06/09/1915: Xe tăng đầu tiên được sản xuất

Nguồn: First tank produced, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1915, mẫu xe tăng nguyên bản có biệt danh là Little Willie đã được hoàn tất tại dây chuyền lắp ráp ở Anh. Little Willie hoàn toàn không phải là một thành công sau một đêm. Nặng 14 tấn, chiếc xe đã bị mắc kẹt giữa các chiến hào và chỉ có thể trườn qua địa hình gồ ghề với vận tốc hai dặm một giờ. Tuy nhiên, người ta đã có nhiều cải tiến so với nguyên mẫu ban đầu và xe tăng cuối cùng đã làm thay đổi tình hình tại các chiến trường.

Người Anh phát triển xe tăng nhằm đối phó với chiến tranh chiến hào (trench warfare) của Thế chiến I. Năm 1914, một đại tá của quân đội Anh tên là Ernest Swinton đã cùng với William Hankey, Thư ký Ủy ban Quốc phòng Hoàng gia, cố gắng thuyết phục mọi người ý tưởng về một chiếc xe bọc thép có bánh xe dạng băng chuyền có thể đâm xuyên qua phòng tuyến kẻ thù và vượt qua các địa hình khó khăn.

Hai người đã kêu gọi Bộ trưởng Hải quân Anh Winston Churchill, người luôn tin tưởng vào khái niệm “con tàu trên mặt đất” (land-boat) và từng tổ chức một Ủy ban Tàu Mặt đất (Landships Committee) để bắt tay phát triển một nguyên mẫu.

Để giữ bí hiểm cho dự án Bất Động Sản trước quân địch, những công nhân sản xuất đã liên tục được nhắc nhở rằng những chiếc xe mà họ đang sản xuất sẽ được sử dụng để luân chuyển nước trên mặt trận ( nhiều câu truyện khác thì nói rằng vỏ của những chiếc xe mới giống như thùng chứa nước ). Dù có thế nào thì loại xe mới này cũng được luân chuyển trong những thùng có nhãn tank ( vừa có nghĩa là bồn chứa, vừa có nghĩa là xe tăng ) và cái tên sinh ra từ đó .
Mẫu xe tăng tiên phong, Little Willie ( Willie Nhỏ ), ra đời vào tháng 09/1915. Sau màn biểu lộ kém cỏi của nó – vận tốc quá chậm, dễ trở nên quá nóng và không hề vượt qua những chiến hào – nguyên mẫu thứ hai, được gọi là Big Willie ( Willie Lớn ) sinh ra. Đến thời gian năm 1916, chiếc xe bọc thép này được nhìn nhận là đã sẵn sàng chuẩn bị chiến đấu và được sử dụng lần tiên phong trong Trận Somme gần Courcelette, Pháp, vào ngày 15/09 năm đó. Được gọi là Mark I, những chiếc xe tăng quân sự chiến lược tiên phong này khá nóng, ồn ào và khó sử dụng, cũng như hay bị trục trặc cơ học trên mặt trận ; tuy nhiên, mọi người vẫn nhận ra tiềm năng của xe tăng. Những nâng cấp cải tiến về phong cách thiết kế đã được thực thi và trong Trận Cambrai vào tháng 11 năm 1917, 400 chiếc Mark IV đã chứng tỏ chúng thành công xuất sắc hơn nhiều so với Mark I khi bắt giữ được 8.000 quân địch và thu về 100 khẩu súng .
Xe tăng nhanh gọn trở thành vũ khí quân sự chiến lược quan trọng. Trong Thế chiến II, chúng đã đóng một vai trò điển hình nổi bật trên nhiều mặt trận. Gần đây hơn, những xe tăng trở thành vũ khí thiết yếu khi tham gia cuộc chiến tranh sa mạc ( desert combat ) trong xung đột ở Vịnh Ba Tư .