Gan – Wikipedia tiếng Việt

Gan là một cơ quan của các động vật có xương sống, bao gồm cả con người. Cơ quan này đóng một vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa và một số các chức năng khác trong cơ thể như dự trữ glycogen, tổng hợp protein huyết tương và thải độc. Gan cũng sản xuất dịch mật, một dịch thể quan trọng trong quá trình tiêu hóa. Gan được xem là nhà máy hóa chất của cơ thể vì nó đảm trách cũng như điều hòa rất nhiều các phản ứng hóa sinh mà các phản ứng này chỉ xảy ra ở một số tổ chức đặc biệt của cơ thể mà thôi.

Từ gan bắt nguồn từ cách phát âm trong tiếng Hán thượng cổ của một từ tiếng Hán được viết bằng chữ Hán là “肝”.[1] Chữ Hán “肝” có âm Hán Việt hiện đại là can. William H. Baxter và Laurent Sagart phục nguyên cách phát âm trong tiếng Hán thượng cổ của từ “肝” là *s.kˤa[r].[1]

Gan nhìn mặt dướiGan người trưởng thành thường nặng 1,4 – 1,6 kilôgam, [ 2 ] mềm, có màu đỏ sẫm. Gan là một cơ quan nội tạng lớn nhất trong khung hình [ 3 ] và đồng thời là tuyến tiêu hóa lớn nhất trong khung hình. Gan nằm ngay dưới cơ hoành ( hoành cách mô ) ở phần trên, bên phải của ổ bụng. Gan nằm về phía bên phải của dạ dày ( bao tử ) và tạo nên giường túi mật .Gan được phân phối máu bởi hai mạch chính ở thùy phải : động mạch gan và tĩnh mạch cửa ( tĩnh mạch gánh ). Động mạch gan thường bắt nguồn từ động mạch chủ. Tĩnh mạch cửa dẫn lưu máu từ lách, tụy và ruột non nhờ đó mà gan hoàn toàn có thể tiếp cận được nguồn dinh dưỡng cũng như những mẫu sản phẩm phụ của quy trình tiêu hóa thức ăn. Các tĩnh mạch gan dẫn lưu máu từ gan và đổ trực tiếp vào tĩnh mạch chủ dưới .Mật sản xuất trong gan được tập trung chuyên sâu tại những tiểu quản mật. Các tiểu quản này sẽ hội lưu với nhau tạo thành ống mật. Các ống mật sẽ đổ về ống gan trái hoặc ống gan phải. Hai ống gan này ở đầu cuối sẽ hợp nhất thành ống gan chung. Ống cổ túi mật ( nối túi mật ) vào ống gan chung và hình thành ống mật chủ. Mật hoàn toàn có thể đổ trực tiếp từ gan vào tá tràng trải qua ống mật chủ hoặc trong thời điểm tạm thời được tàng trữ trong túi mật trải qua con đường ống cổ túi mật. Ống mật chủ và ống tụy đổ vào tá tràng ở bóng Vater .Gan là một trong số ít nội tạng của khung hình có năng lực tái tạo lại một lượng nhu mô bị mất. Nếu khối lượng gan mất dưới 25 % thì gan hoàn toàn có thể tái tạo trọn vẹn. Điều này là do tế bào gan có năng lực đặc biệt quan trọng như thể một tế bào mầm đơn thẩm quyền ( nghĩa là tế bào gan hoàn toàn có thể phân đôi thành hai tế bào gan ). Cũng có một số ít tế bào mầm tuy nhiên thẩm quyền gọi là những tế bào oval hoàn toàn có thể biệt hóa thành tế bào gan và tế bào lót mặt trong ống mật .

Giải phẫu mặt phẳng[sửa|sửa mã nguồn]

Trừ nơi gan được nối vào cơ hoành thì toàn bộ bề mặt gan được bao phủ bởi lớp phúc mạng tạng, một lớp màng kép, mỏng có tác dụng làm giảm ma sát giữa các cơ quan với nhau. Phúc mạng này tạo nên các dây chằng liềm và dây chằng tam giác. Các “dây chằng” này không giống như các dây chằng thực sự ở các khớp và không có chức năng quan trọng nhưng nó lại là những mốc giải phẫu bề mặt giúp nhận biết trong quá trình phẫu thuật.

Về mặt giải phẫu đại thể, gan hoàn toàn có thể được chia thành bốn thùy dựa trên những đặc thù mặt phẳng. Dây chằng liềm hoàn toàn có thể nhìn thấy ở mặt trước của gan chia gan thành hai phần : thùy gan trái và thùy gan phải .Nếu nhìn từ mặt sau ( hay mặt tạng ) thì gan còn có hai thùy phụ nằm giữa thùy gan phải và thùy gan trái. Đây là những thùy đuôi ( nằm phía trên ) và thùy vuông ( nằm phía dưới ) .

Giải phẫu tính năng[sửa|sửa mã nguồn]

Đối với phẫu thuật cắt gan thì việc hiểu cặn kẽ cấu trúc của gan dựa trên mạng lưới hệ thống cung ứng máu và dẫn lưu mật có vai trò sống còn. Vùng TT, nơi ống mật chủ, tĩnh mạch cửa và động mạch gan đi vào gan được gọi là ” rốn ” gan. Ống mật, tĩnh mạch và động mạch chia thành những nhánh trái và phải và phần gan được cung ứng máu hay dẫn lưu mạnh bởi những nhánh này được gọi là thùy gan công dụng trái và phải. Các thùy công dụng được chia ra bởi một mặt phẳng nối từ hố túi mật đến tĩnh mạch chủ dưới. Theo phe phái Pháp thì những thùy tính năng này được chia thành 8 phân thùy khác nhau dựa trên sự phân nhánh bậc hai và bậc ba của mạng lưới hệ thống mạch máu. Các phân thùy tương ứng với giải phẫu mặt phẳng gồm :

Chức năng của gan được thực thi bởi tế bào gan .
Hiện tại, không có một cơ quan tự tạo nào hoàn toàn có thể đảm trách được hàng loạt tính năng vô cùng phức tạp của gan. Chỉ 1 số ít tính năng hoàn toàn có thể triển khai được trải qua con đường tự tạo như thẩm phân gan trong điều trị suy gan .

Rất nhiều bệnh lý của gan có biểu hiện triệu chứng vàng da do sự tăng cao nồng độ bilirubin trong máu. Bilirubin là sản phẩm của quá trình giáng hóa hemoglobin từ những tế bào hồng cầu chết. Thông thường thì gan loại bỏ bilirubin ra khỏi dòng máu và tiết vào ruột theo mật.

Cũng có nhiều bệnh lý nhi khoa tương quan đến gan như teo đường mật bẩm sinh, thiếu alpha-1 antitrypsin, hội chứng Alagille và ứ mật trong gan tuần tiến có đặc thù mái ấm gia đình .Một số xét nghiệm tính năng gan nhằm mục đích nhìn nhận tính năng gan. Các xét nghiệm này khảo sát sự hiện hữu của một số ít enzyme trong máu mà thông thường chúng hiện hữu với mức độ lớn trong gan .

• Eugene R. Schiff, Michael F. Sorrell, Willis C. Maddrey, eds. Schiff’s diseases of the liver, 9th ed. Philadelphia: Lippincott, Williams & Wilkins, 2003. ISBN 0-7817-3007-4
• Sheila Sherlock, James Dooley. Diseases of the liver and biliary system, 11th ed. Oxford, UK; Malden, MA: Blackwell Science. 2002. ISBN 0-632-05582-0
• David Zakim, Thomas D. Boyer. eds. Hepatology: a textbook of liver disease, 4th ed. Philadelphia: Saunders. 2003. ISBN 0-7216-9051-3

These are for the lay reader or patient:

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

• Phương tiện liên quan tới Livers tại Wikimedia Commons

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Độc Lạ