sinh hoạt của họ cũng đã biến hóa lớn và họ từ từ thống nhất với hai dân tộc địa phương, khiến thời kỳ Nguỵ – Tần trở thành thời kỳ thứ hai của quy trình thống nhất dân tộc .
Hai triều đại Tống và Nguyên là thời kỳ thứ ba của quy trình thống nhất dân tộc. Trong thời kỳ này những dân tộc Khiết Đan, Nữ Chân, Mông Cổ, lần lượt xâm nhập Cafe Trung Nguyên và trong khi củng cố quyền thống trị của mình, họ cũng bị nền văn hoá Cafe Trung Nguyên đồng hoá .
Đến thời kỳ này, tên gọi người Hán ( Hán nhân, Hán nhi ) đã trở nên khá thông dụng, nhưng vẫn chưa trở thành tên gọi chính thức của dân tộc .

Tộc người Hán thời hiện đại

Khi nước Trung Hoa Quốc dân thành lập, tự xác định là một nước cộng hoà của năm dân tộc Hán, Mãn, Mông, Hồi, Tạng, hai chữ “Hán tộc” mới thực sự trở thành tên gọi dân tộc của cộng đồng người Hán. Ngày nay, thuật ngữ Hán thường được người Hán ở Trung Hoa Đại lục và người gốc Hán ở nước ngoài sử dụng để chỉ những gì thuộc về văn hóa và dân tộc của mình. Nguồn gốc lịch sử đọng lại nơi tâm thức của cá nhân trong cộng đồng dân tộc là kết quả cho tiến trình hội tụ và phát triển văn hóa. Nói cách khác, sự thể hiện những đặc sắc văn hóa tộc người là sự phản ánh ở bên ngoài còn cái nội dung, cái bản chất tạo nên chúng thì ẩn chứa bên trong. Chúng kết tinh ra sao thì phải thông qua lịch sử để điểm lại quá trình hình thành. Đây là điều mà không chỉ riêng dân tộc Hán, song còn ứng dụng với các dân tộc khác của một quốc gia cũng như của các nước đa dân tộc.

Tóm lại, với tộc người Hán ở Trung Quốc lúc bấy giờ với dân số : 1.230.117.207 ( năm 2000 ) đã và đang là tộc người chủ thể trong một vương quốc to lớn, đa tộc người nên có vai trò quan trọng trong sự tăng trưởng của quốc gia .

(Còn nữa….)

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn