chăm sóc sức khỏe ban đầu tại việt nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (533.4 KB, 26 trang )

Chăm Sóc Sức Khỏe Ban Đầu
Tại Việt Nam
♦
ThS. BS. Võ Thành Liêm
Mục tiêu bài giảng
♦
Định nghĩa sức khỏe, chăm sóc sức khỏe ban đầu.
♦
Liệt kê các nội dung chính sách chăm sóc sức khỏe ban
đầu tại VN.
Đề mục
♦
Nguyên lý về chăm sóc sức khỏe ban đầu
♦
Các nội dung chăm sóc sức khỏe ban đầu ở VN
Nguyên lý chăm sóc sức khỏe ban đầu
♦
Sức khỏe:
–
Trạng thái thoải mái toàn diện: Thể chất-Tinh thần-Xã
hội
–
Không chỉ là không có bệnh hay thương tật
Nguyên lý chăm sóc sức khỏe ban đầu
♦
Sức khỏe:
–
Trạng thái thoải mái toàn diện: Thể chất-Tinh thần-Xã
hội
–

Không chỉ là không có bệnh hay thương tật
♦
3 mặt của sức khỏe:
–
Sức khỏe thể chất
–
Sức khỏe tinh thần
–
Sức khỏe xã hội
Nguyên lý chăm sóc sức khỏe ban đầu
♦
Chăm sóc sức khỏe ban đầu
–
Là chăm sóc sức khỏe thiết yếu
–
Dựa trên những phương pháp-kỹ thuật thực hành-> cá
nhân, gia đình
–
Được mọi người chấp nhận-> tham gia đầy đủ
–
Giá thành chấp nhận được nhằm đạt sức khỏe cao nhất
có thể được
–
Nhấn mạnh:
•
Tăng cường sức khỏe
•
Phòng bệnh
•
Chữa bệnh

•
Phục hồi sức khỏe
Nguyên lý chăm sóc sức khỏe ban đầu
♦
Tại sao chăm sóc ban đầu quan trọng
–
Lịch sử:
•
Loại bỏ bệnh đậu mùa, sốt bại liệt…
•
Khống chế: sốt rét, sốt xuất huyết, tả…
•
Hiệu quả của vaccin
–
Lợi ích
•
Ngừa bệnh
•
Nâng cao sức khỏe
•
Cải thiện tỷ lệ tử vong
•
Lợi ích về kinh tế
Nguyên lý chăm sóc sức khỏe ban đầu
♦
Tại sao chăm sóc ban đầu quan trọng
–
Tổ chức y tế thế giới (WHO)
•
Nếu tỷ lệ tử vong năm 2006 = năm 1978

•
Sẽ có 16,2 triệu trẻ tử vong
Nguyên lý chăm sóc sức khỏe ban đầu
♦
Tại sao chăm sóc ban đầu quan trọng
–
Tổ chức y tế thế giới (WHO)
•
Nếu tỷ lệ tử vong năm 2006 = năm 1978
•
Sẽ có 16,2 triệu trẻ tử vong
•

•
Thực tế có 9,5 triệu trẻ tử vong
•
=> 6,7 triệu trẻ cứu sống = 18329 trẻ/ngày
•
Nhờ: cung cấp nước sạch+thuốc thiết yếu+vệ sinh+chăm
sóc tiền sản
Nguyên lý chăm sóc sức khỏe ban đầu
♦
1978: Alma-Ata (10 điểm): Sức khỏe cho mọi người
–
Quyền cơ bản của con người
–
Định nghĩa CSBĐ: là ngành khoa học
–
Trách nhiệm của chính phủ các nước
Nguyên lý chăm sóc sức khỏe ban đầu

♦
Alma – Ata (10 điểm)
–
1- định nghĩa sức khỏe
–
2- bất công trong chăm sóc y tế
–
3- bảo vệ – nâng cao sức khỏe
–
4- quyền tham gia chăm sóc sức khỏe bản thân
–
5- trách nhiệm của các chính phủ chăm lo sức khỏe
–
6- định nghĩa CKSKBĐ
–
7- chức năng CKSKBĐ
–
8- chính phủ cần triển khai CKSKBĐ
–
9- các nước cần hợp tác
–
10- mục tiêu y tế đến năm 2000
Nguyên lý chăm sóc sức khỏe ban đầu
♦
Alma – Ata: CSSKBĐ
–
Giáo dục sức khỏe, thay đổi lối sống
–
Cung cấp đầy đủ thực phẩm – dinh dưỡng
–

Cung cấp nước sạch – vệ sinh môi trường
–
Chăm sóc sức khỏe bà mẹ – trẻ em, KHHGĐ
–
Tiêm chủng phòng 6 bệnh phổ biến/trẻ em
–
Phòng chống bệnh dịch lưu hành tại địa phương
–
Điều trị hợp lý bệnh – vết thương thông thường
–
Cung cấp các thuốc thiết yếu
Chăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN
Chăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN
♦
Việt Nam
–
1949: TYT thôn trong chiến khu
–
1954: 2000 TYT/6000 thôn xã (chiến tranh)
–
1978: Alma – Ata
–
Việt Nam áp dụng 8 + 2 nội dung
–
1980: Kết quả khả quan
Chăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN
♦
1-Giáo dục sức khỏe
–
Tăng cường kiến thức -> tự bảo vệ và nâng cao SK

–
Loại bỏ lối sống – thói quen có hại
–
Nâng cao sức khỏe bản thân – gia đình – xã hội
–
Cán bộ y tế (thôn xã, TYT,…): bồi dưỡng kiến thức,
kỹ năng truyền thông – giáo dục sức khỏe
–
Thực hiện, lồng ghép giáo dục sức khỏe tại địa phương
–
Tập trung những vấn đề nổi cộm của địa phương
Chăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN
♦
2-Cải thiện điều kiện dinh dưỡng-ăn uống hợp lý
–
Xóa đói, giảm nghèo, cải thiện chất lượng dinh dưỡng,
dinh dưỡng hợp lý, an toàn thực phẩm
–
Nâng cao nhận thức về dinh dưỡng hợp lý, an toàn
thực phẩm
–
Phòng chống các bệnh do ăn uống, dinh dưỡng
–
Vận động cộng đồng tự giải quyết vấn đề dinh dưỡng
–
Bảo quản- sử dụng tốt các nguồn lương thực-thực
phẩm, chống lãng phí
–
Phòng ngừa ngộ độc thực phẩm
Chăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN

♦
3-Cung cấp nước sạch và vệ sinh môi trường
–
Giáo dục vệ sinh môi trường cho cá nhân-cộng đồng
–
Giải quyết tốt chất thải (phân,rác, cống)
–
Tiêu diệt các vật trung gian truyền bệnh (ruồi, muỗi,
gián, bọ, rận )
–
Cung cấp nước sạch
–
Chống ô nhiễm môi trường sống: khói bụi, thuốc lá,
tiếng ồn, không khí, …
Chăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN
♦
4-Chăm sóc sức khỏe bà mẹ-trẻ em, KHHGĐ
–
Đẩy mạnh KHHGĐ, dùng biện pháp tránh thai
–
Thực hiện: gia đình chỉ có 1-2 con, nuôi dạy con tốt
–
Chăm sóc tiền sản: khám thai, vaccin, dinh dưỡng
–
Giảm tỷ lệ tử vong bà mẹ trẻ em
–
Giải quyết tốt vấn đề dinh dưỡng cho bà mẹ, trẻ em
Chăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN
♦
5-Tiêm chủng phòng bệnh nhiễm phổ biến ở trẻ em

–
Là biện pháp miễn dịch chủ động, mang hiệu quả cao
–
Đạt nhiều thành tựu: thanh toán bại liệt, loại trừ uốn
ván sơ sinh, …
–
Chương trình tiêm chủng mở rộng: lao, bạch hầu, ho
gà, uốn ván, sởi, bại liệt, viêm gan B
Chăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN
♦
6-Phòng chống bệnh dịch lưu hành phổ biến tại địa
phương
–
Phòng không cho dịch bệnh xảy ra
–
Phát hiện nhanh chóng, báo cáo kịp thời
–
Nếu đã xảy ra: giải quyết nhanh chóng, tránh để dịch
lây lan
–
Hạn chế tối đa số mắc và chết do dịch
–
Khía cạnh mới: bệnh lây nhiễm – bệnh không lây
nhiễm.
Chăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN
♦
7-Khám điều trị bệnh – vết thương thông thương
–
Nâng cao chất lượng chữa bệnh: nhiệm vụ trọng tâm
–

Tổ chức tốt cấp cứu
–
Nâng cao kiến thức kỹ năng cấp cứu, chăm sóc sinh
sản, đỡ đẻ cho TYT
–
Quản lý các bệnh xã hội: lao, phong, tâm thần…
–
Phối hợp y học cổ truyền
Chăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN
♦
8-Cung cấp các thuốc thiết yếu
–
Cung cấp thuốc thiết yếu cho tuyến y tế cơ sở
–
Ưu tiên thuốc cho các vùng xa, miền núi
–
TYT có >60 loại thuốc thông thường
–
Quản lý, bảo quản, phân phối theo qui định
–
TYT có >40 loại cây thuốc trong vườn
Chăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN
♦
9-Quản lý sức khỏe
–
Mục tiêu lâu dài: quản lý sức khỏe toàn dân
–
Hiện nay ưu tiên:
•
Trẻ < 1 tuổi •
Trẻ <5 tuổi
•
Phụ nữ có thai
•
Phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (15-49t)
•
Bệnh xã hội, bệnh nghề nghiệp
•
Cán bộ công nhân viên chức nhà nước
•
Đối tượng diện chính sách
Chăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN
♦
10-Củng cố mạng lưới y tế cơ sở -> CSSKBĐ
–
Củng cố, tăng cường mạng lưới y tế cơ sở
–
100% TYT có 3-6 cán bộ
–
TYT có đủ phòng ốc chức năng, phương tiện làm việc,
dụng cụ chuyên môn phù hợp
–
Tăng cường năng lực chuyên môn, quản lý-> thực hiện
chiến lược sức khỏe cho mọi người:
•
Công bằng trong chăm sóc sức khỏe
•
Nâng cao chất lượng chăm sóc ban đầu

Không chỉ là không có bệnh hay thương tật3 mặt của sức khỏe : Sức khỏe thể chấtSức khỏe tinh thầnSức khỏe xã hộiNguyên lý chăm sóc sức khỏe ban đầuChăm sóc sức khỏe ban đầuLà chăm sóc sức khỏe thiết yếuDựa trên những phương pháp-kỹ thuật thực hành thực tế -> cánhân, gia đìnhĐược mọi người đồng ý -> tham gia đầy đủGiá thành gật đầu được nhằm mục đích đạt sức khỏe cao nhấtcó thể đượcNhấn mạnh : Tăng cường sức khỏePhòng bệnhChữa bệnhPhục hồi sức khỏeNguyên lý chăm sóc sức khỏe ban đầuTại sao chăm sóc ban đầu quan trọngLịch sử : Loại bỏ bệnh đậu mùa, sốt bại liệt … Khống chế : sốt rét, sốt xuất huyết, tả … Hiệu quả của vaccinLợi íchNgừa bệnhNâng cao sức khỏeCải thiện tỷ suất tử vongLợi ích về kinh tếNguyên lý chăm sóc sức khỏe ban đầuTại sao chăm sóc ban đầu quan trọngTổ chức y tế thế giới ( WHO ) Nếu tỷ suất tử trận năm 2006 = năm 1978S ẽ có 16,2 triệu trẻ tử vongNguyên lý chăm sóc sức khỏe ban đầuTại sao chăm sóc ban đầu quan trọngTổ chức y tế thế giới ( WHO ) Nếu tỷ suất tử trận năm 2006 = năm 1978S ẽ có 16,2 triệu trẻ tử vongThực tế có 9,5 triệu trẻ tử trận => 6,7 triệu trẻ cứu sống = 18329 trẻ / ngàyNhờ : phân phối nước sạch + thuốc thiết yếu + vệ sinh + chămsóc tiền sảnNguyên lý chăm sóc sức khỏe ban đầu1978 : Alma-Ata ( 10 điểm ) : Sức khỏe cho mọi ngườiQuyền cơ bản của con ngườiĐịnh nghĩa CSBĐ : là ngành khoa họcTrách nhiệm của cơ quan chính phủ những nướcNguyên lý chăm sóc sức khỏe ban đầuAlma – Ata ( 10 điểm ) 1 – định nghĩa sức khỏe2 – bất công trong chăm sóc y tế3 – bảo vệ – nâng cao sức khỏe4 – quyền tham gia chăm sóc sức khỏe bản thân5 – nghĩa vụ và trách nhiệm của những chính phủ nước nhà chăm sóc sức khỏe6 – định nghĩa CKSKBĐ7 – tính năng CKSKBĐ8 – chính phủ nước nhà cần tiến hành CKSKBĐ9 – những nước cần hợp tác10 – tiềm năng y tế đến năm 2000N guyên lý chăm sóc sức khỏe ban đầuAlma – Ata : CSSKBĐGiáo dục sức khỏe, đổi khác lối sốngCung cấp vừa đủ thực phẩm – dinh dưỡngCung cấp nước sạch – vệ sinh môi trườngChăm sóc sức khỏe bà mẹ – trẻ nhỏ, KHHGĐTiêm chủng phòng 6 bệnh phổ cập / trẻ emPhòng chống bệnh dịch lưu hành tại địa phươngĐiều trị hài hòa và hợp lý bệnh – vết thương thông thườngCung cấp những thuốc thiết yếuChăm sóc sức khỏe ban đầu tại VNChăm sóc sức khỏe ban đầu tại VNViệt Nam1949 : TYT thôn trong chiến khu1954 : 2000 TYT / 6000 thôn xã ( cuộc chiến tranh ) 1978 : Alma – AtaViệt Nam vận dụng 8 + 2 nội dung1980 : Kết quả khả quanChăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN1-Giáo dục sức khỏeTăng cường kiến thức và kỹ năng -> tự bảo vệ và nâng cao SKLoại bỏ lối sống – thói quen có hạiNâng cao sức khỏe bản thân – mái ấm gia đình – xã hộiCán bộ y tế ( thôn xã, TYT, … ) : tu dưỡng kiến thức và kỹ năng, kiến thức và kỹ năng truyền thông online – giáo dục sức khỏeThực hiện, lồng ghép giáo dục sức khỏe tại địa phươngTập trung những yếu tố nổi cộm của địa phươngChăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN2-Cải thiện điều kiện kèm theo dinh dưỡng-ăn uống hợp lýXóa đói, giảm nghèo, cải tổ chất lượng dinh dưỡng, dinh dưỡng hài hòa và hợp lý, bảo đảm an toàn thực phẩmNâng cao nhận thức về dinh dưỡng hài hòa và hợp lý, an toànthực phẩmPhòng chống những bệnh do ẩm thực ăn uống, dinh dưỡngVận động hội đồng tự xử lý yếu tố dinh dưỡngBảo quản – sử dụng tốt những nguồn lương thực-thựcphẩm, chống lãng phíPhòng ngừa ngộ độc thực phẩmChăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN3-Cung cấp nước sạch và vệ sinh môi trườngGiáo dục vệ sinh thiên nhiên và môi trường cho cá nhân-cộng đồngGiải quyết tốt chất thải ( phân, rác, cống ) Tiêu diệt những vật trung gian truyền bệnh ( ruồi, muỗi, gián, bọ, rận ) Cung cấp nước sạchChống ô nhiễm thiên nhiên và môi trường sống : khói bụi, thuốc lá, tiếng ồn, không khí, … Chăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN4-Chăm sóc sức khỏe bà mẹ-trẻ em, KHHGĐĐẩy mạnh KHHGĐ, dùng giải pháp tránh thaiThực hiện : mái ấm gia đình chỉ có 1-2 con, nuôi dạy con tốtChăm sóc tiền sản : khám thai, vaccin, dinh dưỡngGiảm tỷ suất tử trận bà mẹ trẻ emGiải quyết tốt yếu tố dinh dưỡng cho bà mẹ, trẻ emChăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN5-Tiêm chủng phòng bệnh nhiễm phổ cập ở trẻ emLà giải pháp miễn dịch dữ thế chủ động, mang hiệu suất cao caoĐạt nhiều thành tựu : thanh toán giao dịch bại liệt, loại trừ uốnván sơ sinh, … Chương trình tiêm chủng lan rộng ra : lao, bạch hầu, hogà, uốn ván, sởi, bại liệt, viêm gan BChăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN6-Phòng chống bệnh dịch lưu hành phổ cập tại địaphươngPhòng không cho dịch bệnh xảy raPhát hiện nhanh gọn, báo cáo giải trình kịp thờiNếu đã xảy ra : xử lý nhanh gọn, tránh để dịchlây lanHạn chế tối đa số mắc và chết do dịchKhía cạnh mới : bệnh lây nhiễm – bệnh không lâynhiễm. Chăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN7-Khám điều trị bệnh – vết thương thông thươngNâng cao chất lượng chữa bệnh : trách nhiệm trọng tâmTổ chức tốt cấp cứuNâng cao kiến thức kỹ năng và kiến thức cấp cứu, chăm sóc sinhsản, đỡ đẻ cho TYTQuản lý những bệnh xã hội : lao, phong, tinh thần … Phối hợp y học cổ truyềnChăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN8-Cung cấp những thuốc thiết yếuCung cấp thuốc thiết yếu cho tuyến y tế cơ sởƯu tiên thuốc cho những vùng xa, miền núiTYT có > 60 loại thuốc thông thườngQuản lý, dữ gìn và bảo vệ, phân phối theo qui địnhTYT có > 40 loại cây thuốc trong vườnChăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN9-Quản lý sức khỏeMục tiêu lâu bền hơn : quản trị sức khỏe toàn dânHiện nay ưu tiên : Trẻ < 1 tuổiTrẻ < 5 tuổiPhụ nữ có thaiPhụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ ( 15-49 t ) Bệnh xã hội, bệnh nghề nghiệpCán bộ công nhân viên chức nhà nướcĐối tượng diện chính sáchChăm sóc sức khỏe ban đầu tại VN10-Củng cố mạng lưới y tế cơ sở -> CSSKBĐCủng cố, tăng cường mạng lưới y tế cơ sở100 % TYT có 3-6 cán bộTYT có đủ phòng ốc tính năng, phương tiện đi lại thao tác, dụng cụ trình độ phù hợpTăng cường năng lượng trình độ, quản trị -> thực hiệnchiến lược sức khỏe cho mọi người : Công bằng trong chăm sóc sức khỏeNâng cao chất lượng chăm sóc ban đầu

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Sức Khỏe