Thành phố Hồ Chí Minh – Giờ khắc số 0

Cuốn sách: Thành phố Hồ Chí Minh – Giờ khắc số 0 – Những phóng sự về kết thúc cuộc chiến tranh 30 năm là tập hợp những bài viết của những phóng viên phương Tây với những quan điểm khác nhau, những cách tiếp cận khác nhau nhưng đều mang tính thời sự sâu sắc vào thời điểm kết thúc cuộc chiến tranh giải phóng của nhân dân Việt Nam.
Chúng tôi xin giới thiệu 2 trích đoạn trong cuốn sách của hai nhà báo Erik Erikson và Robert Alexander.

Người Bắc, hay người Nam Việt Nam ? Là người Nước Ta ! Từ TP.HN đi về phía Nam

Họ hành quân không theo nhịp bước, những chàng trai trong quân phục màu xanh lá cây, đi thành hàng dài trên đường phố Hà Nội. Họ vác súng trên lưng hoặc mang trên tay. Một số này mang vũ khí thông thường, số khác mang vũ khí hạng nặng tự động.

Tất cả đều mang ba-lô. Từ vai trở xuống đến thắt lưng, họ đeo bao gạo dạng ruột ngựa, đó là lương thực của người lính.

Nhân dân Sài Gòn ra đường đón chào quân giải phóng ngày 30/4/1975.
Ảnh: Vũ Tạo- TTXVN

Họ còn thiếu tính kỷ luật mà chúng tôi thường hình dung đến điều lệnh quân ngũ.

Họ hành quân không theo nhịp bước.

Nhưng kỷ luật của họ lại biểu hiện ở chỗ: không bao giờ họ hỏi đích đến ở đâu.

Đây là Hà Nội, mùa thu năm 1972. Tương tự như vậy diễn ra vào mùa xuân 1975 khi tôi được gặp lại họ.

Và nếu tôi hỏi các chàng trai, họ hành quân về đâu? Họ trả lời: Họ trên đường ra mặt trận.

“Và mặt trận ở đâu ?”

“Ở đó, nơi chúng tôi chiến đấu chống quân thù.”

“Ở miền Nam hay miền Bắc ?”

“Ở khắp nước Việt Nam”.

Thỉnh thoảng có một cô gái trẻ hay một bà mẹ gặp tôi, nói rằng:”Con trai tôi đang ở miền Nam, chiến đấu chống quân ngụy. Chiến thắng, con tôi sẽ về nhà”. Nhưng không phải tất cả đều trở về nhà. Nhiều người đã nằm lại đó. Bao nhiêu người đã ngã xuống, chúng tôi chưa thể biết được.

… Nhưng họ, các chiến sĩ, từ đâu đến: từ miền Bắc hay miền Nam? “Rất nhiều trong chúng tôi – từ miền Bắc đến, có gia đình ở miền Nam”, một người cán bộ của Chính phủ Cách mạng lâm thời đã nói với chúng tôi. Những người khác – sống ở miền Nam, nhưng có họ hàng ở miền Bắc. “Sự chia cắt Bắc – Nam Việt Nam, điều đó không liên quan đến chúng tôi. Chúng tôi chỉ có một đất nước Việt Nam”, một anh khác nói tiếp.

Các nhà báo nước ngoài có mặt ở Sài Gòn ghi lại tư liệu về các chiến sĩ giải phóng tấn công Dinh Độc Lập. Ảnh: Quang Thành – TTXVN

… Ngày 29/4, tôi xem phóng sự truyền hình về cuộc di tản của người Mỹ ở Sài Gòn. Cảnh hỗn loạn và kinh hoàng. Nhiều người tin Sài Gòn sẽ bị tàn phá.

Ngày 30/4, tất cả đã trôi qua. Ngọn cờ Chính phủ Cách mạng lâm thời bay phấp phới trên dinh tổng thống tại Sài Gòn.

… Họ bắt đầu đi tìm người thân ở Sài Gòn. Tôi lần lượt hỏi tất cả họ – những người đã cùng tôi từ Hà Nội bay vào đây – liệu có tìm được những người họ đi tìm không.