Người ta cần triết học để làm gì?
Trong bối cảnh toàn cầu hoá hiện nay, việc tìm ra “sự cân bằng giữa cơ hội và nguy cơ” [Thomas L.Friedman] đang là một vấn đề cấp thiết và triết học là một trong những khoa học phải góp phần tìm ra sự cân bằng đó. Đó cũng là lúc người ta trở lại để luận bàn về vai trò của triết học.
Bạn đang đọc: Người ta cần triết học để làm gì?
Người ta vẫn thường tự hỏi, trong tính phức tạp và hoạt động khôn cùng của hiện thực, cái gì là đối tượng người tiêu dùng điều tra và nghiên cứu của triết học và từ đó, làm rõ vai trò của triết học. Những quan điểm triết học cơ bản và thông dụng cho đến nay vẫn cho rằng, khác với những khoa học khác, triết học điều tra và nghiên cứu và lý giải quốc tế trong tính chỉnh thể, tính mạng lưới hệ thống của nó. Đấy là điểm mạnh nhưng cũng là yếu tố khiến người ta xem nhẹ vai trò của triết học, bởi họ ý niệm rằng điều tra và nghiên cứu cái chung thường là trừu tượng, không đơn cử và cho nên vì thế, không thiết thực ( 1 ). Cái mà người ta cần là tính hiệu suất cao và thiết thực trong hoạt động giải trí thực tiễn với đối tượng người tiêu dùng ; bởi, xét đến cùng, đó là mục tiêu của nhận thức .
Vậy, thực ra triết học có vai trò như thế nào trong đời sống con người hay nói cách khác, người ta cần gì ở triết học ?
Theo tôi, có 2 nguyên do khiến người ta cần đến triết học :
Thứ nhất, triết học cung cấp cho con người năng lực tư duy trừu tượng trong hoạt động nhận thức và cải tạo thế giới.
Với nội dung thứ nhất này, hoàn toàn có thể có người sẽ hỏi ngay, phải chăng chỉ có triết học mới hoàn toàn có thể cung ứng cho con người năng lực tư duy trừu tượng, hay có một năng lượng tư duy trừu tượng của riêng khoa học triết học ? Năng lực tư duy trừu tượng đó là gì ? Trước khi đưa ra ý niệm và lời giải đáp, tất cả chúng ta thử khảo sát năng lực nhận thức của con người trong lịch sử dân tộc tăng trưởng của nhận thức .
Nhận thức và luận giải là hai điều khác biệt
Ở thời cổ đại, trong toàn cảnh kinh tế tài chính – xã hội còn thấp kém, lỗi thời, sự tăng trưởng của tri thức một phần dựa vào sự quan sát trực quan và phần khác vào những phỏng đoán thiên tài trên cơ sở của trí tuệ sơ khai cũng như khát vọng xem xét quốc tế trong tính chỉnh thể của nó. Ngay từ thời đó, cái mà khoa học triết học hướng tới và nhờ đó, vượt ra khỏi những khoa học khác chính là nhu yếu tìm ra quy luật chi phối tính chỉnh thể trong sự sống sót hỗn mang của quốc tế cả trong thực tiễn lẫn sự ảnh hưởng tác động của nó vào nhận thức. Để làm được điều đó, rõ ràng tri thức triết học, một mặt, phải dựa vào tác dụng nghiên cứu và điều tra của những khoa học cụ thể ; mặt khác, trên nền tảng của những tri thức của những khoa học cụ thể, nó phải đưa ra sự luận giải của mình trước những yếu tố mà đời sống con người đặt ra .
Vậy là, ngay từ thời đó, một nghịch lý trong nhận thức triết học đã được đặt ra và sống sót cho đến tận thời nay. Đó là, triết học không xử lý những yếu tố của khoa học cụ thể, nhưng sự tăng trưởng của khoa học triết học, ngoài nguyên do nội tại của chính khoa học đó còn có nguyên do cơ bản và là hệ quả của việc xử lý những bế tắc của khoa học cụ thể. Vì thế, những ý niệm của triết học ở tầng bậc phổ quát nhất luôn là con đường và chìa khoá cho những khoa học cụ thể dựa vào, vận dụng nhằm mục đích vượt lên và tăng trưởng .
Triết học là nền tảng cho nhiều bộ môn khoa học ứng dụng khác
Đến thời cận đại, đã có lúc người ta không tin về tính thiết yếu của một năng lượng tư duy trừu tượng triết học, bởi sự tăng trưởng của những khoa học cụ thể thời kỳ này, đặc biệt quan trọng là khoa học tự nhiên, tự nó đã đem đến một năng lực tư duy hoàn toàn có thể tóm gọn sự tăng trưởng của hiện thực trong tầm trấn áp của nhận thức con người. Cách tiếp cận nghiên cứu và phân tích quốc tế thành những bộ phận được chia nhỏ ra trong tính mạng lưới hệ thống, xem xét nó ở trạng thái đơn cử và tĩnh tại giúp người ta hoàn toàn có thể điều tra và nghiên cứu những thành phần của quốc tế một cách cụ thể, nhờ đó có sự lý giải về sự sống sót và tăng trưởng của đối tượng người dùng một cách đúng mực. Việc nhận thức khung hình sống, hay sự hoạt động của một nền kinh tế tài chính, hay hoạt động giải trí của một cỗ máy quản trị, cỗ máy hành chính … như một “ cỗ máy ” không phải không có lý và không đúng mực trong những trạng thái xác lập của nó .
Người ta thường nói cách tư duy này không đem lại cho nhận thức của con người cách nhìn tổng thể và toàn diện về quốc tế trong sự hoạt động, đổi khác, tăng trưởng. Nhưng theo tôi, chính việc cố tìm kiếm những quy mô chung được coi là xác lập một cách tương đối, không biến hóa về chất trong từng đối tượng người dùng, từng trạng thái riêng không liên quan gì đến nhau của đối tượng người dùng hay cả trong quy trình tăng trưởng của đối tượng người dùng chỉ là một cách tiếp cận khác về chính đối tượng người dùng và về cơ bản, nó cũng cho ta những hiểu biết đúng đắn về đối tượng người dùng không khác lắm so với cách nhìn nhận quốc tế trong sự hoạt động, tăng trưởng. Bởi, sự hoạt động không hề là những hoạt động chung chung, trừu tượng, mà chính là sự hoạt động từ những trạng thái xác lập tương đối này của đối tượng người dùng tới những trạng thái xác lập tương đối khác của nó .
Thế giới luôn biến đổi không ngừng
Hình như sự tăng trưởng của đối tượng người dùng trong quốc tế đương đại cũng như những nhận thức ngày càng sáng tỏ về chúng không trái lắm với khuynh hướng tư duy thời kỳ này, bởi quốc tế có dịch chuyển và tăng trưởng không ngừng thì vẫn nằm trong lòng một mạng lưới hệ thống tĩnh tại to lớn hơn so với cái mà tất cả chúng ta đã nhận thức được. Với cách tiếp cận này, tư duy “ siêu hình ” không còn ở trạng thái luôn là cái trái chiều, cái phản tích cực so với tư duy biện chứng, mà nó chính là giải pháp sẽ làm thâm thúy và đúng đắn hơn những nhận thức biện chứng từ cách nhìn đúng đắn từng bộ phận. Khi tư duy đã vượt qua những quan sát và diễn đạt giản đơn để vươn tới năng lực hoàn toàn có thể “ mô hình hoá ”, “ sơ đồ hoá ” quốc tế trong tính chỉnh thể, nó là một cách đặt yếu tố mang tính tăng trưởng. Bởi lẽ, chính việc đơn giản hoá những yếu tố phức tạp trải qua những quy mô để nhận thức đúng chúng là giải pháp khả thi nhất cho đến thời gian này .
Quan niệm này càng tỏ ra có lý hơn khi bước vào thời kỳ văn minh, những nhà khoa học nửa cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX đã từng đánh giá và nhận định rằng, có vẻ như họ đang dần nhận thức ra cái tuyệt đối tận cùng của hiện thực qua những ý tưởng khoa học của thế kỷ : “ Vật lý học đã và đang tìm kiếm được những kim chỉ nan đầy thuyết phục nhằm mục đích thống nhất những quy luật vật lý quản trị toàn ngoài hành tinh. Sinh học đã thiết kế xây dựng được map gien con người. Y học có năng lực thay thế sửa chữa tạo hoá bằng cách nhân bản chính bản thân con người. Công nghệ nano ( công nghệ tiên tiến mà độ đúng mực đạt tới mức một phần tỷ mét ) có lẽ rằng sẽ tạo được những rôbốt nguyên tử tự phân loại và làm được mọi thứ, từ khai thông mạch máu tới diệt tế bào ung thư, từ đảo ngược quy trình toàn cầu nóng lên tới chữa lành mọi bệnh tật .
Máy tính từng vượt Kasparov, người được coi là kỳ thủ vĩ đại nhất mọi thời đại trong game show trí tuệ. Với vận tốc tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ như lúc bấy giờ, có lẽ rằng ngày mà những rôbốt có năng lực trừu tượng hoá và khái quát hoá cũng không còn xa nữa. Với những thành tựu mà một thế kỷ trước con người có nằm mơ cũng không hề tưởng tượng ra, phải chăng tư duy của con người có năng lực mày mò mọi huyền bí của tự nhiên, nó đã chạm tới ngưỡng như thuyết quyết định luận của Laplace từng tin yêu 200 năm trước kia ” ( 2 ) .
Con người đang có những bước tiến bộ nhanh hơn bao giờ hết
Mọi sự hoạt động của quốc tế đến lúc này vẫn nằm trong tầm trấn áp của nhận thức và trọn vẹn được đồng ý. Nhưng cũng ngay chính thời gian đó với dự cảm được coi như một sự quan tâm, những nhà khoa học cũng đã xác lập rằng, ý niệm này sẽ lập tức trở thành sai lầm đáng tiếc khi không ý thức được rằng mọi sự khái quát về mặt hình thức chỉ luôn là gần đúng ( mặc dầu nhận thức cũng chính là như vậy ) và đừng kỳ vọng vào năng lực hoàn toàn có thể hình thức hoá khoa học một cách triệt để nhất toàn bộ những hiện tượng kỳ lạ của đời sống .
Đúng vào lúc mà những suy tư của con người tưởng như đã chạm tới chân lý tuyệt đối thì một hiện thực mới lại mở ra, gần như làm đảo lộn tổng thể những tri thức từng được coi là đúng đắn, được tích luỹ và kiểm chứng qua nhiều thế kỷ, cái từng chứng tỏ năng lực chinh phục quốc tế của con người trải qua những thành tựu của những khoa học cụ thể .
“ Thuyết tương đối của Anhxtanh cho rằng vật chất, nguồn năng lượng, khoảng trống và thời hạn – những yếu tố cơ bản nhất của thiên hà – không phải là tuyệt đối. Nguyên lý bất định cảnh báo nhắc nhở rằng dù có cố gắng nỗ lực đến đâu, bất luận những triết lý của tất cả chúng ta khôn ngoan thế nào, những đo đạc cẩn trọng và máy tính có phức tạp đến đâu thì tương lai của quốc tế vẫn luôn là không hề Dự kiến được. Định lý bất toàn nói nhận thức lôgíc là không triển khai xong bởi trong một hệ tiên đề hình thức bất kể, như toán học hiện hành, luôn sống sót những bài toán mà ta không hề thừa nhận hay bác bỏ chỉ trên những hệ tiên đề đã cho. Nói cách khác, một mạng lưới hệ thống lôgíc bất kể không hề tự hiểu bản thân mình mà cần có một hệ tiên đề bao quát hơn để lý giải nó .
Thuyết tương đối đã thay đổi gần như mọi quan niệm của con người khi đó
Đến lượt mình, hệ tiên đề đó lại cần một hệ tiên đề bao quát hơn. Và quy trình cứ tái diễn mãi như vậy. Tương tự như vậy, bộ não không hề tự hiểu bản thân và trí tuệ tự tạo không hề vượt trí tuệ tự nhiên của con người ” ( 3 ). Điều này cho thấy, hoá ra mọi nhận thức của tất cả chúng ta về quốc tế vẫn chỉ là quốc tế được nhận thức, còn sự sống sót thực sự của quốc tế là gì thì câu vấn đáp sau cuối vẫn chưa có lời giải đáp, mặc dầu về mặt triết lý của những nhà khả tri, sớm muộn gì cũng sẽ có giải thuật .
Sự thật này có vẻ như đặt con người trở lại xuất phát điểm của quy trình nhận thức về quốc tế với câu hỏi không biết khi nào mới được giải đáp : quốc tế có phải như tất cả chúng ta đang nghĩ ? Hơn khi nào hết, đây là lúc ý niệm về “ vật tự nó ” của Cantơ cần phải được xem xét lại một cách thấu đáo hơn, bởi nếu không thì ranh giới giữa ý niệm “ không hề nhận thức được ” với ý niệm “ hoàn toàn có thể nhận thức được, chỉ có điều khi nào nhận thức được mà thôi ” sẽ rất khó tách biệt về thực chất .
Thế giới càng hoạt động, đổi khác, nhận thức con người ngày càng tiến sâu hơn vào những tầng bậc thực chất khác nhau trong quy trình nhận thức quốc tế thì con người có vẻ như ngày càng phải đương đầu nhiều hơn với những nghịch lý không chỉ sống sót trong nhận thức, mà sống sót cả trong chính hiện thực được phản ánh. Hơn khi nào hết, con người cảm thấy sợ hãi, lúng túng, thậm chí còn là khủng hoảng cục bộ, bởi không hề lý giải những hiện tượng kỳ lạ đang xảy ra trên nền tảng của hàng loạt những tri thức đã được nhận thức trước đó. Những thành tựu của những ngành khoa học cụ thể và chiêu thức tư duy thống trị nó : chiêu thức tư duy siêu hình thời cận đại đồng ý sự vượt bỏ bởi chân lý nằm ở chính những nguyên tắc nền tảng của nó – tri thức chỉ trở thành triết lý khoa học khi nó hoàn toàn có thể chứng tỏ được và người ta hoàn toàn có thể dùng nó để luận giải những hiện tượng kỳ lạ đã và đang diễn ra trong hiện thực .
Như vậy, khi quốc tế ngày càng “ phẳng ” ra, khi những chân lý ngày càng bị phủ định một cách nhanh gọn hơn, khi con người đang ngày càng sợ hãi hơn do chính những điều mà mình tạo ra cũng như những điều mà mình chưa biết hoặc biết mà không đúng, khi mà hiệu quả điều tra và nghiên cứu của tổng thể những ngành khoa học cộng lại cũng không đem lại cho người ta lời lý giải xác đáng cho những sự kiện … thì cũng là lúc người ta ý thức một cách rõ nét nhất tầm quan trọng của năng lượng tư duy trừu tượng, cái không hề có giống nhau ở tổng thể mọi người, nhưng lại không hề thiếu nếu muốn tâm lý và hành vi đúng .
Tư duy trừu tượng không hữu hình, nhưng cần thiết với tất cả chúng ta
Bởi lẽ, theo cách lý giải của một số ít nhà tư tưởng, chính sự “ bất hoà ” về mặt nhận thức là nguyên do quan trọng nhất dẫn đến những dịch chuyển xã hội và do đó, ảnh hưởng tác động cả vào tự nhiên. “ Tất cả những tò mò đó lại khiến tất cả chúng ta phải đương đầu với 2 yếu tố của triết học tưởng như đã được xử lý từ rất lâu. Đó là bản thể luận và nhận thức luận : thực chất của hiện thực là gì và tất cả chúng ta nhận thức nó như thế nào ? ” ( 4 ) .
Sự thất bại này của giải pháp nhận thức siêu hình không phải do tính hạn chế của giải pháp tư duy siêu hình ( điều mà lâu nay người ta vẫn thường nói ), bởi chiêu thức đó là giải pháp nhận thức duy nhất đúng khi cần nhận thức đối tượng người tiêu dùng ở trạng thái xác lập ( cũng có ý niệm cho rằng cần phân biệt giải pháp tư duy siêu hình với giải pháp tư duy hình thức ). Sự thất bại nằm ở chỗ, người ta đã tưởng rằng hoàn toàn có thể dùng những giải pháp đơn cử để lý giải những yếu tố không đơn cử ( những yếu tố trong tính mạng lưới hệ thống và tính chỉnh thể ). Điều này nói lên một thực sự hiển nhiên là, không hề lấy chiêu thức nhận thức của những khoa học cụ thể thay cho giải pháp nhận thức triết học. Sự tăng trưởng của khoa học – công nghệ, đặc biệt quan trọng là công nghệ thông tin dù có tuyệt đối đến đâu cũng không hề thay thế sửa chữa năng lực trừu tượng và khái quát của trí tuệ con người trong hoạt động giải trí nhận thức, bởi công cụ nhận thức không hề sửa chữa thay thế cho chính quy trình nhận thức .
Quá trình tăng trưởng của nhận thức cho đến nay, một lần nữa, chứng minh và khẳng định chân lý tưởng đã bị vượt qua bởi sự tăng trưởng của khoa học và xã hội : tư duy trừu tượng là năng lượng duy nhất của con người không hề bị thay thế sửa chữa. Các khoa học cụ thể, do đặc trưng của nghành, của ngành nghiên cứu và điều tra, không hề cung ứng năng lực trừu tượng và mạng lưới hệ thống ở tầng bậc phổ quát nhất. Chỉ có triết học, bằng những nội dung tri thức đặc biệt quan trọng của mình, mới là khoa học hoàn toàn có thể đảm trách nhiệm vụ này .
Triết học là bộ môn khoa học mang tính phổ quát
Như vậy, triết học không phải là khoa học đưa ra những giải thuật đơn cử, cũng không phân phối cho người ta phương pháp để tìm ra những giải thuật đơn cử. Đó là khoa học cung ứng cho người ta năng lượng tư duy trừu tượng để tuỳ vào những nghành nghề dịch vụ đơn cử mà những khoa học tìm ra chân lý của mình. Cái năng lượng tư duy trừu tượng đó khó hoàn toàn có thể đong đếm bằng những định lượng về tính hiệu suất cao, tính xác lập …, nhưng nếu thiếu nó, cái mà người ta nhận được chỉ là sự thất bại trong hoạt động giải trí thực tiễn, hệ quả của sự thất bại trong nhận thức .
Vậy, nội dung của năng lực tư duy trừu tượng đó là gì?
Lâu nay, tất cả chúng ta vẫn ý niệm đó là việc xác lập được thế giới quan ( ý niệm về quốc tế và vai trò, vị trí của con người trong quốc tế ) và phương pháp luận ( phương pháp hành vi đúng đắn trên cơ sở của nhận thức ) trong hoạt động giải trí nhận thức và tái tạo quốc tế. Vấn đề đặt ra ở đây là, cái gì sẽ giúp người ta có được ý niệm đúng đắn và từ đó hành vi có hiệu suất cao, tức là cái có trước cả thế giới quan và phương pháp luận ? Đó có vẻ như mới là cái mà người ta cần và chỉ hoàn toàn có thể tìm thấy ở triết học .
Theo tôi, năng lượng tư duy trừu tượng mà triết học cung ứng chính là những năng lực, như thấy được cái thực chất trải qua những hiện tượng kỳ lạ ; tìm được tính tất yếu trải qua vô vàn những ngẫu nhiên đa dạng chủng loại ; chỉ ra được những nguyên do đích thực của những hiệu quả đang hiện tồn ; phát hiện tính quy luật của sự hoạt động hỗn mang ; sự thích ứng nhanh và tự kiểm soát và điều chỉnh của năng lực nhận thức … Tóm lại, nó là tổng thể những gì mà trên cơ sở lĩnh hội từ những tri thức triết học, những năng lượng đó được nảy ra .
Triết học là sự chiêm nghiệm mọi điều để rút ra quy luật vận động của chúng
Chính nhờ những năng lượng trừu tượng và khái quát hoá đặc trưng này mà khoa học triết học mới liên tục tạo ra những diện mạo mới về mặt nhận thức trên con đường nhận thức và tái tạo quốc tế. Cũng chẳng thể và không nên liệt kê ra những yếu tố mà triết học hoàn toàn có thể xử lý, bởi nó sẽ luôn xảy ra 3 năng lực : thiếu, thừa, hoặc “ lấn ” sang những khoa học khác. Khi có được năng lượng tư duy trừu tượng, con người tự khắc lý giải để từ đó hoàn toàn có thể xử lý được những yếu tố đã, đang và sẽ đặt ra. Sự thích ứng nhanh gọn của nhận thức trước sự đổi khác của hiện thực cũng là sự bộc lộ năng lượng của tư duy trừu tượng .
Người ta cũng thường tranh luận rằng, cái để phân biệt những nhà duy vật với những nhà duy tâm chính là việc xử lý yếu tố cơ bản của triết học từ cách tiếp cận nào : vật chất hay ý thức có trước. Nhưng, thực ra, cái quan trọng hơn để nói lên điểm độc lạ của họ là ở chỗ, những điều họ lý giải có cơ sở từ những luận chứng trong những sự kiện trong thực tiễn không ? Nghĩa là có cái để kiểm nghiệm những chiêm nghiệm của mình về quốc tế không ? Và, theo đó, sự tương thích của nhận thức với khách thể mà mình phản ánh được xem là chân lý .
Tôi không nghĩ thế. Điều mà tất cả chúng ta biết về hiện thực luôn luôn chỉ là “ quốc tế được nhận thức ”, nó không khi nào hoàn toàn có thể tách thoát được khỏi tính chủ quan của nhận thức, mặc dầu đó là sự phản ánh tương thích nhất với hiện thực khách quan đang có. Còn quốc tế khách quan “ tự nó ” sẽ mãi là một huyền bí để khơi nguồn cảm hứng cho sự tăng trưởng và phát minh sáng tạo của nhận thức. Nghĩa là từ 2 hệ chuẩn trọn vẹn khác nhau mà mỗi trong số những ý niệm đó đều chưa đưa ra được những dữ kiện tương thích nhất để biểu lộ sự thuyết phục và thắng thế của mình. Đó phải chăng là nguyên do mà chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm vẫn luôn song hành tăng trưởng trong suốt chiều dài của lịch sử dân tộc triết học cho đến tận ngày này, bởi giữa họ có một điểm chung, đó là năng lượng tư duy trừu tượng trong quy trình lý giải quốc tế .
Duy vật và duy tâm vẫn tồn tại song hành
Cũng còn một thực tiễn khác là, trong những chiêm nghiệm về sự nhận thức so với hiện thực, mặc dầu hoàn toàn có thể không muốn ( nhất là với những nhà tư tưởng tư sản không cùng ý thức hệ ), nhưng mỗi khi quốc tế có những dịch chuyển mang tính sự kiện thì người ta lại lật giở lại những tư tưởng tầm cỡ của triết học Mác để so sánh, so sánh và thử tìm cách lý giải. Sự khủng hoảng cục bộ kinh tế tài chính năm 2008 và sự trở lại điều tra và nghiên cứu bộ Tư bản của C.Mác là một ví dụ. Điều này chứng tỏ một chân lý khách quan không hề bác bỏ để lý giải sự thắng thế của những ý niệm duy vật biện chứng của C.Mác trong từng quá trình xác lập, bởi thực tiễn được dùng để kiểm chứng luôn đem lại sự khẳng định chắc chắn về tính đúng đắn ở tầm lý luận, trong sự tăng trưởng và bổ trợ của học thuyết này .
Thứ hai, triết học là khoa học cung cấp nội dung những tri thức triết học; nhờ đó, tư duy con người có thể tạo ra một trí tưởng tượng tích cực trong hoạt động nhận thức và cải tạo thế giới.
Tại sao không phải là phản ánh, mà lại là sự tưởng tượng?
Bởi, tôi thực sự mê hoặc và cảm thấy đồng thuận khi đọc được một trong những điều tra và nghiên cứu về mặt sinh học gần đây nhất cho thấy, những hoạt động giải trí của bộ não ( mà trước hết được điều tra và nghiên cứu ở động vật hoang dã ) không hẳn là sự phản ánh, mà là sự tưởng tượng ra quốc tế trải qua năng lực giải thuật trong thực tiễn của não. Có tới 80 % những gì tất cả chúng ta nhìn thấy bắt nguồn từ tư duy nội tại, trong khi chỉ 20 % là từ thực tiễn ( 5 ). Đây hoàn toàn có thể chỉ là một giả thuyết khoa học, nhưng đúng là sự “ vận động và di chuyển ” của hiện thực khách quan vào đầu óc con người và được “ cải biến ” như thế nào trong đó vẫn còn là một ẩn số mà sự lý giải từ trước đến nay của tất cả chúng ta về yếu tố này vẫn chỉ là phỏng đoán. ( Về phần này tôi đã có bài viết Thêm một cách hiểu duy vật về tư duy ) .
Trí tưởng tượng này không phải là sự tưởng tượng một cách duy tâm, tách khỏi sự sống sót của đối tượng người tiêu dùng mà nhận thức phản ánh. Trong đó, một mặt, nó dựa vào việc nhận thức được tính quy luật trong sự sống sót và tăng trưởng của đối tượng người dùng ( sự sống sót và biến hóa tất yếu của đối tượng người dùng ), trên cơ sở hiệu quả điều tra và nghiên cứu của những khoa học cụ thể ; mặt khác, quan trọng hơn là nó phải dựa vào chính năng lượng của nhận thức, vào sự mường tượng ra quốc tế theo đúng cách mà quốc tế đang sống sót. Phải chăng trong sự tư biện của mình, tư duy thiên tài của Hêghen vẫn có giá trị bởi chính năng lượng tưởng tượng trừu tượng đó
Ranh giới giữa duy tâm và duy vật khá mong manh
Dự báo về sự sống sót và tăng trưởng của đối tượng người tiêu dùng thật không dễ, ngay cả trên nền tảng của những tri thức đã biết về đối tượng người tiêu dùng. Nhân loại đã và đang có nhiều cách luận giải khác nhau về tương lai của đối tượng người tiêu dùng. Có những quan điểm ( hoàn toàn có thể vì kỳ vọng và mong ước, cũng hoàn toàn có thể vì không nhận thức được gì hơn ) nghĩ rằng, tương lai là sự liên tục của quá khứ. Bởi vậy, những giá trị của quá khứ đều hoàn toàn có thể tác động ảnh hưởng và chi phối tương lai. Những quan điểm khác ( bị chi phối bởi yếu tố tôn giáo, tâm ý và nhiều khi chỉ đơn thuần bị ảnh hưởng tác động bởi những sự kiện đang diễn ra ở hiện tại ) cho rằng, không có tương lai, xã hội loài người đang bước những bước ở đầu cuối tới sự huỷ diệt .
Sự lý giải của loại quan điểm thứ ba có vẻ như sáng sủa và hài hòa và hợp lý hơn cả, bởi nó sinh ra từ năng lực tư duy trừu tượng, khi đã vượt ra khỏi sự quan sát những hiện tượng kỳ lạ hình thức bề ngoài, đơn lẻ, không tất yếu …, cho rằng, mọi sự đổi khác trong hiện thực, gồm cả con người và năng lượng tư duy của nó, là một sống sót tất yếu đã có sự chuẩn bị sẵn sàng từ trong quá khứ và chắc như đinh sẽ tân tiến hơn hiện tại .
Những đoán định đó thậm chí còn còn hoàn toàn có thể miêu tả tương lai trong tính chi tiết cụ thể và đơn cử của nó. Để nhận thức được điều đó, ngoài tri thức, người ta còn phải có công cụ : “ Một khi tất cả chúng ta hiểu rằng một cuộc đấu tranh nóng bức hiện đang nổi lên một cách kinh khủng … tất cả chúng ta sẽ có một chìa khoá mới, can đảm và mạnh mẽ để nhận thức quốc tế … Song để sử dụng công cụ đó, tất cả chúng ta phải có năng lực phân biệt rõ ràng sự biến hóa .., phải hiểu cả cái cũ lẫn cái mới … ” ( 6 ) .
Những quy luật của triết học sẽ là tiền đề để hình dung về tương lai
Như vậy, trí tưởng tượng có được trước hết phải dựa trên cơ sở nắm được những tri thức triết học để biết rằng, mọi hiệu quả đều có nguyên do, nhưng không phải mọi sự kiện đều hoàn toàn có thể tìm được nguyên do của nó. Ví như đến một ngày người ta không hề dùng quan hệ nhân quả để lý giải những sự kiện thì lúc đó, chỉ có năng lượng trừu tượng của những suy tư triết học mới hoàn toàn có thể và cần phải tưởng tượng ra một chìa khoá vạn năng mới nhằm mục đích lý giải và hành vi cho tương thích với hiện thực, ví dụ điển hình, trong trường hợp trên, cái cần tìm kiếm phải là một quy luật rộng hơn tính nhân quả …
Tóm lại, triết học cung ứng cho con người năng lượng tư duy trừu tượng và năng lực tưởng tượng ra quốc tế trong hoạt động giải trí nhận thức và tái tạo quốc tế. Để có được điều này, trước hết người ta cần và phải có sự tích luỹ tri thức, đặc biệt quan trọng là dựa trên hiệu quả của những khoa học cụ thể. Nhưng phép cộng giản đơn trong những thành tựu của khoa học cụ thể tự nó lại không hề tạo thành năng lượng tư duy trừu tượng. Đó là nguyên do những khoa học cụ thể không hề sửa chữa thay thế cho triết học và triết học cũng không hề làm được việc làm của những khoa học cụ thể. Chính nội dung của những tri thức triết học và chỉ có nó mới làm sản sinh trong năng lượng nhận thức của con người cách tâm lý và hành vi tương thích với hiện thực được phản ánh .
Đó là nguyên do lý giải tại sao người ta cần đến triết học .
Nguyễn Thúy Vân
Tạp chí Triết học
Chú thích & Tham khảo:
( * ) Tiến sĩ, Chủ nhiệm Khoa Triết học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP. Hà Nội .
( 1 ) Xem : Lê Hữu Tầng. Triết học hoàn toàn có thể đóng vai trò gì trong đời sống. Tạp chí Triết học, số 6, 2006, tr. 27 .
( 2 ) Đỗ Kiên Cường. Giới hạn của nhận thức. Tạp chí Tia sáng, www.chungta.com
(3) Đỗ Kiên Cường. Giới hạn của nhận thức. Tài liệu đã dẫn.
Xem thêm: Bố chồng vừa qua đời, con dâu nửa đêm nghe tiếng đàn ông phát ra từ phòng ngủ của mẹ chồng
( 4 ) Đỗ Kiên Cường. Giới hạn của nhận thức. Tài liệu đã dẫn .
( 5 ) Xem : Chúng ta không nhìn, mà tưởng tượng quốc tế. Thuận An ( theo ABC ), www.chungta.com
( 6 ) Alvin Toffler. Đợt sóng thứ ba. Nxb Khoa học xã hội, TP.HN, 2007, tr. 73,74.
Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Đời Sống
