Kinh tế Việt Nam 2016-2019 và định hướng 2020
Tăng trưởng kinh tế tài chính toàn thế giới đang chững lại, tiến trình phục sinh về thương mại, sản xuất, góp vốn đầu tư đang mất đà. Thuế quan ngày càng tăng và thực trạng bấp bênh lê dài do chủ trương thương mại gây ra đã làm suy yếu hoạt động giải trí góp vốn đầu tư và nhu yếu sản phẩm & hàng hóa lâu bền. Lĩnh vực sản xuất liên tục ngưng trệ và thương mại toàn thế giới tăng trưởng chậm. Căng thẳng thương mại Mỹ – Trung Quốc diễn biến phức tạp, dòng vốn FDI hồi sinh so với năm 2018, nhưng còn yếu, niềm tin góp vốn đầu tư giảm .
Tổng quan kinh tế vĩ mô Việt Nam thời kì 2016- 2019
Ngày 12/04/2016, Quốc hội đã ra Nghị quyết số 142/2016/QH13 về Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 5 năm 2016- 2020. Nghị quyết đã đặt ra mục tiêu về kinh tế sau đây:
Bạn đang đọc: Kinh tế Việt Nam 2016-2019 và định hướng 2020
i. Tổng sản phẩm trong nước (GDP) bình quân 5 năm tăng 6,5 – 7%/năm.
ii. GDP bình quân đầu người đến năm 2020 khoảng 3.200- 3.500 USD.
iii. Tỉ trọng công nghiệp và dịch vụ trong GDP năm 2020 khoảng 85%.
iv. Tổng vốn đầu tư xã hội bình quân 5 năm khoảng 32 – 34% GDP.
v. Bội chi ngân sách năm 2020 dưới 4% GDP.
vi. Năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) đóng góp vào tăng trưởng khoảng 30 – 35%.
vii. Năng suất lao động xã hội bình quân tăng 5%/năm.
viii. Tiêu hao năng lượng tính trên GDP bình quân giảm 1 – 1,5%/năm.
Ngoài các chỉ tiêu chủ yếu về kinh tế, các chỉ tiêu về xã hội và môi trường cũng được đặt ra.
Kết quả, về tăng trưởng GDP, mặc dù môi trường kinh tế toàn cầu trở nên thách thức hơn, nhưng nền kinh tế Việt Nam vẫn đứng vững nhờ sức cầu mạnh trong nước và nền sản xuất định hướng xuất khẩu.
 |
| Tăng trưởng Việt Nam so với các khu vực trên thế giới. Nguồn: World Economic Outlook, 10/2019, Tổng cục Thống kê và tổng hợp các dự báo. |
Nền kinh tế tài chính không những đạt mức tăng trưởng cao, mà cơ cấu tổ chức kinh tế tài chính còn liên tục vận động và di chuyển theo hướng công nghiệp hóa – hiện đại hóa. Tỉ trọng trong GDP của khu vực nông, lâm nghiệp, thủy hải sản giảm từ mức 17 % của năm 2015 xuống 13,96 % vào năm 2019, trong khi đó, tỉ trọng của khu vực dịch vụ tăng từ mức 39,73 % của năm 2015 lên 41,17 % vào năm 2018 và 41,64 % trong năm 2019 ; tỉ trọng khu vực công nghiệp và kiến thiết xây dựng duy trì không thay đổi ở mức 33-34, 5 % từ năm 2015 đến năm 2019 .
Tăng trưởng kinh tế tài chính dần vận động và di chuyển theo chiều sâu, tỉ lệ góp phần của hiệu suất những tác nhân tổng hợp ( TFP ) trong tăng trưởng GDP năm 2019 đạt 46,11 %, trung bình quy trình tiến độ năm nay – 2019 đạt 44,46 %, cao hơn nhiều so với mức trung bình 33,6 % của tiến trình 2011 – 2015. Năng suất lao động của toàn nền kinh tế tài chính theo giá hiện hành năm 2019 ước đạt 110,4 triệu đồng / lao động ( tương tự 4791 USD / lao động ), tăng 6,2 % so với năm trước theo giá so sánh .
Tổng vốn góp vốn đầu tư tăng trưởng toàn xã hội liên tục khuynh hướng tăng trưởng tích cực. Năm 2019, góp vốn đầu tư tăng trưởng tăng 10,2 %, nâng tổng mức góp vốn đầu tư lên mức 33,9 % GDP so với 32,6 % trong năm 2015. Trong đó, góp vốn đầu tư khu vực nhà nước chiếm 31 % tổng vốn và tăng trưởng 2,6 % so với năm trước ; mặc dầu có tăng trưởng nhưng tỉ trọng vốn góp vốn đầu tư khu vực nhà nước liên tục xu thế giảm từ mức 38 % năm 2015 xuống 31 % năm 2019 .
Đầu tư khu vực nhà nước giảm về tỉ trọng trong thời hạn qua được bù đắp còn nhiều hơn bởi góp vốn đầu tư của khu vực tư nhân nhờ chủ trương khuyễn mãi thêm, tương hỗ tạo điều kiện kèm theo cho doanh nghiệp góp vốn đầu tư lan rộng ra sản xuất kinh doanh thương mại, đưa vận tốc tăng trưởng và tỉ trọng vốn góp vốn đầu tư của khu vực này lần lượt lên mức 17,3 % và 46 % vào năm 2019 so với mức 13 % và 38,7 % năm 2015. Đầu tư khu vực FDI vẫn duy trì mức tăng trưởng khá trong thời hạn qua ; năm 2019, tổng vốn FDI đạt 38,02 tỉ USD, tăng 7,2 % so với cùng kì ; duy trì tỉ trọng không thay đổi ở mức 23,3 – 23,8 % trong quá trình 2015 – 2019 .
Về ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, NHNN đã điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, góp phần hỗ trợ tăng trưởng kinh tế; thanh khoản của tổ chức tín dụng được đảm bảo và có dư thừa, thị trường tiền tệ, ngoại hối ổn định, thông suốt.
Lạm phát được trấn áp nhờ triển khai tốt, đồng nhất những giải pháp về tiền tệ, tín dụng thanh toán và tài khóa cũng như chính sách phối hợp linh động giữa chủ trương tài khóa và chủ trương tiền tệ. Chỉ số CPI trung bình năm giảm từ 4,74 % năm năm nay xuống 3,54 % năm 2018 ; năm 2019, giảm còn 2,79 % .
Mặt bằng lãi suất vay được duy trì không thay đổi và giảm dần, tương thích với toàn cảnh kinh tế tài chính trong và ngoài nước .
Trong tiến trình năm nay – 2018, trong toàn cảnh lãi suất vay quốc tế ngày càng tăng ( Fed 9 lần tăng lãi suất vay từ tháng 12/2015 đến tháng 12/2018, từ mức gần 0 % lên mức 2,25 – 2,5 % ), NHNN đã điều hành quản lý đồng điệu những giải pháp chủ trương tiền tệ nhằm mục đích không thay đổi mặt phẳng lãi suất vay, góp thêm phần không thay đổi kinh tế tài chính vĩ mô và tương hỗ tăng trưởng hài hòa và hợp lý .
Điểm khá đặc biệt quan trọng trong phương pháp quản lý và điều hành tỉ giá của NHNN so với trước đây, đó là, đã sử dụng những công cụ mang tính thị trường hơn là những công cụ mang tính áp đặt hành chính. Điều này biểu lộ quyết tâm theo đuổi chính sách tỉ giá TT linh động và xu thế thị trường của ngành NH. Nhờ đó, tỉ giá được duy trì không thay đổi, thanh khoản thị trường được bảo vệ, những thanh toán giao dịch ngoại tệ diễn ra thông suốt, dự trữ ngoại hối được tăng cường .
Thu NSNN trong quá trình năm nay – 2019 đều vượt dự trù ; chi NSNN chuyển biến tích cực, bội chi được trấn áp tốt, nợ công nằm trong số lượng giới hạn bảo đảm an toàn được cho phép. Bội chi NSNN so với GDP giảm mạnh từ mức 5,52 % năm năm nay xuống 3,46 % năm 2018 và dự trù bội chi năm năm nay là 3,6 % ; năm 2020 là 3,44 %. Như vậy, trung bình cả quá trình năm nay – 2020, bội chi NSNN khoảng chừng 3,6 – 3,7 %, triển khai xong tiềm năng Quốc hội đề ra ở mức 4 % đến năm 2020 .
Nhờ trấn áp bội chi, những khoản vay bảo lãnh của nhà nước nên vận tốc tăng của nợ công đã giảm hơn 50% và tăng thấp hơn vận tốc tăng GDP danh nghĩa. Nếu như tiến trình 2011 – 2015, vận tốc tăng nợ công là 18,1 % / năm trong khi GDP danh nghĩa tăng 14,5 % / năm thì tiến trình năm nay – 2018, vận tốc tăng nợ công là 8,2 % / năm trong khi GDP danh nghĩa tăng 9,7 % / năm. Nhờ vậy, ước tính nợ công đến cuối năm 2020, chỉ còn 54,3 % từ mức 64,3 % năm năm nay .
Vị thế kinh tế tài chính đối ngoại của Việt Nam được tăng cường trên cơ sở thặng dư cán cân vãng lai và dòng vốn FDI đổ vào can đảm và mạnh mẽ .
Cán cân thương mại sản phẩm & hàng hóa của Việt Nam đạt kỉ lục thặng dư 9,9 tỉ USD trong năm 2019, vượt đỉnh gần nhất là 9 tỉ USD vào năm 2017 .
Triển vọng và định hướng năm 2020
Một số dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam
|
Tổ chức dự báo |
2018 |
Dự báo | ||
| 2019 | 2020 | 2024 | ||
| IMF | 7.1 | 6.5 | 6.5 | 6.5 |
| WB | 7.1 | 6.8 | 6.5 | 6.5 |
| ADB | 7.1 |
6.9 |
6.8 | – |
| CIEM | 7.1 | 7.2 | – | – |
| Standard Chartered | 7.1 | 6.9 | 6.9 | |
| Fitch Group | 7.1 | 6.9 | 6.8 | |
| NCIF | 7.1 | 7.1 | 7 | 7 |
| CIEM | 7.1 | 7.2 | ||
Nguồn : IMF, WB, ADB, NCIF, CIEM, Standard Chartered, Fitch Group
Đề xuất một số định hướng về giải pháp trong thời gian tới
Thứ nhất, liên tục củng cố nền tảng kinh tế tài chính vĩ mô, trấn áp lạm phát, nâng cao năng lượng ứng phó với những dịch chuyển khó lường của thị trường, nhất là thị trường quốc tế ; duy trì đà tăng trưởng, nâng cao chất lượng tăng trưởng trên cơ sở cải tổ hơn nữa môi trường tự nhiên kinh doanh thương mại, ứng dụng những thành tựu của cách mang công nghiệp 4.0 vào tăng trưởng kinh tế tài chính, quy đổi số nền kinh tế tài chính, nâng cao hiệu suất, chất lượng, hiệu suất cao và sức cạnh tranh đối đầu của nền kinh tế tài chính gắn với tăng cường thực thi ba nâng tầm kế hoạch, thay đổi quy mô tăng trưởng và cơ cấu tổ chức lại nền kinh tế tài chính .
Thứ hai, dữ thế chủ động, linh động trong quản lý chủ trương tiền tệ, lãi suất vay, tỉ giá tương thích với diễn biến thị trường trong nước và quốc tế để tương hỗ cho sản xuất kinh doanh thương mại và tăng trưởng kinh tế tài chính. Nâng cao chất lượng tín dụng thanh toán, tập trung chuyên sâu cho những nghành ưu tiên như nông nghiệp, nông thôn, công nghiệp tương hỗ, xuất khẩu, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao, doanh nghiệp nhỏ và vừa, tương hỗ khởi nghiệp ; trấn áp tín dụng thanh toán ở 1 số ít ngành, nghành nghề dịch vụ tiềm ẩn rủi ro đáng tiếc .
Thứ ba, liên tục củng cố và tái cấu trúc mạng lưới hệ thống kinh tế tài chính, những TCTD để triển khai kêu gọi và phân chia những nguồn lực kinh tế tài chính cho tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội … Đẩy mạnh hoàn thành xong mạng lưới hệ thống pháp lý so với thị trường kinh tế tài chính, thị trường bảo hiểm, thôi thúc sự tăng trưởng của mạng lưới hệ thống những thị trường kinh tế tài chính. Quyết liệt triển khai tái cấu trúc những tập đoàn lớn, tổng công ty nhà nước .
Tăng cường hiệu suất cao kêu gọi nguồn lực, liên tục cải cách mạng lưới hệ thống chủ trương thu song song với cơ cấu tổ chức lại NSNN. Nâng cao vai trò xu thế của nguồn lực kinh tế tài chính nhà nước trong góp vốn đầu tư tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội gắn với lôi cuốn sự tham gia góp vốn đầu tư của khu vực tư nhân .
Thứ tư, thôi thúc tăng trưởng những yếu tố tiền đề công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nhất là về hạ tầng cơ sở, tăng trưởng nguồn nhân lực khoa học và công nghệ tiên tiến ; tăng trưởng nông nghiệp ; nông thôn theo những tiềm năng, nhu yếu của công nghiệp hóa, hiện đại hóa ; triển khai có tác dụng chương trình kiến thiết xây dựng nông thôn mới .
Thứ năm, nâng cao hiệu lực thực thi hiện hành, hiệu suất cao quản trị nhà nước so với tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội trải qua việc liên tục thay đổi những công cụ quản trị vĩ mô của Nhà nước ; nâng cao chất lượng công tác làm việc thiết kế xây dựng chủ trương, triển khai phối hợp hiệu suất cao trong quản trị kinh tế tài chính vĩ mô ; liên tục triển khai chủ trương tài khóa và tiền tệ thận trọng, linh động. Tăng cường tính minh bạch và nghĩa vụ và trách nhiệm báo cáo giải trình, thôi thúc cải cách hành chính .
Thứ sáu, tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa cải cách thể chế, nhất là thể chế kinh tế, hướng tới thị trường, phục vụ thị trường bởi một nhà nước kiến tạo phát triển trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 được diễn ra ngày càng sâu rộng và không thể đảo chiều.
Tài liệu tìm hiểu thêm :
1. NHNN, Tổng cục Thống kê, Tổng cục Hải quan, Bộ Tài chính
2. World Economic Outlook, 10/2019; Bloomberg
3. Asian Development Outlook Supplement (December, 2019)
PGS.TS Nguyễn Hồng Nga
Trường Đại học Kinh tế – Luật, Đại học Quốc gia TP.HCM
Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Thị Trường
