Chiến tranh toàn bộ kháng Nhật

(Giai đoạn Trung Quốc tham gia Đệ nhị
Thế chiến)

Hồ Bạch Thảo

Chương ba

Chiến tranh kết thúc [1945]

Tống Tử Văn [ 1894 – 1971 ]

Nguồn : Wikipedia

1. Quân Nhật thất bại tại Thái Bình Dương

Sau khi quân Nhật tập kích Trân Châu Cảng được 5 tháng, thế công hoành hành tại Thái Bình Dương đã bị quân Mỹ ép chế. Cuộc chiến từ tháng 10 đến tháng 12/1942 tại quần đảo Solomon [ La Môn ], Nhật thất bại. Đầu năm 1943 quân Mỹ tiến công mạnh ; vào tháng 6 phía Nhật phải tự nhận rằng không ít chiến hạm phi cơ bị huỷ, cuộc chiến tranh khẩn cấp. Mặt trận phía tây tại Âu Châu, phe Trục thất bại ; tháng 9, Ý đầu hàng. Đầu năm 1944, quân Mỹ luôn luôn thắng tại Thái Bình Dương, tháng 6 đổ xô Saipan [ Tái Ban ], từ đó máy bay hoàn toàn có thể oanh kích thẳng đến đất Nhật. Cùng tháng, hải không quân Mỹ thắng lợi lớn tại quần đảo Mariana, đây là thắng lợi quyết định hành động ; hải không quân Nhật Bản suy sụp. Tháng 9, quân Mỹ chiếm hòn đảo Palau [ Cẩm Châu ], oanh kích Phi Luật Tân. Tháng 10, đổ xô Leyte [ Lai Đặc, Phi Luật Tân ], cùng oanh kích Đài Loan. Cuộc chiến tại Phi Luật Tân rất mãnh liệt, quân Nhật thất bại nặng. Từ tháng 11, không quân Mỹ lấy Saipan làm địa thế căn cứ, oanh kích mạnh vào Thành Phố Hà Nội Tokyo và những thành thị lớn. Tháng 12, cuộc chiến tranh tại hòn đảo Leyte kết thúc, 11 vạn quân Nhật bị tàn phá. Tháng 2/1945 quân Mỹ tiến chiếm Phi Luật Tân, và đổ xô lên hòn đảo Iwo Jima, tháng 3 hàng loạt quân Nhật trên hòn đảo này bị hủy hoại. Tháng 4, quân Mỹ đổ bộ hòn đảo Okinawa ; lúc này Nhật Bản chủ trương phòng thủ trong nước, dùng đội phi cơ tự sát Thần Phong lao vào chiến hạm Mỹ oanh tạc, nhưng cũng không hề cứu vãn thế nguy. Tháng 6, khoảng chừng 60 vạn quân Nhật tại Okinawa bị hủy hoại. Tháng 7, phi cơ Mỹ không ngừng oanh tạc những thành thị và khu công nghệ tiên tiến Nhật ; sử dụng từ 500 đến 1000 máy bay, khiến Nhật Bản mất năng lượng chiến đấu .

Tại Trung Quốc, sau khi những tỉnh Hồ Nam, Quảng Tây gặp nguy cấp, bèn hiệu triệu người trẻ tuổi tri thức tòng quân, tôn vinh chất lượng quân đội. Vào tháng 12/1944 số nhập ngũ lên đến 12 vạn người, tổ chức triển khai thành Thanh niên quân. Lại thi hành kế hoạch chỉnh quân của tướng A. C. Wedemeyer, biên chế thành 36 sư đoàn xung kích, 9 sư đoàn phòng thủ, chia ra đào tạo và giảng dạy tại những tỉnh Vân Nam, Quý Châu, Quảng Tây và phía tây Hồ Nam ; nước Mỹ đảm nhiệm trang bị và cấp dưỡng, do quan quân Mỹ giảng dạy. Chuẩn bị kế hoạch đánh Liễu Châu, Quế Lâm, Nam Ninh tại tỉnh Quảng Tây ; rồi chiếm bán đảo Lôi Châu [ Leizhou ] thuộc Quảng Đông, làm bàn đạp tiến ngược lên Quảng Châu Trung Quốc và Cửu Long. Tại mặt trận Miến Điện Tư lệnh liên quân Mỹ, Trung D. Z. Sultan điều quân theo hai cánh : thứ nhất, từ Ấn Độ theo hướng đông đến Miến Điện ; thứ hai, từ Vân Nam theo hướng tây chiếm thị xã Bhamo ; ngày 21/1/1945 hai cánh quân bắt tay, đường giao thông vận tải Ledo từ Ấn Độ đến Vân Nam được giải toả .

Từ ngày 9/4 đến 7/6 quân Nhật thực hiện cuộc tiến công tại huyện Chỉ Giang [ Zhijiang ] phía tây tỉnh Hồ Nam. Đây là cuộc tiến công lớn ở đầu cuối của quân Nhật trên đất Trung Quốc, với ý đồ chiếm phi trường tại nơi này và làm bàn đạp tiến đánh thủ phủ Trùng Khánh. Phía Nhật gồm 90 ngàn quân, do tướng Ichiro Banzai chỉ huy ; phía Trung Quốc gồm 110 ngàn, phần đông là tân quân do Mỹ huấn luyện và đào tạo, cùng 400 máy bay yểm trợ, do Hà Ứng Khâm chỉ huy tổng quát. Quân Nhật chưa kịp đặt vững chân, thì quân Trung Quốc dựa thế rừng núi tiến công mãnh liệt. Trước hoả lực mạnh của bộ binh, lại bị phía Trung Quốc khống chế về không quân [ phần nhiều thuộc không lực Mỹ ], quân Nhật khổ sở cầm cự, rồi phải rút lui. Phía Nhật bị đuổi bén gót, thiệt hại lớn ; Trung Quốc chiếm lại được nhiều đất. Thống kê về đại chiến, Nhật công nhận tử thương 27.000, nhưng Trung Quốc công bố quân Nhật chết 36.358 ; riêng phía Trung Quốc tử thương 20,660 trong đó có 823 Sĩ quan .

Lúc này đại chiến tại Okinawa trở nên khẩn cấp, Nhật sợ Mỹ đổ xô tại bờ biển Trung Quốc, nên điều quân về Thượng Hải, và phía nam tỉnh Sơn Đông. Tân quân tại Quảng Tây, Quí Châu thừa cơ tiến đánh, tháng 6 thu phục Liễu Châu, tháng 7 thu phục Quế Lâm .

2. Hội nghị tam cường tại Yalta, cùng Trung Nga liên minh điều ước

Do Nga Xô thắng Đức tại mặt trận Âu châu, nước Mỹ mong mỏi Nga tuyên chiến với Nhật, do đó so với Trung Quốc có phần coi nhẹ ; cuộc hội nghị tại Tehran [ Đức Hắc Lan, Iran ] giữa 3 cường quốc Mỹ, Anh, Nga vào tháng 12/1943 biểu lộ rõ. Năm 1944, đại chiến tại Quảng Tây, Hồ Nam thất bại ; Trung Quốc càng bị khinh khi. Lãnh đạo Mỹ ước tính rằng đại chiến tại Âu Châu thắng lợi không còn xa, tuy nhiên thắng lợi Nhật cũng phải cần thời hạn ; Mỹ muốn Nga tham gia để bớt gánh nặng quyết tử. Nhưng muốn cho Nga Xô tham gia, phải có quyền lợi và nghĩa vụ báo đáp, tức được san sẻ một số ít quyền lợi của Trung Quốc ; như vậy cần phải có sự tranh luận không thay đổi giữa Nga Xô và Trung Quốc trước, để Mỹ khỏi phải can thiệp. Nếu không vậy, khi Nga Xô đánh Đức xong, chuyển sang đánh Nhật, lại mang đất giao cho Trung cộng, tạo thành thế lực mới ; thì chẳng khác gì việc đuổi cọp lại rước gấu vào .

Trong hội nghị tại Tehran, Tổng thống Roosevelt kỳ vọng Nga Xô tham gia đánh Nhật ; Stalin cũng muốn giành được những hải cảng tại Thái Bình Dương, những cảng này không bị đông đá trong mùa đông như tại Hắc Hải. Rồi Mỹ, Nga liên tục đàm phán việc Nga Xô tham gia đánh Nhật. Stalin bảo rằng sau khi đánh bại quân Đức khoảng chừng 3 tháng, quân Nga sẽ quay sang đánh Nhật ; nhu yếu phía Mỹ sẵn sàng chuẩn bị luân chuyển vật tư đến Tây Bá Lợi Á trước, cùng triển khai xong hiệp định pháp luật rõ những quyền lợi và nghĩa vụ Nga Xô được báo đáp. Tưởng quản trị hay tin, định phái Ngoại trưởng Tống Tử Văn đến Nga Xô. Thống soái Stalin bảo rằng hãy từ từ, đợi ông ta gặp Roosevelt trước ; rồi vào tháng 12/1944 gặp Đại sứ Mỹ Harriman nói rõ những điều kiện kèm theo tham gia đánh Nhật bao quát Ngoại Mông độc lập, được mướn [ tô tá ] những cảng Lữ Thuận, Đại Liên và đường tàu Trung Đông 1. Harriman báo cáo giải trình với Roosevelt rằng nếu như không hoàn thành xong hiệp nghị, Nga xô hoàn toàn có thể giúp Trung cộng chiếm miền hướng đông bắc, tây-bắc Trung Quốc để lập chính quyền sở tại ; nếu lập hiệp nghị Nga Xô sẽ giúp Tưởng Giới Thạch chỉ huy và ủng hộ chủ trương của Mỹ .

Ngày 4/2/1945, Roosevelt, Stalin, Churchill họp tại Yalta, bên bờ Hắc Hải ; một mặt bàn về Âu Châu sau đại chiến, một mặt luận bàn điều kiện kèm theo Nga Xô tham gia đánh Nhật. Tại Âu Châu, giải quyết và xử lý về yếu tố Ba Lan hai bên tranh chấp gay go, Stalin lại chính thức yêu cầu điều kiện kèm theo trong đại chiến chống Nhật. Roosevelt đem hết tâm lực vào việc sớm vượt mặt Nhật Bản, cố vấn quân sự chiến lược của ông cho biết rằng thủy quân Nhật Bản tuy thất bại, riêng lục quân coi như còn hoàn hảo, mấy chục vạn quân Quan Đông vốn nổi tiếng chiến đấu giỏi ; Nga Xô tham chiến, kỳ vọng hoàn toàn có thể đánh tan đám quân này. Ngày 10/2 Roosevelt nhượng bộ, hôm sau ban bố cáo định ngày triệu tập hội nghị Liên hiệp quốc, đặt giải pháp quản chế nước Đức. Còn hiệp định về việc Nga Xô tham gia cuộc chiến tranh tại châu Á thì giữ kín không công bố ; nội dung sau khi cuộc chiến tranh Đức chấm hết khoảng chừng 2, 3 tháng, Nga Xô sẽ tuyên chiến với điều kiện kèm theo như sau :

1. Bảo trì Ngoại Mông ( Mông Cổ nhân dân cộng hoà quốc ) nguyên thực trạng .
2. Khôi phục quyền lợi và nghĩa vụ Nga Xô trước khi Nhật Bản xâm lược vào năm 1904, gồm :
– Khôi phục phần đất phía nam đảo Sakhalin [ Nga ] .
– Đặt Đại Liên [ Dalian, Liêu Ninh ] thành thương cảng quốc tế, bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ ưu việt của Nga Xô tại đây. Riêng hải cảng Lữ Thuận [ Lushun, Liêu Ninh ], Nga Xô sẽ mướn [ tô tá ] cho thủy quân dùng .
– Đường sắt Trung Đông và Nam Mãn do Trung Quốc và Nga Xô hợp doanh, bảo dưỡng Nga Xô quyền hạn ưu việt. Duy trì hàng loạt quyền lợi và nghĩa vụ Trung Quốc tại Mãn Châu .
3. Giao cho Nga Xô quần đảo Thiên Đảo [ Kurils Island, Nga ]

Đối với yếu tố Ngoại Mông và Mãn Châu ghi trong hiệp định, trù tính rằng sau khi Roosevelt nhu yếu quản trị Tưởng đồng ý chấp thuận, Stalin sẽ cùng Trung Quốc ký Hữu hảo liên minh điều ước .

Trong thời Đệ nhất thế chiến, những nước nhiều quyền lực tối cao trong Hiệp ước quốc bàn riêng với nhau, đem quyền hạn Trung Quốc ra bán ; nay trong hiệp định Yalta, quyền lợi và nghĩa vụ Trung Quốc lại bị đem bán lần nữa. Roosevelt đã quên mất chuyện 4 năm về trước cùng Churchill công bố trong Hiến chương Đại Tây Dương nguyên tắc rằng nếu chưa được nhân dân địa phương tương quan chấp thuận đồng ý, sẽ không cải biến chủ quyền lãnh thổ. Riêng Stalin thì cũng không thèm chiếu cố đến lời công bố của Nga Xô so với Trung Quốc rằng nguyện từ bỏ quyền hạn Nga Hoàng tước đoạt tại Mãn Châu cùng những nơi khác và từ bỏ những đất tô tá. Lại bỏ lỡ cả Trung Nga hiệp định ký năm 1924 thừa nhận Ngoại Mông Cổ là bộ phận của Trung Quốc, chủ quyền lãnh thổ đường tàu Trung Đông do Trung Quốc giải quyết và xử lý. Trung Quốc tuy là thành viên của liên minh, nhưng là nước yếu, vận mệnh do những cường quốc quyết định hành động. Ngày 19/3 quản trị Tưởng nhận được điện của Đại sứ tại Mỹ, Nguỵ Đạo Minh báo cáo giải trình việc Roosevelt gọi Nguỵ đến, bàn luận về nội tình. Roosevelt nói rằng Stalin nhu yếu 3 việc : thứ nhất, chủ quyền lãnh thổ Mông Cổ đáng thuộc về Trung Quốc ; thứ hai, đường tàu Trung Đông do Nga, Mỹ, Trung cùng quản trị ; thứ ba, Nga Xô mướn hải cảng Lữ Thuận. Roosevelt không nói hết sự thực, chắc còn có ý thăm dò phản ứng của Trung Quốc .

Roosevelt so với hành vi của Stalin tại Trung Quốc cũng không yên tâm, nên vào đầu tháng 4/1945 sai Đại diện Patrick J. Hurley đến thăm Nga Xô. Sau khi Roosevelt mất được 3 ngày [ 15/4 ] Stalin và Ngoại trưởng Molotov [ Mạc Lạc Thác Phu ] lại thân minh rằng đống ý chủ trương Mỹ tại Hoa, tôn trọng sự chỉ huy của Tưởng quản trị, để quân đội Trung Quốc thống nhất. Tổng thống mới của Mỹ, Truman [ Đỗ Lỗ Môn ], sai Hopkins [ Hoắc Phổ Kim Tư ] đến Nga, kỳ vọng Stalin khẳng dịnh rõ thái độ của Nga về vị thế và chủ quyền lãnh thổ của Trung Quốc so với Mãn Châu, cùng vai trò điều giải của Mỹ. Vào ngày 28/5, Stalin nhấn mạnh vấn đề rằng vào tháng 8 Nga sẽ tuyên chiến với Nhật, nhưng thứ nhất Trung Quốc cần tiếp thụ hiệp định Yalta ; ông ta sẽ rất là triển khai việc Tưởng Giới Thạch chỉ huy nước Trung Quốc thống nhất, thừa nhận Mãn Châu thuộc Trung Quốc, kỳ vọng trước tháng 7, Ngoại trưởng Tống Tử Văn sẽ đến Nga đàm phán .

Ngày 22/5, Đại diện Patrick J. Hurley đem nội dung hiệp định Yalta báo cho Tưởng quản trị. Ngày 3/5 Tưởng triệu kiến Đại sứ Nga Xô Petro [ Bỉ Đắc La Phu ], ngỏ lời kỳ vọng Nga Xô tham gia cuộc chiến tranh chống Nhật, giúp Trung Quốc Phục hồi Đông Tam Tỉnh 2, chính quyền sở tại hoàn hảo, nhưng không nên tô tá những hải cảng Lữ Thuận, Đại Liên. Vào ngày 10/8, Tưởng điện cho Ngoại trưởng Tống Tử Văn, lúc bấy giờ đang tham gia hội nghị xây dựng Liên hiệp quốc tại Nữu Ước, nói rõ với Mỹ rằng quân cảng Lữ Thuận tối thiểu do Trung, Nga cùng sử dụng, thì không mất quyền tự chủ của Trung Quốc ; còn cho mướn, hoặc chiếm riêng một mình thì không hề thi hành. Tháng 9, Tổng thống Truman trao hiệp định Yalta cho Tống Tử Văn ; ngày 13, cho biết rằng Stalin tình nguyện giúp Trung Quốc phục hưng. Sứ giả Hopkins cũng cho biết Stalin xác nhận rằng sẽ chi trì quản trị Tưởng và chính phủ nước nhà, Trung cộng không có quan hệ gì với Nga Xô. Ngày 15/8, Đại diện Patrick J. Hurley nhu yếu Tưởng quản trị chiếu theo hiệp định Yalta, lập đính ước với Nga Xô. Ngày 30/6 bọn Tống Tử Văn và Tưởng Kinh Quốc 3 đến Nga Xô. Ngày 2/7 phái đoàn Nga, Trung mở màn đàm phán, Stalin với thái độ ngạo mạn bảo rằng mọi việc cần địa thế căn cứ theo hiệp định Yalta trước đây Roosevelt đã ký, xếp những cảng Lữ Thuận, Đại Liên thành khu quân sự chiến lược ; đường tàu Trung Đông, Nam Mãn thuộc sở hữu Nga Xô ; đặc biệt quan trọng nhấn mạnh vấn đề Trung Quốc phải thừa nhận Ngoại Mông độc lập, nếu không sẽ bị nước khác tận dụng, Nga hoàn toàn có thể mất vùng Viễn Đông. Tống Tử Văn biểu thị đồng ý chấp thuận Ngoại Mông thành nước tự trị cao độ, có quyền cho Nga Xô trú quân. Stalin kiên trì xếp Ngoại Mông độc lập, nếu như không xử lý, sẽ không đàm phán tiếp Trung, Nga điều ước .

Ngày 6/7, Tưởng Chủ tịch điện cho Tống
Tử Văn rằng vấn đề Ngoại Mông chờ khi Trung Quốc
được chân chính thống nhất, lãnh thổ không khiếm
khuyết, mới xét đến. Nếu như Nga Xô bảo đảm lãnh
thổ Đông Tam Tỉnh hoàn chỉnh, không chi trì Trung cộng
cát cứ, không cổ vũ phản loạn tại Tân Cương ;
Trung Quốc tình nguyện sau khi thắng Nhật, qua sự đầu
phiếu của dân Mông Cổ, hứa cho độc lập. Đó là
nguyện vọng cuối cùng của Trung Quốc, nếu không có sự
bảo đảm, thì đàm phán sẽ ngừng. Ngoài ra với tư cách
cá nhân, mệnh Tưởng Kinh Quốc gặp Stalin trình bày lý
do không muốn cho Ngoại Mông độc lập. Stalin bảo rằng :
“ Hôm nay không
phải ta nhờ các
ngươi đến giúp, nếu nước các ngươi có lực lượng
đánh thắng Nhật, tất ta không đặt ra vấn đề yêu
cầu… Ta sở dĩ cần Ngoại Mông Cổ, hoàn toàn tại quan
điểm chiến lược quân sự… Nếu có một lực lượng
quân sự từ Ngoại Mông tiến công Nga Xô, khống chế
đường sắt Tây Bá Lợi Á, chúng ta gặp nguy hiểm ! ”
Tưởng Kinh Quốc nói “ Nếu như
các ông tham gia đánh Nhật, một khi Nhật Bản bại thì
không còn lực lượng nào có thể chiếm Mông Cổ… Trung
Quốc và các ông đính lập hữu nghị điều ước sẽ
không nghĩ đến việc đánh các ông ; giá như Trung
Quốc có tham vọng đó, cũng không có đủ lực lượng ”.
Stalin nói “ Dân
tộc Nhật Bản
không phải không có khả năng dấy lên, điều ước ràng
buộc cũng không thể dựa được ; riêng Trung Quốc
chỉ cần thống nhất so với các nước khác sẽ tiến bộ
nhanh… Anh bảo rằng Nhật Bản và Trung Quốc không đủ
lực lượng chiếm Ngoại Mông đánh lại nước Nga ; nhưng
lại không nói đến lực lượng thứ ba có thể làm điều
đó ”.
Tưởng Kinh Quốc hỏi phải
chăng đó là nước Mỹ, Stalin đáp “ Đương
nhiên ”.

Đại sứ Mỹ tại Nga, Harriman, nói với Tống Tử Văn rằng nếu như đàm phán bị đình đốn, Nga Xô vẫn khai chiến với Nhật, tiến công Mãn Châu, Mông Cổ, rồi vào trong Sơn Hải Quan [ Shanhaiguan, Hà Bắc ] không có ai ràng buộc, đối Trung Quốc càng thêm bất lợi. Một viên tham mưu quan trọng của Nga Xô nói với Tưởng Kinh Quốc rằng nếu như đàm phán Trung, Nga thành công xuất sắc ; Stalin sẽ giúp cho Quốc dân cơ quan chính phủ thống nhất. Ngày 9/7, Tống Tử Văn đề xuất kiến nghị 3 điểm với Stalin : thứ nhất, Nga Xô bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, hành chính Đông Tam Tỉnh hoàn hảo ; thứ hai, Trung Quốc dùng phương pháp chính trị giải quyết và xử lý cuộc phản loạn tại Tân Cương, Nga Xô đừng tiếp tế vũ khí cho bọn này ; thứ ba, Nga Xô viện trợ cho Trung Quốc chỉ giao cho cơ quan chính phủ TW mà thôi. Trung Quốc tình nguyện sau khi quân Nhật bị vượt mặt và Nga Xô thực thi 3 điểm nêu trên, sẽ đồng ý Ngoại Mông độc lập. Trung Quốc đã nhượng bộ về Ngoại Mông, Nga Xô cảm thấy mãn ý ; rồi qua 2 lần đàm phán tiếp, Tống Tử Văn trở về nước báo cáo giải trình. Ngày 17, Stalin dự hội nghi Potsdam [ Đức ] với Tổng thống Truman và Thủ tướng Churchill ; yếu tố đàm phán Trung, Nga tạm qua một quy trình tiến độ .

Trong thời hạn hội nghị Potsdam, Stalin kiên trì đòi sau khi ký xong hiệp định Trung Nga, Nga Xô sẽ khai chiến với Nhật. Lúc bấy giờ tại Mỹ đã thí nghiệm thành công xuất sắc bom nguyên tử, không cần Nga Xô tham chiến ; nhưng không có cách gì ngăn cấm Nga Xô tiến công miền đông bắc Trung Quốc. Ngày 26/7, Mỹ, Anh cùng Trung Quốc đưa ra công cáo, nhắc lại nghị quyết Cairo, đòi Nhật đầu hàng vô điều kiện kèm theo. Tống Tử Văn không muốn tự mình ký Trung Nga điều ước, khi quay trở lại Trùng Khánh bèn từ chức kiêm nhiệm bộ ngoại giao, người tiếp sau là Vương Thế Kiệt. Ngày 7/8, Tống cùng Vương Thế Kiệt, Tưởng Kinh Quốc, Hùng Thức Huy, Thẩm Hồng Liệt, Tiền Xương Chiếu lại đến Mạc Tư Khoa đàm phán ; nhưng vẫn còn có tranh chấp. Stalin cho rằng Nhật Bản đã bị ném bom nguyên tử, sẽ đầu hàng ngay ; sợ mất thời cơ tham chiến, nên vào ngày 9/8 tuyên chiến với Nhật ; đồng thời cấp tốc đàm phán với Trung Quốc, doạ rằng nếu bàn không xong thì quân Trung cộng sẽ tiến vào Mãn Châu .

Ngày 10/8, do Nhật Bản đầu hàng, Tống Tử Văn triệu tập những đại biểu hội nghị, bàn luận sẽ không sửa đổi những điều quan trọng, phần đông chủ trương nguyên tắc không bao giờ thay đổi, mong sớm ký hiệp ước. Đại sứ Mỹ Harriman khuyên Tống đừng nhượng bộ quá những điều ghi trong hiệp định Yalta ; chiều hôm đó Tống và Vương Thế Kiệt hội đàm thêm với Stalin, khẳng định chắc chắn đường biên giới Ngoại Mông do Trung Quốc đưa ra không cần tranh luận lại. Ngày 12, Tưởng quản trị lại gửi điện khuyên rằng nếu đối phương không gật đầu đường biên giới do Trung Quốc đưa ra thì cứ tỏ ra kinh khủng. Đoàn đại biểu cho rằng cần cấp tốc xử lý, không nên khăng khăng về biên giới ; đề xuất Tống, Vương điện cho chính phủ nước nhà Trùng Khánh xin được toàn quyền. Đồng thời Tưởng Kinh Quốc cũng đánh điện về, nội dung nếu như kiên trì, cuộc hội đàm sẽ bị phá vỡ. Đêm 13, nhận điện phúc đáp cho Tống, Vương toàn quyền xử sự .

Ngày 14/8, Vương Thế Kiệt cùng Ngoại trưởng Nga Xô Molotov ký “ Trung Nga hữu hảo liên minh điều ước ”, lấy biên giới hiện tại của Ngoại Mông làm địa thế căn cứ. Tổng Tử Văn nói điều ước dẫn đến Trung Nga hoà bình hợp tác trong 30 năm ; Stalin nâng rượu chúc mừng và công bố “ Chúc quân đội Nước Trung Hoa mãi mãi cường thịnh. Nhật Bản và Đức thất bại vì dã tâm quá lớn ; tham đất đai người, sau đó sẽ bại. ”

Những điểm quan trọng về điều ước như sau :
– Thứ nhất, hai nước hiệp đồng tác chiến chống Nhật .
– Thứ hai, hai bên hứa tôn trọng chủ quyền lãnh thổ, chủ quyền lãnh thổ hoàn hảo ; không xâm phạm chính trị nội bộ .
– Thứ ba, sau đại chiến hai bên trợ giúp nhau viện trợ kinh tế tài chính .
– Thứ tư, điều ước hữu hiệu trong thời hạn 30 năm .
– Thứ năm, vì đạo nghĩa Nga Xô đồng ý chấp thuận cấp cho chính phủ nước nhà TW, tức Quốc dân cơ quan chính phủ quân nhu và vật tư viện trợ .
– Thứ sáu, Nga Xô thừa nhận chủ quyền lãnh thổ của Trung Quốc tại Đông Tam Tỉnh, tôn trọng chủ quyền lãnh thổ cùng hành chính hoàn hảo .
– Thứ bảy, Nga Xô so với sự kiện Tân Cương gần đây, không có ý can thiệp vào nội tình xứ này .
– Thứ 8, nếu như chiếu theo công dân đầu phiếu tại Ngoại Mông Cổ xác nhận nguyện vọng độc lập, Trung Quốc địa thế căn cứ vào đó thừa nhận. Nga Xô thanh minh tôn trọng độc lập và chủ quyền lãnh thổ hoàn hảo của xứ này .
– Thứ chín, đường tàu Trung Đông và Nam Mãn hợp thành đường tàu Trường Xuân, giao cho Trung Quốc và Nga Xô cộng quản, Trung Quốc đảm nhiệm bảo lãnh. Các tuyến nhánh, cùng đất đai phụ cận do Trung Quốc quản trị .
– Thứ mười, Đại Liên được xếp thành cảng tự do, Trung Quốc nắm quyền hành chính ; bến tàu, kho hàng, một nửa do Nga Xô mướn .
– Thứ mười một, Lữ Thuận trở thành cơ sở cho hải quân Trung, Nga cùng dùng ; xây dựng Trung, Nga quân sự chiến lược uỷ viên hội, Nga Xô đảm nhiệm bảo lãnh, Trung Quốc đảm nhiệm dân sự hành chánh .
– Thứ mười hai, sau khi Nga Xô vào Mãn Châu, Trung Quốc sai phái viên đến những nơi thu phục lập cơ sở hành chánh .
– Thứ mười ba, Nga Xô thanh minh sau khi Nhật Bản đầu hàng được 3 tuần, Nga Xô mở màn triệt thoái, trong 3 tháng hoàn tất .

Trung Quốc tuy mất Ngoại Mông, không hề tịch thu đường tàu Trung Đông, Nam Mãn, cùng những hải cảng Lữ Thuận, Đại Liên ; nhưng cho rằng hoàn toàn có thể đổi được với những điều như Nga Xô tôn trọng chủ quyền lãnh thổ, chủ quyền lãnh thổ hoàn hảo, và không can thiệp vào nội chính, cùng yếu tố Tân Cương ; nhưng Nga Xô có giữ lời hứa hay không, đều nằm trong tay Stalin quyết đoán .

3. Nhật Bản đầu hàng

Tháng 9/1943, Nhật Bản có ý xin hoà, nhưng không muốn đầu hàng vô điều kiện kèm theo. Tháng 7/1944 Tiểu Ky Quốc Chiêu kế tục Đông Điều làm Thủ tướng, tìm cách thăm dò Trung Quốc ; định bỏ cơ quan chính phủ Uông Tinh Vệ tại Nam Kinh, nhưng không triển khai. Tháng 3/1945, quân Mỹ chiếm hòn đảo Iwo Jima ; Nhật Bản lại hướng Nga Xô liên lạc để tìm cách kết thúc cuộc chiến tranh. Tháng 4, Nga Xô phế bỏ Nhật Nga trung lập điều ước, Tiểu Ky từ chức, Linh Mộc Quán Thái Lang tổ chức triển khai nội các mới. Ngày 7/5 nước Đức đầu hàng ; 2 ngày sau đó Tổng thống Mỹ, Truman công bố không có ý huỷ diệt hoặc nô lệ nhân dân Nhật Bản ; nhưng hải, lục quân Nhật phải bỏ khí giới xuống, đầu hàng vô điều kiện kèm theo. Ngày 4/6, nguyên Ngoại trưởng Quảng Điền Hoàng Nghị đến họp mật với Đại sứ Nga Yakov Malik. Sau khi hòn đảo Okinawa bị chiếm, Thiên hoàng ra lệnh cho Thủ tướng Linh Mộc tìm cách hội đàm gấp với Nga Xô ; ngày 2/7 sai cựu Thủ tướng Cận Vệ Văn Ma làm Đặc sứ đến Mạc Tư Khoa. Lúc bấy giờ cuộc đàm phán Trung Nga gần kết thúc ; hội nghị tam cường Anh, Mỹ, Nga đang tiến hành tại Potsdam [ Đức ] ; Nga Xô sắp sửa tuyên chiến với Nhật, nên cự tuyệt Cận Vệ Văn Ma đến Nga. Ngày 26/7, ba nước Mỹ, Anh, Trung Quốc ra công cáo, Nhật Bản nhận thấy rằng nếu không đầu hàng vô điều kiện kèm theo thì không khỏi bị tàn phá ; tuy nhiên trong công cáo chỉ nói trong tương lai địa thế căn cứ ý nguyện của dân xây dựng một cơ quan chính phủ hoà bình, nhưng không đề cập thẳng yếu tố Nhật Bản chăm sóc là bảo vệ Thiên Hoàng, nên vẫn không đồng ý. Giả sử yếu tố đầu hàng được xử lý lúc này, khiến Nga Xô không có dịp tham chiến, Nga sẽ không thừa dịp tận dụng để thu hoạch quyền lợi lớn như đã xảy ra ; còn riêng Nhật sẽ không bị thảm hại vì hai trái bom nguyên tử .

Stalin biết rằng Nhật Bản nôn nả muốn hoà, vào ngày 29/7 yêu cầu với Tổng thống Truman mong Anh, Mỹ chính thức nhu yếu Nga Xô tham chiến. Ngày 6/8, Mỹ ném một quả bom nguyên tử tại Hiroshima [ Quảng Đảo ] ; ngày 8, lại ném quả thứ hai tại Nagasaki [ Trường Kỳ ] ; sau đó 1 ngày Nga Xô tuyên chiến với Nhật. Ngày 10, Nhật thông tin với 4 nước Mỹ, Anh, Nga, Trung Quốc, đồng ý mọi điều kiện kèm theo trong công cáo Potsdam, nhưng xin duy trì quyền vị của Thiên Hoàng. Ngày 11, bốn nước phúc đáp đồng ý ; nhưng Thiên Hoàng phải nghe lệnh vị Thống soái quân liên minh. Ngày 14, Thiên Hoàng ra sắc lệnh bảo vệ thi hành mọi điều kiện kèm theo trong công cáo Potsdam .

Ngày 15, Tưởng Giới Thạch công bố “ Không nghĩ đến điều ác cũ, giữ lòng thiện với người ” ; chỉ coi quân phiệt Nhật là kẻ địch, nhưng không mưu báo thù, dùng lời người xưa “ Lấy đức báo thù ”. Ngày 21/8, quân Quan Đông chính thức đầu hàng Nga Xô. Ngày 2/9, đại biểu cơ quan chính phủ Nhật Bản gồm Ngoại trưởng Trùng Quang Quỳ, Tổng trưởng tham mưu Mai Tân Mỹ Trị Lang lên chiến hạm USS Missouri đậu tại vịnh Tokyo ký văn kiện làm lễ đầu hàng, dưới sự đồng ý chấp thuận của Thống soái MacArthur. Vào ngày 9 Tổng tư lệnh quân viễn chinh Nhật Bản tại Trung Quốc, Cương Thôn Ninh Thứ, làm lễ đầu hàng với Tư lệnh lục quân Trung Quốc Hà Ứng Khâm ; chấm hết 8 năm Trung, Nhật cuộc chiến tranh. Trung Quốc trước sau điều động đến 14 triệu quân, thương vong khoảng chừng 320 vạn, tính mệnh nhân dân quyết tử có đến hàng ngàn vạn, gia tài tổn thất đến 480 tỷ Mỹ kim .

Hồ Bạch Thảo

( Tham khảo từ : Cận Đại Trung Quốc Sử Cương, Quách Đình Dĩ ; Xô Nga Tại Trung Quốc, Tưởng Trung Chính ; Trương Học Lương Thế Kỷ Truyền Kỳ, Vương Thư Quân ; Bí Danh, Lâm Ngữ Đường ; Wikipedia Anh văn, Trung văn ; Bản đồ Google )

1 Đường sắt Trung Đông tức “ Trung Đông thiết lộ ” là tiếng gọi tắt của “ Trung Quốc đông Thanh thiết lộ ” do Nga Hoàng xây từ 1896 – 1903, TT là Cáp Nhĩ Tân [ Harbin, Hắc Long Giang ], tây đến Mãn Châu Lý [ Manzhouli, Nội Mông ], nam đến cảng Đại Liên [ Dalian, Liêu Ninh ]. Sau cuộc cuộc chiến tranh Nga Nhật, đoạn phía nam từ Trường Xuân [ Changchun, Cát Lâm ] đến Đại Liên bị Nhật chiếm .
2 Đông Tam Tỉnh : ba tỉnh phía đông bắc Trung Quốc, tức Hắc Long Giang, Cát Lâm, Liêu Ninh .
3 Tưởng Kinh Quốc là con trai của Tưởng Giới Thạch. Vào năm 1925 Kinh Quốc được đưa đi học trường ĐH Tôn Trung Sơn tại Mạc Tư Khoa, rồi sau đó có sự xích míc giữa Tưởng Giới Thạch và Nga Xô nên bị giữ lại. Đến tháng 4/1937 trở về nước, năm 1938 giữ chức quản đốc giám sát phía nam tỉnh Giang Tây, năm 1944 làm trưởng ban giáo dục trường Tam dân chủ nghĩa người trẻ tuổi đoàn .

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Người Lao Động