Ý nghĩa hoa văn trên trang phục dân tộc Hmông – Thổ cẩm lan rừng
Các sinh hoạt văn hóa truyền thống bám rất chắc vào cuộc sống cộng đồng, nó được sinh ra từ một yêu cầu cụ thể của đời thường, hòa lẫn với đời thường, trở thành một yếu tố của cuộc sống. Chiếc váy của người H’Mông không chỉ đáp ứng nhu cầu vật chất, là vật để che thân mà chiếc váy còn đáp ứng được nhu cầu thẩm mỹ.
Váy được trang trí đẹp còn là thước đo tài năng của phụ nữ H’Mông. Vẻ đẹp của váy, một tác phẩm văn hóa vừa gắn chặt nhu cầu của đời thường với nhu cầu thẩm mỹ. Các hoa văn, họa tiết trên trang phục của người H’Mông thiên về màu sắc. Đó là sự phối kết hợp giữa các màu nóng, với màu đỏ là trung tâm tạo cảm giác nổi bật, ấn tượng. Không quá chú trọng đến họa tiết, hoa văn của người H’Mông là sự phối màu cũng như đan xen, thay đổi chất liệu bằng các mảng trơn (ghép vải), mảng nổi (thêu) hay các chi tiết (in sáp ong) tạo cho nghệ thuật trang trí trên trang phục của người H’Mông thật độc đáo và khác biệt so với một số các dân tộc khác.
Có nhiều loại hoa văn trên trang phục người H’Mông như hoa văn hình học, hoa văn hiện thực, hoa văn hình người, hoa văn hình hoa đào …
Sự gắn bó chặt chẽ giữa hoa văn trang phục và môi trường sống là một dấu hiệu đặc biệt, nó thể hiện quan niệm về cái đẹp, phản ánh nhân sinh quan, vũ trụ quan…của mỗi dân tộc, giúp chúng ta phân biệt được tộc người này với tộc người khác. Sống ở vùng núi cao, gần với thiên nhiên nên hoa văn trên vải của dân tộc HMông ẩn chứa và chuyển tải hình ảnh thiên nhiên, cảnh sinh hoạt trong cuộc sống lao động hang ngày, bao gồm cả thế giới thực vật, động vật và cả đồ vật.
Màu sắc hoa văn trên vải phản ánh nghệ thuật và thẩm mỹ, tâm ý, ước vọng … trong đời sống của dân tộc Hmông. Sự sắp xếp những mảng mầu tối, sáng, nóng lạnh đi cạnh nhau làm điển hình nổi bật lên những đường nét hoa văn, đặc biệt quan trọng khi nhìn từ xa hay đi giữa núi rừng. Người H’mông sở SaPa – Tỉnh Lào Cai trang phục lấy màu đen là chủ yếu, người H’mông ở Bắc Hà trang phục chủ yếu lại là màu đỏ .
Người Hmông thường sống trên những rẻo núi cao, nhiệt độ thường thấp, nhiều sương mù, nên màu sắc còn biểu trưng cho sự ấm áp, no đủ hạnh phúc và khát vọng một cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.
Biểu tượng của sấm, chớp được thể hiện hoa văn hình rau dớn ở dưới gấu váy, đó là hai hình tròn có chung nếp tuyến chéo, đó là tín ngưỡng sùng bái, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng thuận lợi. Ở nhiều dạng mô típ hoa văn trên nền vải, rồng là đường zích zắc ở giữa là các chấm biểu thị con mắt và có các xoắn ốc.
Các hình tượng hoa văn gắn liền với đời sống như hình ảnh hoa đào, hình tượng thuộc nghành âm khí và dương khí ở trên những mô típ hoa văn là những bông cúc, phổ cập nhất vẫn là những hình chữ thập +, chữ X. Theo truyện cổ của người HMông ở Bắc Hà, Tỉnh Lào Cai những hình tượng này là sừng trâu-con vật gắn với nhà nông, dùng trong hiến tế người chết. Con trâu là hình tượng gắn với sự quản lý và vận hành của mặt trăng, biểu lộ cho sự âm khí và dương khí đối đãi, cho sự phát sinh và tăng trưởng. Dạng mô típ này thường thấy trên y phục và trên mũ trẻ nhỏ người HMông …
Trải qua nhiều thời kỳ thăng trầm của lịch sử vẻ vang, người H’Mông ở những địa phương đã tăng trưởng theo khunh hướng riêng của mình, tạo nên một nền văn hóa truyền thống độc lạ, trong đó vừa có sự thừa kế truyền thống cuội nguồn vừa tiếp thu nhiều nền văn hóa truyền thống khác nhau. Nhờ đó, văn hóa truyền thống H’Mông là một bộ phận của nền văn hóa truyền thống Nước Ta, vừa là bộ phận của nền văn hóa truyền thống Khu vực Đông Nam Á .
Chính sự tăng trưởng đó giúp tất cả chúng ta tự hào về bề dày truyền thống lịch sử văn hóa truyền thống. Qua tìm hiểu và khám phá hoa văn trên trang phục, góp thêm phần điểm xuyết thêm cho bức tranh 54 dân tộc bạn bè thêm bùng cháy rực rỡ, toàn vẹn của toàn diện và tổng thể hài hòa “ truyền thống văn hóa truyền thống Việt ” .
Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Nông Thôn
