Dòng tiền kinh doanh âm có đáng lo?

Dòng tiền kinh doanh âm có đáng lo?
May Thành Công bị mắc kẹt hàng trăm tỷ đồng khoản phải thu do đối tác nước ngoài phá sản. Ảnh: ST

Thiếu hụt dòng tiền kinh doanh

Thông thường, khi nhìn nhận tác dụng kinh doanh thương mại của một Doanh Nghiệp, nhiều nhà đầu tư hầu hết chỉ chăm sóc tới yếu tố lệch giá, doanh thu và thường bỏ lỡ yếu tố dòng tiền. Trong khi trên thực tiễn, dòng tiền từ hoạt động giải trí kinh doanh thương mại mới là điểm mấu chốt để hoàn toàn có thể nhìn nhận đúng chuẩn và tổng lực về sức khỏe thể chất kinh tế tài chính của Doanh Nghiệp.

Trong báo cáo tài chính được các DN công bố định kỳ gồm có 4 báo cáo chi tiết: bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ và thuyết minh báo cáo tài chính. Trong đó, báo cáo lưu chuyển tiền tệ là nơi thể hiện tiền thu vào, chi ra từ hoạt động sản xuất chính của DN, qua đó cho thấy DN tạo ra tiền từ những nguồn nào và chi tiền cho những mục đích gì.

Qua nghiên cứu và điều tra báo cáo giải trình kinh tế tài chính quý 2/2021 của những Doanh Nghiệp niêm yết hoàn toàn có thể thấy không ít trường hợp Doanh Nghiệp có dòng tiền kinh doanh thương mại lại ở trạng thái âm. Điển hình như trường hợp của Công ty CP Vàng bạc đá quý Phú Nhuận ( PNJ ), lệch giá và doanh thu sau thuế hợp nhất bán niên 2021 cùng tăng trưởng 50 % và 67 %, đạt lần lượt 11.637 tỷ đồng và 735 tỷ đồng. Tuy nhiên, báo cáo giải trình lưu chuyển tiền tệ hợp nhất giữa niên độ lại ghi nhận dòng tiền kinh doanh thương mại âm tới 257 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm trước dương 376 tỷ đồng. Nguyên nhân là do khoản chi cho hàng tồn dư tăng đột biến thêm 905 tỷ đồng so với đầu năm. Tại thời gian 30/6/2021, giá trị hàng tồn dư của PNJ là 7.451 tỷ đồng, chiếm 81 % tổng tài sản. Trong đó, tập trung chuyên sâu hầu hết ở sản phẩm & hàng hóa ( chiếm 86 % ).

Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) cũng ghi nhận kết quả kinh doanh ấn tượng với lãi ròng 6 tháng đầu năm 2021 đạt 2.249 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm trước lỗ 692 tỷ đồng. Tuy nhiên, mức tăng cả về giá trị hàng tồn kho và các khoản phải thu đã khiến cho lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh âm tới 2.166 tỷ đồng trong nửa đầu năm nay, trong khi cùng kỳ năm trước dương 2.899 tỷ đồng. Tại thời điểm cuối tháng 6/2021, tổng tài sản của Petrolimex đạt 68.380 tỷ đồng, tăng gần 12% so với đầu năm. Trong đó, giá trị hàng tồn kho là 12.448 tỷ đồng, tăng 32% so với đầu năm; các khoản phải thu ngắn hạn ở 11.528 tỷ đồng, tăng 60%. Khoản tiền lớn nằm ở phía khách hàng chưa thu được cùng với lượng hàng tồn kho cao là nguyên nhân dẫn tới dòng tiền của Petrolimex âm.

Dòng tiền kinh doanh thương mại của Tổng công ty CP XNK và Xây dựng Nước Ta ( Vinaconex ) thậm chí còn còn âm tới 2.676 tỷ đồng. Cùng kỳ năm trước, dòng tiền này cũng âm 58 tỷ đồng. Nguyên nhân của thực trạng này là do những khoản phải thu tăng mạnh. Tại thời gian cuối quý 2/2021, tổng giá trị những khoản phải thu của Vinaconex ở mức 16.209 tỷ đồng, gấp 2,1 lần so với đầu năm. Trong đó, những khoản phải thu thời gian ngắn tăng 85 % so với đầu năm, lên mức 13.827 tỷ đồng ; khoản phải thu dài hạn cũng tăng vọt từ 209 tỷ đồng lên 2.382 tỷ đồng. Công ty phải trích lập 1.314 tỷ đồng cho những khoản phải thu thời gian ngắn và hơn 1 tỷ đồng cho khoản phải thu dài hạn. Đáng quan tâm, Vinaconex có 1.902 tỷ đồng nợ xấu và nhìn nhận giá trị hoàn toàn có thể tịch thu ở mức chỉ 586 tỷ đồng. Với giá trị những khoản phải thu lớn, chiếm tới 53 % tổng tài sản, Vinaconex phải tăng cường vay nợ để bù đắp vào dòng tiền. Theo đó, vay và nợ thuê kinh tế tài chính thời gian ngắn tại thời gian cuối quý 2/2021 ở mức 2.931 tỷ đồng, tăng 37 % so với đầu năm ; vay và nợ thuê kinh tế tài chính dài hạn cũng vọt lên mức 6.857 tỷ đồng, gấp 3,2 lần hồi đầu năm. Tổng nợ phải trả của Vinaconex tại thời gian cuối quý 2/2021 cũng tăng thêm 10.000 tỷ đồng so với đầu năm, lên mức gần 23.000 tỷ đồng, gấp hơn 3 lần vốn chủ chiếm hữu. Điều này tiềm ẩn rủi ro đáng tiếc so với Vinaconex trong thời hạn tới. Tại Công ty CP Tập đoàn Lộc Trời, dòng tiền thuần từ hoạt động giải trí kinh doanh thương mại cũng âm 1.286 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm 2021. Theo đó, hàng tồn dư của Lộc Trời đạt giá trị 4.210 tỷ đồng, tăng 68 % so với đầu năm 2021. Trong khi những khoản phải thu thời gian ngắn có khunh hướng giảm thì dự trữ phải thu thời gian ngắn khó đòi vẫn ở mức cao. Nợ phải trả cũng tăng thêm 38 %, lên 5.634 tỷ đồng và gấp gần 2 lần so với vốn chủ sở hữu của Lộc Trời tại thời gian cuối quý 2/2021.

Nhiều DN khác cũng ghi nhận dòng tiền kinh doanh ở trạng thái âm như Công ty CP Bóng đèn phích nước Rạng Đông (RAL), Công ty CP Pin Ắc quy Miền Nam (PAC), Công ty CP Đầu tư – thương mại Thành Công (TCM), Tổng công ty Dầu Việt Nam (OIL)…

Chỉ báo rủi ro

Theo những chuyên viên, trường hợp tiền thu vào nhỏ hơn tiền chi ra cho thấy Doanh Nghiệp gặp khó khăn vất vả trong quy trình tiêu thụ mẫu sản phẩm hoặc khó tịch thu tiền. Điều này đồng nghĩa tương quan với việc Doanh Nghiệp chỉ ghi nhận lãi trên sổ sách chứ chưa thu được tiền về. Khi đó Doanh Nghiệp sẽ phải bù đắp bằng dòng tiền góp vốn đầu tư hoặc dòng tiền hoạt động giải trí kinh tế tài chính, như vay nợ, kêu gọi thêm vốn từ cổ đông, thanh lý tài sản … Như trường hợp của Vinaconex hay Lộc Trời nêu trên, dòng tiền bị thiếu vắng do ứ đọng ở phía người mua, đối tác chiến lược chưa thể tịch thu hoặc nằm trong hàng tồn dư. Trong khi hàng tồn dư luôn có rủi ro đáng tiếc giảm giá, khoản phải thu cũng có rủi ro đáng tiếc về năng lực tịch thu. Nhiều trường hợp Doanh Nghiệp đã bị mất trắng hàng trăm tỷ khoản phải thu đối tác chiến lược phá sản là bài học kinh nghiệm nhãn tiền cho yếu tố này. Thêm vào đó, việc vay vốn để bù đắp cho dòng tiền thiếu vắng còn làm ngày càng tăng gánh nặng lãi vay cũng như rủi ro đáng tiếc về kinh tế tài chính nều Doanh Nghiệp không cơ cấu tổ chức được nguồn vốn để trả những khoản nợ đến hạn.

Do đó, việc quản trị dòng tiền là vấn đề luôn được các chuyên gia lưu ý đối với các DN trong quá trình kinh doanh để tránh rơi vào tình trạng âm dòng tiền. Mới đây, HĐQT Công ty CP Đầu tư Thế Giới Di Động đã thông qua nghị quyết điều chỉnh tỷ lệ chi trả cổ tức bằng tiền mặt từ 10% xuống còn 5% nhằm ưu tiên đảm bảo dòng tiền cho hoạt động kinh doanh trong bối cảnh rủi ro dịch Covid-19 tiếp tục kéo dài và diễn biến phức tạp.

Theo báo cáo giải trình kinh tế tài chính hợp nhất soát xét bán niên 2021, dòng tiền của Thế Giới Di Động vẫn dương 641 tỷ đồng. Tuy nhiên, HĐQT Thế Giới Di Động đã nhìn thấy những rủi ro đáng tiếc hoàn toàn có thể xảy về dòng tiền trong thời hạn tới. Theo đó, những khoản phải thu và hàng tồn dư cùng tăng cao dẫn đến nợ thời gian ngắn tăng thêm hơn 4.000 tỷ đồng so với đầu năm, lên mức gần 20.000 tỷ đồng tại thời gian cuối quý 2/2021. Tất nhiên, không phải mọi trường hợp dòng tiền kinh doanh thương mại âm đều đáng quan ngại. Trong trường hợp Doanh Nghiệp đang trong quá trình lan rộng ra sản xuất kinh doanh thương mại, phải nhập thêm sản phẩm & hàng hóa, tăng những khoản phải thu, phải trả … sẽ dẫn tới thực trạng dòng tiền kinh doanh thương mại âm. Song, nếu thực trạng này lê dài thì sẽ là điều báo động, bởi việc dòng tiền thiếu vắng sẽ khiến Doanh Nghiệp chìm vào gánh nặng nợ nần, hiệu quả kinh doanh thương mại đi xuống … Thậm chí nếu lê dài, Doanh Nghiệp hoàn toàn có thể sẽ mất năng lực giao dịch thanh toán. Đây cũng là thực trạng đã được ghi nhận tại nhiều Doanh Nghiệp đã bị hủy niêm yết trên kinh doanh thị trường chứng khoán trong những năm qua như VPH, ATG, PXT …