Cha mẹ đi làm ăn xa và nỗi lòng con trẻ

Cha mẹ đi làm ăn xa và nỗi lòng con trẻ

Dẫu biết con cháu là gia tài lớn nhất của cha mẹ, nhưng vì muốn cho con một đời sống no đủ nên nhiều ông bố, bà mẹ ở xã Tân Phúc ( huyện Lang Chánh ) buộc phải bươn chải với đời sống mưu sinh xa nhà để lại con cho ông bà hoặc họ hàng chăm nom. Tuổi thơ vừa chớm, nhưng nhiều em nhỏ đã thiếu vắng tình thương yêu và sự chăm nom của cha mẹ nên trong lòng luôn chất chứa những tâm tư nguyện vọng, nỗi niềm riêng .

Cha mẹ đi làm ăn xa và nỗi lòng con trẻ

Ảnh minh họa .

Khi ông bà một lần nữa làm bố mẹ

Vì thực trạng, kinh tế tài chính mái ấm gia đình khó khăn vất vả, nhiều cha mẹ ở thôn quê buộc phải đi làm ăn xa, để con cháu lại nhà. Ở xã Tân Phúc, thực tiễn này đang diễn ra ở rất nhiều mái ấm gia đình. Do đi làm thuê, nhiều cặp vợ chồng phải ở trọ với khoảng trống eo hẹp cùng với thời hạn eo hẹp khiến cho việc chăm nom con rất khó khăn vất vả. Cuộc sống mưu sinh khó nhọc, nên họ đành gửi con nhờ bố mẹ mình chăm hộ. Nhiều ông bà nội, ngoại một lần nữa lại kiêm luôn vai trò là bố mẹ của những đứa cháu non nớt .Ngoài việc cấy cày, đi nương rẫy, thì giờ đây ông bà lại kiêm thêm việc cho những cháu nhà hàng, tắm giặt, đưa đi học … những việc không tên kéo nhau hết ngày. “ Bình thường không sao, nhưng khi những cháu ốm đau, nó thèm hơi mẹ, nó khóc, tôi thương bọn trẻ lắm. Có phải chúng muốn xa con cháu đâu nhưng vì thực trạng khó khăn vất vả, nên đành phải đi làm công nhân xa, gửi con cho chúng tôi nuôi nấng ”, bà Hà Thị Chính, thôn Chạc Rạnh, xã Tân Phúc, tâm sự khi phải chăm hai đứa cháu nội vì bố mẹ chúng đi làm ăn xa .Theo bà Chính, mái ấm gia đình bà có 4 người con, 2 trai, 2 gái. Người con trai thứ hai lập mái ấm gia đình và ở ngay cạnh nhà ông bà, vì thực trạng khó khăn vất vả nên một năm trước con dâu quyết định hành động đi làm công nhân cho khu công nghiệp tại TP Bắc Ninh. Không nỡ để vợ đi làm xa một mình, mấy tháng sau cậu con trai quyết định hành động khăn gói theo vợ. Làm công nhân trong những khu công nghiệp với đặc trưng việc làm khắt khe về thời hạn, lại tiếp tục tăng ca và điều kiện kèm theo nhà ở khó khăn vất vả nên buộc mái ấm gia đình người con trai chọn giải pháp gửi con ở quê cho ông bà chăm nom giúp, còn hai vợ chồng cố gắng nỗ lực kiếm tiền để mưu sinh và phần nào bù đắp cho con. Với thu nhập khoảng chừng hơn 10 triệu đồng của cả hai vợ chồng, phải chia cho rất nhiều khoản như tiền nhà, tiền điện nước, ngân sách hoạt động và sinh hoạt, bạn hữu … một tháng, con trai bà gửi về cho bố mẹ khoản tiền hơn 1 triệu để lo cho hai đứa con. Khoản tiền ấy, không đủ để ông bà chăm sóc cho hai cháu mà phải trông chờ từ 4 sào ruộng của nhà. Mỗi năm, mái ấm gia đình con trai chỉ có đôi ba lần về quê. Dịp tết, họ về quê được vài ngày rồi lại liên tục ra đi …

Có nhiều ông bà cuộc sống không quá chật vật để chăm nuôi cháu thay con, nhưng có những gia đình hoàn cảnh lại hết sức khó khăn. Đó là câu chuyện của ông Hà Văn Chuyền (53 tuổi) trú tại thôn Chạc Rạnh, xã Tân Phúc. Gần 2 năm nay, hai ông bà phải chăm bẵm đứa cháu cho vợ chồng người con trai đi làm ăn xa và lấy vợ tận trong Kon Tum. Gia đình ông bà thuộc diện hộ nghèo. Lăn xả với ruộng nương, rồi lại lo cho cháu. Ngày chúng tôi vào thăm, trời đã xế trưa, người bà vẫn còn ở trên nương rẫy, còn đứa cháu thì đang được ông bế trên tay nũng nịu khóc nhè. Trong ngôi nhà sàn đơn sơ, có lẽ chỉ có chiếc xe máy là thứ đồ vật có giá trị nhất đối với ông bà. Gia cảnh khó khăn là vậy, nhưng ông bà chẳng thể làm việc cùng lúc, mà phải luân phiên nhau người lên nương, người ở nhà chăm sóc bé Khôi (3 tuổi). Gia đình neo người, vợ chồng cậu con trai cũng mới trong những ngày đầu khởi nghiệp trồng cà phê và tiêu trên mảnh đất ông bà ngoại cho, nên cũng chẳng có đồng nào dư giả gửi về phụ giúp bố mẹ nuôi cháu. Cuộc sống của hai người già và đứa cháu nhỏ chỉ trông chờ vào cây luồng và một sào ruộng, khó khăn nối tiếp khó khăn.

Nỗi lòng trẻ thơ

Với những đứa trẻ, có lẽ rằng điều quan trọng nhất chính là tình yêu thương của cha mẹ. Bởi những năm tháng ấu thơ, mái ấm gia đình là cái nôi văn hóa truyền thống tiên phong hình thành nhân cách cho trẻ. Bà Chính san sẻ, vì nhớ con nên vợ chồng cậu con trai ngày nào cũng gọi về cho ông bà để chuyện trò. Cháu bé tuy mới 3 tuổi nhưng rất nhanh gọn và ngoan ngoãn. Cậu anh học lớp 3 thường tranh thủ lúc nghỉ học trông em cho ông bà đi làm rẫy. Đang trong dịp nghỉ hè nên anh trai của cháu được ra Thành Phố Bắc Ninh ở chơi với bố mẹ vài hôm, còn cháu do còn nhỏ nên phải ở nhà với ông bà. Thấy có khách lạ, cậu tự ra góc nhà ngồi chơi rất ngoan. Thi thoảng, cậu bé lại đưa tay lên giả làm chiếc điện thoại cảm ứng rồi thì thào : “ Alo ! Bố mẹ ơi con ở nhà với bà ngoan lắm ! Bố mẹ đi làm kiếm tiền mua sữa rồi nhanh về với con nhé ! ”. Chỉ câu nói nhỏ bé ấy thôi mà khiến chúng tôi không khỏi xúc động .

Trường hợp của bé Khôi lại khác hẳn. Những tiếng nói đầu đời của cậu bé Khôi không phải gọi cha, gọi mẹ mà là ông bà. Ông Chuyền kể, nó chẳng theo ai cả, chỉ quấn mỗi ông bà, đợt vợ chồng cậu con trai về ăn tết xong định đón con vào trong Kon Tum, nhưng mới đi được một đoạn nó khóc, đòi ông phải đi tìm xe đón nó quay về với ông bà, chứ nhất quyết không chịu đi cùng bố mẹ. Nói đến đây ông cúi xuống hỏi: “Khôi có nhớ ba mẹ không?”, nó dụi mắt rồi vừa lắc đầu, vừa hồn nhiên trả lời: “Không! Cháu thích ở với ông nội cơ”. Câu nói ngây thơ của đứa trẻ chưa hiểu sự đời ấy khiến người nghe nhói lòng, nhưng đó cũng là điều dễ hiểu bởi trẻ con ở với ai lâu hơn thì yêu thương người ấy là lẽ đương nhiên. Chúng nghĩ sao nói vậy chứ làm sao hiểu được câu nói ấy sẽ làm buồn lòng bố mẹ.

Xét ở quy luật tâm ý cũng như từ thực tiễn cho thấy, vai trò của cha mẹ trong việc chăm nom, giáo dục con là điều vô cùng quan trọng. Tình mẫu tử là bản năng mãnh liệt của người mẹ với con và của con với mẹ, nên khi con ốm, con đau, có mẹ bên cạnh đã là một sự yên tâm về niềm tin cho trẻ. Hơn nữa, xã hội ngày càng tăng trưởng theo hướng văn minh, khiến cho trẻ cũng “ khôn ” hơn so với tuổi. Nhiều yếu tố phát sinh yên cầu phải có sự chăm sóc của cha mẹ. Trong khi ông bà tuổi cao, sức yếu, lại không hề update hết tình hình phức tạp, nên những cháu càng lớn càng dễ tách khỏi ông bà và thực tiễn là không ít cháu đã sa ngã, hư hỏng, khiến cho ông bà đau lòng .Anh Lê Văn Phú, Phó quản trị Ủy Ban Nhân Dân xã Tân Phúc cho biết, xã Tân Phúc hiện còn rất nhiều khó khăn vất vả, tỷ suất hộ nghèo chiếm 16,4 %, 42,32 % hộ cận nghèo, thu nhập trung bình 25 triệu đồng / người / năm. Vị trí địa lý không thuận tiện, giao thông vận tải đi lại khó khăn vất vả và hạ tầng vừa yếu và thiếu, kinh tế tài chính tăng trưởng chậm, tăng trưởng chưa vững chắc, chưa tương ứng với tiềm năng và thế mạnh của địa phương. Toàn xã có 147 hộ có mái ấm gia đình đi làm ăn xa, với 386 trẻ phải sống cùng ông bà hoặc người thân trong gia đình. Có thể nhận thấy một hiện thực khá rõ nét trong những mái ấm gia đình ở xã lúc bấy giờ đó là vì nỗi lo “ cơm, áo, gạo, tiền ” và từ thực tiễn lao động ở miền núi chưa có nhiều thời cơ mở, tạo việc làm cho những người lao động hoàn toàn có thể mưu sinh trên chính quê nhà của mình. Nên dù không muốn xa con vẫn phải gửi con cho ông bà chăm nom giúp để lo cho yếu tố kinh tế tài chính. Việc làm này về ý nghĩa thì mang tính tích cực nhưng nếu đi sâu nghiên cứu và phân tích sẽ thấy được 1 số ít xấu đi như : Cha mẹ vắng nhà, công tác làm việc chăm nom cho trẻ không bảo vệ dẫn đến có một số ít trẻ bị suy dinh dưỡng, kỹ năng và kiến thức sống cho trẻ không được bảo vệ. Và con cháu từ khi nhỏ không được sống gần bố mẹ nên trong ký ức tuổi thơ hình ảnh bố mẹ sẽ rất mờ nhạt, lớn lên sẽ khó san sẻ, tâm sự, cũng như nghe lời dạy bảo của cha mẹ, dẫn đến tỷ suất trẻ nhỏ cấp 2 và cấp 3 bỏ học nhiều. Không thể phủ nhận những quyền lợi kinh tế tài chính của việc đi làm ăn xa mang lại, nhưng so với những đứa trẻ đang tuổi ăn, tuổi lớn vẫn luôn cần có sự chăm sóc, giáo dục từ cha mẹ. Ông bà và người thân trong gia đình hoàn toàn có thể chăm nom tốt cho những cháu, nhưng không có gì hoàn toàn có thể sửa chữa thay thế được tình mẫu tử, phụ tử .

Vân Anh