Vì sao lương tối thiểu quá thấp?
Bữa cơm tối muộn của gia đình nữ công nhân Kim Quyết thuê trọ ở Hóc Môn, TP HCM. Ảnh: Lê Tuyết
Bạn đang đọc: Vì sao lương tối thiểu quá thấp?
Hai năm qua dịch lan rộng, người lao động phát sinh nhiều khoản chi cho y tế, Ngân sách chi tiêu tăng cao nhưng lương tối thiểu không tăng, càng lê dài khoảng cách với mức sống thấp nhất. Theo thống kê giám sát của Viện Công nhân và Công đoàn, riêng năm 2021, khoảng cách giữa lương và mức sống tối thiểu liên tục nới hơn 10 % .
Có nhiều lý do khiến lương tối thiểu nhiều năm có tăng nhưng không như kỳ vọng. Ông Mai Đức Chính, nguyên phó chủ tịch Tổng liên đoàn lao động Việt Nam, nguyên phó chủ tịch Hội đồng tiền lương quốc gia (giai đoạn 2013-2018), cho rằng trước hết phải kể đến xuất phát điểm lương tối thiểu quá thấp.
Theo ông Chính, 2013 là năm tiên phong Hội đồng tiền lương vương quốc gồm đại diện thay mặt Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Tổng liên đoàn lao động Nước Ta, Phòng thương mại và công nghiệp Nước Ta ( VCCI ) họp kiểm soát và điều chỉnh lương tối thiểu vùng cho năm năm trước. Thời điểm đó, mức lương tối thiểu vùng I ( vận dụng cho những địa phương như TP TP HCM, TP.HN, Tỉnh Bình Dương … ) là 2,35 triệu đồng mới chỉ cung ứng 70 % mức sống tối thiểu, theo đo lường và thống kê của Tổng liên đoàn .Với lý do đó, tổ chức triển khai đại diện thay mặt người lao động yêu cầu lương tối thiểu năm năm trước phải tăng thêm 30 % ( tức 705.000 đồng ) so với năm 2013. Ông Chính cho rằng, có ba yếu tố quan trọng để thống kê giám sát lương tối thiểu, gồm : mức sống tối thiểu, chỉ số giá tiêu dùng CPI và tăng trưởng GDP. Nếu mức lương tối thiểu năm năm trước phân phối được nhu yếu sống tối thiểu ( được thống kê giám sát 3,055 triệu đồng ) thì những năm sau chỉ cần tính mức tăng CPI và GDP để kiểm soát và điều chỉnh tương thích .Tuy nhiên, đề xuất kiến nghị của Tổng liên đoàn bị phía VCCI lẫn Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội phản ứng vì cho rằng doanh nghiệp không chịu đựng nổi nếu ngân sách cho tiền lương tăng bất thần. Sau nhiều phiên thương lượng, tiền lương tối thiểu năm năm trước chỉ tăng gần 15 % so với năm 2013 và đạt mức 2,7 triệu đồng ( ở vùng I ). Mức tăng chưa bằng 50% so với đề xuất kiến nghị của công đoàn .
Lương tối thiểu vùng và tỷ suất tăng CPI và GDP quá trình 2013 – 2022. Đồ hoạ : Khánh HoàngÔng Chính nhận định và đánh giá vì ” lương tối thiểu còn nợ mức sống tổi thiểu khoảng chừng 15 % “, nên những năm sau việc kiểm soát và điều chỉnh cao hơn chút so với mức tăng CPI, GDP nhưng thực tiễn không bù đắp được. Cùng với đó, lộ trình kiểm soát và điều chỉnh để đạt điểm cân đối lại kéo quá dài 10 năm khiến cuộc rượt đuổi chưa có hồi kết .
Chưa kể, Nghị quyết 27 của Ban chấp hành Trung ương khóa XII nêu rõ đến năm 2020, lương tối thiểu phải đảm bảo nhu cầu sống tối thiểu. Thế nhưng kỳ tăng lương 2020 không được như mong đợi và sau đó là hai năm trễ hẹn.
Theo PGS.TS Vũ Quang Thọ, nguyên Viện trưởng Viện Công nhân và Công đoàn, nguyên thành viên Hội đồng tiền lương quốc gia, sâu xa của mọi cuộc tranh luận giữa đại diện người lao động và giới chủ do chưa có cơ quan độc lập xác định mức sống tối thiểu, dù khái niệm đã được luật hóa từ năm 2012.
Trước những phiên đàm đạo, công đoàn tổ chức triển khai những hội thảo chiến lược, khảo sát mức sống công nhân để đề xuất kiến nghị mức tăng. Tuy nhiên, những tiêu chuẩn do Tổng liên đoàn đưa ra lại bị VCCI phản đối. Ví dụ ngân sách để nuôi một đứa trẻ đang chiếm 70 % mức chi của người lớn nhưng đại diện thay mặt giới chủ cho rằng chỉ 50 %. Để tính được lượng thức ăn mỗi lao động cần nạp hàng ngày, công đoàn dựa vào số liệu của Viện dinh dưỡng vương quốc là 2.300 kcal nhưng đại diện thay mặt doanh nghiệp đưa ra chỉ 2 nghìn .Ngoài ra, ông Mai Đức Chính nói Bộ Luật lao động ( năm 2019 ) lao lý thêm ” năng lực chi trả của doanh nghiệp ” là một trong những yếu tố cấu thành lương tối thiểu, tuy nhiên lại thiếu công cụ trấn áp, đo đếm. ” Hiếm có ông chủ nào tự lên tiếng tôi dư năng lực tăng lương “, nguyên phó quản trị Hội đồng tiền lương vương quốc nói. Nhiều ngành nghề dù đạt lệch giá tốt, doanh thu cao nhưng khi nói đến tăng lương tối thiểu phần lớn sẽ phản ứng .
Công nhân nhà máy sản xuất Công ty 3/2 ở Tỉnh Bình Dương trong giờ sản xuất. Ảnh : Đình TrọngÔng Phạm Minh Huân, nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, nguyên quản trị Hội đồng tiền lương vương quốc ( quá trình 2013 – năm nay ), cho rằng tiền lương tối thiểu tăng khá nhanh ở tiến trình 2013 – năm nay ( khoảng chừng 13-15 % ) trước khi giảm xuống còn 7 % ( 2017 ), 6,5 % ( 2018 ), 5,3 % ( 2019 ) và 5,5 % ( 2020 ) .Tiền lương tối thiểu trong quá trình đầu được xem là để bù mức lương tối thiểu rất thấp trước đó. Tuy nhiên việc lương tối thiểu tăng nhanh khiến năng lực cạnh tranh đối đầu của ngành xuất khẩu Nước Ta, đặc biệt quan trọng là giữa người sử dụng lao động có mức lương thấp và ngành công nghiệp xuất khẩu thâm dụng lao động như dệt may, da giày … bị ảnh hưởng tác động .” Có năm phía VCCI yêu cầu tăng 0 %, trong khi đó Tổng liên đoàn ý kiến đề nghị mức cao hơn nhiều. Trách nhiệm của bộ lao động là giám sát mức tương thích để bảo vệ người lao động vẫn sống được và tương thích năng lực chi trả của doanh nghiệp “, ông Huân nói .
Ở góc nhìn độc lập, TS Đỗ Quỳnh Chi, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu quan hệ lao động cho rằng kinh nghiệm ở nhiều nước, nếu lương tối thiểu được thiết kế chặt chẽ sẽ giúp bảo vệ người lao động ở dưới đáy của thị trường lao động, giúp họ không bị tổn thương bởi lương cực thấp và sự bóc lột.
” Các nước có tổ chức triển khai công đoàn mạnh, nhà nước chỉ lao lý một mức nhất định, không quá cao và để đạt mức lương đủ sống cho người lao động ở xí nghiệp sản xuất cần sự thương lượng giữa công đoàn và giới chủ “, bà Chi nói .
Lê Tuyết
Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Người Lao Động
