Giới thiệu Kinh Trung Bộ – Hòa thượng Thích Minh Châu

Lời Nói Đầu
(trong bản in lần thứ nhất năm 1973)

Tập Kinh Trung Bộ ( Majjhima Nikàya ) gồm 152 kinh toàn bộ, chia thành 3 tập : tập I, gồm 50 Kinh đầu, tập II gồm 50 Kinh tiếp và tập III, gồm 52 Kinh chót .

Sau khi dịch xong Kinh Trường Bộ (Digha Nikàya), Vu Lan 2516 (23-8-1972), tôi dịch tiếp Kinh Trung Bộ.

Tôi dựa theo nguyên bản Pàli của Hội Pàli Text Society để phiên dịch và dùng ba bản dịch làm tài liệu. Tài liệu thứ nhất là những ghi chú bằng tiếng Anh và chữ Hán, tôi đã tự mình ghi vào bản Pàli, từng chữ, từng hàng, từng trang một, khi tôi theo học bản Pàli này, từ năm 1952 đến năm 1955 tại Hội Dharmaduta Vidhyalaya ở Colombo, Tích Lan, do Ngài Pannananda diễn giảng. Bản tài liệu thứ hai là bản dịch ” The Middle Length Sayings ” của Cô L. B. Horner, hội Pàli Text Society, một khu công trình dịch thuật rất chu toàn ; và bản thứ ba là bản dịch ra tiếng Nhật của bộ Nam truyền Đại Tạng Kinh. Thỉnh thoảng tôi tìm hiểu thêm những bản kinh Hán Tạng tương tự nếu thấy thiết yếu .
Vấn đề tìm được Hán tự tương tự với chữ Pàli, thật là một yếu tố nan giải. Như biết Pancak Khandha là năm uẩn, Rùpa là Sắc, Vedanà là Thọ, Sannà là Tưởng, Sankhàrà là Hành và Vinnàna là Thức, thời dịch vừa gọn, vừa nhanh. Nhưng nếu gặp những danh từ chưa có chữ Hán tương tự là cả một yếu tố thật khó khăn vất vả và nan giải .
Các bài Kinh chữ Hán tương tự trong bộ Trung A Hàm không giúp sức được nhiều. Ngài Sanghadeva ( Tăng Già Đề Bà ) dịch Trung A Hàm vào năm 398 sau kỷ nguyên, nên nhiều danh từ Ngài dùng không được những dịch giả về sau như Ngài Huyền Trang đồng ý. Như Vedana, Ngài Sanghadeva dịch là Giác, về sau dịch là Thọ ; Savitakka, Savicara, Ngài dịch là Hữu giác, Hữu quán, về sau dịch là Hữu tầm, Hữu tứ ; Phassa Ngài dịch là Cánh Lạc, về sau dịch là Xúc. Cho nên, bản Hán Tạng nhiều khi tối nghĩa và dễ phát sinh hiểu nhầm, nếu tất cả chúng ta không có bản Pàli tương tự .
Chúng tôi dịch Kinh Pàli, không vì mục tiêu muốn ủng hộ hay không muốn ủng hộ một học phái nào, một lập trường nào. Mục đích của chúng tôi chỉ muốn ra mắt những Kinh điển hoàn toàn có thể được xem là nguyên thủy hay gần nguyên thủy nhất, để người đọc hoàn toàn có thể tìm hiểu và khám phá lời dạy chân chính của đức Phật, khỏi qua ống kính của một học phái nào, dầu là Ấn Độ, Trung Quốc hay Nước Ta. Chúng tôi cũng không có nghĩa vụ và trách nhiệm nêu lên cho fan hâm mộ rõ, đoạn nào là nguyên thủy, đoạn nào không phải nguyên thủy. Chỉ có người đọc, sau khi tự mình đọc, từ mình tìm hiểu và khám phá, tự mình suy tư, tự mình quan sát, tự mình chứng nghiệm trên bản thân, mới hoàn toàn có thể tự mình tìm hiểu và khám phá và thấy đoạn nào là thật sự nguyên thủy. Trách nhiệm khám phá, chứng nghiệm cá thể là nghĩa vụ và trách nhiệm của người đọc, không phải của người dịch, vì Đạo Phật là Đạo đến để mà thấy chớ không phải Đạo đến để nhờ người thấy hộ, Đạo của người có mắt ( Cakkhumato ), không phải Đạo của người nhắm mắt ; Đạo của người thấy, của người biết ( Passato Jànato ), không phải là Đạo của người không thấy, không biết ( Apassato Ajànato ). Nên chỉ có người đọc mới hoàn toàn có thể tự mình thấy, tự mình hiểu và tự mình chứng nghiệm .
Thật sự tất cả chúng ta chỉ có một nghĩa vụ và trách nhiệm, tìm đọc và khám phá những lời Phật dạy thật sự là những lời dạy của đức Phật, và vì nghĩa vụ và trách nhiệm ấy chúng tôi đã cố gắng nỗ lực phiên dịch Kinh Tạng Pàli ra Việt ngữ. Chúng ta chỉ cần đọc, cần suy tư chính chắn và rồi chính tất cả chúng ta tự ý thức đâu là những lời dạy trung thực của đức Bổn sư tất cả chúng ta .

Tỷ kheo Thích Minh Châu
Đại học Vạn Hạnh, Sài Gòn, 1973

2. Lời Giới Thiệu
(trong bản in năm 1986)

Chúng tôi cho in lần thứ hai Kinh Trung Bộ Tập I, II, và III, với những mục đích chính như sau :

Chúng tôi in Kinh Trung Bộ từ năm 1973 đến năm 1975, được phiên dịch trong khoảng chừng 1970 đến 1975 nên bản dịch có nhiều thiếu sót. Trước hết một số ít danh từ như Adassan trước dịch là ” không hiểu rõ “, nay dịch lại là ” không được thấy ” ; Sanjànàti trước dịch là ” đồng ý “, nay dịch là ” tưởng tri ” ; Parijànàti trước dịch là ” hiểu rõ “, nay dịch là ” liễu tri ” ; Abhijànàti, trước dịch là ” biết rõ “, nay dịch lại là ” thắng tri ” ; Pajànàti, trước dịch là ” hiểu rõ “, nay dịch lại là ” Tuệ tri ” .
Một danh từ nữa cũng hay dùng sai, hoàn toàn có thể gây hiểu nhầm như chữ Kàmaguna, Hán dịch là ” Dục công đức “, mà công đức thường có nghĩa tốt đẹp, trong khi nghĩa chữ guna là làm ” tăng trưởng lòng dục “. Nên chúng tôi dịch là ” Dục tăng trưởng “. Danh từ dịch sai khá nhiều, nên bản in lần này dịch lại cho đúng hơn. Một sự cố gắng nữa của chúng tôi là Việt hóa 1 số ít danh từ để gần với truyền thống dân tộc bản địa hơn. Như trước dịch Trung Bộ Kinh, nay sửa lại Kinh Trung Bộ. Trước dịch kinh ” Nhứt thiết lậu học “, nay sửa lại kinh ” Tất cả lậu hoặc “. Trước dịch kinh ” Bố dụ ” nay đổi lại kinh ” Ví dụ tấm vải “. Trước dịch là ” Ngưu giác lâm tiểu kinh ” nay dịch lại ” Tiểu kinh Rừng sừng bò ” .
Còn so với danh từ Pàli về tên người, tên địa điểm, chúng tôi chưa tìm ra được một công thức thích hợp, nên nay chúng tôi thả lỏng yếu tố này. Ví dụ, chữ Sàvatthi, chữ Hán là Xá Vệ, phát âm phải là Xa-vat-thi, chúng tôi chưa theo lối phát âm được, vì cách đọc chữ Pàli có nhiều điểm giống như tiếng Việt, nên nhiều khi chúng tôi giữ tiếng Pàli. Chữ Sàriputta, theo hán dịch là Xá-lợi-Phất, theo phát âm phải là Xa-ri-put-ta, nhưng chúng tôi vẫn giữ Sàriputta. Còn theo Hán dịch thời quá xa với nguyên bản Pàli hay Sanskrit, chỉ ai quen với chữ Hán Tạng thời đọc và hiểu được. Đây chưa nói đến 1 số ít danh từ thuật ngữ trình độ, nhất là dùng để diễn đạt tiến trình đưa đến chứng quả Niết bàn, hoặc không tìm được, hoặc chưa tìm được danh từ thuật ngữ trình độ bên Hán Tạng, thành thử 1 số ít thuật ngữ chỉ được sử dụng trong thời điểm tạm thời, chờ đón sự gạn lọc của thời hạn hay sự bổ khuyết của chư học giả mười phương, mới có năng lực xử lý yếu tố nan giải này .
Gần tất cả chúng ta hơn, Kinh Trung Bộ này đã nằm trong chương trình học của Trường Cao Cấp Phật HọcViệt Nam, và Tăng Ni Sinh cần có Kinh sách để học hỏi điều tra và nghiên cứu, do đó cho in lại Kinh Trung Bộ là phân phối nhu yếu cấp bách này. Ngoài ra Kinh Trung Bộ đang được nhiều nhà học giả, nhiều Phật tửnghiên cứu và khám phá, vì tất cả chúng ta hoàn toàn có thể nói Kinh Trung Bộ không những là cốt lõi trong Kinh Tạng Pàli mà còn diễn đạt rất súc tích và vừa đủ những định nghĩa cơ bản những danh từ đạo Phật và còn diễn đạtrất đa dạng chủng loại và phong phú những pháp môn tu tập đưa đến Niết bàn. Chưa học Kinh Trung Bộ là chưa nắm được tinh hoa của Đạo Phật nguyên thủy. Chưa điều tra và nghiên cứu Kinh Trung Bộ rất hoàn toàn có thể rơi vào những rơi lệch định nghĩa những danh từ trình độ trong đạo Phật mà Đức Phật đã dày công định nghĩa, mỗi khi Ngài thuyết giảng giáo lý của Ngài .
Chúng tôi chỉ hoàn toàn có thể nói một cách vắn tắt là Kinh Trung Bộ đặt nặng về phần Chánh Tri Kiến và những chiêu thức tu hành, nhất là những tiến trình tu chứng đi từ Giới, Định, Tuệ, Giải thoát, Giải thoát tri kiến. Còn Kinh Trường Bộ đặt nặng phần lịch sử vẻ vang, có tánh cách đối ngoại so với Bà La Môn, du sĩ ngoại đạo, Kỳ na giáo … Tăng Chi Bộ đặt nặng phần nghiên cứu và phân tích giáo lý theo pháp số từ số 1 đến số 11. Tương Ưng Bộ đặt nặng phần nghiên cứu và phân tích giáo lý theo đề tài. Còn đọc Kinh Trung Bộ tất cả chúng ta đi sâu vào phần giáo lý và phần hành trì, đặt nặng về những phản ứng tâm ý tế nhị của người tu hành khi đạt đến những quả vị tối cao .
Công trình phiên dịch của tôi, một mặt phân phối sở nguyện xuất dương tu học của tôi, một mặt xây dựngnhững tài liệu nghiên cứu và điều tra đạo Phật cho những Học giả và Phật tử Nước Ta. Lẽ dĩ nhiên trong trách nhiệmhiện tại của tôi, sự phiên dịch yên cầu nhiều nỗ lực, nhiều dụng công kiên trì và liên tục, nhưng chúng tôi đã được tưởng thưởng xứng danh, khi được tận thưởng những Pháp Lạc do Chánh Pháp đem lại trong khi phiên dịch. Pháp Lạc này chứa đựng trong từng chữ từng câu, tiềm tàng trong từng câu văn giọng nói, và chính Pháp Lạc đã nuôi dưỡng và khuyến khích chúng tôi rất nhiều trong công tác làm việc phiên dịchnày .
Càng dịch, chúng tôi càng thấy rõ ác ý của những nhà Bà La Môn đã dùng danh từ Tiểu Thừa để gán vào những lời dạy thực sự nguyên thủy của đức Phật và khiến cho những Phật tử không dám đọc, không dám học, không dám tu những pháp môn ấy. Càng dịch, càng thấy rõ dụng tâm hiểm độc của những vị Bà La Môn, đã khôn khéo xuyên tạc đạo Phật, khiến cho những giáo lý cơ bản, những tinh hoa cao đẹp nhất của tư tưởng quả đât, đã bị những tư tưởng tà giáo xen lẫn, bị ruồng bỏ, bị che dấu, không được biết đến, không được học hỏi tu hành. Nhưng chân lý khi nào cũng là chân lý, mặt trời khi nào cũng là mặt trời. Những lời chém gió của Ma Vương, những cuộc đo tài của những ngọn đèn lẻ tẻ mù mờ, lời lẽ bập bẹ của những kẻ mới tập tểnh đi vào con đường Triết lý, toàn bộ cũng chỉ là cuồng vọng đen tối, được ánh sáng rực rỡ tỏa nắng của chân lý quét sạch .
Có người than kinh Pàli quá dài và có nhiều đoạn trùng điệp. Khi dịch Kinh, khi nào tôi cũng phải kính trọng nguyên bản, và thế cho nên chúng tôi không hoàn toàn có thể tự ý lược bỏ những đoạn trùng điệp, dầu rằng nguyên bản Pàli chúng tôi phiên dịch cũng đã lược bỏ khá nhiều. Điều tất cả chúng ta nên nhớ là phần nhiều Kinh điển được kiết tập trong những Đại hội Kiết tập và đều do chư Tăng tụng đọc lại những đoạn những vị ấy đã ghi nhớ, và lẽ dĩ nhiên khi tụng đọc không khi nào có chuyện lược bỏ. Lại nữa đức Phật trong khi đi truyền giáo, mỗi Kinh đều được giảng toàn vẹn trong mỗi thực trạng đặc biệt quan trọng và chư Tăng ghi nhớ lại không khi nào dám lược bỏ những đoạn đã được nghe. Do đó, có nhiều đoạn trùng điệp, khó lòng lược bỏ cho được. Dầu thế nào, những đoạn trùng điệp vẫn có sự công dụng cho người đọc, vì không gì tốt đẹp hơn là được nhắc đi nhắc lại nhiều lần những giáo lý quan trọng và những pháp tu cơ bản .
Chúng tôi nay chỉ chú trọng phiên dịch, và mong dịch cho được chu toàn và không thiếu, để làm tài liệu điều tra và nghiên cứu và tu học cho những Phật tử và Học giả, chưa có một nhận xét, phê bình, so sánh so sánh gì. Mỗi bộ Kinh được dịch xong là những nguồn tài liệu văn hóa truyền thống rất là đa dạng và phong phú và quý giá cho những Học giả và những Phật tử, và hiện tại sự cố gắng duy nhất của chúng tôi là cung ứng những tài liệu văn hóa truyền thống ấy .

Cho nên, với 5 bộ Kinh Trường Bộ, Kinh Trung Bộ, Kinh Tăng Chi, Kinh Tương Ưng, Kinh Tiểu Bộ, chúng tôi nghĩ là giới thiệu được những tài liệu khá chính xác và đầy đủ để các nhà Học giả, Tăng NiPhật tử, Sinh viên đi sâu được vào những Giáo lý và Giáo pháp căn bản, thật sự là nguyên thủy của Đạo Phật.

Sài Gòn, ngày 8 tháng 11 năm 1986
Tỷ kheo Thích Minh Châu
Thiền viện Vạn Hạnh

Tải về file PDF: Giới thiệu Kinh Trung Bộ – Hòa thượng Thích Minh Châu

Source: https://laodongdongnai.vn
Category: Tin Tức