Ngân hàng Nhà nước mua trái phiếu chính phủ – chưa thật sự cần

( KTSG ) – Nhìn vào tình hình nguồn vốn kêu gọi từ trái phiếu cơ quan chính phủ ( TPCP ) vẫn chưa được sử dụng tối ưu, có lẽ rằng chủ trương Ngân hàng Nhà nước ( NHNN ) mua TPCP để có ngân sách Giao hàng cho chương trình phục sinh và tăng trưởng kinh tế tài chính chưa thật sự thiết yếu vào lúc này .

Tiền đâu kích thích kinh tế tài chính ?
Chương trình hồi sinh và tăng trưởng kinh tế tài chính quá trình 2022 – 2023 là chủ trương được chăm sóc nhất lúc bấy giờ, khi nhà nước sẽ trình xin ý kiến Quốc hội tại kỳ họp đột xuất vào tháng 12 này. Được biết chương trình có năm nhóm giải pháp đa phần gồm : y tế, phúc lợi xã hội, tương hỗ doanh nghiệp, kích thích góp vốn đầu tư công, cải cách hành chính .

Trong bối cảnh các nước trên thế giới đã tung ra các gói hỗ trợ từ tài khóa đến tiền tệ lên đến 16,4% GDP tính bình quân toàn cầu, Mỹ cao nhất với khoảng 28% GDP, còn các gói hỗ trợ mà Việt Nam tung ra nền kinh tế chỉ mới khoảng 4% GDP, khả năng chương trình nói trên sẽ được thông qua là khá cao. Giới hoạch định chính sách lẫn phân tích đều cho rằng Việt Nam có thể nâng tỷ lệ này lên 7% đồng thời chấp nhận thâm hụt ngân sách cao hơn trong ngắn hạn.

Tuy việc kêu gọi vốn sẽ được thực thi theo quy trình tiến độ giải ngân cho vay của từng chương trình thành phần nhiệm vụ chi đơn cử, nhưng nhìn chung áp lực đè nén kêu gọi thêm vốn của nhà nước trong hai năm tới là rất lớn .
Trước tình hình này, gần đây có yêu cầu cho rằng NHNN hoàn toàn có thể mua trực tiếp TPCP, như thể một chủ trương tiền tệ hài hòa và hợp lý trong thời gian hiện tại, nhằm mục đích tạo ra nguồn hỗ trợ vốn nhu yếu phục sinh, tăng trưởng kinh tế tài chính sau đại dịch. Hoặc một lựa chọn khác là NHNN mua TPCP của những nhà đầu tư trên thị trường thứ cấp, sau đó những nhà đầu tư này sẽ sử dụng tiền từ thanh toán giao dịch với NHNN để liên tục mua TPCP trên thị trường sơ cấp. Dù là theo cách nào, rõ ràng dòng tiền này cũng phải đều từ NHNN bơm ra, đồng nghĩa tương quan với lượng cung tiền sẽ tăng, điều khiến nhiều người lo lắng sẽ tạo thêm áp lực đè nén lên lạm phát kinh tế .
Hiệu quả đến đâu ?
Thật ra chủ trương những ngân hàng trung ương ( NHTƯ ) mua trái phiếu do nhà nước phát hành là không mới, đây là nhiệm vụ thường thì của nhiều NHTƯ trên quốc tế, nhất là tại những nền kinh tế tài chính tăng trưởng như Mỹ, Nhật Bản hay khu vực châu Âu với những gói thả lỏng định lượng. Đơn cử như Cục Dự trữ liên bang Mỹ ( Fed ) thường mạnh tay in thêm tiền mua gia tài để tương hỗ thị trường mỗi khi nền kinh tế tài chính Mỹ đương đầu với khủng hoảng cục bộ, mà không chỉ mua TPCP, cơ quan này còn đồng ý mua cả trái phiếu doanh nghiệp khiến bảng cân đối kế toán ngày càng phình to tăng gấp cả chục lần .

Sức mạnh tiền đồng không ít còn hạn chế khi mới giữ được giá trị khá không thay đổi trong những năm gần đây, nên cần thận trọng so với chủ trương này, vì nếu không khéo sẽ khiến niềm tin vào đồng nội tệ suy giảm cộng thêm nỗi lo lạm phát kinh tế, từ đó hoàn toàn có thể gây áp lực đè nén lên tỷ giá lẫn lạm phát kinh tế .

Nhưng cũng cần chú ý quan tâm so với nền kinh tế tài chính đang tăng trưởng như Nước Ta, sức mạnh tiền đồng không ít còn hạn chế khi mới giữ được giá trị khá không thay đổi trong những năm gần đây, cần phải thận trọng so với chủ trương này, vì nếu không khéo sẽ khiến niềm tin vào đồng nội tệ suy giảm cộng thêm nỗi lo lạm phát kinh tế, từ đó hoàn toàn có thể gây áp lực đè nén lên tỷ giá lẫn lạm phát kinh tế .

Khi đó, lượng tiền bơm ra từ nguồn vốn mà Chính phủ huy động được nhờ bán trái phiếu cho NHNN có thể suy giảm giá trị, và khi đó hiệu quả của các chính sách cũng sẽ bị hạn chế hoặc thậm chí triệt tiêu nếu đồng nội tệ bị mất giá mạnh.

Trong trường hợp NHNN không in thêm tiền mà sử dụng nguồn dự trữ ngoại hối chuyển sang tiền đồng để mua TPCP, khi đó lượng cung tiền đồng cũng không hề tăng lên, vì nguồn vốn mà nhà nước bơm ra từ kênh kêu gọi qua trái phiếu cũng chính là lượng tiền đồng mà NHNN hút về trải qua việc bán ngoại tệ ra thị trường .
Đối với giải pháp NHNN mua lại TPCP của những nhà đầu tư giúp nhóm này có vốn để liên tục mua TPCP, thật ra lúc bấy giờ NHNN vẫn có nhiệm vụ chiết khấu sách vở có giá cho những tổ chức triển khai tín dụng thanh toán, theo đó NHNN hoàn toàn có thể mua hẳn hoặc mua có kỳ hạn TPCP của những ngân hàng, tuy nhiên nhiệm vụ này thường chỉ diễn ra so với những kỳ hạn ngắn .
Nên tận dụng nguồn vốn chưa sử dụng hết
Với nguồn vốn Kho bạc Nhà nước ( KBNN ) kêu gọi được trong thời hạn qua vẫn chưa sử dụng hết và đang còn rảnh rỗi khá nhiều, trong khi những hoạt động giải trí góp vốn đầu tư công vẫn khá lừ đừ, liệu có thiết yếu phải sớm kêu gọi thêm nguồn lực mới ?
Thống kê cho thấy vốn góp vốn đầu tư thực thi từ nguồn ngân sách nhà nước ( NSNN ) tháng 11-2021 ước tính đạt 48.500 tỉ đồng, giảm 12,9 % so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 11 tháng đầu năm 2021, vốn góp vốn đầu tư thực thi từ nguồn NSNN đạt 367.700 tỉ đồng, mới bằng 73,8 % kế hoạch năm và giảm 8,7 % so với cùng kỳ năm trước ( thấp hơn rất nhiều so với mức tăng 32,7 % của năm trước ) .
Trước đó, báo cáo giải trình quí 3 cũng cho thấy vốn góp vốn đầu tư từ NSNN giảm 26,3 % và vốn góp vốn đầu tư từ TPCP giảm mạnh 64,3 %. Trong quí 2-2021, thời gian những yếu tố đều đang thuận tiện, nhưng góp vốn đầu tư từ TPCP vẫn giảm 59,7 %. Còn tính chung ba quí đầu năm, vốn góp vốn đầu tư từ TPCP cũng giảm đến 56,8 % .

Chính việc không thể giải ngân được vốn đầu tư từ TPCP đã khiến lãi suất TPCP ở Việt Nam hiện thấp kỷ lục, khi KBNN cũng không có nhiều động lực huy động bằng mọi giá. Lũy kế từ đầu năm đến ngày 13-12, tổng giá trị TPCP phát hành chỉ ở mức hơn 325.000 tỉ đồng, trong khi lãi suất phát hành TPCP kỳ hạn 10 năm chỉ xoay quanh 2,1-2,2%/năm; kỳ hạn năm năm chỉ biến động quanh mức 0,8-1,1%.

Theo giới nghiên cứu và phân tích, đây là lợi thế vô cùng to lớn của Nước Ta khi hoàn toàn có thể kêu gọi được vốn giá rẻ cho tiềm năng kích thích kinh tế tài chính, nhưng có vẻ như tất cả chúng ta đang bỏ lỡ mất lợi thế này, khi mà phần đông số tiền thư thả Nhà nước kêu gọi được đang được KBNN gửi tại mạng lưới hệ thống ngân hàng với lãi suất vay không mấy mê hoặc thay vì sớm giải ngân cho vay .
Dữ liệu thống kê gần đây cho thấy kể từ tháng 10-2020, số dư tiền gửi của KBNN tại mạng lưới hệ thống ngân hàng luôn trên 600.000 tỉ đồng và gần đây liên tục tăng lên gần 700.000 tỉ đồng. Rõ ràng nếu nguồn vốn thư thả này được giải ngân cho vay thì đã đủ cung ứng số tiền thiết yếu để kích thích kinh tế tài chính dự kiến triển khai trong hai năm 2022 – 2023 .
Đáng quan tâm là trong những tháng gần đây vì nguồn vốn thư thả quá lớn, KBNN cũng đã thực thi mua lại TPCP trước hạn theo định kỳ, nhằm mục đích tương hỗ tăng trưởng thị trường TPCP khi giúp tăng tính thanh toán của TPCP trên thị trường thứ cấp, qua đó ảnh hưởng tác động tương hỗ trở lại so với hoạt động giải trí phát hành TPCP của KBNN trên thị trường sơ cấp, từ đó giúp tái cấu trúc lại lãi suất vay phát hành tối ưu hơn .