Papua New Guinea – Wikipedia tiếng Việt

Papua New Guinea (tiếng Tok Pisin: Papua Niugini; Hiri Motu: Papua Niu Gini, phiên âm tiếng Việt: Pa-pu-a Niu Ghi-nê), tên đầy đủ là Nhà nước Độc lập Papua New Guinea là một quốc gia quần đảo ở châu Đại Dương bên bờ Thái Bình Dương, gồm phía Đông của đảo New Guinea và nhiều đảo xa bờ biển (phía Tây của New Guinea là hai tỉnh Papua và Tây Papua của Indonesia). Papua New Guinea nằm vào phía Tây Nam Thái Bình Dương, ở một vùng được gọi là Mélanésie từ đầu thế kỷ 19. Thủ đô của Papua New Guinea, Port Moresby là một trong số các thành phố lớn của nước này.

Papua New Guinea là một trong những quốc gia có nhiều dân tộc nhất trên thế giới, với hơn 850 ngôn ngữ thổ dân và nhiều dân tộc như vậy, nhưng chỉ vào khoảng 5 triệu người. Đây cũng là một trong những nước có dân số sống tại nông thôn nhiều nhất, chỉ 18% người sống ở những trung tâm thành thị[2]. Đây cũng là nước ít được thám hiểm nhất trên thế giới, không chỉ về địa lý mà còn về văn hóa, nhiều loài động thực vật được cho là chỉ có ở Papua New Guinea.

Papua’ là một từ ngữ dùng để chỉ dạng tóc xoăn tít của dân bản xứ, New Guinea có nghĩa là “Ghi-nê mới” (Tân Ghi-nê). Một nhà thám hiểm đã tình cờ phát hiện ra thổ dân trên hòn đảo này, nhưng ông lại ngạc nhiên vì ngờ ngợ đây là thổ dân da đen ở Guinée với mái tóc xoăn tít (người Guinea không có tóc xoăn như thế) và lại ở rất xa Guinea, nên ông đặt tên cho thổ dân mới phát hiện là Papua New Guinea (người Ghi-nê tóc xoăn tít). Và các tên đó trở thành tên quốc gia.

Những di cốt con người đã được tìm thấy có niên đại từ khoảng 50,000 năm trước. Những cư dân cổ xưa này có lẽ có nguồn gốc ở Đông Nam Á, người Đông Nam Á lại có nguồn gốc từ châu Phi 50,000 tới 70,000 năm trước. New Guinea là một trong những vùng đất đầu tiên sau châu Phi và Âu Á là nơi có người hiện đại sinh sống, với cuộc di cư đầu tiên ở cùng khoảng thời gian cuộc di cư của Australia. Nông nghiệp độc lập phát triển tại các vùng cao nguyên New Guinea khoảng năm 7,000 trước Công Nguyên, khiến đây là một trong số ít khu vực thực hiện thuần hoá thực vật nguyên thuỷ của thế giới. Một cuộc di cư lớn của những người nói ngôn ngữ Nam Đảo (Austronesia) tới các vùng ven biển khoảng 2,500 năm trước, và nó trùng khớp với sự xuất hiện của đồ gốm, lợn, và một số kỹ thuật đánh cá. Gần đây hơn, khoảng 300 năm trước, khoai lang đã du nhập vào New Guinea từ Moluccas từ Nam Mỹ bởi đế chế thuộc địa thống trị vùng đất này khi ấy, Bồ Đào Nha.[3] Sản lượng thu hoạch cao hơn rất nhiều từ khoai lang đã biến đổi toàn bộ nền nông nghiệp truyền thống, khoai lang đã chiếm hầu hết chỗ của khoai sọ, sản phẩm chủ yếu trước đó, và khiến dân cư tại các vùng cao nguyên tăng lên đáng kể.

Trước thế kỷ XIX người phương Tây ít biết về hòn đảo này, dù các thương gia từ Đông Nam Á đã tới New Guinea từ 5,000 trước để mua lông chim seo cờ làm bút,[4] và các nhà thám hiểm Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha đã tới hòn đảo này ngay từ thế kỷ XVI (1526 và 1527 Dom Jorge de Meneses). Tên kép của nước này là những kết quả của lịch sử hành chính phức tạp của nó trước khi giành độc lập. Từ papua xuất phát từ pepuah một từ tiếng Malay miêu tả mái tóc quăn của người Melanesia, và “New Guinea” (Nueva Guinea) là cái tên do nhà thám hiểm người Tây Ban Nha Yñigo Ortiz de Retez đặt ra, vào năm 1545 ông đã lưu ý thấy sự tương đồng giữa người dân ở đây với những người ông từng thấy trước đó dọc theo bờ biển Guinea của châu Phi.

Các lực lượng nước Australia tiến công những vị trí của Nhật gần Buna. 7 tháng 1 năm 1943 .Nửa phía bắc nước này rơi vào tay người Đức năm 1884 với tên gọi New Guinea Đức. Trong Thế Chiến I, nó bị nước Australia chiếm đóng, nước đã mở màn quản trị New Guinea Anh, phần phía nam, được đổi tên lại là Papua năm 1904. Sau Thế Chiến I, nước Australia được Hội quốc liên uỷ quyền quản lý New Guinea Đức cũ. Trái lại Papua, được coi là một Lãnh thổ Bên ngoài của Khối thịnh vượng chung nước Australia, dù theo pháp lý nó vẫn thuộc chiếm hữu của người Anh, một yếu tố có tầm quan trọng lớn với mạng lưới hệ thống pháp lý của quốc gia sau khi độc lập năm 1975. Sự độc lạ này trong vị thế pháp lý có nghĩa Papua và New Guinea có cơ quan hành chính trọn vẹn riêng không liên quan gì đến nhau, nhưng cả hai đều do nước Australia trấn áp .Chiến dịch New Guinea ( 1942 – 1945 ) là một trong những chiến dịch quân sự chiến lược lớn thời Thế Chiến II. Xấp xỉ 216,000 binh sĩ, thuỷ thủ và phi công Nhật, nước Australia và Mỹ đã chết trong Chiến dịch New Guinea. [ 5 ] Hai vùng chủ quyền lãnh thổ đã được gộp vào trong Lãnh thổ Papua và New Guinea sau Thế Chiến II, và sau đó được gọi đơn thuần là ” Papua New Guinea “. Bộ máy hành chính của Papua được mở cho sự giám sát của Liên hiệp quốc. Tuy nhiên, 1 số ít vị thế [ 6 ] đã liên tục ( và đang liên tục ) chỉ được vận dụng ở một vùng chủ quyền lãnh thổ. một yếu tố rất phức tạp thời nay bởi sự kiểm soát và điều chỉnh biên giới của Papua tại những tỉnh liền kề với sự chú tâm tới đường đi bộ tiếp cận và những nhóm ngôn từ, do đó những vị thế được vận dụng ở một phía biên giới vốn đã không còn sống sót nữa .Quá trình giành độc lập một cách hoà bình từ nước Australia, quyền lực tối cao đô thị trên trong thực tiễn, diễn ra ngày 16 tháng 9 năm 1975, và hai bên vẫn có quan hệ thân thiện ( nước Australia vẫn là nhà cung ứng viện trợ song phương lớn nhất cho Papua New Guinea ) .Một cuộc nổi dậy ly khai diễn ra năm 1975 – 76 trên hòn đảo Bougainville đã dẫn tới sự biến hóa lê dài 11 giờ với bản thảo Hiến pháp Papua New Guinea để cho phép Bougainville và mười tám Q. khác của Papua New Guinea thời tiền độc lập có vị thế trong liên bang như thể những tỉnh. Cuộc nổi dậy lại diễn ra và làm thiệt mạng 20,000 người từ năm 1988 tới khi nó được xử lý năm 1997. Sau cuộc nổi dậy, Bougainville tự trị đã bầu Joseph Kabui làm tổng thống, nhưng ông đã được vị phó là John Tabinaman kế vị. Tabinaman vẫn là chỉ huy cho tới khi một cuộc bầu cử nhân dân mới diễn ra tháng 12 năm 2008, với James Tanis là người giành thắng lợi. Cuộc nổi dậy chống người Trung Quốc, có sự tham gia của hàng chục nghìn người, [ 7 ] nổ ra tháng 5 năm 2009. [ 8 ]
Papua New Guinea là một thành viên Khối thịnh vượng chung, và Nữ hoàng Elizabeth II là nguyên thủ vương quốc. Theo thoả ước hiến pháp, chuẩn bị sẵn sàng cho bản thảo hiến pháp, và được nước Australia, bên đã chấm hết quyền quản trị mẫu quốc, kỳ vọng, Papua New Guinea sẽ lựa chọn việc duy trì link của mình với chế độ quân chủ Anh. Tuy nhiên, những người sáng lập, cho rằng những nghi lễ hoàng gia có một dấu ấn khiến nhà nước mới độc lập sẽ không hề có được một mạng lưới hệ thống nghi lễ bản xứ – do đó Chế độ quân chủ vẫn được giữ lại. [ 9 ] Nữ hoàng được đại diện thay mặt bởi Toàn quyền Papua New Guinea, hiện là Sir Paulias Matane. Papua New Guinea và Quần đảo Solomon là những vương quốc không bình thường trong Khối thịnh vượng chung bởi những Toàn quyền của họ thực tiễn bởi nhánh lập pháp lựa chọn chứ không phải bởi hành pháp, như tại một số ít nền dân chủ nghị viện .Quyền hành pháp thực tiễn nằm trong tay Thủ tướng, người chỉ huy nội những. Thủ tướng lúc bấy giờ là Sir Michael Somare. Nghị viện vương quốc đơn viện có 109 ghế, trong số đó 20 ghế thuộc những thống đốc của 19 tỉnh và Quận Thành Phố Hà Nội vương quốc ( NCD ). Các ứng viên thành viên nghị viện được bầu khi thủ tướng lôi kéo một cuộc bầu cử vương quốc, tối đa 5 năm sau cuộc bầu cử vương quốc trước đó. Trong những năm đầu độc lập, sự bất ổn định của mạng lưới hệ thống đảng khiến những cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm thường xảy ra trong nghị viện khiến những cơ quan chính phủ liên tục sụp đổ và lại cần tới những cuộc bầu cử vương quốc, theo những pháp luật của dân chủ nghị viện. Trong những năm gần đây, những chính phủ nước nhà tiếp nối đuôi nhau nhau đã trải qua điều luật ngăn ngừa những cuộc bỏ phiếu đó được diễn ra sớm hơn 18 tháng từ cuộc bầu cử vương quốc. Điều này được cho là đã dẫn tới sự không thay đổi lớn hơn, dù có lẽ rằng đã làm giảm tin tưởng của nhánh hành pháp của chính phủ nước nhà .Các cuộc bầu cử tại PNG lôi cuốn rất nhiều ứng viên. Sau khi độc lập năm 1975, những thành viên được bầu theo mạng lưới hệ thống first past the post, với người thắng cuộc thường giành chưa tới 15 % phiếu. Các cuộc cải cách bầu cử năm 2001 đưa ra mạng lưới hệ thống Bầu cử Ưu đãi Giới hạn ( LPV ), một phiên bản của Bỏ phiếu Lựa chọn. bầu cử toàn nước năm 2007 là cuộc bầu cử tiên phong sử dụng LPV .
Nghị viện đơn viện phát hành pháp lý theo cùng cách như tại những mạng lưới hệ thống pháp lý khác có ” nội các, ” ” cơ quan chính phủ chịu nghĩa vụ và trách nhiệm, ” hay ” nghị viện dân chủ ” : nó được nhánh hành pháp đề xuất kiến nghị với nhánh lập pháp, được tranh luận và, nếu được trải qua, sẽ trở thành luật khi nhận được sự chấp thuận đồng ý của hoàng gia trải qua Toàn quyền. Hầu hết lao lý hiện thực tế là những pháp luật do phe quan liêu vận dụng theo luật trao quyền đã được Nghị viện trải qua từ trước .Mọi điều luật thường thì được Nghị viện phát hành phải thích hợp với Hiến pháp. Các toà án có quyền phán xử về thực trạng hợp hiến của những điều luật, cả trong những cuộc tranh luận trước toà và về một sự tìm hiểu thêm khi không có tranh cãi mà chỉ là một câu hỏi về sự khó hiểu của pháp lý. Khá không bình thường trong số những nước đang tăng trưởng, nhánh tư pháp của cơ quan chính phủ tại Papua New Guinea vẫn khá độc lập, và những cơ quan chính phủ hành pháp tiếp nối nhau vẫn liên tục tôn trọng quyền lực tối cao của nó .

“Luật bên dưới” — có nghĩa là, luật phong tục của Papua New Guinea — gồm luật phong tục Astralia như nó bắt đầu có hiệu lực ngày 16 tháng 9 năm 1975 (ngày độc lập), và sau đó là các quyết định của các toà án của PNG. Các toà án hoạt động tuân theo Hiến pháp, và gần đây, Underlying Law Act, để có xem xét tới “phong tục” của các cộng đồng truyền thống, với một quan điểm để xác định xem các phong tục nào là chung cho toàn bộ đất nước và có thể được tuyên bố là một phần của luật bên dưới. Trên thực tế, điều này đã cho thấy rất khó khăn, và hầu như đã bị lờ đi. Các điều luận chủ yếu được phỏng theo luật của các quốc gia khác, nhất là Australia và Anh. Sự biện hộ trong các toà án giống với mẫu hình đối lập của các quốc gia luật phong tục khác.

Vùng, tỉnh và Q.[sửa|sửa mã nguồn]

Papua New Guinea được chia thành bốn vùng, tiềm năng phân loại hầu hết không phải về quản trị hành chính mà khá quan trọng trong nhiều nghành khác như quản trị, thương mại, thể thao và những hoạt động giải trí khác .Quốc gia này có 20 khu vực phân loại có vị thế cấp tỉnh : 18 tỉnh, Vùng Tự trị Bougainville và Quận Thủ đô Quốc gia. Mỗi tỉnh được chia thành một hay nhiều Q., và chúng lại được chia thành một hay nhiều khu vực Quản lý Cấp Địa phương .Các tỉnh [ 10 ] là những đơn vị chức năng hành chính cấp thứ nhất của vương quốc. Các chính quyền sở tại tỉnh là những Trụ sở của chính phủ nước nhà vương quốc — Papua New Guinea không phải là một liên bang gồm những tỉnh. Các khu vực phân loại cấp tỉnh gồm như sau :
Các tỉnh của Papua New Guinea
Nghị viện đã trải qua việc xây dựng hai tỉnh nữa vào năm 2012 : Tỉnh Hela, sẽ gồm một phần của Tỉnh Cao nguyên phía Nam hiện tại, và Tỉnh Jiwaka, sẽ được xây dựng bằng cách chia Tỉnh Cao nguyên phía Tây. [ 11 ]
Bản đồ Papua New GuineaVới diện tích quy hoạnh 462,840 km², Papua New Guinea là nước rộng thứ 54 trên quốc tế .Papua New Guinea hầu hết là núi non ( đỉnh điểm nhất là Núi Wilhelm độ cao 4,509 m ; 14,793 ft ) và đa phần được bao trùm bởi những cánh rừng mưa nhiệt đới gió mùa, cũng như những khu vực đất ướt rất rộng bao quanh những con sông Sepik và Fly. Papua New Guinea được bao quanh bởi những rặng sinh vật biển ngầm đang được quản trị ngặt nghèo để bảo tồn .Nước này nằm trên Vành đai Núi lửa Thái Bình Dương, ở điểm va chạm của nhiều đĩa xây đắp. Có 1 số ít núi lửa đang hoạt động giải trí, và những vụ phun trào liên tục xảy ra. Động đất cũng là điều thường thấy, đôi lúc đi kèm với những trận sóng thần .Vùng lục địa của vương quốc là nửa phía đông của hòn đảo New Guinea, nơi có những thị xã lớn nhất, gồm cả thủ đô hà nội Port Moresby và Lae ; những hòn hòn đảo lớn khác của Papua New Guinea gồm New Ireland, New Britain, Manus và Bougainville .Papua New Guinea là một trong số ít khu vực gần xích đạo có tuyết rơi, xảy ra ở những nơi có độ to lớn trong lục địa .
Papua New Guinea là một phần của vùng sinh thái xanh Australasia, gồm cả nước Australia, New Zealand, đông Indonesia, và nhiều nhóm hòn đảo Thái Bình Dương, gồm cả Quần đảo Solomon và Vanuatu .

Về địa lý, hòn đảo New Guinea là nhánh mở rộng phía bắc của đĩa kiến tạo Indo-Australian, hình thành một phần của một lục địa duy nhất Australia-New Guinea (cũng được gọi là Sahul hay Meganesia). Nó được nối với mảng Australia bởi một thềm lục địa nông qua Eo biển Torres, ở những thời cổ đại còn nổi lên như một cầu lục địa — đặc biệt trong những kỷ băng hà khi mực nước biển thấp hơn hiện tại.

Rừng xanh Papua New Guinea khác biệt hoàn toàn với sa mạc Australia ở bên cạnhVì thế, nhiều giống chim và thú có vú ở New Guinea có những quan hệ gene ngặt nghèo với những giống loài tương tự như ở nước Australia. Đặc trưng chung nhất của hai phía là sự sống sót của nhiều loài động vật hoang dã có vú có túi, gồm kangaroo và possum, không có ở bất kể nơi nào khác. Nhiều hòn hòn đảo khác bên trong chủ quyền lãnh thổ PNG, gồm cả New Britain, New Ireland, Bougainville, Đảo Đô đốc, Đảo Trobriand, và Quần đảo Louisiade, chưa khi nào được liên kết với New Guinea bằng những cầu lục địa, và chúng không có nhiều loài động vật hoang dã có vú và những loài chim không bay được vốn thường thấy tại New Guinea và nước Australia .

Australia và New Guinea là những phần của siêu lục địa cổ Gondwana, bắt đầu tan rã thành những lục địa nhỏ hơn ở thời kỳ Cretaceous, 65-130 triệu năm trước. Australia cuối cùng tách hoàn toàn khỏi Nam Cực khoảng 45 triệu năm trước. Toàn bộ các vùng đất của Australasia là nơi sinh sống của quần thực vật Nam Cực, có nguồn gốc từ quần thực vật của nam Gondwana, gồm cả podocarps họ tùng bách và các loài thông Araucaria, và sồi miền nam (Nothofagus) lá rộng. Những họ cây này vẫn hiện diện tại Papua New Guinea.

Bởi đĩa xây đắp Indo-Australian ( gồm những lục địa Ấn Độ, nước Australia, và thềm Ấn Độ Dương ở giữa ) trôi về phía bắc, nó va chạm với Đĩa Âu Á, và sự va chạm của hai đĩa đã đẩy lên dãy Himalayas, những hòn đảo Indonesia và Rặng Trung tâm của New Guinea. Rặng Trung tâm trẻ và cao hơn những ngọn núi của nước Australia, cao tới mức nó có một số ít sông băng hiếm ở xích đạo. New Guinea là một phần của chí tuyến ẩm, và nhiều loài thực vật thuộc rừng mưa nhiệt đới gió mùa Indomalaya, trải dài suốt những eo biển hẹp từ châu Á, trộn lẫn với hệ thực vật nước Australia và Antarctic cổ .
Núi Tavurvur tại Papua New Guinea .

Các vùng sinh thái xanh trên cạn[sửa|sửa mã nguồn]

Papua New Guinea gồm một số ít vùng sinh thái xanh trên cạn :
Papua New Guinea có nhiều tài nguyên vạn vật thiên nhiên, nhưng việc khai thác gặp khó khăn vất vả vì điều kiện kèm theo địa hình, ngân sách cao cho việc tăng trưởng hạ tầng, nhiều yếu tố nghiêm trọng về lao lý và pháp luật, và mạng lưới hệ thống thay mặt đứng tên đất đai khiến việc xác lập những chủ sở hữu đất cho mục tiêu đàm phán thoả thuận khai thác khó khăn vất vả. Nông nghiệp là nguồn sống cho khoảng chừng 85 % dân số. Các trầm tích tài nguyên, gồm dầu mỏ, đồng, và vàng, chiếm 72 % nguồn thu từ xuất khẩu. Nước này cũng có một ngành công nghiệp cafe đáng chú ý quan tâm. Cựu thủ tướng Sir Mekere Morauta đã tìm cách tái lập tính toàn thể của những định chế nhà nước, không thay đổi đồng tiền tệ kina, tái lập sự không thay đổi của ngân sách vương quốc, tư nhân hoá những doanh nghiệp nhà nước thích hợp, và bảo vệ thực trạng hoà bình tại Bougainville sau thoả thuận năm 1997 chấm hết thực trạng không ổn định đòi ly khai tại Bougainville. nhà nước Morauta có những thành công xuất sắc đáng chú ý quan tâm trong việc lôi cuốn sự giúp sức của quốc tế, đặc biệt quan trọng giành được sự ủng hộ của IMF và Ngân hàng Thế giới trong việc tìm kiếm những khoản cho vay tương hỗ tăng trưởng. Những thử thách lớn nhất phải đương đầu của Thủ tướng lúc bấy giờ, Sir Michael Somare, gồm tạo được lòng tin hơn nữa của nhà đầu tư, liên tục những nỗ lực tư nhân hoá gia tài cơ quan chính phủ, và duy trì sự ủng hộ của những thành viên Nghị viện .Tháng 3 năm 2006 Hội đồng vì Chính sách Phát triển của Liên hiệp quốc đã lôi kéo chuyển Papua New Guinea từ list vương quốc đang tăng trưởng xuống list vương quốc kém tăng trưởng bởi thực trạng ngưng trệ kinh tế tài chính và xã hội lê dài. [ 12 ] Tuy nhiên, một cuộc nhìn nhận của Quỹ Tiền tệ Quốc tế vào cuối năm 2008 thấy rằng ” một sự tổng hợp của những chủ trương tiền tệ và thuế khoá thận trọng, và giá thành những mẫu sản phẩm tài nguyên xuất khẩu cao trên quốc tế, đã củng cố cho thực trạng tăng trưởng kinh tế tài chính và không thay đổi vi mô gần đây của Papua New Guinea. Tăng trưởng GDP thực, ở mức hơn 6 % năm 2007, có nền tảng vững và được trông đợi sẽ liên tục cao trong năm 2008. ” [ 13 ]

Sở hữu đất đai[sửa|sửa mã nguồn]

Chỉ khoảng chừng 3 % đất đai của Papua New Guinea nằm trong tay tư nhân ; nó được giữ trong tay tư nhân theo luật Cho thuê Nhà nước 99 năm, hay nó thuộc Nhà nước. Rõ ràng không có quyền chiếm hữu toàn quyền ; 1 số ít ít chủ sở hữu toàn quyền được tự động hóa quy đổi sang Cho thuê Nhà nước khi chúng được chuyển giao giữa người bán và người mua. Đất đai không chuyển nhượng ủy quyền thuộc sở hữu phong thục bởi những chủ sở hữu truyền thống lịch sử. Tình trạng chính thức của seisin đổi khác theo từng nền văn hoá. Nhiều tác gia cho rằng đất đai thuộc chiếm hữu hội đồng của những dòng họ truyền thống lịch sử ; tuy nhiên, những cuộc điều tra và nghiên cứu gần hơn thường cho thấy rằng những mảnh đất nhỏ nhất mà người chiếm hữu nó không hề chia nhỏ tiếp thuộc người đứng đầu một đại gia đình và những con cháu của họ, hay chỉ riêng những con cháu của họ nếu họ đã chết đi gần đây. Đây là một yếu tố tối quan trọng bởi một yếu tố tăng trưởng kinh tế tài chính là xác lập thành viên của những nhóm và chủ sở hữu đất đai theo phong tục. Những tranh cãi giữa những công ty khai mỏ và lâm nghiệp và những nhóm chủ sở hữu thường biến thành yếu tố liệu những công ty có tham gia vào mối quan hệ hợp đồng về việc sử dụng đất với chủ sở hữu thực sự không. Tài sản phong tục – thường là đất đai – không hề được phân loại bởi ý chí ; nó chỉ hoàn toàn có thể được thừa kế theo phong tục của người đã mất .
Papua New Guinea là một trong những vương quốc hỗn tạp nhất quốc tế. Có hàng trăm nhóm sắc tộc bản xứ tại Papua New Guinea, đa phần thuộc nhóm được gọi là Papuans, tổ tiên của họ đã tới vùng New Guinea từ hàng chục nghìn năm trước. Nhiều bộ tộc Papuan tại những vùng xa xôi vẫn chỉ có tiếp xúc bắt đầu với quốc tế bên ngoài. Các nhóm khác là người Austronesian, tổ tiên của họ đã tới vùng này chưa tới bốn ngàn năm trước. Cũng có nhiều người từ những vùng khác của quốc tế hiện sinh sống tại đây, gồm cả người Trung Quốc, [ 14 ] người châu Âu, người nước Australia, người Phillippines, Polynesian và Micronesian. Ở thời gian đầu độc lập năm 1975, có 40,000 người quốc tế ( đa phần là người nước Australia và người Trung Quốc ) tại Papua New Guinea. [ 15 ]

Papua New Guinea có nhiều ngôn ngữ hơn bất kỳ một quốc gia nào khác, với hơn 820 ngôn ngữ bản địa, chiếm 12% tổng số ngôn ngữ của thế giới. Các ngôn ngữ bản địa được xếp hạng thành hai nhóm lớn: các ngôn ngữ Austronesian và phi Austronesian (hay các ngôn ngữ Papuan). Có ba ngôn ngữ chính thức tại Papua New Guinea. tiếng Anh là một ngôn ngữ chính thức và là ngôn ngữ của chính phủ và hệ thống giáo dục, nhưng không được sử dụng rộng rãi. Ngôn ngữ chung chủ yếu của đất nước là Tok Pisin (thường được gọi trong tiếng Anh là New Guinea Pidgin hay Melanesian Pidgin), nhiều cuộc tranh cãi trong Nghị viện, nhiều chiến dịch thông tin và quảng cáo, và mãi đến gần đây, một tờ báo quốc gia Wantok, được xuất bản bằng ngôn ngữ này. Nơi duy nhất Tok Pisin không có vị thế chủ chốt là vùng phía nam Papua, nơi người dân thường sử dụng ngôn ngữ chính thức thứ ba, Hiri Motu. Dù nằm trong vùng Papua, Port Moresby có dân số đa dạng và chủ yếu sử dụng Tok Pisin, và ở một mức độ nhỏ hơn là tiếng Anh, với Motu được dùng như ngôn ngữ bản xứ tại các làng lân cận. Với con số trung bình chỉ 7,000 người sử dụng trên mỗi ngôn ngữ, Papua New Guinea có sự đa dạng ngôn ngữ lớn hơn bất kỳ một quốc gia nào khác trên thế giới ngoại trừ Vanuatu.

Chi tiêu công ở mức 3 % GDP năm 2004, trong khi tiêu tốn tư ở mức 0.6 % GDP. [ 16 ] PNG có tỷ suất mắc HIV và AIDS cao nhất vùng Thái Bình Dương và là nước thứ tư tại vùng châu Á Thái Bình Dương phân phối tiêu chuẩn để HIV / AIDS trở thanh bệnh dịch. [ 17 ] Thiếu nhận thức về HIV / AIDS là một yếu tố lớn, đặc biệt quan trọng tại những vùng nông thôn. Có 5 bác sĩ trên 100,000 dân vào đầu những năm 2000. [ 16 ]Hệ thống chăm nom sức khỏe thể chất được lan rộng ra trên toàn nước bệnh nhân chỉ phải trả một khoản tiền nhỏ cho việc khám, chữa bệnh và thuốc men. Mỗi tỉnh đều có bệnh viện, nhưng thường thiếu thốn trang thiết bị y tế. Các phương thuốc và cách chữa bệnh dân gian được người dân sử dụng nhiều. Các căn bệnh như sốt rét, lao, sởi … còn khá thông dụng .

Tôn giáo tại Papua New Guinea ( 2011 ) [ 18 ]

 Công giáo Roma (26%)

 Tin lành (18.4%)

 Cơ Đốc Phục Lâm (12.9%)

 Giám Lý (10.4%)

 United Church (10.3%)

 Phi Tin lành (5.9%)

 Anh giáo (3.2%)

 Thanh tảy (2.8%)

 Cứu Thế Quân (0.4%)

 Kwato (0.2%)

 Phi Cơ đốc giáo (5.1%)

 Khác (1.4%)

 Không xác định (3.1%)

Các toà án và chính cơ quan chính phủ triển khai ưng ý quyền theo hiến pháp về tự do ngôn luận, tư tưởng và tín ngưỡng, và không điều luật nào vi phạm vào những quyền đó từng được trải qua, dù Sir Arnold Amet, cựu Trưởng Công tố Papua New Guinea một người công khai minh bạch ủng hộ Pentecostal Christianity, thường hối thúc cơ quan lập pháp và những định chế khác ngăn cản những hoạt động giải trí của Hồi giáo bên trong quốc gia .Cuộc tìm hiểu dân số năm 2000 cho thấy 96 % nhân dân là thành viên của một Giáo hội Kitô giáo ; tuy nhiên, nhiều công dân phối hợp niềm tin Kitô giáo của họ với một số ít hình thức tín ngưỡng bản xứ truyền thống cuội nguồn. Các tỷ suất Xác Suất Fan Hâm mộ từ cuộc tìm hiểu như sau :

Các tôn giáo nhỏ như Đức tin Bahá’í (15,000 hay 0.3%), trong khi Hồi giáo tại Papua New Guinea chiếm xấp xỉ 1,000 tới 2,000 người hay khoảng 0.04%, (chủ yếu là người nước ngoài định cư có nguồn gốc châu Phi và Đông Nam Á nhưng một số người tại các thị trấn đã cải đạo). Các giáo hội phi Kitô giáo truyền thống và các nhóm tôn giáo phi Kitô giáo có hoạt động trên khắp đất nước. Hội đồng các Giáo hội Papua New Guinea đã nói rằng có cả các nhà truyền giáo của Hồi giáo và Khổng giáo hoạt động, và hoạt động truyền giáo từ nước ngoài nói chung khá mạnh.[cần dẫn nguồn]

Các tôn giáo truyền thống, như Korowai, thường là vật linh. Một số thường có các yếu tố của sự thờ cúng tổ tiên, dù sự tổng quát bị hoài nghi bởi sự đặc biệt hỗn tạp của các xã hội Melanesian. Chiếm ưu thế trong các truyền thống bộ lạc là đức tin vào masalai, hay các linh hồn ma quỷ, được cho là “đầu độc” con người, gây ra thiên tai và cái chết, và việc thực hiện Puri Puri tại các cao nguyên.[19][20]

Người dân Bago-bago, một hòn hòn đảo phía đông nam Papua New Guinea hình tổ tiên Abelam bằng gỗ thế kỷ XX ( nggwalndu ) .Ước tính có hơn một nghìn nhóm văn hoá khác nhau tại Papua New Guinea. Vì sự phong phú này, nhiều phong thái biểu lộ văn hoá đã Open ; mỗi nhóm đã tạo ra những hình thức bộc lộ riêng của mình trong thẩm mỹ và nghệ thuật, nhảy múa, vũ khí, phục trang, ca hát, âm nhạc, kiến trúc và những thứ khác. Đa phần những nhóm văn hoá khác nhau đó chiếm hữu ngôn từ riêng. Người dân thường sống tại những làng theo kiểu tự cung tự túc tự cấp. Tại 1 số ít vùng người dân sắn bắn và hái lượm những loại thực vật hoang dã ( như khoai lang ) để phụ thêm vào bữa ăn. Những người có kiến thức và kỹ năng săn bắn, trồng cấy và đánh cá rất được tôn trọng .Trên sông Sepik, có truyền thống cuội nguồn khắc gỗ, thường dưới hình thức cây cối hay động vật hoang dã, biểu lộ những niềm tin của tổ tiên .Vỏ sò không còn được dùng làm tiền tệ tại Papua New Guinea nữa, như tại một số ít khu vực khác — vỏ sò bị huỷ bỏ vị thế tiền tệ năm 1933. Tuy nhiên, di sản này vẫn hiện hữu trong một số ít phong tục địa phương ; trong một số ít nền văn hoá, để có được cô dâu, chú rể phải mang đến một số ít vỏ trai cạnh vàng [ 21 ] như đồ dẫn cưới. Tại những cùng khác, đồ dẫn cưới được trả theo chiều dài của tiền vỏ sò, lợn, cassowaries hay tiền mặt ; ở những nơi khác, đồ dẫn cưới không được sử dụng, và những cô dâu phải trả của hồi môn .Người dân tại những vùng cao nguyên có những lễ nghi địa phương nhiều sắc tố được gọi là ” sing sings “. Họ sơn mình và mặc lông chim, đeo ngọc trai và da thú để biểu lộ niềm tin của những loài chim, cây hay núi non. Thỉnh thoảng một sự kiện quan trọng, như một trận đánh lịch sử một thời, được biểu lộ tại buổi lễ âm nhạc đó .
Hệ thống giáo dục phổ thông của Papua New Guinea gồm tiểu học 7 năm, trung học 3 năm và trung học cao ( lớp 11 và 12 ). Trẻ em đến trường từ năm 7 tuổi. Tuy nhiên, việc đóng học phí ở tổng thể những cấp đã khiến cho nhiều trẻ không hề đến trường và nhiều học viên phải bỏ lỡ chương trình học. Những học viên tốt nghiệp trung học sẽ được nhận học bổng của Nhà nước và vào học một trong hai viện ĐH hoặc những trường kĩ thuật và sư phạm .Papua New Guinea có sáu viện ĐH cùng một số ít định chế giáo dục cấp ba khác. Hai viện ĐH có vị thế ngay từ khi xây dựng là Đại học Papua New Guinea tại Quận Thủ đô Quốc gia [ 22 ], và Đại học Kỹ thuật Papua New Guinea ở bên ngoài Lae, tại Tỉnh Morobe .Bốn viện ĐH khác trước kia là trường ĐH, được xây dựng gần đây sau khi được cơ quan chính phủ công nhận. Chúng là Đại học Goroka ở Tỉnh cao nguyên phía Đông, Đại học Ngôi Lời ( do Dòng Truyền giáo Ngôi Lời của Giáo hội Công giáo quản lý ) tại Tỉnh Madang, Đại học Vudal ở Tỉnh Đông New Britain và Đại học Phục lâm Thái Bình Dương ( do Giáo hội Phục lâm An thất nhật quản lý ) ở Quận Thủ đô Quốc gia .
Thể thao là một phần quan trọng của văn hoá Papua New Guinea và rugby league là môn thể thao phổ cập nhất. [ 23 ] Tại một vương quốc nơi những hội đồng cách xa nhau và nhiều người sống với mức độ sống sót tối thiểu, rugby đã được miêu tả như thể một sự sửa chữa thay thế cho cuộc chiến tranh bộ lạc như một cách lý giải sự cuồng nhiệt của người dân địa phương với môn này ( như một yếu tố của sống và chết ). Nhiều người Papua New Guinea đã trở nên nổi tiếng khi đại diện thay mặt cho vương quốc của mình hay chơi ở một giải chuyên nghiệp quốc tế. Thậm chí những cầu thủ liên đoàn rugby nước Australia từng chơi ở giải ( nước Australia ) State of Origin, được cổ vũ can đảm và mạnh mẽ hàng năm ở PNG, thuộc trong những người nổi tiếng nhất vương quốc này. State of Origin là sự kiện quan trọng trong năm của hầu hết người dân Papua New Guinea, dù sự cổ vũ nhiệt tình tới mức nhiều người đã thiệt mạng sau những cuộc đụng độ đấm đá bạo lực khi cổ vũ cho đội của mình. [ 24 ] Đội tuyển rugby vương quốc Papua New Guinea thường đấu với Đội tuyển rugby vương quốc nước Australia mỗi năm tại Port Moresby. Sức chứa số lượng giới hạn của sân vận động trong sự kiện này thường gây ra những vụ bạo loạn ; những người theo dõi xung đột với công an chống bạo động trong trận đấu năm 2006. Hơn 50 % dân số nam dưới 20 tuổi chơi rugby .Các môn thể thao chính khác tại Papua New Guinea là bóng đá, rugby union, Aussie rules và, ở đông Papua, cricket .

Vận tải tại Papua New Guinea bị hạn chế nhiều bởi địa hình núi non của nước này. Port Moresby không được kết nối bằng đường bộ với bất kỳ một thị trấn lớn khác nào, và nhiều làng ở xa xôi chỉ có thể được tiếp cận bằng máy bay hạng nhẹ hoặc đi bộ. Vì thế, giao thông đường không là hình thức giao thông quan trọng duy nhất. Papua New Guinea có 578 đường băng, đa số chúng chưa được trải nhựa.[25]

• Swadling, Pamela (1996). Plumes from Paradise. Papua New Guinea National Museum. ISBN 9980-85-103-1.

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Chính phủ

General information

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Hỏi Đáp