Thâm hụt ngân sách quá lớn, lạm phát sẽ tăng cao?

Lạm phát tăng sẽ tạo áp lực rất lớn lên lãi suất, doanh nghiệp lại càng khó khăn - Ảnh: Trần Vũ Nghi
Lạm phát tăng sẽ tạo áp lực rất lớn lên lãi suất, doanh nghiệp lại càng khó khăn – Ảnh: Trần Vũ Nghi

Chiều 12-4, tại lễ công bố Báo cáo kinh tế tài chính Nước Ta quý 1-2016 do Viện Nghiên cứu kinh tế tài chính và chủ trương ( VEPR ) tổ chức triển khai, những chuyên viên kinh tế tài chính đều bày tỏ quan ngại lãi suất vay và lạm phát năm nay sẽ tăng cao .

Nguyên nhân chính là do thâm hụt ngân sách quá lớn, thu không đủ chi cộng với áp lực trả nợ công.

Lạm phát cả năm dự báo 4-5 %
Trong Báo cáo kinh tế tài chính việt nam quý 1 năm nay, tiến sỹ Nguyễn Đức Thành, giám đốc VEPR, cho biết lạm phát có khuynh hướng tăng trở lại khi đạt mức 1,69 % vào cuối tháng 3, đa phần do viện phí, học phí đã tăng mạnh .
Và dự báo lạm phát năm nay đạt mức 4-5 % do học phí sẽ tăng mạnh vào tháng 9 tới. Trong khi đó ông Trương Đình Tuyển, nguyên bộ trưởng liên nghành Bộ Thương mại, cho rằng sức ép lạm phát còn do giá xăng dầu đang mở màn có xu thế tăng lên .
Tuy nhiên, tiến sỹ Vũ Đình Ánh lại cho rằng điều đáng lo nhất là mất cân đối thu chi ngân sách. Theo ông Ánh, khi thâm hụt ngân sách, thường thì có ba cách để bù đắp là vay trong nước, vay quốc tế và việc thường không được nói ra là in tiền. Thực tế việc vay quốc tế đã có tín hiệu khó nên sẽ xoay xở để vay trong nước .
Nếu vay trong nước, nhà nước phải cạnh tranh đối đầu với những doanh nghiệp trải qua việc tăng lãi suất vay và rút ngắn thời hạn vay .
“ Do đó, lạm phát năm nay trọn vẹn hoàn toàn có thể xảy ra do ngân sách bị thâm hụt. Chắc chắn sức ép này sẽ ảnh hưởng tác động lên mặt phẳng lãi suất vay lớn hơn rất nhiều so với việc mấy ngân hàng nhà nước thương mại chạy đua nâng lãi suất vay ” – ông Ánh nhấn mạnh vấn đề .
Theo những chuyên viên, lãi suất vay đang có tín hiệu tăng lên, không riêng gì ở ngân hàng nhà nước nhỏ mà kể cả ngân hàng nhà nước lớn cũng tăng rồi .
Ông Trương Đình Tuyển cho rằng lãi suất vay kêu gọi đã tăng nên khó hoàn toàn có thể giữ được lãi suất vay cho vay không tăng. Và khi lãi suất vay tăng sẽ tạo sức ép lên tỉ giá và lạm phát, nhưng Ngân hàng Nhà nước chắc như đinh có chủ trương hạn chế mức tăng lãi suất vay quá mức .
“ Một trong những giải pháp là nên hạn chế cho vay bất động sản. Tỉ lệ dùng vốn thời gian ngắn để cho vay dài hạn mức 40 % là thiết yếu nhưng không nên vận dụng hàng loạt với toàn bộ ngân hàng nhà nước. Mặt khác, ngân hàng nhà nước hoàn toàn có thể sử dụng thị trường mở để tái cấp vốn cho doanh nghiệp, hạn chế mức tăng quá đáng của lãi suất vay ” – ông Tuyển khuyến nghị .
Sẽ tận thu để bù thiếu vắng ngân sách ?
Cũng theo ông Ánh, nhà nước và Bộ Tài chính nhiều lần khẳng định chắc chắn năm năm nay là đỉnh điểm vay nợ công và sang năm 2017 – 2018 chỉ tiêu này sẽ giảm dần. Tuy nhiên, nợ công vẫn nhiều năng lực tăng trong năm 2017 – 2018 trước khi khởi đầu giảm. “ Nợ chính phủ nước nhà đã vượt trần được cho phép nhưng lấy đâu tiền để trả ? Nhưng nợ vẫn phải trả và ngân sách vẫn ưu tiên chi trả nợ ” – ông Ánh nói .
Cũng theo ông Ánh, ngân sách khó khăn vất vả khi thu không đủ chi, góp vốn đầu tư phải trông vào đi vay. Nhiều năm nay, ngân sách chi góp vốn đầu tư ngày càng giảm, còn chi tiếp tục không đủ. Nên hàng loạt khoản trả nợ là phải đi vay, tức là vay để trả nợ vay và điều này tạo ra vòng xoáy rất lớn khi những điều kiện kèm theo vay tặng thêm, thời hạn, lãi suất vay đi vay sẽ stress hơn rất nhiều so với quá trình trước đây .
Làm thế nào để có tiền trả nợ, liệu có chuyện tăng thuế để bù đắp hụt thu ngân sách hay không ? Theo những chuyên viên, sẽ không có chuyện tăng thuế bởi tương quan đến cam kết quốc tế … Tuy nhiên trong trong thực tiễn quản lý và điều hành, Nhà nước có năng lực sẽ tăng thu .

Cụ thể với mỗi khoản thuế lâu nay có dư địa thất thoát trong quá trình hành thu, còn đến nay cơ quan thuế, hải quan sẽ thắt chặt hơn rất nhiều vì họ bị giao chỉ tiêu thu. Chưa kể Bộ Tài chính cũng xem xét tăng thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu bởi đây là khoản thu dễ nhất.

Ông Tuyển cho rằng không tăng 1 số ít loại thuế bởi vướng luật, nhưng hoàn toàn có thể tận thu do ngân sách thâm hụt. Chẳng hạn với thuế thu nhập doanh nghiệp sẽ có một số ít khoản trước kia là ngân sách hài hòa và hợp lý, hợp lệ, nhưng tới đây hoàn toàn có thể khoản chi đó sẽ không được tính là ngân sách hài hòa và hợp lý trước khi tính thuế nữa .
Cũng theo ông Tuyển, việc tận thu so với doanh nghiệp biểu lộ rất rõ qua giá dầu giảm trong năm năm ngoái. Số thu từ dầu thô giảm mạnh nhưng thu từ doanh nghiệp tăng lên .

7,3 tỉ USD được gửi ra quốc tế
Theo Báo cáo kinh tế tài chính việt nam, tính đến quý 3-2015 cán cân thanh toán giao dịch đã có những diễn biến không bình thường sau sự kiện Trung Quốc phá giá đồng nhân dân tệ vào tháng 8-2015 .
Tiền gửi quốc tế của việt nam ngày càng tăng đột biến tới 7,3 tỉ USD, ngược lại với trước đây khi tất cả chúng ta chỉ vay và nhận ngoại tệ từ quốc tế. Đại diện nhóm nghiên cứu và điều tra VEPR lý giải hoàn toàn có thể do ngân hàng nhà nước trong nước kêu gọi USD nhưng không cho vay được .
Do vậy, giải pháp duy nhất là phải gửi USD ở ngân hàng nhà nước quốc tế để vớt vát lại doanh thu. Thực tế này vẫn hoàn toàn có thể diễn ra ở thời gian lúc bấy giờ khi lãi suất vay kêu gọi USD áp mức 0 % / năm .
Ngoài ra, theo báo cáo giải trình, tăng trưởng kinh tế tài chính gây tuyệt vọng khi chỉ đạt 5,46 %, thấp hơn mức 6,12 % năm năm ngoái .
Đồng loạt chỉ tiêu kinh tế tài chính khác cũng suy giảm như công nghiệp chỉ đạt 6,3 %, trong khi những năm trước đều đạt mức 10 %. Khu vực kinh tế tài chính nông, lâm, ngư nghiệp giảm 1,23 %, đa phần do giảm sản lượng lúa vùng đồng bằng sông Cửu Long và cây xanh vụ đông tại miền Bắc .

* Ông Nguyễn Trí Kiên (tổng giám đốc Công ty Miti):

Khó khăn vẫn bủa vây doanh nghiệp

Trong quý 1, tình hình kinh doanh thương mại chung của những doanh nghiệp khá hẩm hiu, nhu cầu mua sắm có tín hiệu chững lại .
Trong khi nền kinh tế tài chính chưa thật sự hồi sinh, có nhiều yếu tố cho thấy lãi suất vay lấm tấm tăng dù đáng ra phải giảm vì so với những nước trong khu vực, doanh nghiệp việt nam đang phải trả phí lãi vay quá cao .

Giá điện cũng có dấu hiệu tăng rồi phí cầu đường, vận tải… đang được tích cực tăng thu. Phí vận chuyển nội bộ hiện là bài toán đau đầu của các doanh nghiệp VN.

Thời gian qua, doanh nghiệp tích cực lan rộng ra thị trường, đi về những vùng sản phẩm & hàng hóa việt nam chưa vươn tới, nhưng mọi nỗ lực của doanh nghiệp có bị bay mất nếu lạm phát tăng cao ?
Điều mà tôi nghĩ hội đồng doanh nghiệp cần nhất là những thông điệp mới từ nhà nước mới để biết nền kinh tế tài chính sắp tới như thế nào mà yên tâm sản xuất kinh doanh thương mại .
N.BÌNH ghi