Tìm Hiểu Một Số Giai Điệu Đặc Trưng Của Dân Ca Tây Nguyên – Hội Việt Tộc

Dân ca Tây nguyên đã có từ truyền kiếp trên mảnh đất Tây nguyên bát ngát giàu đẹp. Về dân ca Tây nguyên, tất cả chúng ta thường được nghe những lời ca, tiếng đàn trong thang âm ngũ cung :
Rất nhiều bài hát viết về Tây nguyên đều dựa trên thang âm ngũ cung này. Thực ra, thang âm trên chỉ thuộc về dân ca của một số ít dân tộc thiểu số cư trú truyền kiếp ở Tây nguyên mà đông nhất là Ja rai và Ba na .
Mỗi dân tộc thiểu số ở Tây nguyên đều có những thang âm tiêu biểu vượt trội cho dân nhạc của mình, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể điểm sơ qua một vài nét cơ bản của những dân tộc Ê đê, Ba na, Ja rai .

* Dân ca Ja rai

Giai điệu của dân ca Ja rai thường nồng nàn, can đảm và mạnh mẽ, sâu đậm, thiết tha, vui buồn tột cùng, dễ đi sâu vào lòng người, thường được thực thi theo quãng 5 đúng đi xuống liền bậc ( Sol-Fa-Mi-Do ) Sự thực thi của những giai điệu hoàn toàn có thể biến hóa nhưng tiết tấu thì ít khi đổi khác. Thí dụ bài Lên nương, dân ca Ja rai :

Hay như bài Bơ hơ chim:

Dân ca Ja rai có những thể loại :

Hát nói gọi là Knhă
Hát có nhịp điệu gọi là Adoh
Hát giao duyên gọi là Nhik
Hát kể trường ca gọi là Hri.

* Dân ca Ba na

Dân ca Ba na có tính chất thiết tha, nồng nàn nhưng không bước đến tột cùng của tình cảm do dùng nhiều quãng 4 ( Si-Mi hay Mi-Si). Giai điệu Ba na có tính bình ổn, ít có đột biến, thường là những khúc nhạc ngắn, nhịp điệu đơn giản.. Dân ca Ba na cũng đem cảm giác lắng dịu, êm đềm.

Thang âm dân ca Ba na Rơ ngao còn được gọi tên là đon, đen, ton, ten theo âm thanh phát ra của bộ chiêng .
Thí dụ bài Vui mùa mai vàng, dân ca Ba na :

* Dân ca Ê đê

Dân ca Ê đê thường được trình diễn ở điệu trưởng với thang âm ngũ cung quen thuộc ( Re – Sol – La – Si – Re ), những quãng nửa cung chỉ nhiều lúc mới Open tạo nên sự đổi khác giai điệu một cách nhẹ nhàng nhưng rất ấn tượng, tích hợp cả hai yếu tố trữ tình và can đảm và mạnh mẽ, giàn trải và nhịp điệu. Dân ca Ê đê có 2 thể hát chính là hát nói ( Kứt ) và hát có giai điệu ( Muynh ), sau này có sự Open của điệu ei rei là sự biến dạng của lối hát có giai điệu ( hát đối đáp ) .

Thí dụ bài Chi Ri Ria, dân ca Ê đê:

Khi chớp lấy được những nét khái lược về đặc trưng của dân ca Tây nguyên, việc lựa chọn và đưa vào phần dạy những bài hát địa phương tự chọn hay ra mắt dân ca Tây nguyên trong những buổi ngoại khóa của giáo viên sẽ có sức thuyết phục hơn. Điều quan trọng là trải qua một bài dân ca đơn cử, giáo viên Âm nhạc sẽ ra mắt được cái hay, cái đẹp của một nền văn hóa truyền thống đặc trưng của một dân tộc .

Tác Giả: Huỳnh Ngọc La Sơn

Nguồn Internet

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn