» Những yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của cây rau

Sự sinh trưởng và sự phát triển của cây rau phụ thuộc vào cấu trúc di truyền của nó và vào các yếu tố khác của môi trường như đất, khí hậu…

Nội dung trong bài viết

• 1. Ánh sáng ảnh hưởng đến sự phát triển của cây rau
• 2. Nhiệt độ
• 3. Độ ẩm
• 4. Đất
• 5. Chất khoáng
• 6. Nước tưới

1. Ánh sáng ảnh hưởng đến sự phát triển của cây rau

Là yếu tố quan trọng nhất cho sự sinh trưởng và sự tăng trưởng của rau. Ánh sáng mặt trời là nguồn nguồn năng lượng duy nhất, vô tận để cây xanh quang hợp, biến những chất vô cơ, nước và khí cacbonic thành hợp chất hữu cơ tích góp trong lá, hoa, quả, củ … Giao hàng cho nhu yếu sống của con người và những động vật hoang dã .

Các loài rau khác nhau có nhu cầu về ánh sáng không giống nhau: các loại rau trồng vào mùa hè yêu cầu độ chiếu sáng mạnh, thời gian chiếu sáng dài 12 – 14 giờ/ngày. Rau trồng vào mùa đông yêu cầu cưòng độ ánh sáng yếu và thời gian chiếu sáng từ 8 đến 12 giờ/ngày.

Do đó, người trồng rau có nắm vững điều này thì mới sắp xếp được cây xanh hài hòa và hợp lý, tạo được ánh sáng tương thích để rau tăng trưởng tốt nhất. Ngoài ra, thời hạn chiếu sáng còn ảnh hưởng đến giới tính của 1 số ít loài như dưa chuột trong điều kiện kèm theo ánh sáng không thiếu số lượng hoa cái tăng, thời hạn chiếu sáng giảm sẽ tăng số lượng hoa đực .Cường độ ánh sáng cũng có ảnh hưỏng lớn đến sinh trưởng và tăng trưởng của rau. Dựa vào cường độ ánh sáng, ngưòi ta phân rau ra những nhóm :Nhóm nhu yếu cường độ ánh sáng mạnh là bí ngô, cà, cà chua, ốt, đậu .Nhóm nhu yếu cường độ ánh sáng trung bình như cải bắp, cải trắng, cải củ, hành, tỏi .Nhóm nhu yếu cưòng độ ánh sáng yếu : xà lách, rau diếp .Dựa vào cách phân loại này mà có chính sách xen canh gối vụ tương thích để tận dụng hết chất dinh dưỡng trong đất vừa tăng sản lượng rau trồng .Ngày nay, ngoài ánh sáng Mặt trời, người ta còn dùng mạng lưới hệ thống đèn huỳnh quang để bổ trợ ánh sáng cho rau trồng trong nhà có mái che .

2. Nhiệt độ

Là yếu tố quan trọng nhất trong sinh trưởng và sự tăng trưởng của cây rau. Nhiệt độ chính là yếu tố tạo nên những vùng khí hậu khác nhau trên toàn cầu và từ đó có những tập đoàn lớn rau riêng không liên quan gì đến nhau cho từng vùng. Mỗi loài rau yên cầu có nhiệt độ thích hợp để sống .Một số loài rau sinh trưởng tốt ở < 5 ºC, đem trồng vào mùa nóng sẽ ngừng sinh trưởng. Các loại rau bắp cải, su hào, cải trắng, củ cải tăng trưởng tốt ở 13 – 15 °C cao nhất lên đến 27 °C, nếu nhiệt cao hơn cây sẽ chết. Các loại xà lách cuốn, rau diếp, ngò tây, cải canh tăng trưởng tốt ở 16 °C hoàn toàn có thể chịu được khi nhiệt độ xuống 7 °C. Các loại đậu đỗ, bầu bí, cà chua, ớt tăng trưởng ở 15 – 30 °C .Nhiệt độ ảnh hưởng đến độ nảy mầm của hạt, ví dụ hành hoàn toàn có thể nảy mầm ở 2 °C, cà rốt và những loại cải 5 °C, bầu bí nảy mầm ở 35 °C .Nhiệt độ còn ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, sự nở hoa, chất lượng mẫu sản phẩm, năng lực dữ gìn và bảo vệ, thời hạn ngủ của hạt và ảnh hưỏng đến sự tăng trưởng của sâu bệnh trên những loại rau .

3. Độ ẩm

Độ ẩm trong không khí, trong đất có ảnh hưởng tác động đến những tiến trình sinh trưởng của cây như sự nảy mầm của hạt, sự ra hoa, kết hạt, thòi gian chín của quả, chất lượng rau, sản lượng, sinh trưởng sinh dưỡng, phát sinh sâu bệnh và bảo quản hạt giông .Nhiệt độ và nhiệt độ có quan hệ mật thiết với nhau và có ảnh hưởng tác động lớn đến sinh trưỏng, tái sinh của nhiều loài rau, đặc biệt quan trọng là trong sản xuất hạt giống .

4. Đất

Là nơi bộ rễ rau tăng trưởng, giữ chặt cây. Rau cần đất tốt, có chính sách dinh dưỡng cao. Bộ rễ của những loài rau nói chung ăn nông trong khoảng chừng 25 – 30 cm nên tính chịu hạn, chịu nóng kém, do đó đất trồng rau phải là chân đất cao, dễ tiêu nước. Có độ pH tương thích với từng loại rau : những loại cải bao, su lơ, xà lách, đậu bắp, hành tỏi, cần tây chịu được độ pH = 5,5 – 6,7 ; những loại đậu, cà rôt, cà, dưa chuột, ớt, cải củ, bí, su hào có độ pH – 5,5 – 6,8 ; khoai tây, dưa hấu pH – 5,0 – 6,8 .PH là kí hiệu chỉ độ chua, độ kiểm của đất. Biểu hiện bằng nồng độ ion H + trong thiên nhiên và môi trường. Độ chua của đất được chia ra : pH – 4 rất chua ; 5 chua ; 6 hơi chua ; 7 trung bình ; 7,5 kiềm yếu ; 8 và trên 8 là kiềm. Ở Nước Ta phần đông đất đồi trọc, đất bạc mầu là đất chua, có độ pH = 4. Đất trũng, đất lầy thụt cũng là đất chua pH – 4-5 ; đất trồng trọt tốt bốn phân, tro nhiều pH = 4-7. Phần lân cây ưa đất trung tính, pH xấp xỉ 7 .

5. Chất khoáng

Rau là cây cối ngắn ngày nhưng sản lượng lại rất lớn, có loại đạt 20 – 60 tấn / ha, nên rau cần lượng chất dinh dưỡng rất lớn. Các chất dinh dưỡng này rau lấy từ đất không đủ, nên người trồng rau phải bổ trợ bằng những loại phân bón. Dù là rau ăn lá, rau ăn củ, rau ăn quả cũng cần vừa đủ những chất dinh dưỡng cơ bản là đạm ( N ), lân ( P. ), kali ( K ) và một số nguyên tố vi lượng khác .

a. Đạm là chất cấu tạo nên protein. Thiếu đạm lá cây sẽ vàng, cây sinh trưởng kém, rễ mềm, quả bé đi. Thừa đạm lá cây sẽ phát triển mạnh, cây bị vóng, mềm dễ bị lốp đổ và sâu bệnh hại.

Đạm rất cần cho các loại rau ăn lá như bắp cải, rau giền, mồng tơi, rau đay. Với rau ăn cả và ăn quả đạm chỉ có tác dụng ở giai đoạn đầu, khi cây còn sinh trưởng thân lá. Không cần đạm nữa khi cây chuẩn bị ra hoa, nếu bón đạm sẽ làm rụng nụ, rụng hoa và rụng quả non.

b. Lân cần cho phát triển bộ rễ, giúp rễ cứng cáp, phát triển mô dày chống lốp đổ, tạo ra và chuyển hóa chất hữu cơ. Lân còn có trong thành phần của protein tạo nhân tế bào nên lân rất cần cho sự hình thành các bộ phận mới: ra mầm non, đẻ nhánh, phân cành, đậu quả. Lân còn ảnh hưỏng đến sự vận chuyển đường, bột tích lũy về hạt và các bộ phận khác. Ảnh hưởng đến lưu động chất nguyên sinh giúp cây chống chịu lạnh, chống chịu nóng và còn làm chất đệm để cây chịu được chua, kiềm.

Trong đất chỉ có một lượng nhỏ lân dễ tiêu. Lân rất cần cho những loài rau ăn củ ( khoai tây ), ăn hạt ( đậu ), cà chua, hành tỏi. Lân còn làm cho quả, hạt chắc, sáng mã, tăng tính chống chịu khi luân chuyển và chế biến, giúp cây chống chịu được sâu bệnh và sự đổi khác của điểu kiện ngoại cảnh. Mặt khác, lân còn giúp cho quy trình hấp thu đạm và kali của cây .

c. Kali có tác dụng trong việc vận chuyển và tích lũy đường, tăng khả năng chống chịu, có tới 60 loại men trong cây cần đến kali để hoạt động. Thiếu kali lá cây bị xoắn, quanh móp và gân lá bị tím, phần dưới của cây giảm tốc độ sinh trưởng, quả không đều, cà chua bị lốp.

Kali giúp cây tăng cường hút nước, làm chậm đông kết của tế bào khi gặp lạnh, nên giúp cây chống chịu hạn, chống nóng, chịu lạnh tốt. Tăng cường tạo mô nâng đỡ làm cây cứng, chống chịu bệnh .Lượng kali trong đất có đủ để phân phối cho cây sinh trưởng thông thường. Đất nặng, đất cát, đất thịt có nhiều kali. Trong phân chuồng, phân xanh cũng có nhiều kali .Ngoài N, P., K trong đất còn có những yếu tố vi lượng rất cần cho cây .

d. Bo yếu tố vi lượng cần cho sự phát triển của rau. Thiếu Bo lá non bị xoăn, các lá khác bị vàng, mép lá bị nâu. Các cây ăn củ xuất hiện các vết đốm, đỉnh sinh trưởng bị chết, kích thước cây giảm, xuất hiện các vết nứt phía trong hoa (suplơ). Để bổ trợ Bo cho rau, người ta thường phun qua lá hoặc trộn với đạm lân, kali bón vào đất mỗi hecta 1,5 – 2,0kg.

đ. Canxi (Ca) có tác dụng điều hòa sự trao đổi chất, ảnh hưởng đến sự phát triển bộ rễ. Thiếu canxi đất sẽ chua, lá vàng và có nhiều vết thối trên các phần, của cây. Lá non cuộn lại, mép lá gợn sóng và phát triển không bình thường, thân yếu và sinh trưởng kém (ở cà chua quả thường bị thối và đen ở  giữa). Thừa canxi sẽ ức chế sự hút nước của cây, làm kết tủa một số chất vi lượng, cây còi cọc năng suất giảm.

e. Đồng (Cu) là yếu tố có trong nhân của diệp lục. Khi thiếu đồng lá dài ra và vàng, mềm nhũn, cây sinh trưởng chậm, giảm năng suất. Cây bị bệnh: dịch muội, phân trắng, chân đen… Để bổ sung đồng người ta hay dùng phèn xanh (CaSO4 2H2O) với lượng 20 – 25kg/ha.

g. Molipđen (Mo)

Yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến hàm lượng protein, hàm lượng diệp lục và những vitamin. Thiếu Mo làm giảm năng lực cô ” định đạm của vi sinh vật sôiig trong đất và rễ cây, cây bị lùn .Một số loài rau rất mẫn cảm vói Mo như xà lách cuộn, cải bắp, bí xanh, cà chua, khoai tây, cà rốt và cây họ Đậu. Người ta thường dùng dung dịch axit molipdich nồng độ 0,02 % với lượng 40 – 1000 lít / ha ( 40 – 73 lít / sào ) phun lên lá cây .

h. Kẽm (Zn), thiếu Zn sẽ làm giảm hàm lượng diệp lục, thụ tinh của hoa và tạo hạt của quả hoàn toàn bị đình trệ. Kẽm còn có tác dụng biến đổi lân, kali, canxi và mangan dạng khó tiêu thành dạng dễ hòa tan theo nước để cây dễ hấp thu.

Để bổ trợ kẽm, người ta thường ngâm hạt giống vào nước sunfat kẽm nồng độ 0,05 – 0.1 % với hàm lượng 6 – 8 lít cho 100 kg hạt trước khi gieo .

i. Sắt (Fe) giúp cây tầng cưòng độ hô hấp. Thiếu sắt cây bị bệnh vằng úa lá. Trong đất trồng lượng sắt rất dồi dào, chỉ cần tạo điều kiện cho sắt hòa tan dưới dạng dễ tiêu là cây hấp thụ được…

Các yếu tố vi lượng tuy rất cần cho rau, nhưng khi dùng phải rất là thận trọng, chỉ dùng khi biết chắc đất thiếu yếu tố đó. Nếu dùng không đúng sẽ gây ngộ độc. Các yếu tố vi lượng thường có không thiếu trong phân chuồng ủ hoai .

6. Nước tưới

Thành phần hóa học trong rau chủ yếu là nước, chiếm đến 90%, do đó lượng nước cây cần lấy vào trong tự nhiên là rất lớn. Nước còn là môi trường sống của một số loại rau (rau muống…). Nước nơi chất khoáng hoà tan được rễ hút vào nuôi cây. Nước cũng là môi trường để pha các loại thuốc trừ sâu bệnh. Nên muốn có năng suất rau cao, cần đảm bảo lượng nước đủ theo nhu cầu của từng loại rau.

Nơi trồng rau phải gần nguồn nước sạch, nước được lấy từ giếng khoan, ao hồ có nước lưu thông. Không được dùng nước thải hoạt động và sinh hoạt, nưóc từ những bệnh viện, những khu công nghiệp thải ra chưa được qua mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý. Nước tưới bẩn không làm rau bị chết mà chính những yếu tố ô nhiễm ấy tích lại trong rau, gây ngộ độc cho người tiêu dùng .Ngoài những yếu tố chính kể trên, còn nhiều yếu tố khác cũng ảnh hưởng đến hiệu suất rau như bụi, không khí …Bụi làm bịt kín những lỗ thở trên lá cây ảnh hưởng đến việc thoát hơi nước, đến quang hợp. Không khí bị ô nhiễm làm rau không tăng trưởng thông thường, lá héo rũ. Không khí còn mang bào tử nấm, mầm bệnh xâm nhập vào cây … Gió bão, mưa làm ngã, gẫy, giập nát lá … Để hạn chế thiệt hại do những yếu tố trên gây ra, người trồng rau phải che chắn, tránh xa nơi thải chất ô nhiễm, xa đường giao thông vận tải .

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Đời Sống