5 thảm kịch siêu lạm phát tồi tệ nhất trong lịch sử nhân loại

Chuyện thật tồi tệ đó xảy ra trong thời kỳ siêu lạm phát khi giá tăng quá nhanh đến nỗi tiền trở nên vô giá trị chỉ sau một đêm thậm chí còn một ngày thao tác .

Hiện nay, lạm phát trở thành chủ đề được buôn chuyện nhiều tại Mỹ và dù nhiều người lo ngại về ảnh hưởng tác động của đồng USD yếu lên nền kinh tế tài chính, lịch sử vẻ vang cho tất cả chúng ta thấy lạm phát đã từng tồi tệ hơn lúc bấy giờ rất nhiều .

Năm 2008, ông Steve H. Hanke, giáo sư kinh tế tài chính tại ĐH Johns Hopkins University kiêm nghiên cứu viên tại viện CATO, nghiên cứu và điều tra về tình hình siêu lạm phát tại Zimbabwe để tìm hiểu và khám phá về nguyên do gây ra thực trạng lạm phát mất trấn áp .

Nghiên cứu của ông cho thấy siêu lạm phát nhìn chung thường đi kèm với cuộc chiến tranh, chủ trương tài khóa kém hiệu suất cao, tuy nhiên nguyên do trọng tâm vẫn ở cung tiền tăng trưởng quá nhanh mà không được tương hỗ bởi tăng trưởng kinh tế tài chính .

Siêu lạm phát tiên phong trên quốc tế xảy ra vào thời kỳ Cách mạng Pháp thế kỷ 18 ( 1789 – 1799 ) khi đó lạm phát theo tháng lên mức 143 %. Thế nhưng phải đến thế kỷ 20 loại lạm phát vượt tầm trấn áp này mới trở lại .

Theo báo cáo giải trình của ông, trong thế kỷ 20, quốc tế tận mắt chứng kiến 17 lần siêu lạm phát tại Đông Âu và Trung Á trong đó gồm có 5 lần tại Mỹ – Latinh ; 4 lần tại Tây Âu ; 1 tại Khu vực Đông Nam Á và 1 tại châu Phi .

Mỹ chưa khi nào trở thành nạn nhân của siêu lạm phát thế nhưng cũng đã một lần gần như vậy. Trong thời kỳ Đại chiến nước Mỹ và Nội chiến, cơ quan chính phủ in tiền mạnh tay để ngân sách cho cuộc chiến tranh. Tuy nhiên, trong cả hai lần trên, chưa khi nào lạm phát của Mỹ vượt quá 50 % ( ngưỡng được coi như siêu lạm phát ), thấp hơn nhiều so với trường hợp tồi tệ nhất trong lịch sử dân tộc quốc tế .

5. Hy Lạp tháng 10/1944
Lạm phát theo tháng cao nhất : 13.800 %
Cứ sau 4,3 ngày, Ngân sách chi tiêu tăng gấp đôi

Xét trên phương diện kỹ thuật, siêu lạm phát tại Hy Lạp khởi đầu vào tháng 10/1943 khi Đức chiếm đóng Hy Lạp. Tuy nhiên lạm phát tăng nhanh khi chính phủ nước nhà Hy Lạp ở đầu cuối giành được quyền trấn áp Athen tháng 10/1944. Trong tháng đó, giá tăng 13.800 % và thêm 1.600 % trong tháng 11/1944 .

Năm 1938, người Hy Lạp nắm đồng drachma trung bình khoảng chừng 40 ngày trước khi tiêu tốn thế nhưng đến 10/11/1944, thời hạn trung bình giảm xuống 4 tiếng. Năm 1942, tờ tiền mệnh giá lớn nhất là 50.000 drachma thế nhưng đến năm 1944, tờ tiền mệnh giá lớn nhất lên đến 100 nghìn drachmai .

Ngày 11/11 cùng năm, cơ quan chính phủ công bố định giá lại đồng xu tiền, tờ drachmai cũ chuyển sang tờ drachma mới ở tỷ suất 50 tỷ ăn 1 dù phần đông dân số sử dụng đồng bảng Anh cho đến giữa năm 1945 .

Nỗ lực bình ổn đã khá thành công xuất sắc, trong khoảng chừng thời hạn từ tháng 1 đến tháng 5/1945, giá thành chỉ tăng 140 % và đến tháng 6/1945, giá tăng 36,8 % .

Thế nhưng sau đó, từ khi chuyên viên kinh tế tài chính Kyriakos Varvaressos được đưa vào nhóm những nhà hoạch định chủ trương kinh tế tài chính, mọi chuyện tồi tệ hơn. Kế hoạch nhận thêm tương hỗ từ quốc tế, hồi sinh sản xuất trong nước và vận dụng trấn áp lương, Chi tiêu trải qua phân phối lại gia tài khiến yếu tố thâm hụt ngân sách ngày một trầm trọng hơn, ngày 01/09/1945, Kyriakos Varvaressos từ chức .

Sau nội chiến tháng 1/1945 đến tháng 12/1946, cơ quan chính phủ Anh đề xuất kiến nghị kế hoạch bình ổn quốc gia, trong đó gồm có việc tăng nguồn thu trải qua bán hàng viện trợ, kiểm soát và điều chỉnh 1 số ít loại thuế nhất định, đổi khác phương pháp thu thuế và đưa ra Ủy ban tiền tệ mới baog gồm 3 người, một người Hy Lạp, Một người Anh và một người Mỹ để quản trị chủ trương tài khóa. Đến đầu năm 1947, Chi tiêu đã bỉnh ổn, niềm tin của công chúng phục sinh và thu nhập quốc dân tăng. Hy Lạp thoát khỏi thực trạng siêu lạm phát .

Nguyên nhân chính của lạm phát tại Hy Lạp

Nguyên nhân chính của lạm phát tại Hy Lạp chính là Chiến tranh Thế giới thứ Hai khiến nước này chồng chất nợ nần, thương mại sụt giảm và chịu 4 năm chiếm đóng .

Đầu Chiến tranh Thế giới thứ Hai, thặng dư ngân sách của Hy Lạp đạt 271 triệu drachma, thế nhưng đến năm 1940, nước này chịu thâm hụt 790 triệu drachma hầu hết do thương mại sụt giảm, sản xuất công nghiệp đi xuống, nguồn cung nguyên vật liệu thô khan hiếm và ngân sách cho cuộc chiến tranh tăng cao .

Ngân hàng Trung ương Hy Lạp in quá nhiều tiền để bù đắp thâm hụt, cung tiền tăng gấp đôi chỉ sau 2 năm. Nguồn thu từ thuế giảm, ngân sách cho quân sự chiến lược tăng gần 10 lần, tình hình kinh tế tài chính của Hy Lạp khó tránh khỏi đi xuống .

4. Đức tháng 10/1923
Lạm phát theo tháng cao nhất : 29.500 %
Cứ sau 3,7 ngày, Chi tiêu tăng gấp đôi

Trong những năm sống sót sau cuối, cơ quan chính phủ cộng hòa Weimar đương đầu với siêu lạm phát. Tháng 10/1923 khi lạm phát tháng tăng ở mức 29.500 % và với tỷ suất ngày 20,9 %, cứ sau 3,7 ngày, giá thành sản phẩm & hàng hóa tăng gấp đôi .

Đồng mác Đức ( papiermark ), đồng xu tiền được đưa vào lưu hành năm 194 khi chính sách bản vị vàng chấm hết thanh toán giao dịch với đồng USD ở mức 4,2 mác / USD khi Chiến tranh Thế giới thứ Nhất khởi đầu .

Đến tháng 8/1923, 1 triệu mác Đức mới đổi được một USD. Đến tháng 11/1923, số lượng này lên mức 238 triệu mác Đức / USD và khi trật tự tâm ý có tên “ Zero Stroke ” được đưa ra, người ta khi đó đã phải thanh toán giao dịch hàng trăm tỷ mác Đức cho những ngân sách hàng ngày và phát điên với lượng tiền quá nhiều với những số lượng 0 bất tận .

Lạm phát cao buộc cơ quan chính phủ Đức phải định giá lại đồng xu tiền, thay thế sửa chữa đồng papiermark bằng đồng rentenmark với tỷ giá 4,2 rentenmark / USD và giảm đi 12 số 0 trên tờ tiền. Dù đồng rentenmark đã bình ổn tình hình và cơ quan chính phủ cộng hòa Weimar sống sót cho dến năm 1933, siêu lạm phát và áp lực đè nén kinh tế tài chính đã dẫn đến việc nổi lên của đảng Nazi và Adolf Hitler .

Adolf Hitler là quản trị Đảng Công nhân Đức Quốc gia Xã hội chủ nghĩa ( Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei, viết tắt NSDAP ) từ năm 1921, Thủ tướng Đức từ năm 1933, là ” Lãnh tụ và Thủ tướng đế quốc ” kiêm nguyên thủ vương quốc nắm quyền Đế quốc Đức kể từ năm 1934. Ông kiến lập chế độ độc quyền vương quốc xã hội của Đệ tam Đế quốc, cấm chỉ toàn bộ những đảng trái chiều và bức hại những đối thủ cạnh tranh chính trị. Ông đã khởi phát Chiến tranh Thế giới thứ Hai, thôi thúc một cách có mạng lưới hệ thống quy trình tước đoạt quyền lợi và nghĩa vụ và sát hại khoảng chừng sáu triệu người Do Thái châu Âu cùng 1 số ít nhóm chủng tộc, tôn giáo, chính trị khác, được gọi là cuộc Đại đồ sát dân Do Thái ( Holocaust ) .

Nguyên nhân chính của lạm phát tại Đức

Dù nhiều người tin rằng siêu lạm phát của nước cộng hòa Weimar bắt nguồn từ việc chính phủ nước nhà in quá nhiều tiền để chi trả cho cuộc chiến tranh, nguyên do chính chỉ lộ rõ ra vài năm sau đó .

Năm 1914, Đức ngừng tương hỗ cho đồng tiền nước này bằng vàng và mở màn chi tiền cho cuộc chiến tranh trải qua đi vay chứ không phải tăng thuế. Năm 1919, Ngân sách chi tiêu đã tăng gần gấp đôi, Đức thua trận. Giai đoạn từ năm 1919 đến 1921, đồng xu tiền này khá không thay đổi nếu so với những năm trước đó .

Việc xử lý hậu quả cuộc chiến tranh theo nhu yếu của hòa ước Versailles buộc Đức phải trả những ngân sách bằng vàng hay ngoại tệ tương ứng chứ không phải đồng papiermark. Đức sử dụng đồng papeirmarks bảo vệ bằng nợ cơ quan chính phủ để mua ngoại tệ và do đó đẩy nhanh vận tốc phá giá đồng xu tiền .

Hòa ước Versailles
năm 1919 là hòa ước chính thức chấm dứt Thế chiến thứ Nhất (1914–1918) giữa Đức
và các nước thuộc phe Hiệp Ước. Hòa ước quy định Đức phải trả lại cho Pháp miền
Alsace-Lorraine, một mảnh đất cho Bỉ, một mảnh tương tự ở Schleswig cho Đan
Mạch – tùy kết quả một cuộc trưng cầu ý dân

Khi người Đức không hề trả được tiền, quân Pháp và Bỉ chiếm đóng thung lũng Ruhr vào tháng 1/1923 để nhu yếu trả bằng hiện vật dẫn đến hàng loạt vụ đình công và phản kháng của người Đức khiến mọi chuyện tồi tệ hơn. Khi cơ quan chính phủ những nước châu Âu xung đột về việc làm sao xử lý được tình hình, kinh tế tài chính Đức nhanh gọn suy sụp trong chỉ hơn 1 năm, một nửa nước Đức chìm trong siêu lạm phát .

3. Yugoslavia tháng 1/1994
Lạm phát theo tháng cao nhất 315.000.000 %
Cứ sau 1,4 ngày giá tăng gấp đôi

Một trường hợp siêu lạm phát khác xảy ra với đồng dinar của Yugoslavia trong khoảng chừng thời hạn từ năm 1993 – 1995. Lạm phát tồi tệ nhất vào thời gian tháng 1/1994 khi đó giá tăng 313 triệu % trong tháng tương tự 64,6 % / ngày, giá tăng gấp đôi chỉ sau 34 giờ. Trong hàng loạt thời kỳ lạm phát, ước tính giá thành tăng khoảng chừng 5 nghìn triệu triệu lần .

Cuối cùng, nhiều doanh nghiệp Yugoslavia khước từ sử dụng đồng dinar và đồng mác Đức ( DM ) trở thành đồng tiền không chính thức của quốc gia này, ngay cả sau khi chính phủ định giá lại đồng dinar bằng việc chuyển 1 triệu dinar cũ sang 1 dinar mới .

Sau lần định giá đồng xu tiền thứ 1, 1 dinar “ rất mới ” tương tương 1 tỷ dinar cũ nhưng ở đầu cuối khi đó 6 nghìn dinar rất mới cũng mới chỉ đổi được 1 mác Đức. Ngày 17/01/1994, tỷ giá vọt lên 1 mác Đức = 30 triệu dinar ; đến ngày 24/01, cơ quan chính phủ công bố đồng siêu dinar tương tự 10 triệu dinar rất mới. nhà nước Yugoslavia như vậy đã 5 lần phá giá đồng xu tiền .

Trong suốt quá trình này, cơ quan chính phủ gặp nhiều khó khăn vất vả trong duy trì cấu truc xã hội sau khi vận dụng những giải pháp trấn áp Chi tiêu không hiệu suất cao khiến yếu tố trở nên trầm trọng hơn. Các cơ quan chính phủ nước nhà không hề hoạt động giải trí, người dân trì hoãn trả tiền bởi họ biết mọi thứ sẽ mất giá rất nhanh sau đó .

Nguyên nhân siêu lạm phát tại Yugoslavia

Nguyên nhân đằng sau lạm phát của Yugoslavia chính từ những xung đột trong khu vực, khủng hoảng kinh tế khu vực và việc điều hành quản lý thiếu hiệu suất cao của cơ quan chính phủ .

Sau thời kỳ suy thoái và khủng hoảng kinh tế tài chính bắt nguồn từ vay nợ quốc tế quá nhiều và xuất khẩu bị ngưng lại vào thập nien 1970, Yugoslavia và khu vực chìm trong xung đột và không ổn định chính trị trong suốt thập niên 1980 và 1990 .

Sau khi nhận khoản vay từ IMF sau thời kỳ kinh tế tài chính suy thoái và khủng hoảng sâu ; đến năm 1989 và năm 1990, khoảng chừng 1.100 công ty phá sản trong lực lượng lao động 2,7 triệu người. Hơn 600 nghìn lao động bị sa thải. Ngoài ra, 1 số ít công ty, trong quy trình nỗ lực tránh phá sản, không trả lương trong vài tháng đầu của năm, quyết định hành động này ảnh hưởng tác động đến khoảng chừng 500 nghìn người .

Chiến tranh Yugoslav, sự tan rã và mất không thay đổi của chính phủ nước nhà trung khu vực góp thêm phần không nhỏ dẫn dến siêu lạm phát. Sự quản trị yếu kém của cơ quan chính phủ trong đó gồm có việc in tiền không hạn chế và áp đặt giá thành chỉ khiến mọi chuyện tồi tệ hơn. Người nông dân thà đóng shop còn hơn bán hàng chịu lỗ theo mức giá mà chính phủ nước nhà đã vận dụng. Nguồn cung giảm mạnh, giá càng tăng phi mã .

2. Zimbabwe tháng 11/2008
Lạm phát theo tháng cao nhất 79.600.000.000 %
Cứ 24,7 tiếng, giá tăng gấp đôi

Trong lần siêu lạm phát gần đây nhất trên quốc tế, khủng hoảng cục bộ tiền tệ tại Zimbabwe lên mức tồi tệ nhất vào tháng 11/2008 và tăng 79 tỷ % / tháng. Dù chính phủ nước nhà Zimbabwe ngừng công bố số lượng về lạm phát trong thời kỳ siêu lạm phát tồi tệ nhất, báo cáo giải trình sử dụng triết lý kinh tế tài chính chuẩn ( so sánh về ngang giá nhu cầu mua sắm ) để thống kê giám sát .

Cứ 24 giờ trôi qua, Chi tiêu tăng gấp đôi. Chỉ vài ngày sau khi phát hành tờ tiền mệnh giá 100 triệu, Ngân hàng Trung ương phát hành tiền mệnh giá 200 triệu và hạn chế số tiền rút ra khỏi ngân hàng nhà nước ở mức 500.000 tương tự 0,25 USD.

Khi tờ 100 triệu được đưa vào lưu hành, giá thành tăng nhảy vọt ; báo cáo giải trình cho thấy 1 ổ bánh mi tăng từ 2 triệu lên 35 triệu chỉ sau 1 đêm. nhà nước còn công bố lạm phát là bất hộ pháp và bắt giữ giám đốc quản lý công ty nào dám tăng giá bán hàng .

Tình hình tồi tệ đến mức nhiều shop tại quốc gia này khước từ đồng nội tệ và chỉ nhận đồng USD hay đồng rand của Nam Phi. Ngân hàng Trung ương Zimbabwe ở đầu cuối phải định giá lại đồng xu tiền và neo nó vào đôla Mỹ. nhà nước cũng buộc phải đóng cửa sàn sàn chứng khoán .

Nguyên nhân lạm phát tại Zimbabwe

Khi Zimbabwe giành được độc lập vào năm 1980, cơ quan chính phủ nước này quyết định hành động sử dụng đồng xu tiền mới với giá trị bắt đầu so với đồng USD ở mức khoảng chừng 1,25 USD. nhà nước Zimbabwe quản trị yếu kém và mất trấn áp lạm phát .

Xu thế hình thành siêu lạm phát khởi đầu vào đầu thập niên 1990 khi Tổng thống Mugabe đưa ra chương trình phân phối lại đất đai, ông lấy đất từ người nông dân gốc Âu dành cho người nông dân bản xứ. Nhóm người nông dân giàu kinh nghiệm tay nghề bỗng dưng mất đất, sản lượng nông nghiệp sụt giảm xuống dưới mức thiết yếu, giá tăng không tránh khỏi .

Đầu thế kỷ 21, Zimbabwe bước vào siêu lạm phát và đến năm 2006, Zimbabwe in thêm 21 nghìn tỷ đồng Zimbabwe để trả nợ IMF. Cùng trong năm đó, Zimbabwe liên tục in thêm 60 nghìn tỷ đồng Zimbabwe để trả lương cho quân đội, công an và nhiều viên chức nhà nước .

Năm 2007, nguồn cung thực phẩm, nguyên vật liệu và thuốc men thiếu trầm trọng, lạm phát tháng vượt mức 115 nghìn %. 6 tháng cuối năm 2007, chính phủ nước nhà Zimbabwe quyết định hành động ngưng trả lương .

Tháng 4/2008, 50 triệu đồng Zimbabwe tương tự 1,20 USD trong khi đó Ngân hàng Trung ương ước tính kinh tế tài chính nước này tăng trưởng âm 6 % so với 1 năm trước. Theo Los Anelges Times đưa tin, vào tháng 7/2008, chính phủ nước nhà Zimbabwe đã có lúc hết giấy để in tiền bởi phía châu Âu ngừng phân phối giấy in tiền cho Zimbabwe do quan ngại về nguyên do nhân đạo .

1. Hungary năm 1946
Lạm phát theo tháng cao nhất 13.600.000.000.000 %
Giá cả tăng gấp đôi sau 15,6 tiếng

Trường hợp siêu lạm phát tồi tệ nhất trong lịch sử vẻ vang quốc tế xảy ra ở Hungary nửa đầu năm 1946. Đến giữa năm 2011, tờ bạc mệnh giá lớn nhất tại Hungary là 100.000.000.000.000.000.000 pengo. Ở thời gian lạm phát đỉnh điểm, tỷ suất lạm phát hàng ngày lên tới 195 %, cứ sau 15,6 giờ, Chi tiêu những loại sản phẩm & hàng hóa tăng gấp đôi .

Nguyên nhân chính của lạm phát tại Hungary chính là nghành nông nghiệp nước này chịu tác động ảnh hưởng tồi tệ bởi Đại Suy thoái, nợ công quá cao buộc cơ quan chính phủ Hungary phải phá giá đồng xu tiền. Hơn nữa, Hungary gặp nhiều khó khăn vất vả trong xử lý hậu quả tồn dư suốt từ Chiến tranh Thế giới thứ Nhất .

Đến Chiến tranh Thế giới thứ Hai, cơ quan chính phủ Hungary trấn áp kinh tế tài chính yếu kém, Ngân hàng Trung ương in tiền ồ ạt để phân phối nhu yếu kinh tế tài chính của chính phủ nước nhà mà không vận dụng bất kỳ hạn chế nào .

Ngọc Diệp
Theo CNBC

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Thị Trường